![]()
حجت الاسلام نظافت: سلام علیکم سلام بر شما و همه بینندگان عزیز در خدمت شما هستیم.
شریعتی: بزرگوارید حالتان چه طور است؟
حجت الاسلام نظافت: الحمدالله خیلی خوب خدا را شکر.
شریعتی: الحمدلله خدا انشالله حفظتان بکند. خیلی خوب این هفته‌ها ما داریم نامه پدری که می‌توان به آن بالید و افتخار کرد می‌توانی سرت را بالا بگیری نامه ۳۱ نهج البلاغه نامه امیرالمومنین به امام مجتبی تک تک ما داریم آن را مرور می‌کنیم و امروز هم با دل و جان منتظر و مترصد هستیم که فرمایشات شما را بشنویم.
حجت الاسلام نظافت: بله اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین عرض کرده‌ایم در ابتدای نامه که امیرالمومنین خودشان را به عنوان یک پدر پیر آگاه با تجربه معرفی می‌کنند تا اعتماد فرزندشان را جلب بکنند، تا او جدی‌تر بگیرد موعظه‌ها را و نصیحت‌ها را و او را باور کند و بعد هم خود جوان را به خودش معرفی می‌کنند تا او را آماده کنند برای حوادثی که این دنیا، دنیای حادثه‌هاست، فرا دنیای فراز و فرودهاست و در واقع توقع فرزندشان را از رفاه پایین بیاورند.
شریعتی: یعنی دنیا را بشناسیم خیلی از مشکلات و اتفاقات قابل حل می‌شود.
حجت الاسلام نظافت: وقتی توقع انسان کم می‌شود رنج انسان هم کم می‌شود، رنج و شادی ما یک نسبتی با انتظارات ما دارند، توقعات، وقتی انتظارات و توقعات بالا می‌رود عالم هم متناسب با توقعات و انتظارات آن خودش را تنظیم نمی‌کند. عالم روال کار خودش را دارد، تقدیرات و مقدرات روال کار خودش را دارد بعد ما وقتی به آن آرزو و انتظار نمی‌رسیم رنج می‌بریم و وقتی تازه برسیم خیلی لذت نمی‌بریم، می‌گوییم باید اینگونه می‌بود. امیرالمومنین انتظار فرزندشان و توقع‌شان را از رفاه پایین می‌آورند و او را با واقعیت‌ها آشنا می‌کنند یکی یکی عرض کردیم نکات را رسیده‌ایم به اینجا که فرمودند غَرَضِ الاْسْقامِ، سیبل تیر بیماری‌ها هستی. یعنی در حقیقت حضرت دارند یاد می‌دهند که تو چگونه تهدیدها را تبدیل به فرصت بکنی. بیماری را نمی‌توان حذف کرد و آن هست پس تلاش کن تا از این تهدید یک فرصت بسازی. این فرصت چیست؟ یک: معرفت به الطاف خدا و نعمت‌های خدا، ما غرق در نعمتیم. مکرر افراد گفتند اگر بیمار نمی‌شدم متوجه این سلامتی نمی‌شدم. دوم: مودب و متواضع می‌شود انسان، واقعاً باد او می‌خوابد و خالی می‌شود تکبر را نمی‌توان درمان کرد، بسیاری از این افرادی که ثروت‌های کلان دارند یا پست‌های بالا دارند و ظرفیت نداشتند و ثروت و این پست آنها را سرمست کرد اینها دارند با زبان بی‌زبانی به خدا می‌گویند ما نه لایق ثروت بودیم نه ریاست و خدایا تو ما را ادب کن ما زبان خوش حالی‌مان نمی‌شود. ادبش چیست؟ اینکه اینها یک مدت بیمار بشوند، یعنی افتاده بشوند و قدر سلامتی را هم می‌دانند و لذت بیشتری از سلامتی می‌برد و به خودش و اطرافیانش غر نمی‌زند. سوم اینکه بیماری جسمی اگر موجب درمان بیماری روحی شود این بیماری خوب است، چون بیماری‌های جسمی مربوط به این ۷۰ سال است که سریع می‌گذرد، ولی بیماری‌های روحی مربوط به ابدیت ماست. یعنی بیماری‌های روحی هم دنیای ما را خراب می‌کند هم ابدیت ما را خراب می‌کند. بنابراین می‌توان از این جهت یک لطف و نعمت و اگر این نگرش باشد که آقا ما دنیا این گونه است بیماری دارد، توقعمان پایین می‌آید، اگر بیمار شدیم اتفاقی نیفتاده است دیگران هم بیمار می‌شوند، اصلاً قاعده این عالم است و رنج نمی‌بریم و اصلاً طبیعی می‌شود قضیه و افراد افسردگی نمی‌گیرند و سعی می‌کنند با این سختی و بیماری کنار بیایند. تربیت خوب آقای شریعتی تربیتی است که فرزند ما مقاوم بار بیاید و آسیب پذیر نباشد، راه آن هم این است که با واقعیت‌های دنیا او را آشنا بکنیم.
شریعتی: بخش عمده‌ای از حس رضایت ما از زندگی به دنیا شناسی ما برمی‌گردد.
