ان شاءالله که خدای متعال هم رحمت معنوی، هم مادی را بر همه به لطف و کرمش سرازیر بکند. ولادت سرتاسر نور حضرت زینب (س) را پشت سر گذاشتیم. بد نیست من توضیحاً عرض کنم که ما دو تا فاطمیه داریم، یعنی دو قول معروف برای شهادت حضرت زهرا (س) است که یک قول 75 روز بعد از شهادت پیغمبر خدا، یکی 95 روز. چون 95 روز تعطیل رسمی است و بیشتر عزاداری می شود باعث نشود که ما فاطمیه اول را فراموش کنیم یا کمرنگ برگزار کنیم. دستور عموم بزرگان و مراجع ما این است که فاطمیه اول را هم ان شاءالله گرامی بداریم.روز شنبه که 13 جمادی الاول می شود شهادت 75 روز حضرت زهرا (س) است. حداقل 3 روز بیت مراجع خیلی جاها مراسم است، عزاداری است، ان شاءالله عزیزان هم در برپایی عزاداری و هم شرکت در مجالس در فضاهای مجازی و حقیقی شرکت کنند. ما معتقدیم ریشه ی همه ی انبیا و امامان و اولیا خدا حضرت زهرا (س) است. یک تعبیری آیت الله بهاءالدینی (ره) همیشه داشتند که این ام ابیها که کنیه حضرت زهرا است یعنی در حد پیغمبر هم جای مادر را دارند و لذا پیغمبر در مشکلات و سختی ها می آمدند به حضرت زهرا می فرمودند که من احساس ضعف می کنم. این ام ابیها ایشان می فرمودند یک کنیه تشریفاتی نیست، یک کنیه حقیقی است. عین تعبیر ایشان را می گویم. می فرمودند ام تربیتی پیغمبرخداست، پیغمبر خدا از نور او و از توحید او و از حقیقت نورانیت او که «خُلِقَت مِن نُورِ عَظِمَتِ الله» واقعاً بهره می بردند و استفاده می کردند. برای امام حسین یهودی ها، مسیحی ها، زرتشتی ها، هندوهای آتش پرست، گروه های مختلف، مذاهب مختلف، عزاداری می کنند. ولی برای حضرت زهرا این گونه نیست، یعنی سفره ی خاص الخاص است، اختصاصی است. این است که من خواهش دارم، این خواهش من را بینندگان عزیز ابتدای عرضم که به قلبم القا شد، دوست دارم که برای حضرت زهرا در خانه هایشان ولو یک روضه زنانه، ولو یک روضه مردانه، یک حدیث کسا، یک ذکر توسلی، ولو جمع خودشان یکی بلند بشود یک روضه ای بخواند، یک نوحه ای بخواند، یک عرض ادبی داشته باشند که روضه های خانگی فاطمی احیا بشود. ولو یک جلسه هم هست در خانه هایشان روضه را ترک نکنند، توسل را ترک نکنند. ان شاءالله خدا آن نور را به خانه هایشان نازل کند. شریعتی: ان شاءالله. گفت: روضه های مدینه می خوانیم اول کربلا و می دانیم از دعاهای مادرت بوده که به این جا رسیده ایم حسین! ان شاءالله که حضرت زهرا هم عنایتی بکنند و ان شاءالله زیارت مشاهد مشرفه نصیب تک تک ما بشود، ان شاءالله. با ذکر و نام و یاد حضرت صدیقه طاهره آغاز کردیم برنامه امروزمان را و حالا بناست سر سفره صحیفه نورانی سجادیه بنشینیم و راجع به توبه مباحثی که حاج آقای فرحزاد فرمودند ان شاءالله همه استفاده بکنیم و ادامه فرمایشات را بشنویم. حجت الاسلام فرحزاد: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ / الحَمدُللهِ رَبِّ العالَمین» «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». فراز دیگر از دعای 31 امام سجاد (ع). عزیزان می دانند که در جای جای دعای صحیفه همواره با ذکر صلوات است که این ذکر صلوات اصلاً چاشنی است، یعنی یک حقیقتی است که در روایت داریم که اگر کسی در همه ی عمرش کار خوب بکند، در پرونده اعمالش صلوات نباشد خدا قبول نمی کند همان جوری که در نماز، در تشهد اگر کسی صلوات نفرستد که تمام مذاهب معتقدند نمازش قبول نخواهد شد. ما حدیث هم داریم که دعاها هم با صلوات اجابت می شود. لذا حضرت می فرماید که: «اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ». شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». حجت الاسلام فرحزاد: «وَ الْقَنِي بِمَغْفِرَتِكَ كَمَا لَقِيتُكَ بِإِقْرَارِي» خدایا مرا با دیدار مغفرت خودت با تو ملاقات بکنم، زیارت بکنم که مرا بیامرزی، با آمرزش و پاکی تو را ملاقات بکنم، همان جوریکه من هم قبل از این که تو را ملاقات کنم اقرار به گناه دارم. که حالا در بحث توبه این را مفصل می گوییم که ندامت، اقرار، اعتراف به گناه، مقدمات توبه است و بدون اقرار هیچ کسی آمرزیده نمی شود و خود این اقرار خیلی مهم است. «وَ ارْفَعْنِي عَنْ مَصَارِعِ الذُّنُوبِ كَمَا وَضَعْتُ لَكَ نَفْسِي» خدایا در پرتگاه های گناه و جاهایی که خطر گناه هست مرا حفظ کن، مرا بلند کن، نگه دار، همان جوری که من خودم را به خاطر تو زمین زدم و تواضع کردم و خودم را وضی قرار دادم، پایین قرار دادم. «وَ اسْتُرْنِي بِسِتْرِكَ كَمَا تَأَنَّيْتَنِي عَنِ الِانْتِقَامِ مِنِّي» خدایا در گناه و خطا مرا بپوشان که اصلاً خیلی