حجت الاسلام حجت الاسلام حسینی قمی: بسم الله الرحمن الرحیم. در پیام­ها تشکر فراوانی از برنامه و عوامل برنامه بود من هم متقابلاً از عزیزان تشکر می­کنم واقعاً شرمنده کردند این همه پیام خیلی بود. معلوم می­شود که موضوع مورد نیازی مطرح شده است، ضروری هست حالا من از میان این همه پیام یک چند تا پیام را که بیشتر در این موضوع آمده است ان­شاءالله مطرح می­کنم. فقط یک یادآوری قبل از شروع برنامه داشته باشم. یکی از علمای بزرگوار در تهران به من فرمودند که بعد از برنامه هفته گذشته شما یکی از آقایان مسجدی­های ما که آدم خیلی خوبی هم هست آمده است می­گوید من خانه رفتم بعد از برنامه سمت خدا با خانم خود دعوایم شده است گفتیم چرا؟ گفته است تا رفتم خانم من گفته است نبودید که ببینید آقای حسینی چه می­گفت و این باعث درگیری، خانم فکر می­کند مخاطب ما فقط آقایان هستند، آقایان فکر می­کنند مخاطب ما خانم­ها هستند. این را تقاضا می­کنم عزیزان، هر کسی ما می­خواهیم این بحث باعث الفت و محبت شود. یک پیامی باز آن هفته خواندیم که من انتخاب کرده بودم گفتم یک عزیزی نوشته است که اگر مردم از زندگی کسانی که شریک زندگی خود را از دست دادند خبر داشتند بیشتر قدر هم را می­دانستند و دیگر نمی­گذاشتند دعوا شود. اینهایی که الان تنها هستند آقایان، خانم­هایی که شریک زندگی خود را از دست دادند چه دوران سختی برای آنها می­گذرد تنها هستند، این تنهایی را اگر متوجه شوند آن وقت دیگر دعوا نمی­کنند واقعاً این چند روز زندگی دنیا به دعوا نمی­ارزد.

شریعتی: همین که بگویید ببینید حاج آقا با شما بود این تازه خود شروع دعوا هست به نظر من اصلاً به این سمت و سو نباید رفت.

حجت الاسلام حسینی قمی: جالب است ببینید پیام را ما آن هفته خواندیم، یک خانمی این هفته پیام داده است که آقای حسینی آن خانمی که غصه می­خورد که شوهر خود را از دست داده است به او بگویید یاد بدی­های شوهر خود بیفتد دیگر غصه نمی­خورد. عرض کنم ما گفتیم چندین راهکار، گفتیم که اولاً توافق صد درصد امکان ندارد. امکان ندارد زن و شوهر با هم اختلاف نداشته باشند ولی یک راهکارهایی را عرض کردم. اولی بحث گذشت بود که مفصل از آیات و روایات و سیره اهل بیت گفتیم، دومی بحث گرمی روابط در خانه بود که باز مفصل عرض کردم، جناب آقای شریعتی خیلی پیام آمده بود من عرض کنم که خدایی نکرده بینی و بین الله نمی­خواهم منتی بگذارم بلکه منت مخاطبین عزیز هم داریم یک وظیفه­ای هست من تقریباً یک روز خود را برای خواندن پیام­ها می­گذارم. خیلی پیام زیاد هست. یک بخشی از پیام­ها راجع به همین بود که گفتیم باید روابط بین زن و شوهر سرد نباشد و این سردی عامل بسیاری از اختلافات می­شود خیلی پیام آمده است من حالا یک نمونه آن را بخوانم. واقعاً متأثر می­شوم بینی و بین الله غصه می­خوریم. آن جلسه هم عرض کردم اصلاً آدم افسردگی می­گیرد این جور پیام­ها را که می­بیند. یک خانمی نوشته است که دو ماه از عروسی من گذشته بود متوجه شدم همسر من از طریق فضای مجازی ارتباطات نامشروعی دارد. حالا همین اول پیام توقف کنیم، شما ببینید یک خانمی، یک دختر خانمی، با هزار آمال و آرزویی که خود او داشته است، پدر او داشته است، مادر او داشته است، همه داشتند با عشق یک زندگی شروع کرده است فقط دو ماه از عروسی من گذشته بود که متوجه شدم همسر من ارتباطات نامشروعی از طریق فضای مجازی دارد. از آن موقع تبدیل به یک مرده متحرک شدم. به خاطر پدر و مادرم که به سختی من را به خانه بخت فرستادند چیزی نگفتم. می­دانید متأسفانه این ملاحظات هست که گاهی دختر خانم­ها آن قدر یک سختی­هایی را تحمل می­کنند که مادر ناراحت نشود. پدر ناراحت نشود. نوشته است شما می­گویید بگذرید جواب روح خسته من را چه کسی باید بدهد؟ لحظه­ای نیست که بغض من را نسوزاند. سوختم. حالا خیلی عبارت بیشتر از این هست من نمی­خواهم بیش از این مخاطبین عزیز را ناراحت کنم خیلی این جور پیام داشتیم. یعنی خانم­هایی که ناراحت هستند، نگران هستند و از نگرانی بالاتر می­بینند که شریک زندگی آنها یا فرق نمی­کند، من یک جوابی به این مجموعه پیام­ها می­خواهم عرض کنم آن هفته هم اشاره کردم ببینید چه عواملی اثر دارد آن عوامل را باید پیدا کنیم ریشه کن کنیم. چرا یک زندگی بعد از دو ماه، بعد از سه ماه، بعد از یک سال، بعد از دو سال، حالا آن حرف­هایی که آن هفته گفتیم بماند اشاره می­کنم آن هفته ما گفتیم هم آقا، هم خانم باید به آراستگی خود برسند که یک اشاره­ای هم می­کنیم. ولی جناب آقای شریعتی خواهش می­کنم این چند لحظه را عزیزان بیشتر عنایت کنند تقاضا می­کنم خانم­ها، آقایان، پدرها، مادرها یک چند لحظه اگر کاری دارند توقف بدهند یک مقدار بیشتر گوش کنند. نمی­شود منکر شد، ما بارها گفتیم این جا خود را نشان می­دهد چه می­شود دختر، یک پسری این قدر در زندگی خود مشکلات پیدا می­کنند؟ چرا یک خانمی باید این جور پیام بدهد که من دارم می­سوزم و ... یک عواملی قطعاً هست. یکی فضای مجازی هست. الان این فضای مجازی که خب متأسفانه می­بینید که حالا در اختیار همه هست این فضای مجازی چه قدر می­تواند روابط یک زن و شوهر را به هم بزند. این فیلم­ها و سریال­هایی که مخصوصاً در ماهواره­ها دیده می­شود، در شبکه­های خانگی گاهی دیده می­شود چه قدر می­تواند اثر بگذارد. وقتی ما بحث بدآموزی­های ماهواره را مطرح می­کنیم یک نگاه این جوری داریم یعنی خبر داریم آقای محترم، خانم محترم شما یک پیام دادید، الان صد تا پیام دادید ولی ما در طول این سالیان سال هزاران پیام می­شنویم، می­بینیم. خدا می­داند من بعضی از شهرها که می­روم من را قسم می­دهند می­گویند تو را به خدا قسم بیایید این را در این شهر مطرح کنید این مشکل خیلی جدی هست. بالاخره یک خانم، یک آقا، جوان، غیر جوان، فرقی نمی­کند وقتی پای ماهواره می­نشیند و آن برنامه­های ماهواره را می­بیند این را می­دانید هدف نهایی بعضی از این برنامه­ها عادی سازی ارتباط­های نامشروع هست. می­خواهند بگویند اصلاً از آن منکر در بیاید معروف جلوه کند و من همین جا عرض می­کنم خدمت عزیزان نگویید ما داریم یک سریالی هست که موضوع آن سرگرمی هست می­خواهیم سرگرمی باشد. قطعاً آن بلد هست چه جوری برنامه­ریزی کند که شما وقتی یک مجموعه سریالی را ده قسمت، بیست قسمت می­بینید خیلی از چیزهایی که تا قبل از آن به نظر شما زشت و قبیح می­آمد دیگر عادی جلوه می­کند.