حجت الاسلام نظافت: هم به انسان شناسی، هم دنیا شناسی، هم خداشناسی. یعنی معارف کلیدی، معارف بنیادین که شامل انسان شناسی، خداشناسی، دنیاشناسی، معادشناسی، شیطان شناسی اینها کمک می‌کند به یک زندگی معنوی خوب، به که به اینکه انسان بتواند با زندگی کنار بیاید و با شرایط سخت لذت هم ببرد. البته امیرالمومنین دارند فرزندشان را آماده می‌کنند و البته این به این معنا نیست که به فرزندشان آموزش ندهند که یه کاری کن سلامتی تو از دست نرود، اتفاقاً می‌خواهند بگویند تا سالم هستی قدرش را بدان و مراقبت کن و از آن طرف دعا هم می‌کنند. حضرت سجاد در یک دعایی در صحیفه سجادیه دعای ۲۵ است. آنجا می‌گویند عَافِهِمْ فِی أَنْفُسِهِمْ وَ فِی جَوَارِحِهِمْ؛ خدایا به بچه‌های من عافیت بده البته می‌گویند هم عافیت در وجود، هم عافیت در جوارح، عافیت در وجود عام است شامل فکر، روان، احساسات خوب، همه چی می‌شود. عافیت در جوارح هم که خوب اعضای بدن را می‌گویند آن عافیت در وجود مقدم عافیت بر جوارح است. یعنی چی؟ یعنی اگر کسی عافیت وجود داشته باشد عافیت در جوارح را هم عرض شود خدمت شما اگر نداشت تحمل می‌کند بیماری را راحت با او کنار می‌آید. ما مشهدی‌ها یک مثلی داریم بعضی‌ها می‌گویند قوز را بالا قوز می‌کنند. بعضی‌ها پشتشان آنگونه است می‌گویند مشکلات را دنبال نکن و مضاعف نکن، حالا که مشکل هست سعی کن با آن کنار بیایی و بتوانی از این سربالایی عبور کنی. حالا اینکه حضرت می‌گویند غَرَضِ الاْسْقامِ، به فرزندشان به عنوان یک بچه مسلمان می‌گویند یا نه به عنوان یک انسان؟ اینها رو به یک انسان می‌گویند تو چه مومن چه غیر مومن، در معرض این بیماری‌ها هستی و لذا در قرآن داریم که إِنْ تَكُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ؛ اگر شما درد دارید کفار هم درد دارند كَمَا تَأْلَمُونَ؛ همچنان که شما درد دارید وَتَرْجُونَ مِنَ اللَّه؛ اما شما یک امیدهایی دارید در این دردها که آنها این امیدها را ندارند. بنابراین مومن در بیماری دلخوشی‌هایی دارد که کافر ندارد. دلخوشی‌هایی دارد در بیماری. یک دعایی هست در صحیفه سجادیه حتماً در این سال‌ها مطرح شده ولی بدی نیست تکرار بعضی از مباحث، قرآن آقای شریعتی جلد دوم ندارد، یعنی مباحث را باید مکرر و مکرر مرور کرد تا از این حجاب عرض شود گوشه دل ما هست عبور کند حرف‌ها و به جان و دل بنشیند، به این راحتی‌ها نمی‌شیند. برای اینکه ما در دنیایی هستیم که شیطان هست، نفس هست، غفلت هست، فراموشی هست، مکرر باید مرور کرد و در آن دعای ۱۵ صحیفه سجادیه حضرت سجاد سلام الله علیه وقتی مریض می‌شود اینطوری یاد دادند که بگویی بگویید اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا لَمْ أَزَلْ أَتَصَرَّفُ فِيهِ مِنْ سَلَامَةِ بَدَنِي ، می‌گوید خدایا تو را ستایش می‌کنم پیوسته در سلامتی بدنم تصرف می‌کردم، حالا که مریض می‌شود انسان یاد سلامتی می‌افتد. بعد می‌فرماید وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا أَحْدَثْتَ؛ حالا که مرا مریض کردی باز هم می‌گویم الحمدلله. بعد می‌فرماید نمی‌دانم واقعا نمی‌شود درست سبک و سنگین کرد که کدام یک شایسته‌تر است برای شکر، واقعاً سلامتی برای ادبی ابدیت من و روح من بهتر است یا بیماری؟ منی که قدر سلامتی را نمی‌دانم و مرا سرمست می‌کند و از ابدیت غافل می‌کند و از خدا غافل می‌کند، سلامتی برای من یک تکرار است که زندگی را عادی کرده، این سلامتی معلوم است به درد من نمی‌خورد و اگر سلامتی را موقتی بگیرم و من متنبه بشوم معلوم است که بیماری خوب است. حضرت می‌فرمایند فَمَا أَدْرِي ، يَا إِلَهِي، خدای من أَيُّ الْحَالَيْنِ أَحَقُّ بِالشُّكْرِ لَكَ، کدام یک از این دو...
شریعتی: مریضی یا صحت؟
حجت الاسلام نظافت: کدام یک از این دو حال شایسته‌تر است برای شکر است؟ أَيُّ الْوَقْتَيْنِ أَوْلَى بِالْحَمْدِ؛ کدام یکی بیشتر شایسته برای حمد کردن است؟ أَ وَقْتُ الصِّحَّةِ؛ بعد شروع می‌کنند فواید صحت و سلامتی را می‌گویند که می‌گویند تو گوارا کردی روزی را، وقتی آدم سالم نیست خوب از غذا لذت نمی‌برد، از مواهب مادی لذت نمی‌برد. حقیقت همین است طرف دیابت دارد خوب نمی‌تواند استفاده بکند و جوانان ما اینها را متوجه نمی‌شوند، اگر بشوند حال دلشان بهتر می‌شود. نَشَّطْتَنِي بِهَا لِابْتِغَاءِ مَرْضَاتِكَ؛ فرمود به وسیله این سلامتی نشاط دادی تا دنبال کسب رضایت تو باشم. ما حیوان نیستیم، نیامدیم اینجا تا سرگرم خوردنی‌ها بشویم، اینجا آمده‌ایم کسب کنیم رضایت خدا را، ایام اربعین است این آیه در شأن ابی عبدالله علیه السلام هست یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیة مرضیة؛ اوج آن همین است که کسی به درجه رضا برسد. خدای متعال سلامتی داد تا ما کسب رضایت کنیم، سلامتی ما را از خدا غافل کرد. مثل کودکی می‌مانیم که می‌گوید پدر گریه می‌کند و مادر را صدا می‌زند و این را برای من بخرید بلکه اسباب بازی را برای او می‌خرند دیگر پدر و مادر را فراموش می‌کند و سرگرم اسباب بازی می‌شود، ما سرگرم دنیا شدیم او دنیا را داد تا او را فراموش نکنیم و ببینیم و متوجه به او باشیم.