زیباست اگر عزیزان دقت بکنند، غفران که همان مغفر که می گویند کلاه خود است که سر آدم را می پوشاند به خاطر ضربه هایی که وارد نشود، اصلاً کلمه غَفَرَ به معنی پوشاندن است، یعنی خدایا بپوشان، ندیده حساب کن، نشنیده حساب کن. کفاره گناهان هم که می گوییم «کَفِّر سَیِئاتِنا» آن هم به معنی پوشاندن است. اصلاً کافر را کافر می گویند چون یک حقیقتی را می پوشاند. حقیقتی که هستی از یک حقیقتی است این را می پوشاند، به این می گوییم کافر. لذا «کَفِّر، اِغفِر» همه ی این ها به معنی پوشاندن است. و لذا می فرماید خدایا بپوشان همان جوری که تاخیر انداختی از انتقام گرفتن گناه، گناهان مرا هم بپوشان، دیگر ندیده بگیر. اگر عزیزان نظرشان باشد ما چند نکته مهم درباره مقدمات توبه عرض کردیم که بعضی گناهان واجب فوری است توبه، بعضی گناهان شدیدترین گناهان است مثل شرک به خدا، گناه های اعتقادی اگر کسی مولا علی (ع)، اهل بیت، را قبول نداشته باشد اعتقادات و اصول دینشان مشکل باشد، فایده ندارد. اصول دین اسکلت است، اصل است. لذا آن گناهان خیلی مهم تر است. که عرض کردیم عجب و غرور یکی از بدترین گناهان کبیره است، باید مواظب باشیم. فرهنگ سازی گناه که روی این خیلی مانور دادیم مواظب باشیم، که مثالی که زدیم برای شراب از کسی که شراب می خورد پیش خدا گناه بزرگی است. ما حدیثی داریم که فرمود بگویم شراب خوار مثل این که بت می پرستد، شبیه بت پرستی است. یعنی فرمان خدا را دارد زیر پا می گذارد.چیز کوچکی نیست. لذا گفتیم آن هایی که فرهنگ سازی گناه می کنند به مراتب از آن گناه بیشتر است و جرمش بیشتر است. یکی از موردهای دیگری که باز گناه خیلی سنگین است اصرار و پافشاری در گناه است. یک موقع انسان در عمرش، در سال، مثلاً یک خطایی یا لغزشی می کند ولی دیگر می گذارد کنار، یک بار است، اما نه تکرار می کند. اصرار و پافشاری در گناه و تکرار گناه مثل این وسواسی ها می گوییم، وسواسی ها درمان عملی و حقیقی آن ها در عدم تکرار است. اگر تکرار نکنند من همین جا دست روی قرآن می گذارم تمام وسواسی ها خوب می شوند. شریعتی: رها کنند. حجت الاسلام فرحزاد: رها کنند. یعنی شستن را ادامه ندهند، آب ریزی را ادامه ندهند، چیزی را تکرار می کنند شک می کنند دیگر تکرار نکنند. تکرار نکنند تمام می شود. من قول می دهم یک ساعته تمام وسواسی ها خوب می شود، شیطان می گذارد می رود. ولی چون پافشاری می کند می گوید نه نشد، نشد، نشد. این تا قیامت گیر است، تا ته جهنم گیر است. لذا اصرار در گناه، حدیث داریم: «لا صَغیرَةَ مَعَ الاِصرار وَ لا کَبیرَةَ مَعَ الاِستغفار». حالا انسان در عمرش یا در سال یک موقع خدایی نکرده دستش، چشمش، پایش، لرزید و یک خطایی کرد، دیگر هم ادامه نمی دهد. این را خدا زود می آمرزد. هیچ وقت گناه کبیره با یک بار و عدم استغفار، کبیره نمی شود، می شود صغیره. و مقابلش «لا صَغیرَةَ مَعَ الاِصرار» یعنی یک گناه کوچک را اگر همواره ادامه دادی دیگر صغیره نیست، کبیره می شود. این نکته مهمی است. ما گناه کبیره فرض کن 70 تا داریم، شاید 100ها گناه صغیره است. ولی بینندگان توجه داشته باشند همان صغیره را که شما همواره تکرار می کنی یک فرمایش زیبایی امام هشتم (ع) فرمودند. فرمودند کسی که در گناهان کوچک از خدا نترسد در گناه بزرگ هم نمی ترسد. در چیزهای ریز حیا نکند در چیزهای درشت هم حیا نمی کند. شریعتی: اصرار داری بر نافرمانی. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. آن بزرگ می شود، عاقبتش خیلی جای خطرناک است. حالا آیه قرآن هم داریم. «ثُمَّ کانَ عاقِبَةِ أساءُوا السَوأی أن کَذَّبُووا بِآیاتِ الله». یک موقع انسان یک خطا می کند و بعد هم تمام می شود، یک موقع خطا، خطا. یک فرمایش خیلی قشنگی است برای امام باقر (ع) است، در کافی شریف است. حضرت فرمودند قلب های ما و جان ما مثل یک پرده ی سفید و نورانی است، مثل بچه هایی که به دنیا می آیند پاکِ پاک است. اگر کسی یک گناهی کرد یک نقطه سیاه در آن قلب او زده می شود. اگر توبه کرد، تکرار نکرد، استغفار کرد، پاک می شود مثل یک ویروسی که در بدن می آید. اما اگر توبه نکرد، پشت سرش هم ادامه داد، دو تا سیاهی می آید، سه تا سیاهی می آید، چهارتا سیاهی می آید، همین طور اصرار کرد. بعد امام باقر (ع) فرمودند که گاهی آن قدر اصرار در گناه می کند، پرده روی پرده، سیاهی روی سیاهی، که دیگر قلبش منکوس می شود مثل یک ظرفی که وارو بگذاری، دیگر قلب مطبوع، در قرآن داریم: «طَبِعَ الله عَلی قُلوبِهِم». «أن کَذَّبُووا بِآیاتِ الله»، این می گوید چه کسی گفته است قیامت، چه کسی گفته است خدا، کل را انکار می کند. شریعتی: حاج آقا همان طوری که رشد یک شبه اتفاق نمی افتد سقوط هم معمولاً تدریجی است. یک دفعه به یک جایی می رسی که می گویی چه شد که من این جا هستم. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. نکته قشنگی اشاره فرمودید. درباره شیطان ما داریم که: «لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ» از گام های شیطان متابعت نکنید. هیچ وقت شیطان نمی گوید به یک نفر بیا معذرت می خواهم لخت برو تو و بی حجاب بشو. می گوید حالا یک مقدار آرایش کردی با نامحرم مشکلی نیست، یک چتی مثلاً کردی. پله پله، ذره ذره، است. ما حدیث داریم مثل سرمه ای که به چشم می زنند دفعتاً که نمی رود تدریجی یک وقتی می پرد می ورد، یا عطری که می زنی ناگهان نمی پرد. می گوید شیطان همیشه یکی از راهکارهای مهم اش گام به گام است. حوصله اش خیلی زیاد است. حالا این مشکلی نیست یک نخ سیگاری، این خرده خرده این را به سمت سقوط می برد. حالا این سقوط معمولاً دفعتاً نیست برای خیلی ها، موردی هست ولی برای اکثر افراد این طوری نیست. یکی از گناهان دیگری که ما باید توجه داشته باشیم، شدیدترین گناهان است، تظاهر به گناه و افشای گناه و این که گناه را الکی جلوی دیگران بی حیایی بکنیم. یک موقعی آدم یک گناهی مخفیانه در تاریکی می کند؛ نه خانمش، نه بچه هایش، نه دوستش، نه رفیقش، هیچ کس نمی فهمد. اگر آن گناه حق الله است خدا می بخشد، تمامش را می بخشد. روایت خیلی قشنگی است. در کافی شریف امام هشتم (ع) فرمودند: «المُستَتِرُ بِالسَیِئَةِ مَغفُورٌ لَهُ». حق الناس نباشد. حق الناس بدهی مردم است، باید بدهیم؛ مالی، جانی. اما در خلوت معذرت می خواهیم کسی یک خلافی کرده است، غلطی کرده است بین خود و خدا، و به هیچ کس هم ضرر نرسانده است، به خودش ضرر زده است و هیچ وقت هم تا آخر عمر نگذاشته احدی بفهمد. در کافی شریف است، از امام هشتم: «المُستَتِرُ بِالسَیِئَةِ مَغفُورٌ لَهُ» خدا او را می آمرزد. این بشارت بزرگی است. باز دارم توضیح عرض می کنم. امام هشتم می فرماید تمام گناهانی که حق الناس نباشد، ضرری به خودت زدی، خودت خطایی کردی، در پنهان و خلوت یک غلطی کردی، انجام واجبات را نمی گویم. شریعتی: این یک جور نافرمانی هم تلقی می شود. حجت الاسلام فرحزاد: چرا نافرمانی است ولی حیا دارد. شریعتی: گستاخی نمی کند. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. به خاطر این حیایی که دارد، به خاطر این که افشا نمی کند، نمی گذارد که خجالت بکشد، حتماً هم شرمنده و پشیمان است. بعضی ها می آیند می گویند چاقو کشیدیم باز هم می کشیم، خلاف کردیم باز هم می کنیم. این ها را باید قشنگ زمین کوباند. شریعتی: یعنی نکته اش همان حیا است. حجت الاسلام فرحزاد: بله. حیا است، ناراحت است، پشیمان است. لذا می فرماید آن هایی که مخفیانه گناهی کردند اگر افشا نکنند و اصلاً هم نمی گذارند احدی در عالم بفهمد خدا می گوید تو پوشاندی من هم می پوشانم، تو نگذاشتی من هم بخشیدم، پاک پاک می کنم. «المُستَتِرُ بِالسَیِئَةِ مَغفُورٌ لَهُ» کسی که می آید اضاعه می کند که من فلان خلاف را کردم، افتخار هم می کند، آشکار می کند جلو فامیل، خانم، بچه، فامیل، دوست، فیلمش را پخش می کند که من شراب خوردم خدایی نکرده، خلاف کردم. این را خدا ضایع و ذلیل می کند. «و اَلمُذِیعُ لَها مَخذُولٌ»، مخذول یعنی خار. خدا بخواهد یک کسی را خار بکند. بیشتر ضرباتی که ما می خوریم از افشای گناه است، از ظاهر کردن گناه است، علنی کردن گناه است. یک مثال خیلی ساده بزنم. الان فرض کن اسلحه خلاف قانون است، در کشور ما این گونه است. حالا اگر کسی یک سلاحی مخفیانه خرید، برد در گنجه خانه اش یا در پستوی خانه اش یک جایی مخفی کرد که غیر از خودش هیچ کس خبر ندارد، نه زن، نه حکومتی و نه کسی، تا از دنیا رفت. برایش جرمی نمی نویسند. مخفی داشته است و هیچ کس هم نفهمیده است. نه تیراندازی کرده است، نه ضرر به کسی زده است. اما یک نفر اسلحه می آورد و مردم را می ترساند، تهدید می کند، پدر این را درمی آورند. گناه علنی با گناه مخفی از زمین تا آسمان تفاوت دارد. پس یکی از بدترین گناهان گناه علنی است، گناه مخفی را خدا زود می آمرزد. شریعتی: بی حیایی و گستاخی و گردن کشی. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. یکی از گناهانی که ما این را اگر بشود یک موقعی رفقای دیگر هم به من خیلی تاکید کردند که عموم مردم روز قیامت دچار حق الناس هستند. یعنی شما فکر می کنید در عالم برزخ که آن هایی که گیر هستند یا در قیامت. ما 50 تا موقف داریم، بازرسی می شود. شلوغ ترین موقف ها موقف حق الناس است. اگر کسی حق الناس نداشته باشد رستگار است، زود رستگار است، چون خدا سریع الرضا است. یک بزرگی به من می فرمود من خاطرم جمع است با خدا کارها آسان است. با کریمان کارها دشوار نیست تو مگو ما را بدان شه بار نیست ولی ایشان می فرمودند فلانی، تمام دغدغه من از حق الناس است، از آه مظلوم است. مال کسی، آبروی کسی، حق کسی را ضایع کردی، و این گاهی می بینی در نسل اندر نسل طرف صدمه خورده است و ضرر کرده است، آبروی کسی را ریختی دیگر نمی تواند سرش را بالا بکند، جبرانش سخت است. لذا از بدترین گناهانی که خواهشاً، تاکیداً، خیلی خیلی مواظب باشیم گناه حق الناس است مخصوصاً نزدیکانمان. بعضی بزرگواران می فرمایند ما هر چند روز یک بار از مادرم، از خانمم، از نزدیکانم، حلالیت می طلبم. راحت مثلاً حق اش را ادا نمی کنی، بداخلاقی می کنی، تندی می کنی، دلش را می شکنی، بیخیال می روی خر و پف می کنی. این دارد آه می کشد، زانوی غم بغل کرده است، این پدرت را درمی آورد. این را دارم تاکید می کنم. برای سه درهم یک شهیدی را پیغمبر فرمود حبسش کردند. حق الناس را خیلی جدی بگیریم. دو تا دیگر هم عرض بکنم. از گناهانی که خیلی خیلی شدید است افرادی که الگو هستند، رهبر هستند، در چشم هستند، حالا از رهبران جامعه و پیشوایان سرشناس بگیر، معلم است، مدیر است، سرپرست است، سلبریتی است به قول امروزی ها که خیلی دنبال کننده دارد. شریعتی: چهره اش شناخته شده است. حجت الاسلام فرحزاد: یک موقعی یک کسی یک غلطی می کند اصلاً دنباله رو ندارد. اما بنده فرحزادی که هزارها نفر ممکن است دنبال من باشند من یک خلافی بکنم ما هم مثل آن ها. ما هم دیدیم بعضی از آقایانی که مرید کسی بودند او مثلاً فرض کنید یک کار خلافی کرده است همه مریدانش هم همان کار را کردند. یعنی آن کسانی که چهره هستند، کسانی که در چشم هستند، آن هایی که برای یک عده الگو هستند. آن هایی که دنبال کننده نیستند گناهش خیلی کمتر است چون به خودش ختم می شود. ولی هزارها، میلیون ها، نفر دنبال می کنند. این سبک تیپ می زنی، این سبک زندگی می کنی، این سبک خودت را نشان می دهی، هزارها نفر هم مثل تو آن کار را می کنند. شریعتی: یعنی یک گناهی را تو پایه ریزی می کنی، ریل سازی می کنی. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. این تقریباً همان فرهنگ سازی می شود، منتها با عملت. مواظب باشیم. آن هایی که در رأس هستند در هر قسمتی، مواظب باشند گاهی بدعت درست می شود. شریعتی: در سبک زندگی متاسفانه دچار هستیم دیگر. حجت الاسلام فرحزاد: دچار هستیم. اصلاً آقای شریعتی عزیز، بیننده های عزیز، کسی بدون الگو در دنیا زندگی نمی کند، همه ی انسان ها. شریعتی: بخواهی نخواهی تاثیر می گیری. حجت الاسلام فرحزاد: بله. حالا برادرش است، فامیلش است، فلان هنرپیشه است، فوتبالیست است، تیپش مثل او می شود. یعنی شما یک کسی را که دوست داری راه رفتنت، حرکاتت، لباس پوشیدنت، بخواهی نخواهی مثل او می شوی. آخرین گناهی که حالا این را هم بد نیست که بگویم از آن گناهان خیلی بزرگ است. چه گناهی است؟ گناه یأس از رحمت خدا که در بحث توبه هم این خیلی به درد می خورد. کسی بیاید بگوید که خدا دیگر مرا نمی آمرزد، یا قابل آمرزش نیستم. خدای بزرگ در قرآن می فرماید: «لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ». چه کسانی به یاس از رحمت خدا می رسند؟ آن هایی که کافر بشوند. خدا دیگر قدرت ندارد من را ببخشد، خدا من را نمی بخشد، یا فلانی را نمی بخشد. فرق نمی کند. آن هایی که آیه یاس چه برای دیگران می خوانند که تو دیگر قابل اصلاح نیستی، تو دیگر برو ته جهنم؛ این بدترین گناهان کبیره است. شما می دانید که بسیاری از افرادی که به خودکشی می رسند، خودکشی هم گناه بزرگی است چون بعدش آدم زنده نیست که توبه بکند، استغفار بکند، البته دیگران برای افراد دعا بکنند اثر دارد ولی خودش دیگر تمام شد. آدم زنده است بعدش توبه می کند. لذا مقدمه اش یاس است، تا انسان به یأس نرسد محال است خودش را بکشد، به یأس می رسد و می برد. لذا گناه یأس و ناامیدی حدیث داریم شیطان می گوید من بنی آدم را همواره در فکر و دل و ذهن می دمم تا او را به یأس برسانم، به یأس که رساندم خیالم راحت است. یکی به غرور رساندم، خودخواه و مستبد بشود، یکی هم به یأس. دیگر درها برایش بسته است، می گوید من دیگر راه نجاتی ندارم. این روایت را یک بار دیگر یادم است خواندم، خیلی جالب است. مرحوم آیت الله شهید دستغیب (ره) در گناهان کبیره نقل کردند. می فرماید یک کسی رفتم دیدن حمید ابن قحطبه که نماینده مامون بود. دیدم ماه رمضان روزه می خورد. به او گفتم چرا ماه رمضان روزه می خوری؟ گفت من از رحمت خدا وآمرزش خدا ناامید هستم، خدا مرا نمی آمرزد. شریعتی: دیگر کار از کار گذشته است. حجت الاسلام فرحزاد: گفتم چرا؟ گفت من 70 تا سید را به امر مامون کشتم. کسی که 70 تا سید را بکشد دیگر قابل آمرزش نیست. من هم ناراحت شدم، آمدم خدمت امام هشتم (ع) و حرف او را نقل کردم. امام هشتم فرمودند گناه این که خدا من را نمی آمرزد از کشتن 70 سید بالاتر است. کشتن سید خیلی مهم است، یک آدم مهم است، ولی می فرماید این که بگویی خدا نمی آمرزد به یأس، خدا نمی تواند مرا ببخشد. چرا نسبت ناروا به خدا می دهی، نه. کسی هزارها پیغمبر هم کشته باشد واقعاً برگردد قابل برگشت است، قابل برگشت است. این حدیث خیلی جالب است. این حدیث در کافی شریف است، از امام صادق (ع) است. حضرت می فرماید که لقمان مرد حکیمی بود. یک سوره قرآن به نام اوست، «وَ لَقَد آتَینا لُقمانَ الحِکمَةِ» خدای بزرگ حکمت ها و کلمات قرآن را تایید کرده است. نه پیغمبر بود، نه پیغمبر زاده بود، نه امامزاده بود، حکیم بود، برده و غلام بود. این هایی که می گویند در قشر خاصی فقط می توانند کامل بشوند من لقمان را مثال می زنم. یک برده و یک غلام بود ولی در اثر بندگی خدا ولی خدا شد. کلمات حکیمانه اش را خدا در قرآن و انبیا و امامان ما در عالم پخش کردند. امام صادق (ع) می فرماید لقمان خدا حکمتی به او عطا کرده بود و در کلمات حکمتش «كانَ فيهَا الأَعاجيبُ». اعاجیب جمع اعجوبه است، چیزهای عجیب غریب، یعنی فوق العاده. بعد امام صادق دو مورد از فوق العاده هایشان را بیان کردند، دارند تایید می کنند. چه بوده است؟ می فرماید فرزندم آن قدر از خدا بترس که اگر عبادت جن و انس را کردی خدا بخواهد مچ تو را بگیرد مچت را می گیرد. یعنی هیچ وقت از خدا طلبکار نباش. امید به خدا خوب است، آرزو به خدا خوب است، خوش بینی به خدا خوب است، اما این که بگویی که من نماز خواندم، دعا کردم، عبادت کردم، عمل من مرا نجات می دهد منهای رحمت خدا. به عملت تکیه نکن، عمل باید داشته باشی، باید عمل داشته باشی ولی به خدا تکیه کنی. می فرماید فرزندم، آن قدر از خدا بترس که اگر عبادت جن و انس، باز خدا ممکن است مچت را بگیرد. این حدیث خیلی مهم است. پیغمبر خدا فرمود: «لا یَدخُلَ الجَنَةُ اَحَدٍ مِنکُم بِعمَلَه بِفَضلِه وَ عَمَلِ». باز تکرار می کنم، عمل باید داشته باشیم، نگوییم ما هیچ کاری نمی کنیم. نه، عمل باید داشته باشی ولی تکیه گاهت عمل نباشد. عملت مستحق بهشت جاودان نمی شود، حالا چند رکعت نماز خواندی. شریعتی: هر کاری کنی هیچ هستی. حجت الاسلام فرحزاد: توفیقش را چه کسی داده است، قوه اش را چه کسی داده است، مایه اش را چه کسی داده است. همه برای اوست. شریعتی: «اِلهي عامِلنا بِفَضلِک». حجت الاسلام فرحزاد: لذا فرمود هیچ کسی صرف عمل منهای فضل و رحمت خدا به بهشت نخواهد رفت. «قیلَ یارَسُول الله: اَنتَ؟»، فرمود من هم همین طور، من چه طلبی از خدا دارم، هر چه دارم از خداست. پیغمبری که «سبحانَ الله» را ترک نمی کند می گوید منهای فضل و رحمت خدا من بهشت نمی روم. «لَستُ اَتَّکِلُ فِي النِجَاةِ مِن عِقابِکَ عَلَی اَعمَالِنا بَل بِفَضلِکَ عَلَینا»، دعای ابوحمزه است. کسی مثل زین العابدین، سید الساجدین، عبادت کرده است؟ زینت عبادت کننده ها است ولی می گوید با عملم بهشت نمی روم. پس اگر عبادت ثقلین کردی نگویی من طلبکارم، من چنین و چنان هستم. باز هم از خدا بترس، خدا می آید مچت را می گیرد. این جمله ای که به درد ما می خورد. امام صادق (ع) می فرماید از اعاجیب است و آن قدر به خدا امیدوار باش که اگر گناه ثقلین، جن و انس. کسی در دنیا هست که گناه ثقلین کرده باشد؟ یعنی همه ی گناهان، گناه های میلیاردها از اول تا آخر نه زمان ما و عصر خاصی. شریعتی: از اول تا آخر. حجت الاسلام فرحزاد: فکر نمی کنم. البته به بعضی از غاصبین و بعضی از جنایت کاران در روایت اشاره شده است که آن ها ریشه همه گناهان هستند. ولی به ظاهر این که بیاید عملاً همه گناهان را انجام بدهد ما شاید نداشته باشیم. می فرماید آن قدر به خدا امیدوار باش که اگر گناه ثقلین هم کردی خدای بزرگ قدرت بخشیدن آن را دارد و می بخشد. «یا عَظیمَ العَفو، یا حَسَنَ التَجاوُز، یا واسِعَ المَغفِرَه». مغفرت خدا را می توانی حد بزنی؟ بینهایت است، آمرزش خدا بینهایت است، عفو خدا اندازه نمی توانیم بدهیم، به بزرگی خود خداست، اگر بزرگی خدا را می توانی اندازه بدهی عفو را هم می توانی اندازه بدهی. برای خدا اندازه ندارد. لذا این لقمان حکیم واقعاً خدا می گوید من به او می گفتم بگوید. در واقع حرف خداست. گناه ثقلین هم که کردی باز ناامید نباش. اصلاً به آدم پر و بال می دهد. شریعتی: من خیلی سال ها پیش یک روایتی دیدم، خیلی به دلم نشست. ظاهراً امام باقر یا امام صادق، یکی از این حضرات بودند که فرمودند من آن قدر به خدا امیدوار هستیم که اگر بنا باشد یک نفر وارد بهشت بشود آن یک نفر من هستم، و اگر بنا باشد که یک نفر در آتش جهنم بسوزد آن یک نفر من هستیم. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. این تقریباً همین را می گوید. یعنی در هر صورت امام حسین در دعای عرفه می فرماید خدایا خوف من ضایع نمی شود «وَ إِن عَطَعتُک»اگر تمام بندگی ها را هم بکنم باز از تو حساب می برم. همان گونه که هر گناه هم بکنم باز به تو امیدوار هستم. شریعتی: ان شاءالله که رحمت خداوند متعال شامل همه ی ما بشود. خیلی از شما ممنون و متشکرم. گفت: این زندگی مکثی ست مابین دو تا سجده استغفراللهی بگو ما باز می گردیم ان شاءالله پاک پاک از این دنیا رخت برببندیم و حضرت حق را زیارت بکنیم. بحث معرفت نفس و ان شاءالله بخش دوم گفتگویمان با حاج آقای فرحزاد عزیز. حجت الاسلام فرحزاد: یک بحثی را من می خواستم بکنم، الان ساعت دیدم وقت نمی رسد. این همان بحث معرفت نفس است. آن را می گذارم ان شاءالله هفته آینده اگر راجع به حضرت زهرا (س) خواستیم صحبت کنیم. شریعتی: بله، متوجه گذر زمان نشدیم. حجت الاسلام فرحزاد: بله. من فکر کردم 10 دقیقه صحبت کردیم. اگر بیننده های عزیز ذهنشان باشد ما راجع به عالم امر و عالم خلق صحبت کردیم. که «عَلی لَهُ الخَلقُ وَ الاَمر» یک عالم خلق است، عالم تدریج است، عالمی است که خرده خرده پیش می رود، ظلمت است، رنج است، زحمت است، غم است، غصه است؛ این ها عالم خلق است. عالم امر همواره نور و سرور و انبساط و شادی و یگانگی و الفت و اصلاً آدم از شرح حالش لذت می برد، به وجد می آید. شریعتی: هر چه که دلت می خواهد. حجت الاسلام فرحزاد: بله. حالا من نمونه هایی از عالم امر را گفتم که بعضی موردها بود که در یک لحظه، در قرآن که داستان های این فراوان هست که مثلاً حضرت ابراهیم خدا اراده کرد ای آتش بَرد و سلام باش. در یک آن آتش شد گلستان. شما اگر بخواهی یک آتش را خاموش بکنی یا تبدیل به یک باغ و بستان بکنی، چند سال طول می کشد که درخت ها رویش پیدا بکند. خیلی عالم عجیبی است. در بهشت مومنین به عالم امر متصل می شوند. هر چه اراده کنی می شود، هر چه میل کنی آماده می شود. ما الان در دنیا خیلی موقع، مرحوم آیت الله بهاءالدینی خدا رحمتشان کند، مریضی های طولانی داشتند. می فرمودند حضرت امام به من می فرمود من هر چه یادم است شما مریض بودی. فرمودند من یک سردرد 20 ساله داشتم، مکه که رفتم خوب شدم. سالیان سال آیت الله بهاءالدینی می فرمودند من غذا هیچ میل و اشتها ندارم به خاطر این که بدن من از بین نرود می خورم و خیلی هم احتیاط می کردند که چه بخورند و چه نخورند. اصلاً در دنیا چه بسا ما میل و اشتها نداریم، مجبوریم به خاطر این که بدنمان محفوظ بماند می خوریم مثل افرادی که مریض هستند. خیلی ها برعکس، باید نخوریم ولی آن قدر میل و اشتها است که الان پرخوری که همه گرفتار هستند یا چاقی که بنده هم مبتلا هستم. یعنی در دنیا خیلی ها هستند می خواهند بخورند ولی نمی توانند، همواره باید پرهیز بکنند. شریعتی: نمی خواهی بخوری ولی باید بخوری. حجت الاسلام فرحزاد: بله. در بهشت می فرماید: «اُکلُوها دائِم» آیه قرآن است. خواب آن جا نیست، رنج و کار و زحمت نیست، یعنی دائم می خوری، یعنی همواره از خوردن لذت می بری. حالا خوردن های معنوی هم داریم که ملاقات خداست، ملاقات اولیای خداست. پرنده ای دارد پرواز می کند، کبک خیلی خوشمزه ای است، همین میل پیدا کردی برشته و بریان شده یا پخته شده جلو شما آماده است، کباب شده آماده است، هر جور که شما دوست دارید. «اُکلُوها دائِم» خیلی عجیب است. ما در دنیا وقتی می خوریم محدودیت داریم، یعنی یک مقدار که می خوریم دیگر سیر می شویم. بخواهیم بخوریم هم ظرفیت نداریم، جا نداریم. ولی در آخرت هزار ساعت هم بخوری نه خسته می شوی نه سیر می شوی، سیری شما به اشتهای شماست. یعنی اگر میل پیدا کردی که بخوری باز هم می توانی بخوری و هیچ ثقل و سنگینی ندارد، خستگی ندارد. شریعتی: این ها تازه لذات مادی آن سمت است. حجت الاسلام فرحزاد: بله، تازه لذاتی که به جسم ما می رسد. احسنت. ما در بهشت داریم جایی که می رود برای بعضی ها خیلی