شریعتی: در ضمیر ناخودآگاه حتی یک وقت­هایی خود شما هم متوجه نمی­شوید.

حجت الاسلام حسینی قمی: توجه ندارید. اصلاً هنر آنها این هست. هنر آنها این هست که بتوانند زشت­ترین رذایل اخلاقی را خیلی کادوپیچ تحویل مخاطب خود بدهند. عادی جلوه کند. من خواهش می­کنم عزیزان ببینید این بحث اصلاً من کاری به ابعاد سیاسی قضیه ندارم. حالا یک جایی خود سیاسیون باید بحث کنند. ما داریم بحث اخلاقی و اعتقادی می­کنیم. آدم حالا متوجه می­شود وقتی این پیام­ها را می­بیند متوجه می­شود چرا این قدر اسلام می­گوید آقا مواظب نگاه خود باشید؟ چرا اسلام این قدر تأکید دارد که مواظب این ولنگاری­هایی که امروز شما دارید می­بینید

شریعتی: در همین چارچوب حرکت کنید.

حجت الاسلام حسینی قمی: برای چه این قدر اسلام مخالف است؟ چه اشکال دارد؟ چرا اسلام این قدر مخالف اختلاط هست؟ می­گوید زن و مرد از هم فاصله داشته باشند، اختلاط نداشته باشند، بگو و بخند و هر کاری که می­خواهند، هر جوری مجلس می­خواهند بگیرند اینها را نداشته باشند؟ رمز آن چیست؟ رمز آن فقط این نیست که گناه هست خواهش می­کنم عزیزان عنایت کنند فقط این نیست که ما می­گوییم آقا مواظب چشم خود باشید. خانم محترم مواظب باشید، آقای محترم مواظب باشید. خانم محترم در این فضای مجازی نروید. حالا من نمی­خواهم اسم ببرم، نیاز به اسم بردن نیست، همه کوچک و بزرگ می­دانیم. واقعاً بعضی از این برنامه­ها در فضاهای مجازی هیچی برای انسان نمی­گذارد. یعنی دیگر چیزی به نام غیرت، چیزی به نام اخلاق، چیزی به نام خط قرمز، چیزی به نام خانواده نمی­گذارد. چرا این قدر اسلام تأکید می­کند، می­گوید خانم محترم اصلاً بحث این نیست که شما اگر این فیلم را نگاه کردید آخر بعضی­ها فکر می­کنند آقا این گناه هست گرفتار جهنم می­شویم، نه جهنم آن جا بماند دنیای خود را تبدیل به جهنم کردیم. چه قدر دل آدم باید بسوزد. بینی و بین الله من بسیار متأثر شدم. حالا یک پیام آن را خواندم. شما ببینید یک خانمی با هزار آرزو یا یک آقایی با هزار آرزو می­آید یک زندگی را تشکیل می­دهد یک سال، دو سال، حالا چه قدر نوشتند ما بچه داریم، تازه زندگی­ها به هم می­ریزد چرا به هم می­ریزد خب بخواهیم ریشه یابی کنیم یک بخشی از آن این هست. اسلام می­گوید مواظب چشم خود باشید. شما اجازه ندارید، اجازه ندارید اگر می­خواهید زندگی شما بهشت باشد اگر می­خواهید تبدیل به جهنم نشود اصلاً آن بهشت و جهنم را کنار بگذارید موعود جای خود. اگر می­خواهید این جا به بهشت برسید زندگی شما این جا جهنم نشود همه چیز از بین نرود آرامش داشته باشید مواظب چشم خود باشید هر فیلمی را نبینید، هر سریالی را نبینید، هر برنامه­ای را نروید. خانم­های محترم، آقایان محترم، جوان و غیر جوان ندارد، حالا جوان­ها بیشتر چرا اسلام این قدر می­گوید گناه چشم از بزرگترین گناهان هست؟ ما تعبیرات خیلی تندی داریم حالا من نمی­خواهم وارد تعبیرات شوم در بعضی از روایات تعبیرات خیلی تندی هست حالا من اشاره نمی­کنم. چرا برای چشم این قدر گناه سنگین، واژه­ای که در روایات ما آمده است معادل واژه­های خیلی سنگین هست چرا؟ چون این زندگی دنیا تبدیل به جهنم می­شود. تمام آمال­ها و آرزوها به هم می­ریزد. یک روزی می­بینید ما چه قدر گوشه و کنار می­شنویم یک خانمی بچه دارد، یک فرزند، دو فرزند، سه فرزند دارد تازه می­بیند آقا سر محل کار خود، سر محل کسب خود با یک خانم دیگری آشنا شده است یک ارتباط دیگر نامشروعی برقرار کرده است خب آن خانم چرا باید با این شرایط، چرا اصلاً باید این جوری می­آمد؟ چرا باید این ولنگاری در جامعه باشد که این رابطه­ها ...، یک داستانی را اشاره کنم ببینید چه قدر اهل بیت ... آدم حالا  حکمت آن را می­فهمد. اهل بیت به پیر و جوان تذکر می­دادند. نگویید دیگر ما سنی از ما گذشته دیگر هر چه خواستیم می­بینیم، نه. نه. به پیر و جوان تذکر می­دادند. یکی از اصحاب امام صادق (ع) یک جوان هست آمده است در مدینه درس بخواند حضرت به ایشان فرمود کجا خانه گرفتی؟ محل استراحت شما کجا هست؟ می­آمدند چند سال مدینه درس بخوانند و برگردند. گفت خانه پیدا نمی­شد، یک جایی رفتم یک خانم جوانی هست آن یک اتاق هست، من هم یک اتاق. حضرت فرمود زود آن خانه را رها کن. زود بیرون بیا. گفت آقا چرا؟ فرمود مگر نمی­دانی  ان الرجل و المرأه اذا خلیا فی مکان واحد. زن و مرد وقتی در یک مکان واحد در یک خلوتی قرار بگیرند كَانَ ثَالِثُهُمَا الشَّيْطَان‏، سومی آنها شیطان هست. حالا ما این قدر می­گوییم بعضی­ها مسخره می­کنند چه دارید شما می­گویید در چه قرنی دارید زندگی می­کنید، دنیا دنیای ... دنیا چه دنیایی هست؟ همین دنیایی هست که امروز می­بینید. اگر سبک زندگی غربی­ها را پسندیدیم، این اوضاعی که اینها دارند اصلاً چیزی به عنوان خانواده ... من بدون مبالغه عرض می­کنم من از کسانی نیستم که بگویم آقا غربی­ها زندگی آنها صد درصد تمام چیزهای آنها منفی هست، نه چیزهای خوبی هم دارند. ولی در بحث خانه و خانواده یقین داشته باشید که آنها جداً به یک بحران رسیدند. اصلاً چیزی به نام خانه و خانواده تقریباً وجود ندارد. مجال نیست این را اشاره کنم. اگر آن سبک را می­پسندید بسم الله. چون اصلاً سبک زندگی آنها خانواده محور نیست. اصلاً خانواده محور نیست. ببینید من خواهش می­کنم از امام صادق (ع) به این جوان فرمود اصلاً انّ الرجل و المرأه، وقتی شما دختر، پسر، زن، مرد، نامحرم در یک جایی قرار گرفتند که امکان رفت و آمد دیگری نیست كَانَ ثَالِثُهُمَا الشَّيْطَان سومی آنها شیطان هست. شما وسوسه­های شیطان را دست کم نگیرید. فریب شیطان را دست کم نگیرید. اغوا شیطان را دست کم نگیرید. این قدر ما در برنامه­ها تذکر می­دادیم خواهش می­کردیم که در شرکت خصوصی آقای محترم شما شرعاً حق ندارید اگر یک خانم نامحرمی هست شما این جا در شرکت در بسته باشد شما این جا باشید شرعاً جایز نیست. نماز بخوانید نماز شما اشکال دارد. اصلاً نماز هم نباشد، آقا شما پزشک هستید، شما مهندس هستید، شما یک دفتر تجاری دارید، الان ما ده­ها هزار دفترهای شرکتی و تجاری داریم منشی شما خانم هست نگذارید زندگی شما از هم بپاشد. من نمی­خواهم بگویم خدای نکرده هر کس اما اگر این زمینه­ها، اگر در بسته شد، یعنی امکان رابطه سوم نباشد از نظر شرعی فقه این هست، فقه ما می­گوید ان الرجل و المرأه اذا خلیا فی مکان واحد، در یک خلوتی قرار گرفتند که امکان رفت و آمد دیگری نباشد، من بخواهم وارد این بحث شوم خیلی طولانی هست، عرض من این هست اگر این همه اسلام روی این مسائل تأکید دارد باز هم تأکید می­کنم حالا ببینید دیگر در این سریال­ها، در این شبکه­های خانگی خدا می­داند بعضی وقت­ها چیزهایی را می­فرستند خدا شاهد من یک لحظه حتی ببینیم که چه می­خواهند برای آدم بفرستند آدم خجالت می­کشد ببیند. در ماهواره­ها یک جور، در فضای مجازی که دیگر هیچ. هیچ حد یقفی ندارد. اگر می­خواهیم گرفتار این پیا­م­ها نشویم، اگر می­خواهیم زندگی­ها به هم نخورد باید هم مواظب نگاه­های خود باشیم. هم مواظب روابط خود باشیم، هم روابط را حفظ کنیم.

شریعتی: هم مواظب فضاهایی که داریم در آن ورود می­کنیم.