شریعتی: گاهی وقت‌ها یک تلنگرها و تکان‌های لازم است.
حجت الاسلام نظافت: فرمود قَوَّيْتَنِي؛ با سلامتی به من قوت دادی تا توفیق اطاعت پیدا کنم. بعد می‌فرماید حالا بیماری هم که فوایدی دارد یک مرا پاک می‌کند، گناهانم می‌ریزد، غربال می‌شوم، بار گناه سنگین می‌شود، متوجه می‌شوم که توبه کنم، من را بیدار می‌کند برای اینکه توبه کنم، گناهان قدیمی گناهانی که به واسطه نعمت‌ها بود سرمستی‌ها بود آنها را محو کنم. بعد می‌فرماید خدایا حَبِّبْ إِلَيَّ مَا رَضِيتَ لِي؛ یک کاری کن این بیماری... هرچه تو پسندیدی دوست داشته باشم، محبوب من کن آنچه را که پسندیدی يَسِّرْ لِي؛ آسان کن آنچه را که بر من فرود آوردی، یعنی بیماری را تحملش را برای من آسان کن طَهِّرني؛ مرا پاک کن از چرک گناه، چرک گناه نمی‌گذارد تا ما فهم دقیقی از معارف قرآن داشته باشیم، چرک گناه نمی‌گذارد تا دید درستی نسبت به عالم داشته باشیم. این چرک گناه نمی‌گذارد تا ما از نمازمان لذت ببریم. فرمود محو کن خدایا شر آنچه را که پیش فرستادم که دیگر در آن عالم با آن مواجه نشوم، در همین عالم و بعد هم می‌فرماید اوجِدني حلاوة العافیة، شیرینی عافیت را به من بچشان أَذِقْنِي بَرْدَ السَّلَامَةِ؛ گویا بیماری مثل یک داغی است که انسان را رنج می‌دهد می‌گوید به من بچشان خنکی سلامت را.
شریعتی: چقدر زیباست یعنی تو هم سلامت را می‌خواهی و حتی اگر هم مریض شدی به آن شکل با آن مواجه می‌شوی.
حجت الاسلام نظافت: و سعی می‌کنی تحملت را بالا ببری سلامتی خوب است ولی به شرطی که قدر بدانی، عافیت حلاوتی دارد که فقط بیماران درک می‌کنند، آن کسی که مدتی است بیمار نشده حلاوت عافیت را درک نمی‌کند شیرینی عافیت را درک نمی‌کند.
شریعتی: برای همین گفتند دو نعمت هست تا داری قدر نمی‌دانی یکی همین صحت و عافیت است و یکی هم امنیت.
حجت الاسلام نظافت: ببینید این حادثه تروریستی که در شیراز اتفاق افتاد باز دوباره متوجه نعمت بزرگ امنیت شدیم. اصلاً عالم را اینگونه خدا قرار داده است یکنواختی مضر است یکنواختی مضر است.
شریعتی: یعنی این فراز و فرودها باید باشد.
حجت الاسلام نظافت: تا انسان را بیدار نگه دارد آیه آن را دقت کنید وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ خِلْفَةً؛ خلفه یعنی جانشین؛ فرمود خدا کسی است که روز را جانشین شب قرار داد و شب را جانشین روز، چرا؟ لِمَنْ أَرادَ أَنْ يَذَّكَّرَ أَوْ أَرادَ شُكُوراً؛ اگر یکسره روز باشد یا شب باشد یا بهار باشد یا تابستان باشد یا زمستان باشد انسان خسته می‌شود و ملال آور است و خوابش می‌برد، تصادف در جاده‌های پرپیچ و خم کمتر است در جاده‌هایی که صاف است بیشتر است، انسان تصادف می‌کند، خوابش می‌برد، غافل می‌شود، هدف زندگی را فراموش می‌کند. بعد می‌گوید َرادَ شُكُوراً؛ این مدل متنوع که خدا عالم را متحول قرار داد اگر می‌خواهید به خود بیایید این روش بهتر است، اگر می‌خواهی متوجه نعمت‌ها بشوی اینگونه بهتر است. چرا؟ چون یک نواختین نعمت‌ها را عادی می‌کند و تو اصلاً متوجه نعمت نمی‌شوی که تشکر کنی. نعمت معرفت می‌خواهد، ذکر نعمت توجه به نعمت می‌خواهد تا انسان شاکر باشد کسی غافل است و عارف نعمت نیست تشکر نمی‌کند. بنابراین اصلاً سبک خدای متعال اینگونه است. خود ما هم در زندگی این را می‌فهمیم، یعنی اگر یک سر یک غذا درست باشد بی‌مزه می‌شود به ما هم گفته‌اند تنوع در یک حدی خوب است و چقدر ما شیعیان تنوع زیاد داریم. یعنی محرم می‌آید غم شیرین داریم، اربعین از راه می‌رسد، بعد ببینید در این زیارت اربعین و این پیاده‌روی چه اتفاقات مثبتی رخ می‌دهد که من هر کسی گفته گفتم جوانت را بفرست و او را بسپار به امام حسین که اتفاقات مثبتی می‌افتد، که کارهایی که تو از کار دستت بر نمی‌آید در این سفر پیاده انجام می‌شود.