موقع، برای بعضی ها ماهی یکبار، هفته ای یکبار، به ملاقات خدا، به ملاقات اولیای خدا. آن ها اصلاً قابل قیاس نیست. یک آقایی شوخی می کرد می گفت در بهشت، معذرت می خواهم، افرادی هستند درجه پایین، فقط به همین مکولات هستند. می گفت بهشت طویله هم دارد ولی البته طویله بهشت با هیچ کجای عالم دنیا قابل قیاس نیست. «فِیهَا مَا تَشتَهِیهِ الأَنفُسُ وَ تَلذُّ الأعیُنُ» یعنی در عالم امر، عالم بهشت که نمونه ای از عالم امر است هر چیزی که اشتها داری از خوراکی، از لباس، از صداهای زیبا، این جا حلال و حرام داریم ولی آن جا دیگر همواره حلال است. یعنی آن جا دیگر این گونه نیست که بگوییم این صدا را گوش نده، این موسیقی را گوش نده، این آلات لهو است. این ها همه برچیده شده است. هر نوع صدای زیبایی که می خواهی هست. اصلاً صداهای بهشت به مراتب از صداهای دنیا قابل قیاس نیست. هیچ چیزی مثل صدای زیبا آدم را از جا نمی کند. گاهی یک آدم خوش صدا شعر خوب می خواند در مجلس اولیای خدا و عرفا بوده است، واقعاً آدم از جا کنده می شود. پیغمبر ما روایت داریم صوتشان را ظاهر نمی کردند، مردم تاب نمی آوردند. حضرت داوود صوتشان را ظاهر می کردند پرنده ها می مردند، انسان ها چه بسا جان می دادند، بعضی ها کفن می بردند که اگر حضرت داوود زیبا می خواند روی آن پرواز می کرد و می رفت. ما این طوری داشتیم. می خواهم عرض بکنم صدایش، ملبوساتش، همه فوق العاده بودند.عالم امر، عالم عجیبی است. یک نمونه از عالم امر که در قرآن هم زیاد راجع به عالم امر صحبت شده است. یک نمونه عرض کردیم که زن و شوهری بودند که خانم می گفت من هیچ علاقه ای به شوهر ندارم، پیغمبر پیشانی شان را به هم چسباند و یک دعا خواند. البته آن عالمی که عرض کردیم برای یکی از رفقا این کار را کرده است از دنیا رفته است. چون به من نامه نوشتند که معرفی کنید. ولی خوب دعای مشلول بخوانند خیلی برای تألیف قلوب خوب است، برای مشکلات خوب است. یک روایت دیگری، از این نمونه ها ما متعدد داریم که از امر استفاده کردند. امام زمان می گوییم ولی امر است، صاحب امر است، امامان ما اولو الامر هستند. یعنی چه؟ نه فقط امر تشریعی. تشریعی هم هست، واجب و حلال. امر تکوینی، اراده کنند فراوان اعجازهایی که از پیغمبر و امامان بوده است. یک مورد از پیغمبر ما این بوده است. شیبه ابن عثمان ابی طلحه از دشمن ترین دشمنان پیغمبر بود، «الاَعداء عَدُو رَسُولِ الله». آمد در یکی از جنگ ها کمین کرد که پیغمبر را ترور بکند. شما ببین مثلاً عبدالمالک ریگی یک آدم تروریست داعشیِ درجه یک است. آمد پیغمبر را ترور بکند. خف کرد، مخفیانه آمد کنار پشت پیغمبر قرار گرفت، پیغمبر توجه کردند. یک وقتی شعله های آتش او را گرفت. حضرت رویشان را برگرداندند به سوی شیبه ابن عثمان ابی طلحه. در کلمه محبت سفینه است. فرمودند: نزدیک بیا، «فَقاتِل» بیا با دشمنان مبارزه کن. قصد ترور را داشت. گفت یک کلمه ای که پیغمبر فرمودند بیا نزدیک با دشمنان بجنگ، «وَضَعَ یَدَهُ فِي صَدرِه» دستم را روی سینه اش گذاشت. «فَسارَ صَلی اللهُ عَلیهِ وَ آلِه وَ سَلَّم، اَحَبَّ النّاس عِلَیه» گفت با یک کلام و با یک دستی که به سینه ام گذاشت کسی که دشمن ترین انسان ها بود محبوب ترین انسان ها شد. آن قدر می گوید در یک آن تروریستی که دشمن ترین افراد پیغمبر در قلبش بوده است محبوب ترین انسان ها پیغمبر در قلب من شد به حدی که اگر پدرم، نزدیک ترین فردم، مقابل من می ایستاد و می خواست با پیغمبر مبارزه کند من راحت او را می کشتم. از این عالم امر استفاده کردند. نمونه هایی داشته است. بعضی ها التماس کردند که مثلاً برادر ما، فرزند ما، همیشه استفاده نمی کردند. عالم امر، عالم عجیبی است. ان شاءالله این روح ما از عالم امر است. این را می خواستم باز کنم که فرصت نشد. شریعتی: «تَنَزَلُ المَلائِکَةِ وَ رَوح فیها بِإِذنِ رَبِّهِم مِن کُلِّ اَمر». حجت الاسلام فرحزاد: روح هم از جبرئیل و همه ملائکه عظیم است، از همان عالم است. شریعتی: این عظمت عالم است و حتی عظمت وجود انسان ها. حاج آقای فرحزاد خیلی از شما ممنون و متشکرم. خدا ان شاءالله شما را برای ما حفظ کند. نکته های خوبی را شنیدیم. و خیلی ممنون و متشکرم از توجه و عنایت عزیزانمان. صفحه ی 383 را امروز با هم تلاوت می کنیم، آیات 64 تا 76 سوره مبارکه نمل به اتفاق بشنویم و ان شاءالله برمی گردیم و با دل و جان و با احترام همراه شما هستیم و در کنار شما.