حجت الاسلام حسینی قمی: و من همین جا عرض کردم پیر و جوان ندارد. باز آن داستان امام صادق (ع) شوخی نیست. باز تأکید می­کنم واقعاً انسان به این می­رسد که حکمت احکام شرعی چیست حالا هر کس هر چه می­خواهد بگوید. حالا یک کسی مسخره کند، بسم الله مسخره کنید. این پیام­ها را بخوانید ببینید اسلام درست گفته است یا نه؟ هر کس حکم دین را قبول ندارد من پیام­ها را به او بدهم بخواند ببیند حکم اسلام درست هست یا نه. ابوبصیر پیرمرد هست معلم قرآن بوده است، نابینا هست، با شاگرد خود شوخی کرده است قاه قاه خندیدن، فردا محضر امام صادق (ع) می­رود حضرت فرمود أَيَ شَيْ‏ءٍ قُلْتَ لِلْمَرْأَة؟ چه گفتی؟ برای چه می­نشینی شوخی می­کنی. می­گوید از خجالت دست­های خود را مقابل صورت خود گرفتم که نگاه امام به چهره من نیفتد. خجالت کشیدم گفتم استغفر الله. توبه کرد. فرمود استغفر الله درست نمی­شود. لَا تَعُدْ إِلَيْهَا، جلسه قرآنی که بخواهی بنشینی با یک خانم نامحرم بگویی و بخندی اصلاً نمی­خواهد، جلسه تعطیل است. پیرمرد هست، نود سالش هست، نابینا هست، کلاس هم کلاس قرآن هست. چرا اسلام تأکید دارد؟ عرض کردم حالا کسی بخواهد بگوید آقا شما امل هستید، بگویید امل هستیم. ما این پیام­ها را خواندیم می­دانیم اینها حکمت دارد. اصل دین همین هست. اساس حفظ نظام خانواده به همین­ها بر می­گردد. چرا اسلام این قدر تأکید دارد؟ حالا شما بسم الله آزادی. نتیجه آزادی آن وقت این می­شود. بروید آمار بگیرید چه قدر زندگی­ها این جوری از هم پاشیده است. چه قدر زندگی­ها این جوری از هم پاشیده است که بعد از یک زندگی خوب، عرض کردم بعد از یک فرزند، دو تا فرزند، قبل از فرزند، بعد از فرزند،

شریعتی: و یک بخش عمده­ای از علت­های طلاق­های بی حد و حصر ما متأسفانه.

حجت الاسلام حسینی قمی: این یک نکته، یک نکته­ای هم که من باز آن هفته اشاره کردم گفتم بحث آراستگی در خانه. البته معلوم هست آراستگی در خانه، بعضی­ها نوشتند بیرون نه، قطعاً بیرون خانه جایز نیست. ما داریم همین را می­گوییم خانم باید برای شوهر خود جلوه­گری کند. خانم روابط او باید در محدوده خانه و خانواده باشد، نه این که خانم بیرون. حتی از نظر فقهی می­دانید عرض کردم هر که هر چه می­خواهد بگوید ما به صراحت می­گوییم و دفاع می­کنیم و به این قوانین افتخار می­کنیم. اسلام می­گوید اگر یک خانمی بوی عطر استفاده کند جایی برود که یک مرد نامحرم ... اشکال دارد. شرعاً جایز نیست. یک وقت یک جلسه هست همه خانم­ها هستند اشکال دارد اما اگر بخواهد برای مردی دلربایی کند این جایز نیست. بیرون از خانه جایز نیست. گفتیم درون خانه آراستگی. چه قدر پیام دادند. یک آقایی نوشته است امروز برنامه شما را نگاه کردم به خاطر بی نظمی و بی نظافتی من خانم من با من دعوا کرد. می­گوید ببین چه قدر بی نظافتی که حاج آقا از تلویزیون می­گوید. بعد این آقا نوشته است حاج آقا باور کنید وقت ندارم آرایشگاه بروم. آیا این حرف درست هست؟

شریعتی: یعنی باید وقت برای آن تعریف کنید در کنار همه کارهای دیگر.