شریعتی: می‌دانید ما امسال به نوجوان‌هایمان و جوان‌ها یعنی در واقع متولدین سال ۶۵ تا ۸۶ کمک هزینه سفر زیارت می‌دهیم می‌توانند در طریق این را دریافت بکنند البته می‌توانند ثبت نام بکنند انشالله مفصل‌تر راجع به آن صحبت می‌کنیم.
حجت الاسلام نظافت: خیلی اتفاق خوبی است ویژه اگر این نوجوان وجوان ما در این سفر همراه با یک مربی باشند. انسان مربی می‌خواهد آقای شریعتی اینگونه نیست که کسی خودش بتواند خودش را درمان بکند، خودرو نمی‌توان رشد کرد، نظام امامت این را می‌گوید. حالا مربی حقیقی امام حسین است ولی یک واسطه‌هایی امام حسین نیاز دارند. مربی حقیقی امام زمان هستند ولی یک وسایطی نیاز دارند. خوب است که اگر جوانان را اعزام می‌کنیم سعی کنیم اینها با یک برنامه یا جمعی باشند که خدای ناکرده گرفتار آسیب نشوند. یعنی زیارت اربعین و این پیاده روی شیطان هم می‌خواهد استفاده بکند و بنده گاهی متوجه شدم که افرادی هستند که شیطنت می‌کنند در همین مسیر، شیطان دست بر نمی‌دارد. آن موقعی که نماز می‌خوانیم شیطان بیشتر تلاش می‌کند، موقعی هم که به سمت امام حسین علیه السلام می‌رویم باز هم تلاش می‌کند که مسیر را منحرف بکند و به ضد آن تبدیل بکند.
شریعتی: خودش گفت که سرراه آنها نشستم، سر صراط مستقیم.
حجت الاسلان نظافت: لاقعدن لهم صراطک المستقیم؛ بنابراین قرآن می‌گوید عالم را خدای متعال یکنواخت نکرد و ما هم در تربیت باید سعی کنیم زندگی یکنواختی نداشته باشیم خود خدای متعال نمی‌گذارد یکنواخت بشود. بنابراین این‌هایی که زیاد می‌ریزند و می‌پاشند برای فرزندانشان، هم دنیا را خراب می‌کنند هم آخرت را یعنی بچه هرچه می‌خواهد را به او می‌دهیم مزه زندگی را نمی‌چشد، یک ذره در فراز و فرود و سختی‌ها قرار بگیرند به نفع آنها هست و مادران در این قضیه با پدران هماهنگی بکنند و هماهنگ باشند. چرا؟ چون مادر دلش می‌سوزد می‌گوید من خودم برم نون بگیرم بچه‌ام بخوابد، عیب ندارد سختی‌های مدیریت شده خوب است.
شریعتی: شخصیت بچه را شکل می‌دهد و او را محکم می‌کند.
حجت الاسلام نظافت: و او را وابسته به پدر نمی‌کند. منتها مدیریت شده چرا می‌گویم مدیریت شده؟ چون بعضی از سختی‌ها ممکن است یک ضربه‌هایی بزند که دیگر قابل جبران نباشد. ذره ذره باید سختی‌ها را چشاند و با این هستی هماهنگ شد اگر خدا هستی را متغیر و متنوع و متحول و عدم ثابت قرار داده ما هم همین کار در زندگی بکنیم ما ضد هستی حرکت نکنیم با این هستی خودمان را هماهنگ کنیم. از غرض الاسقام عبور کنیم. ویژگی هر جوانی فرمود وَ رَهينَةِ الاْيّامِ، رهینة یعنی چه؟ یعنی گروگان، اسیر، الان نمی‌گویند رهن؟ یک چیزی قرار می‌دهند می‌گویند این پول دست به آن نزن دست تو باشد، این مال دست تو باشد. گویا انسان در گروگان عمرش قرار دارد و تمام عمر او ایامی بیش نیست. رهینة الایام، در گرو هستیم آن وقت حالا مثلاً یه کالایی را گرو میگذارند آن آقا که دستش هست می‌تواند اینجا بگذارد یا آنجا بگذارد ما را زمان با خودش می‌برد اگر ما با او نرویم. خوش به حال کسانی که پا به پای زمان بدوند، پا به پای زمان حرکت کنند و ثانیه‌ای را هدر ندهند. در همین نامه داریم می‌بینیم که حضرت می‌فرمایند که ما را سوار قطار زمان کرده‌اند، یک قطاری در این عالم هست به نام زمان. به زور ما را آوردند و ثانیه به ثانیه ما را می‌برند.
شریعتی: اگر رفتی رفتی، اگر نرفتی تو را می‌برند.