صفحه383قرآن کریم شریعتی: صلوات و درود خدا بر حضرت محمد مصطفی و اهل بیت گرانقدرشان. خیلی خوشحالیم که همراه شما هستیم و در کنار شما. دوستانی که می خواهند از طرح ها و پویش های برنامه سمت خدا مطلع بشوند می توانند به سایت ما و به کانال ما مراجعه بکنند. همچنان طرح اسما متبرکه، طرح فرزندان غدیر، طرح کتاب های درسی و کتاب های کمک درسی و کنکور، براقرار است و خیلی از عزیزان هم لطف دارند. ممنون این همدلی و لطف و مشارکت و مساعدتشان هستیم. از فضیلت ذکر بلند صلوات بر محمد و آل محمد بفرمایید و نکته های قرآنی را بشنویم. حجت الاسلام فرحزاد: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». روایت زیبایی دیدم آقای شریعتی. در آیه قرآن داریم «یُسَبِحُونَ فِی اللَیلِ وَ النَهار وَ هم لَا یَفَتُرُون»، راجع به ملائکه است. که ملائکه شب و روز کارشان تسبیح است و خسته هم نمی شوند، شب و روز «سُبحانَ الله، سُبحانَ الله، سُبحانَ الله». یک نفر به امام صادق (ع) گفت یابن رسول الله، خدا در قرآن می فرماید ملائکه شب و روز بدون وقفه تسبیح می گویند. آیه دیگر در سوره احزاب می گوید: «إنَّ اللهَ وَ مَلائِکة یُصَّلُون» خدا و همه ی ملائکه کارشان صلوات است. شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». حجت الاسلام فرحزاد: خدا کارش صلوات است یعنی دائم رحمت و لطف نازل می کند، ملائکه هم کارشان صلوات است می گوید خدایا، «صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد». یک جا خدا قرآن می گوید ملائکه کارشان دائم صلوات است، یک جا خدا می گوید «یُسَبِحُونَ فِی اللَیلِ وَ النَهار وَ هم لَا یَفَتُرُون» همواره کارشان تسبیح است. این جمع نمی شود شریعتی: دائماً تسبیح، دائماً صلوات. حجت الاسلام فرحزاد: یعنی باید یک از این ها باشد. امام صادق (ع) فرمود خدا به ملائکه فرموند مادامی که مشغول صلوات بر پیغمبر و آل پیغمبر هستید ثواب تسبیح و ثواب تکبیر، «الله اکبر» و ثواب تهلیل «لا الهَ الَّا الله» و ثواب تَحمید «الحَمدُلله» به شما می دهم. چهار ذکری که ستون ذکرها است و ریشه ی ذکرها است. یعنی کسانی که صلوات می فرستند مشغول تسبیح هم هستند، مشغول تکبیر هم هستند، مشغول الحمدلله هم هستند، مشغول بالاترین ذکرها «لا الهَ الَّا الله» هم هستند. شریعتی: تسبیحات اربعه در صلوات جمع است. حجت الاسلام فرحزاد: چه برسد که تسبیح خالی. و لذا اگر دائماً صلوات بفرستند تسبیح هم در آن هست. ایرادی ندارد که آن موقع تسبیحشان را به ظاهر تعطیل بکنند. شریعتی: و خوش به حال ما که به تعبیر حاج آقا همکار خدا می شویم و همکار ملائکه در صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد. حجت الاسلام فرحزاد: اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». شریعتی: اشاره قرآنی را هم بفرمایید. حجت الاسلام فرحزاد: آیه 69 در این سوره خدای مهربان می فرماید: «قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ». از بالاترین عبادت ها این است که آدم تفکر داشته باشد، حالا یا در خانه نشسته است تفکر بکند، یا برود سیر و سیاهت بکند تفکر بکند. دریا می روی، جنگل می روی، کشورها و شهرهای مختلف می روی، آثار باستانی را می بینی، تخت جمشید مثلاً، اهرام مصر. الان جرثقیل های سنگین چند تن مثلاً می توانند، فرض کن 100 تن، 200 تن، 500 تن. آن زمان که جرثقیل نبوده است. این اهرام مصر سنگ های چند هزار تنی را چگونه جابجا می کردند. شریعتی: سنگ های یکپارچه. حجت الاسلام فرحزاد: شما الان می گویید تکنولوژی و چنین و چنان شده است، آن موقع اصلاً این چیزها را نداشتند. خیلی عجیب است. تفکر خیلی خوب است، آدم تفکر داشته باشد. شریعتی: آن ها چه قدرتی داشتند. حجت الاسلام فرحزاد: بیخود نبوده است. به قول ما می گفت «اَنَا رَبُّکُمُ الاَعلی». این ها ادعای خیلی بلندی داشتند، کارهای عجیب و غریبی می کردند، ولی پایان کارشان ببین به کجا کشیده است. کجا هستند کسانی که این بنا را کردند، کجا رفتند ابرقدرت ها، صدام ها، فرعون ها، شمرها، یزیدها. می فرماید سیر در زمین بکنید، نگاه کنید عاقبت مجرمین به کجا کشیده شده است، عبرت بگیرید و از خواب غفلت بیدار شوید. شریعتی: ان شاءالله. یک آداب سفر هم شما نوشتید. حجت الاسلام فرحزاد: بله. سیر و سفر. شریعتی: حاج آقای فرحزاد دعا بکنند و آمین بگوییم و ان شاءالله خداحافظی بکنیم. حجت الاسلام فرحزاد: خدایا تو را قسم می دهیم به حق محمد و آل محمد، گناهان ما را ببخش و بیامرز، توفیق توبه ی کامل به همه مرحمت بفرما، قلب امام زمان از ما راضی، فرجش را نزدیک بگردان. مریض ها روحی و جسمی لباس عافیت بپوشان. آن هایی که شغل، همسر، مسکن، اولاد ندارند به آن ها مرحمت بفرما.