حجت الاسلام حسینی قمی: دیگر نمی­خواهم آن همه روایات را تکرار کنم. شوخی ندارد. چرا اسلام، به امام صادق (ع) گفتند آقا چه قدر شما به خود می­رسید؟ امام ولی خدا، حجت خدا، چه قدر فکر عطر و زیبایی هست. فرمود مگر نمی­دانید بعضی از زن­ها در فلان قوم اگر به گناه افتادند به خاطر این که مردان آنها کوتاهی می­کردند. تعارف ندارد. اگر ما آن چه که باید در داخل خانه انجام بدهیم کوتاهی کنیم عرض کردم گاهی یک جا آدم واقعاً ما که با مردها هستیم می­بینیم غصه می­خوریم. آن جلسه عرض کردم داشتم نماز می­خواندم یک آقایی جلوی من بود صف جلوی من بود. به جان خودم می­خواستم نماز را فرادی بخوانم. آخر این چه قیافه­ای هست، من دو دقیقه در صف نماز نمی­توانم تو را جلوتر ببینم. آن وقت چه طور خانم شما می­خواهد شما را تحمل کند. این یک پیام یک آقا. باز یک خانمی نوشته است. البته می­دانید زمان پخش برنامه ما خانم­ها بیشتر هستند فراوانی پیام­های خانم­ها بیشتر هست، نوشته است حاج آقا خدا خیرتان بدهد، خیلی بحث خوبی بود شوهر من خیلی شلخته هست دقیقاً همان که شما گفتید مدتی است که آرایشگاه نرفته است آدم نمی­تواند سر یک سفره با او بنشیند. باز یک آقای دیگر نوشته است که آقا شوهر من آن قدر دور از نظافت هست که رقبت نمی­کنم به آن نگاه کنم. شب عروسی با این که کلی ما خرید دامادی برای او کردیم باز هم رعایت نکرد. به هر حال عرض کردم نمی­خواهم تکرار کنم ولی باور کنیم اگر اسلام، اگر 1400 سال پیش پیامبر آمد روی این نکات در زندگی ما دست گذاشت یقین داشته باشید در زندگی اثر دارد. چند تا پیام بود حالا من به بعضی از آنها اشاره می­کنم نوشته است همسر من بعد از 27 سال زندگی مشترک مجدداً ازدواج کرد. من و فرزندان من که یکی 27 سال و یکی 22 ساله هستند رها کرده است هیچ گونه خبری از او نداریم، کمکی به ما نمی­کند، ما را مستأجر کرده است. من با حقوق بازنشستگی پدرم زندگی می­کنم، می­گوید شرعاً نسبت به حقوق تو وظیفه­ای ندارم. رفته ازدواج دیگری کرده است می­گوید نسبت به تو من دیگر وظیفه­ای ندارم. بچه­ها هم به سن قانونی رسیدند نسبت به آنها هم وظیفه­ای ندارم. به خدا دل من خون هست، دارم می­سوزم، بی کس ماندم. با دو فرزند مظلوم دم بخت، تو را خدا جواب من را بدهید. این جای تردید ندارد، من واقعاً تعجب می­کنم آقای محترم مگر امکان دارد کسی به ذهن او خطور کند که نسبت به فرزندان خود، نسبت به همسر خود، مسئولیتی ندارد. رفتید ازدواج کردید دیگر این همسر اول واجب النفقه شما نیست؟ این چه منطقی هست؟ باور کنید بعضی از پیام­ها را آدم تعجب می­کند. یعنی در جامعه دینی هنوز یک مسلمان نمی­داند، باور ندارد، می­گوید بچه­های من به سن قانونی رسیدند وظیفه ندارم. چه کسی گفته است بچه وقتی به سن قانونی برسد پدر دیگر وظیفه ندارد؟ هزار بار در این برنامه نگفتیم که انسان چند دسته واجب النفقه دارد. اول همسر او هست، مقدم بر همه همسر او هست، اگر زندگی همسر را تأمین کردید می­توانید به پدر و مادر خود هم کمک کنید. مرحله دوم به پدر و مادر خود هم باید کمک کنید. به بچه­های خود هم باید کمک کنید. چه کسی گفته است پدر و مادر واجب النفقه ما نیستند؟ چه کسی گفته است که اولاد واجب النفقه ما نیست؟ یک وقتی اگر یاد شما باشد عرض کردم دررساله امام (ره) چهار دسته را واجب النفقه نوشتند. ببینید چه قدر نگاه دین لطیف هست. این لطافت را آدم باید لذت ببرد. این نگاه، نگاه زیبا هست. در رساله­ها بر اساس روایت نوشتند. آقا همسر من واجب النفقه هست، این در درجه اول. اگر توانستم بله بعد هم پدر و مادر خود و اولاد خود. پدر و مادر و اولاد در ردیف هم هستند اینها تقدمی ندارند. مرحله چهارم اگر شما یک پرنده­ای را، یک حیوان زبان بسته­ای را در خانه حبس کردید، یک قناری، یک مرغ عشقی، یک کبوتری را در خانه دین می­گوید این واجب النفقه شما هست. این را برای چه گفته است؟ دینی که می­گوید یک مرغ، یک مرغ عشق، یک پرنده در خانه شما واجب النفقه شما هست این دین آن وقت راضی هست که شما زن و بچه خود را در این سن و سال به حال خود رها کنید؟ تازه بگویید من وظیفه ندارم بچه­ها به سن قانونی رسیدند، شما پیدا کنید کجای دین، کجای اسلام، در طول تاریخ اسلام پیدا کنید یک فقیه بگوید که آقا بچه­های شما وقتی به سن قانونی رسیدند دیگر واجب النفقه شما نیستند. حتی نوه­های شما بارها گفتیم، ما نسبت به بچه­های خود، نوه­های خود، دختر من ازدواج کرده است، بچه­های من ازدواج کردند ولی گرفتاری مالی دارند اگر در توان من هست من نسبت به آنها وظیفه دارم باز نوشته است همسر من می­گوید از نظر شرعی اولویت نفقه پدر و مادر هست و بعد فرزندان و بعد همسر. دقیقاً برعکس آن که دین می­گوید. اولویت نفقه پدر و مادر هست بعد فرزندان و بعد همسر، به نیازهای درمانی من توجه نمی­کند. یک سال هست مشکل دندان دارم حالا مفصل نوشته است، نوشته از غذا خوردن افتادم، ولی توجهی نمی­کند. بروید مقلد هر کسی هستید بپرسید عرض کردم حتماً ما باید به پدر و مادر احترام بگذاریم. پدر و مادر هم واجب النفقه هستند، اولاد هم واجب النفقه هست. ولی مقدم همسر هست، بعد از همسر نوبت اینها. باز نوشته است شوهر من به بچه­ها، پدر و مادرش، برادر و خواهر خود پول می­دهد الا به من. من نمی­دانم این حالا چه منطق دینی هست. من نمی­خواهم حالا خیلی بحث خشک قانونی بگویم ببینید آقای محترم اگر بخواهید زندگی بر اساس محبت باشد من امروز نگاه می­کردم کلمات امیرالمؤمنان (س) چهار چیز را اسباب محبت دانستند. سَبَبُ الْمَحَبَّةِ 1 ـ الْإِحْسَان‏. این جمله معروف هست الإنسان عبيد الإحسان‏، انسان برده احسان هست. آقای محترم، خانم محترم چرا با محبت شوهر خود را برده خود نمی­کنید؟ آقای محترم شما با محبت ... حالا برده که می­گویم نگویید آقا، پیام ندهید آقا تعبیر ... نه آن قدر این محبت صمیمی باشد سَبَبُ الْمَحَبَّةِ الْإِحْسَان‏.