حجت الاسلام نظافت: و عمر هم کوتاه است و سریع می‌گذرد. یک روایت قشنگی هست فرمود المُدَّةُ وإن طالَت قَصيرَةٌ؛ زمان ولا طولانی، کوتاه است سریع می‌گذرد. چرا سریع می‌گذرد؟ در یک خطبه‌ای داریم امیرالمومنین فرمود فردا به امروز نزدیک است إِنَّ غَداً مِنَ الْيَوْمِ قَرِيبٌ، مَا أَسْرَعَ السَّاعَاتِ فِي الْيَوْمِ؛ ثانیه‌ها در طول روز چقدر سریع می‌گذرد؟ وَ أَسْرَعَ الْأَيَّامَ فِي الشَّهْرِ؛ روزها در طول ماه چقدر سریع می‌گذرد؟ وَ أَسْرَعَ السِّنِينَ فِي الْعُمُرِ! سال‌ها در طول عمر چقدر سریع می‌گذرند؟ منتها شیطان نمی‌گذارد ما این سرعت را بفهمیم و لذا از این جهت یک نگاهی به گذشته خوب است. الان گذشته را مرور کنیم، می‌بینیم چه سریع گذشت. ولی برای آینده می‌گوییم حالا وقت هست،۸۰ سالش هم اگر بشود می‌گوید هنوز وقت هست خوش به حال کسی که این درک را داشته باشد که ما رهینة الایام هستیم همه این زندگی ایامی بیش نیست و سریع می‌گذرد. عبارت بعدی ویژگی بعدی جوان رَمِيَّةِ الْمَصائِبِ، مصائب یعنی مصیبت‌ها، رمیه از رمی است، یعنی تیر انداختن، تیرانداز را می‌گویند رامی، رمیه یعنی سیبل، تیر مصیبت‌ها به سمت جوان دارد می‌آید. حالا آن مصیبت‌ها چیست؟ آیه داریم چند تا از آنها را متعال شمرده است وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ؛ مژده باد به اهل صبر الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ أُولَٰئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ؛ اگر کسی اهل صبر باشد خدای متعال می‌فرماید صلوات بر آنها، عجیب است خیلی مقام بلندی است می‌فرماید إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ؛ به ما هم نمی‌گویند شما هم صلوات بفرستید؟ اگر کسی صابر باشد گویا هم ردیف اهل البیت می‌شود گویا، یعنی شبیه همان‌ها می‌شود صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ؛ در این آیه وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ؛ می‌فرماید آزمایش جبر است، لام لام تاکید است، لیبنونکم میم تاکید، یعنی حتماً حتماً آزمایش می‌شوید و آزمایش جبر است و حتمی و همگانی است، استثنا ندارد. ولی گاهی آدم را با ثروت، شهرت، ریاست، رفاه می‌ازمایند گاهی هم با مصیبت‌ها. همه مصیبت خواهند دید ولی کمی دیر و زود دارد. پس در توضیح این آیه توجه داشته باشیم آزمایش جبری است و همگانی، مدل آزمایش فرق می‌کند، مواد امتحان فرق می‌کند، آزمایش با مصیبت دیر و زود دارد سوخت و سوز ندارد. روزی انسان به فراق پدر یا فرزندش مبتلا خواهد شد. حالا برخورد با مصیبت چگونه است؟ یک رقم جزع؛ بی تابی کردن.
شریعتی: این همان قوز بالا قوزی است که شما اشاره کردید.
حجت الاسلام نظافت: از قضا این روایت در نهج البلاغه است الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ، زمانه مصیبت درست می‌کند جزع و بی‌تابی فرمود از اعوان زمان است یعنی آمده است به کمک زمان که کار را بدتر کند. جزع، البته یعنی یک نکته‌ای که جزع با گریه کردن فرق می‌کند. اگر اتفاق تلخی افتاد گریه احساسات آدم از تو تخلیه می‌شود بهتر است نگوییم گریه نکن ولی اینکه انسان لطمه بزند و بی‌تابی کند این بد است، صبر جمیل خوب است، نقطه مقابل جزع صبر است صبر جمیل، این اشک می‌ریزد و می‌گوید الحمدلله اشک می‌ریزد و می‌گوید الهي رِضاً بِقَضائِكَ؛ بالاتر از جزع شکر است. که حضرت زینب کرد. یعنی مرحله بد آن جزع است بهتر آن صبر است، بهتر از صبر شکر است. شب صبر جمیل یعنی همین. یک وقتی کسی صبر می‌کند دیگر نمی‌گوید الحمدلله، ولی بعضی‌ها این گونه هستند در دعاهای ماه رجب دارد که اللهم انی أسألک صبر الشاکرین لک.
شریعتی: در خود زیارت عاشورا خود اللّهم لک الحمد حمد الشاکرین.
حجت الاسلام نظافت: در سجده زیارت عاشورا داریم اللّهم لک الحمد حمد الشاکرین لک علی مصابهم؛ این مصیبت امام حسین که همه هستی را عزادار کرده است از جمله مرا، بگویم الحمدلله. الحمدالله علی عظیم رزیتی؛ یعنی من که گفت کاسه داغ‌تر از آش که نمی‌شوم، ابی عبدالله صاحب مصیبت می‌فرماید الهی رضاً بقضائک؛ چقدر خوب است ادب داشتن و ارادت را به خدا نشان دادن و در مصیبت بگوییم الحمدلله. البته ما واقعاً درکی از مصیبت امام حسین نداریم، نمی‌فهمیم وقتی می‌گویند آسمان مصیبت دیده یعنی چه؟ ولی همین قدر به شما بگویم اگر آسمان‌ها صدمه ندیده بود، اگر آسمان‌ها مصیبت ندیده بود، این مصیبت تازه نبود و اصلاً اشک ما نمی‌آمد،
شریعتی: هر سال داغ داغ و داغ‌تر.
حجت الاسلام نظافت: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً» حقیقت آن این است من الان پدرم سال‌ها است فوت کرده است یادش که می‌افتم کم پیش می‌آید که گریه بکنم ولی اصلاً عجیب است محرم که می‌شود انگار دیروز اتفاق افتاده. این به خاطر این است که با این هستی ارتباط دارد، شعور عالم، عالم صدمه دیده است و مصیبت دیده و این داغ هم تا امام زمان نیایند برطرف نمی‌شود. امام زمان می‌آیند از جریان باطل انتقام می‌گیرند، کاری می‌کنند که مختار نتوانست بکند و هیچکس نمی‌تواند بکند و لذا ما می‌گوییم که «طَلَبَ ثَارِكَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُور» باید آن امام منصور، آن امامی که خدا به آن به او کمک ویژه می‌کند، آن امامی که فرشتگان به او کمک می‌کنند، در وقت خودش بیاید و انتقام بگیرد من هم البته...