شریعتی: او را دلبسته خود می­کنید

حجت الاسلام حسینی قمی: دوم سَبَبُ الْمَحَبَّةِ السَّخَاء. سخاوت. سوم الْهَدِيَّةُ تَجْلِبُ الْمَحَبَّة هدیه دادن. باز من این را بگویم عرض کردم غربی­ها نقاط منفی دارند، نقاط مثبت دارند. نقاط منفی را گفتیم، نقاط مثبت را هم بگوییم. یکی از کارهای خوبی که من خیلی از آن خوشم می­آید اینها در رفت و آمدهای خود خیلی مقید به هدیه دادن هستند. امکان ندارد خانه کسی بروند ولو یک مهمانی که ماهی یک بار می­روند، هفته­ای یک بار می­روند نه این حالا یک جشن تولدی باشد، نه مقید هستند، مقید هستند کادو ببرند، مقید هستند یک چیزی ببرند. این را ما یاد بگیریم. حتی شده یک شاخه گل. این همه روایات ما دارد می­گوید. آقا جشن تولد چه اشکالی دارد، من گاهی در جلساتی که می­روم برای بعضی از آقایان صحبت می­کنم می­گویم وای بر آن آقایی که تاریخ تولد همسر خود را نداند. وای به آن خانمی که تاریخ تولد شوهر خود را نداند. بعد می­گویم شما اگر تاریخ تولد خانم­های خود را بدانید من یک جایزه حسابی به شما می­دهم. خیلی­ها می­گویند ما می­­دانیم. می­گویم نه این جور که من می­گویم باید بدانید. تاریخ تولد همسر خود را به شمسی بدانید، یک بار بگیرید، به قمری یک دفعه بگیرید، به میلادی هم یک دفعه بگیرید. همه جا می­زنند. واقعاً اسلامی که این قدر می­گوید محبت، برای ابزار محبت بهانه پیدا کنیم. الْهَدِيَّةُ تَجْلِبُ الْمَحَبَّة. مَنْ حَسُنَ ظَنُّهُ بِالنَّاسِ حَازَ مِنْهُمُ الْمَحَبَّة. کسی به دیگران خوشبین باشد محبت آنها را جلب می­کند. این یک نکته که عرض کردم نمی­خواهم بگویم فقط قانون ... می­خواهم بگویم می­شود با یک شاخه گل، مگر آن هفته حدیث آن را نخواندیم قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَة دیگر حرف که خرج ندارد، الان پیام می­دهند آقا ما پول نداریم نفس شما از جای گرم در می­آید. زبان که خرج ندارد بسم الله. قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ: إِنِّي أُحِبُّك‏ این هم خرج دارد که من به او بگویم من تو را دوست دارم. امام باقر (س) در مسجد النبی نشسته بودند یک کسی هم محضر حضرت بود، یک آقایی هم از آن طرف مسجد رد می­شد این به امام گفت این که دارد می­رود دوست من هست. امام فرمود پس چرا این جا نشستی؟ گفت محضر شما هستم، فرمود نمی­خواهم محضر من باشی بلند شو برو به او بگو انی احبک. به دوست خود بگو من تو را دوست دارم. اظهار کن، به زبان بیاور به رفیق خود. باز در یک روایت دیگر از امام صادق (ع) در تحف العقول هست، لا غنی بالزوج، لا غنی من روان ترجمه کنم یعنی آقای محترم، خانم محترم، چاره­ای نیست، آقای محترم اگر می­خواهید زندگی بر پا باشد حرف و حدیث در آن نباشد چند تا مطلب هست یکی فرمود تَوْسِعَتُهُ عَلَيْهَا توسعه بدهید هر چه در توان شما هست. من دیدم پیام­های زیادی هست زیاد به ما می­گویند شوهر من انواع و اقسام کارهای خیر می­کند، برای مسجد، برای حسینیه، برای هیئات، برای خیریه­ها، برای موسسه خیریه، اما من به اولیات زندگی خود احتیاج دارم، به من کمک نمی­کند. آقا حدیث امام سجاد فرمود أَدْخُلَ السُّوقَ وَ مَعِي دِرْهَمٌ بازار بروم یک درهم داشته باشم یک هدیه یک چیزی برای همسر خود بگیرم أَحَبُّ إِلَي‏ این برای من محبوب­تر است که یک برده در راه خدا آزاد کنم. آقا موسی بن جعفر فرمود مَنْ دَخَلَ السُّوقَ یک آقایی بازار برود فَاشْتَرَى تُحْفَة، تحفه و هدیه­ای بگیرد برای زن و بچه خود بیاورد فَحَمَلَهَا إِلَى عِيَالِهِ كَانَ كَحَامِلِ صَدَقَةٍ إِلَى قَوْمٍ مَحَاوِيج‏، کار خیر فقط صدقه نیست، کار خیر فقط مسجد نیست، کار خیر فقط حسینیه نیست، کار خیر این نیست که پول فرش مسجد را بدهید، کولر مسجد را بدهید، غذای مسجد را بدهید، آنها جای خود نمی­خواهیم آنها را نفی کنیم، ولی یاد شما باشد اگر امر شما دایر است که زندگی خود را بروید آباد کنید یک مثلی هست، می­گوید آقا چراغی که به خانه رواست به مسجد حرامست. می­تواند پیام خوب داشته باشد، پیام بد داشته باشد. پیام خوب آن همین است. امام می­فرماید پیام خوب آن همین است. اگر شما امر شما دائر بر این است که یک چیزی برای همسر خود، هدیه­ای برای همسر خود، یک لوازم ضرور برای خانم خود بگیرید

شریعتی: مسجد را آباد کنید یا روابط خود و همسر خود را؟

حجت الاسلام حسینی قمی: روابط خود را درست کنید. اگر روابط خود شما درست شد مسجد آباد می­شود. من دخل السوق، فرمود بازار برود یک هدیه بگیرد برای زن و فرزند خود بیاورد كَانَ كَحَامِلِ صَدَقَة مثل این است که صدقه به بیچاره­ها داده است. فکر نکنید فقط کار خیر آن هست. در کافی شریف از امام رضا (ع) هست می­فرمود ینبغی لرجل، امام رضا فرمود به زن و فرزند خود توسعه بدهید. كَيْلَا يَتَمَنَّوْا مَوْتَه‏ نگویند ما که از زندگی که چیزی به ما نرسید بمیرد بعد از مرگ او بلکه یک چیزی به ما برسد. متأسفانه آقایان گلایه نکنند آن طرف هم می­گوییم. به هر حال بعضی­ها این جوری هستند. یعنی خانم مگر این که بعد از مرگ شوهر خود یک راحتی پیدا کند دست او از حقوق بازنشستگی شوهر خود یک چیزی ...

شریعتی: ما داریم راجع به مشکلاتی صحبت می­کنیم که قصه یک عمر زندگی هست.

حجت الاسلام حسینی قمی: باز در حدیث دیگری در کافی شریف أَرْضَاكُمْ عِنْدَ اللَّه‏، از این بالاتر، چه می­خواهید بدانید چه کسی خدا بیشتر از او راضی هست کلام اهل بیت را قبول دارید یا نه؟ آدرس گفتند کافی مرحوم کلینی از امام سجاد، چه کسی می­خواهد بدانید خدا از چه کسی بیشتر راضی هست؟ أَرْضَاكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَسْبَغُكُمْ عَلَى عِيَالِه‏، آنهایی که بخشنده­تر، بخشش او نسبت به زن و فرزند خود بیشتر هست. البته این را هم بگویم در قرآن کریم هست که هر کس در توان خود. الان پیام ندهند که ما توان نداریم. این قرآن هست سوره مبارکه طلاق آیه هفتم. «لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ» آقای محترم شما که در توان شما هست به اندازه توان خود خرج زن و بچه خود کن. «وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّه‏» کسی زندگی او سخت هست در حد توان خود. «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ ما آتاها» این آیه که ما همه بلد هستیم شأن نزول آن این هست. «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ ما آتاها» به اندازه توان خود. ولی آن که دارد بخل نورزد امام صادق فرمود باز حدیث در کافی شریف هست إِنَّ الْمُؤْمِنَ يَأْخُذُ بِأَدَبِ اللَّه‏ مؤمن ادب شده پروردگار هست. إِذَا وَسَّعَ عَلَيْه‏، خدا به او توسعه داده است این هم توسعه می­دهد. اگر مثال بخش بعدی قدر علیه سخت بود، حتی از امام سؤال کردند واقعاً جالب هست جزئیات مسائل در کافی شریف هست گفت آقا یک کسی برای همسر خود لباس­ها متعددی تهیه می­کند لباس­های خوب متعدد، این آیا اسراف نیست؟ حضرت فرمود چه اسرافی هست. مگر قرآن نمی­گوید «لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ» من گفتم یک وقت یک جایی رفته بودیم یک آقای در کمد خود را باز کرد گفت ببین من صد تا پیراهن دارم، یک آقایی هم بود، گفتم چه زمانی می­رسی اینها را بپوشی؟ بله در این حد معلوم هست اسراف هست. ولی آقای محترم بداند امام (ع) فرمود وقتی قرآن می­گوید «لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ» این احکام و جزئیات آن در کتاب­ها آمده است حالا من می­ترسم بگویم آقایان ناراحت شوند. بحث انفاق چه جوری هست، نفقه دادن، اگر خانم در زندگی خانه پدر خود چه امکاناتی داشته است، آن امکانات را شما می­توانید باید در اختیار او بگذارید یک خانمی در زندگی پدر و مادر او بهترین زندگی را داشته است. آقای محترم شما از آن جا او را آوردید توان شما هم هست حق ندارید به حداقل مسکن اکتفا کنید، به حداقل لباس اکتفا کنید به حداقل غذا اکتفا کنید. جزئیات اینها در رساله­ها آمده است. همین تحریرالوسیله امام را ببینید یک دختر خانمی خانه پدر خود بهترین غذاها را می­خورده است، بهترین لباس­ها را داشته است. بهترین مسکن را داشته است. نفقه واجب یعنی چه؟ نه در حد شکم سیر کردن. اگر در توان شما هست، اگر مؤمن هستی، اگر متدین هستی، من اشتباه می­گویم بروید مقلد هر مرجع تقلیدی هستید بروید فتوای او را ببینید. پیام بدهید اشتباه هست من هفته دیگر اصلاح کنم. یک کسی در زندگی بوده است زندگی خیلی خوبی داشته است خانه خوبی داشته است، حالا خانه شوهر آمده است شوهر هم دارد یک وقت ندارد و من قدر علیه رزقه، قرآن می­گوید هر چه قدر در توان او هست، آیه 7 سوره طلاق تکلیف همه را مشخص کرده است. «وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّه لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ ما آتاها‏» هر چه قدر در توان شما هست. اما «لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ» آقای محترم شما که دارید خدا به شما داده است چرا کوتاهی می­کنید؟ البته من این طرف آن را هم عرض کنم که آقایان گله نکنند. تا آقایان پیامک نزدند بگویم از آن طرف هم مکرر در روایات ما آمده است اگر شوهر واقعاً ندارد خانم بسازد. خدا رحمت کند علامه مجلسی (رضوان الله علیه) در کتاب خود در مرأة العقول است به نظرم می‌نویسند بعضی از خانم‌ها بودند، خانم‌هایی بودند که وقتی صبح شوهر می‌خواست از خانه بیرون برود، به او می‌گفت مواظب باش دنبال لقمه حرام نروی. ما بر گرسنگی صبر می‌کنیم ولی بر آتش قیامت نمی‌توانیم صبر کنیم. خانم محترم شما برای اینکه حجت تمام کرده باشی، صبح به شوهرت بگو. بگو داری بیرون می‌روی لقمه حلال در این خانه بیاور. ما اگر نداشتی بر گرسنگی می‌توانیم صبر کنیم ولی بر آتش قیامت نمی‌توانیم. این یک نکته. در پیام‌ها هم بود. به نظر من این هم نکته دقیقی است. همین‌جا است، جای آن هست که ما بگوییم. خیلی‌ها نوشته‌اند ما با این زندگی شوهر خود می‌سازیم ولی چه کنیم با این تبلیغات تلویزیون. دیدیم. دائم پخش می‌کنند چه خانه‌هایی، چه مبلمانی، چه آشپزخانه‌هایی، چه سیستم‌هایی. من نمی‌دانم. واقعیتش یک فکری باید برای آن کرد. اینها الآن ما بگوییم می‌گویند بالاخره یک بخشی از درآمد ما هستند که حالا این درآمدها می‌رود و برمی‌گردد. نمی‌دانم چه می‌گویند. حس درون. اما یک فکری باید کرد. آقا شما درست است یک درآمدی کسب می‌کنید ولی از آن طرف این همه بچه‌ها، بالاخره بچه که این را نمی‌فهمد. یک بچه نشسته دارد این خانه را می‌بیند، این میوه را می‌بیند، این غذا را می‌بیند، این تلویزیون رو می‌بیند، این لباس را می‌بیند.