شریعتی: و الهی که باشیم و داغ دلمان التیام پیدا کند انشاالله.
حجت الاسلام نظافت: کار حضرت زینب همین بود هم صبور بود ولی حضرت زینب نماز و نماز شبشان را خواندند، این همان شکر است، صبار شکور، همه صبر کردن هم شکر کردند اگر حضرت زینب گریه کردند خیال نکنید این بی‌صبری است، بی‌صبری آن است که هدف را فراموش کنیم. الصبر شجاعة؛ حضرت زینب سلام الله علیها شجاع بودند هدف را فراموش نکردند مرعوب دشمن نشدند.
شریعتی: گفت اگر به کوره داغ تو سوختم خوش باش، غمت مباد که شمشیر آب دیده منم.
حجت الاسلام نظافت: یعنی بلایی سر یزید و ابن زیاد آوردند حضرت زینب و حضرت سجاد و این اسرا...
شریعتی: در این کوره داغ شمشیر آب دیده شدند.
حجت الاسلام نظافت: بنابراین اینکه می‌شنویم مثلاً گریه کردند حضرت زینب یا حتی اگر سرشان را به چوبه محمل زدند این بی‌صبری نیست. بی‌صبری برای کسانی است که هدف را گم می‌کنند، خدا را فراموش می‌کنند، امید را از دست می‌دهند. حضرت زینب سلام الله علیها صبور بودند و توانستند پیام را به ما برسانند، اینکه سینه به سینه، با اینکه بنی امیه مسلط بود آنها مسلط بودند که تاریخ چه نوشته بشود و چه نوشته نشود، ولی حقایق به ما رسید چون حضرت زینب بودند در صحنه و حضرت سجاد بودند و آنها صبور بودند فراموش نکردند. افرادی هستند در سختی‌ها بد آزمایش می‌شوند.
شریعتی: هفته قبل هم اشاره کردید که فعال باشیم منفعل نباشیم.
حجت الاسلام نظافت: الصبر شجاعة خیلی قشنگ است این روایت قشنگی است. یعنی آدم صبور در میدان جنگ با معصیت و شیطان و سختی‌ها می‌ایستد و تحمل می‌کند و می‌جنگد و می‌داند باید از این سربالایی عبور کند و امام حسین علیه السلام در وداع به حضرت زینب همین وعده را دادند و گفتند خانم‌ها غصه نخورید خدا شما را نجات می‌دهد، خدا دشمن شما را خوار و ذلیل خواهد کرد. پس اینها صبور بودند و لذا فرمود ما رإیت الا جمیلا؛ پس مصیبت‌ها که حضرت فرمود رمیة المصائب خوف؛ خوف یعنی ترس، یعنی ناامنی؛ جود یعنی گرسنگی، مشکل مالی، نقص در مال که الان پیش می‌آید برای افرادی در جامعه ما، مشکل اقتصادی داریم واقعاً، نقص در جان‌ها فوت پدر و فرزند، ثمرات میوه‌ها. حالا رمیت المصائب که حضرت می‌گوید می‌خواهد فرزندش را آماده بکند که بابا من تکیه‌گاه خوبی نیستم، تو هم تکیه‌گاه خوبی برای من نیستی. آماده می‌کند او و مال هم تکیه‌گاه خوبی نیست چون مشکل اقتصادی هم پیش می‌آید. عرض کردم وَ تَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لا يَمُوتُ؛ تکیه کن بر زنده‌ای که نمی‌میرد. البته تا زنده هستیم قدر سلامتی را می‌دانیم، تا زنده هستیم قدر پدر را می‌دانیم، تا پول داریم از پول استفاده می‌کنیم، ولی خودمان و فرزندمان را هم آماده می‌کنیم.
شریعتی: یعنی وقتی متنعم هستیم قدر نعمت را می‌دانیم و شاکر هستیم.
حجت الاسلام نظافت: و استفاده می‌کنیم. در یک عبارتی هست که این حدیث طلایی نهج البلاغه است فرمود «الدهر یومان یوم لک و یوم علیک» همه ۸۰ سال عمرت از این دو حالت خارج نیست یا به کام تو است، سرمست نباش شاکر باش. یا سخت است در سربالایی هستی فرمود صبوری کن دو بال برای پرواز هست شکر، صبر.
شریعتی: آقا چقدر حیف است ما از نهج البلاغه دور هستیم و چقدر خوشحال هستیم که داریم این نامه را با هم مرور می‌کنیم خدا حفظتان کند. این خودش یک نعمت بزرگ است و باید شاکر بود.
حجت الاسلام نظافت: خدمتتان عرض کنم حالا چه کار کنیم صبور باشیم؟ بالاخره با توصیه نمی‌شود، توصیه درمانی مشکل را حل نمی‌کند راه حل می‌خواهد، راه حل آن در آیه است وَبَشِّرِ الصَّابرِینَ الَّذینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ؛ دو کلمه از عمق جان بگوییم دو کلمه با اعتقاد بگوییم، قائل باشیم و معتقد، آن دو کلمه چیست إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ؛ این انسان‌ها صابر می‌شوند. حالا انا یعنی چه؟ انا یعنی همه ما، پدرمان مرده است نمی‌گوییم إنه لله؛ می‌گوییم انا همه ما، لله یعنی برای خدا هست، یعنی خدا در ملک خودش تصرف می‌کند. چطور این موها سفید می‌شود؟ قد خمیده می‌شود؟ حافظه کم می‌شود؟ خدا دارد در ملکش تصرف می‌کند. یکی از مملوکات خدا پدر ما بوده است، او را برد دیگر، شما یک امانتی در دست من داری و وقتی آن را می‌بری من دعوا دارم و ناراحتی دارم؟ ببینید صبر می‌دهد توجه به اینکه ما برای خدا هستیم به ما صبر می‌دهد، منتها نمی‌گوییم پدر ما برای خدا بود، یعنی با یک تیر دو نشان می‌زنیم هم به خودمان صبر می‌دهیم که آن برای خدا بود و خدا ملکش را برد و یک روز برای ما هم هست و یاد خدا می‌افتیم و خودمان را آماده مصیبت‌های بعدی می‌کنیم. انا لله یاد مرگ خودمان هم می‌افتیم، خدا در ملک خودش تصرف کرده و ناراحتی ندارد. حالا یک عبارتی است در نهج البلاغه در یکی از حکمت‌ها، حکمت ۴۰۴ از حضرت سوال کردند لا حول و لا قوة الا بالله؛ معنای آن چیست؟ خیلی زیبا است حضرت فرمود إِنَّا لَا نَمْلِكُ مَعَ اللَّهِ شَيْئاً؛ فرمود ما مالک هیچ چیز نیستیم در کنار خدا، مالک هستیم در معیت و کنار خدا مالک هیچ چیزی نیستیم. این لامپ الان روشن است یک کلیدی دارد درست؟ کسی که به کلید نزدیک است مالک است که این مالک‌ها را خاموش بکند یا روشن بکند، ولی اینها هم عرض با آن کسی که دستش کنار کنتور برق است نیست، اگر او کنترل را بزند پایین حالا هر چقدر کلید را بزند نه خاموش می‌شود نه روشن می‌شود، اصلاً اختیاری ندارد. کسی که کنترل برق در اختیارش است هم عرض با آن کسی که در شرکت توزیع نیروی برق است نیست در طول آن است اگر او اراده بکند برق به کنتورها نرسد هیچ چیزی نمی‌شود. آن کسی که در کنترل در شرکت توزیع برق هست باز هم او در اختیار نیروگاه است و هم عرض نیروگاه نیست، نیروگاه هم عرض شرکت گاز نیست، گاز نرسد هیچی، یا نیروگاه‌های آبی آب نرسد عالم همش همین گونه است.
شریعتی: أنت المالک و انا المملوک؛ در هر حال.
حجت الاسلام نظافت: در هر حال انسان مملوک است کاش این را بفهمیم و خیلی ساده است فقط باید گوش کنیم خیلی خوب به حرف قرآن و انبیا یا ایها الناس انتم الفقرا الی الله؛ ما مالک نفس خود نیستیم مالک خواب خود نیستیم.
شریعتی: و این حاج آقا چه قدر رفتارمان را تنظیم می‌کند، راه رفتن‌مان را، بیان‌مان و شنیدن‌مان را، نگاه‌مان را.
حجت الاسلام نظافت: شده تا حالا شما بیدار خوابی پیدا کنید؟ هر چه قدر دوست داریم بخوابیم ولی نمی‌شود، بعد دوست داریم بلند نشویم بلند می‌شویم، این هم هست یعنی خواب در اختیار خودمان نیست بیداری هم در اختیار خودمان نیست، خیلی چیزها در اختیار ما نیست. پس فرمود «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» یعنی ما مالک هیچ چیزی نیستیم و ولا نَملِكُ إلّا ما مَلَّكَنا؛ مالکیم به اندازه‌ای که خدا ما را مالک کرد. حالا فمَتى مَلَّكَنا؛ هر زمانی که خدا ما را مالک کرد خدایی که خودش املک است. این کنتور املک است به کسی که می‌خواهد کلید برق را بزند، خدایی که مالک‌تر است اگر ما را مالک کرد فرمود کلّفنا؛ بی‌جهت تو را مالک نکرد هر نعمتی یک تکلیفی دارد، بی‌حساب نیست وَ متی أخذه، اگر نعمت را از تو گرفت وَضَعَ تَکْلِیفَهُ عَنَّا؛...
شریعتی: بار این مسئولیت از دوش تو برداشته می‌شود.