شریعتی: آن مبل را می‌بیند، پرده را می‌بیند.

حجت الاسلام حسینی قمی:بله.

شریعتی: بچه که هیچی. پدر و مادرها نوشته‌اند. مادرها نوشته‌اند. نوشته‌اند ما به این زندگی می‌سازیم. و حدیث آخری که در این بخش بخوانم باز در کافی شریف هست از امام باقر (ع). این را آقایان توجه داشته باشند، خانم‌ها هم توجه داشته باشند. فکر نکنیم توسعه در زندگی با حرام توسعه است. اینها باور می‌خواهد. من بارها عرض کردم بسیاری از این معارف دین را برای کسی می‌شود گفت که باور دینی داشته باشد. کسی باور دینی نداشته باشد نمی‌شود این را برای او گفت. امام علیه السلام فرمود: «لَيْسَ مِنْ نَفْسٍ إِلَّا وَ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهَا رِزْقَهَا حَلَالًا» فرمود خدا برای هر کسی یک روزی حلالی تعیین کرده است «يَأْتِيهَا فِي عَافِيَةٍ» بی‌دردسر لقمه حلال به او می‌رسد ولی حرام هم هست. اگر از حرام مصرف کرد «إِنْ تَنَاوَلَتْ مِنَ الْحَرَامِ قَاصَّهَا بِهِ مِنَ الْحَلَالِ» خدا از مقداری که از حرام مصرف کرد از حلال کمش می‌گذارد. ما باور کنیم روزی... البته نگویید پس چرا عده‌ای از حرام توانسته‌اند خیلی جمع کنند. روزی به آنی نمی‌گویند که جمع کردی. آنی که استفاده کردی. سهم شما است. سهم ما است. چقدر مگر ما می‌توانیم بهره ببریم. آنی که از حرام جمع می‌کنی برای آینده می‌گذاری، آنکه روزی تو نبوده است. اما فرمود: اگر ما این را باور داشته باشیم، شما هم باور داشته باشید، خانم محترم نه شما به همسر خود، به شوهر خود فشار بیاور نه شوهرت دنبال حرام رود. امام می‌فرماید اگر از حلال عبور کردی سراغ حرام رفتی، به اندازه‌ای که از حرام مصرف کردی، حدیث آن مفصل است. و نکته آخری هم که عرض می‌کنم در نهج البلاغه امیرمؤمنان هست. این هم نکته مهمی است. آقایان زیاد پیام داده‌اند. قطعاً چشم و هم‌چشمی‌ها گرفتاری ایجاد می‌کند. حضرت در نهج البلاغه فرمود: «أَكْثِرْ أَنْ تَنْظُرَ إِلَى مَنْ فُضِّلْتَ عَلَيْه‏» پایین دستت نگاه کن. خانم محترم، آقای محترم، اگر بخواهی به بالا دست نگاه کنی، امکان ندارد ما به... به هر درجه‌ای برسیم یک بالادست دیگری داریم. در کافی شریف هست  و دعا هست. «أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَفْسٍ لَا تَشْبَع» یکی از دعاهایی است که بعد از نماز مستحب است که آدم بخواند. چرا به ما گفتند آقا بعد از هر نمازی، هر روز. آخه یک فلسفه‌ای باید داشته باشیم، یک دعا را ما سالی یکبار می‌خوانیم، یک دعا را هفته‌ای یکبار می‌خوانیم، ماهی یکبار می‌خوانیم. چرا به ما گفته‌اند بعد از هر نماز ظهری بگو اعوذ بک، خدایا به تو پناه می‌برم من نفس لا تشبع، شکمی که سیرمونی نداشته باشد. خب معلوم است که با چشم و هم‌چشمی آدم به جایی نمی‌رسد و فراوان داریم. ان‌شاءالله امیدوارم که بیانات اثر داشته باشد. یک نکته دیگر هم، یک پیام دیگر هم اشاره کنم به محضر قرآن شرفیاب شویم. چند پیام بود. چون زیاد بود اشاره می‌کنم. نوشته‌اند الآن روحانی برنامه‌‌تان دارند می‌گویند برای آشنایی دختر و پسر، بدون قصد لذت ایرادی ندارد که پسر موی خانم را ببیند. لطفاً واضح کنید که شبهه ایجاد نمی‌شود. من نمی‌دانم چطور واضح صحبت کنم. حدیث امام صادق است. البته تذکر دادیم. ببینید. این مال مرحله آخر است نه روز اول برود بگوید من می‌خواهم خانم را ببینم، خانمی که می‌خواهم با او ازدواج کنم. همه شرایط گذشته است. آن جلسه ما عرض کردیم. گفتیم در بحث خواستگاری هر چه ما می‌توانید در تحقیق باشید. بعد از وسواس نرسد. هم صفات اخلاقی، همه صفات ظاهری. صفات اخلاقی را قبل از ازدواج ببینید. بعد از ازدواج ننشین در سر خود بزن بگو من فهمیدم. صفات اخلاقی و صفات ظاهری. آقای محترم، خانم محترم، حدیث از امام صادق خواندم. اگر واقعاً جدی است بدون قصد تللذذ در آخرین مرحله بخواهد ببیند. بله، این خانمی که می‌خواهد با او ازدواج کند، یک لحظه موهای او را ببیند، بدن او را ببیند. اشکالی ندارد این موهای او را ببیند، با لباس هست، لباس تن او هست و... این مانعی ندارد. روایات است. به ما نوشته‌اند که واضح صحبت کنید که شبهه‌ای ایجاد نشود. این هم واضح است.

صفحه478 قرآن کریم