حجت الاسلام نظافت: پس ثروت تکلیف دارد خیلی خوش نباشید، به تکلیف‌ها توجه کنید، باریکلا به ثروتمندان مودب که دست گشاده دارند و متواضع؛ شما می‌دانید ثروتمند به دو چیز نیاز دارد یک: وسعت؛ دو: تواضع؛ اگر ثروتمندی متواضع باشد نمی‌گوید حالا که دادم خمسش را هم داده‌ام، ماشین دو میلیاردی سوار می‌شوم. ما بنده خداییم چون تواضع در مصرف هم داریم می‌دانید که تواضع فقط در رفتار نیست تواضع در مصرف که اوج تواضع در مصرف را پیامبر اکرم داشتند از همه کمتر خوردند چون تواضع داشتند اگر متواضع باشد هم فخر نمی‌فروشد هم تا جایی که می‌تواند ساده‌تر زندگی می‌کند تا بتواند دستان گره گشا داشته باشد. وقت داریم؟
شریعتی: اگر اجازه بدهید مشرف شویم ساحت نورانی قرآن کریم و قرارمان و برگردیم ببینیم که چه قدر فرصت داریم. خیلی ممنون و متشکرم بحث‌های خوبی را شنیدیم خدا حفظتان کند، با اشرا‌فتان به نهج البلاغه همه این نکات که در کنار هم قرار می‌گیرد انشالله بتوانیم مسیر بندگی و سعادت را زیر سایه الهی عاقبت بخیر شویم. من یک کتاب معرفی کنم دوستانی که عازم اربعین هستند و حتی این روزها خودشان را جز جامانده‌های اربعین می‌دانند دوست دارند راجع به این ایام مطالعه کنند کوثر اربعین اگر دوستان خوب نشان بدهند بله، برگرفته از بیانات حضرت آیت الله جوادی آملی است که انشالله خداوند حفظ‌شان کند مجموعه بیانات‌شان پیرامون زیارت اربعین را دوستان جمع آوری کردند در کوثر اربعین دوستانی که اهل مطالعه هستند می‌توانند این کتاب را تهیه کنند هم به سایت ما هم به کانال ما، می‌توانند مراجعه کنند یا 20000303 شماره پیامک ماست که دوستان می‌توانند پیامک ارسال کنند و انشالله عزیزان برایشان ارسال خواهند کرد. برای طرح اعزام زائر اولی‌ها و زوار نوجوان و جوان متولدین سال 65 تا 86 عزیزان می‌توانند ثبت نام کنند یا به کانالهای ما مراجعه کنند یا به سایت ما مراجعه کنند، و بانیان خیر که به هر دلیلی نمی‌توانند بروند یا دوست دارند که زائرینی را راهی طریق نجف به کربلا کنند می‌توانند عدد 40 را به 20000303 پیامک کنند و یا به کانال ما یا به زیرنویسهایی که دوستان حک می‌کنند مراجعه کنند و انشالله اتفاقات خوبی رقم بخورد به نظرم این اربعین یک فرصتی است که خیلی ظرفیت دارد و می‌شود از این ظرفیت استفاده کرد و انشالله همه ما بهره‌مند شویم هفته آینده هم انشالله اگر توفیق داشته باشیم در محضر حاج آقای نظافت از کربلای معلی به دوستانمان در روز اربعین سلام خواهیم کرد. بعد از تلاوت آیات با احترام و افتخار همراه شما هستیم و در کنار شما. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
صفحه412قران کریم
شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. نوجوانان و جوانانی که انشالله می‌خواهند عازم شوند و در طریق انشالله از این کمک هزینه که تبرک هم هست و ناچیز انشالله بهره‌مند شوند تا ساعت 12 فردا شب فرصت دارند که ثبت نام کنند ما می‌توانیم کارهایشان را انجام دهیم و انشالله در طریق با توضیحاتی که دوستان در کانال ذکر می‌کنند در سایت مراجعه کنند و انشالله این کمک هزینه را که ماه عسل تلاش و مساعدت و همدلی اهالی سمت خداست انشالله دریافت کنند حرم هم مشرف شدند حتما برای تک تک بانیان خیر انشالله دعا کنند. وقتمان تمام شده است نکته پایانی، توصیه یا سفارشی برای اربعین هست بفرمایید.
حجت الاسلام نظافت: به خودم توصیه می‌کنم که سفر اربعین سفر خوش گذرانی مادی نیست، این را توجه کنید.
شریعتی: معنوی بروید و کیف کنید.
حجت الاسلام نظافت: اشکالی ندارد که از ما پذیرایی کنند اولا تشکر کنیم...
شریعتی: از همه موکبداران عراقی.
حجت الاسلام نظافت: بله؛ ثانیاً سعی کنیم که اخلاق را فراموش نکنیم در سفر آدم آزمایش می‌شود، سعی کنیم بار دیگران را برداریم خلق حسینی را به نمایش بگذاریم اگر پیرمردی هست، اگر کسی بچه کوچکی دارد اگر کسی ساکی دارد، بی‌تفاوت نباشیم نسبت به اطرافیان، اگر قرار است که مثلا برویم یک چایی بگیریم می‌بینیم چند نفر در صف هستند به دیگران بدهیم، اگر بچه کوچکی هست به او توجه کنیم.
شریعتی: این تمرین همدلی بسترش واقعا در زیارت اربعین اتفاق می‌افتد.
حجت الاسلام نظافت: باید یاد بگیریم، تصمیم بگیریم، کارهای عجیبی می‌کنند واقعا یعنی ما عقبیم من خودم را می‌گویم احساس کوچکی می‌کنم نسبت به مستضعف عراقی که به سهم خودش دارد پذیرایی می‌کند چون بعضی از موکب‌ها دیدم که پذیرایی‌های خیلی زیادی می‌کنند با اشتهای فراوان نرویم به سمت اینها؛ هر کسی البته تکلیفش را خودش می‌داند ممکن است یک کسی کم آورده است آنجایی که کباب می‌دهند برود بخورد، ولی سفر خوش گذرانی نیست سفر معنوی است، خوش گذرانی معنوی خود به خود اتفاق می‌افتد. البته ما لذت معنوی را هم نمی‌پرستیم ما خدا را می‌پرستیم ولی این اتفاق می‌افتد همراه با تفکر و تدبر باشد خلق ما حسینی باشد، کمک کنیم به دیگران، مراقب موکب‌هایی که بعضی شیطنت می‌کنند و می‌خواهند شبهه ایجاد کنند نرویم با آنها بحث نکنیم برای اینکه ما نمی‌توانیم جواب بدهیم، انشالله که سفر خوبی باشد و دیگران را هم دعا کنیم من مکرر دعا می‌کنم می‌گویم انشالله با کمترین ضایعه انشالله عزیزان با سلامتی غانماً و سالماً برگردند انشالله.
شریعتی: انشالله خیلی از شما ممنون و متشکرم همه عمر بر ندارم سر از این خمار مستی، که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی. السلام علیک یا اباعبدالله.