بسم الله الرّحمن الرّحیم
حجت الاسلام نظافت: سلام علیکم سلام میکنم خدمت همهی بینندگان عزیز انشاالله که طاعات و عبادات و روزههایشان قبول باشد انشاالله.
شریعتی: انشاالله، چهطور است احوالتان؟
حجت الاسلام نظافت: الحمدالله.
شریعتی: چهقدر خوشحالیم در خدمتتان هستیم.
حجت الاسلام نظافت: ما هم همین طور.
شریعتی: بزرگوارید. یکی از دغدغههای همیشگی ما در ماه مبارک رمضان خاصه دههی سوم ماه و همین طور که نزدیکتر میشویم به عید سعید فطر دلتنگی برای حال و هوای بینظیر ماه مبارک رمضان است و آن اتفاقات روحی عظیم که در وجودمان احساس میکنیم خیلیها میپرسند برای حفظ این دستاوردها چه کار باید بکنیم که من این بشارت را بدهم موضوع بحث امروز حاج آقای نظافت هم همین نکته است که انشاالله با دل وجان خواهیم شنید.
حجت الاسلام نظافت: بله، اولاً که ناامید نشویم از این یکی دو روز باقی مانده گاهی اینطوری میشویم یعنی از اول رمضان تصمیم میگیریم میگوییم این رمضان، رمضان خوبی خواهد بود بعد وسط آن یک مشکلی پیش میآید و انسان غافل میشود دیگر میگوید رها کن دقیقاً مثل لباس نو خیلی اولش مراقب هستیم بعد یک مشکلی که پیدا میکند...
شریعتی: میشود لباس کار مثلاً.
حجت الاسلام نظافت: زود نباید ناامید شویم هر روز، روز تازهای است این رمضان دو روز باقی ماندهاش میتواند جبران کند آن روزهایی که اگر کسی خوب استفاده نکرده است. بنابراین من چند پیشنهاد دارم یک: محاسبه، اولاً محاسبه کنیم عرضیابی خیلی خوب است گفتند از ما نیست کسی که اهل محاسبه نباشد واقعاً در این رمضان چه کاری کردهایم؟ چه دستاوردهایی داشتیم چه کوتاهیهایی کردیم؟ که برای کوتاهیها غصه بخوریم به جای آن حداقل جبران شود غصه جبران کند، محاسبه چیز خوبی است البته محاسبه گفتهاند که با خوشبینی نباشد در نهج البلاغه داریم فرمود: با بدبینی خودش را محاسبه کند. چرا؟ برای اینکه با خوشبینی باشد عیبهایمان را پیدا نمیکنیم. باید با بدبینی خودمان را بررسی کنیم به اندازهی کافی اعتماد به نفس داریم بعد محاسبه شاخص میخواهد معیار میخواهد به الگوها باید توجه کرد به شاخصها باید توجه کرد، ببینیم ما چند چند هستیم به کجا رسیدیم؟ به ما گفتند مثل اینکه هم بخورید هم ببرید این رمضان سر سفرهی خدا نشستیم فیض بردیم همهی ما کم و زیاد، بالاخره همه فیض بردند نمیشود کسی در ماه رمضان باشد و فیضی نبرد حتی اگر عذر داشته و نتوانسته روزه بگیرد باز هم فیض برده است همان غصهاش، همان جبران میکند.
شریعتی: یعنی همان حسرت جبران خودش جبران کننده است.
حجت الاسلام نظافت: بله، بعد سر سفرهی مهمانی خدا، خدا میگوید یک چیزی هم بردار بعد از رمضان ببر حداقل تا سال بعد تغذیه شوی و اصلاً فلسفهی رمضان همین بود در دعای 44 صحیفهی سجادیه دارد که: خدا این ماه را آماده کرد تا ما بتوانیم بعد از این ماه هم این روند را ادامه دهیم در ماه رمضان تمرین کردیم دستاوردهایی به دست آوردیم اینها را از دست ندهیم. « أفضل العمل أدومه و إن قلّ» در ماه رمضان هر چه که به دست آوردیم کم آن را نگه داریم کم آن را نگه داریم. حالا عرض میکنم چگونه، اولاً اینکه محاسبه باشد که به تقوا رسیدیم یا نه؟ هدف این بود که با تقوا شویم. « كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ» شدیم یا نشدیم بالاخره؟ اگر شدیم حفظ کنیم اگر نشدیم یک فکری به حال خودمان کنیم. تقوا یعنی چه؟ یعنی ارادهی قوی، یعنی ما گرسنه شدیم غذا نخوردیم تشنه شدیم آب ننوشیدیم میتوانستیم مبطلات روزه را انجام دهیم ندادیم اراده قوی شد اگر این ارداهی قوی را دست پیدا کردیم این را باید حفظ کنیم این را باید نگه داریم تقوا یعنی خدا را حاکم میکنیم نه نفس را نه شیطان را، نه خلق را، نه هوسها را، این مفهوم تقوا است که در نهج البلاغه داریم تقوا مثل لباس است الان این لباس من و شما دارد خدمت میکند دیگر هم ساتر است عیوب بدن را میپوشاند هم زینت است درست است؟
شریعتی: بله.
حجت الاسلام نظافت: حالا لباس مواظبت نمیخواهد؟ لباس را میشوییم اتو میکنیم مراقبت میکنیم همین بحث هم در نهج البلاغه در مورد تقوا است. امیرالمومنین فرمود: «الا فصونوها و تصونوا بها» آگاه باشید تقوایتان را حفظ کنید با تقوا حفظ شوید چون لباس است دیگر. قرآن میگوید: «لِباسُ التَّقْوى ذلِكَ خَيْرٌ» لباسی است که عیوب روح ما را میپوشاند از این لباسهای عادی لباس تقوا بهتر است در قیامت عریان نخواهیم بود کسی که با تقواست. فرمود این تقوا و این لباس را حفظ کنید و با این لباس حفظ شوید لباس تا موقعی خدمت میکند که ما به او خدمت کنیم ما خدمت نکنیم خدمت نمیکند، ماشین خدمت میکند باید به آن خدمت کنیم. ما باید به تقوا خدمت کنیم خدمت ما به تقوا چیست؟ مراقبت از تقوا. تقوا را از دست ندهیم. این هم یک نکته.
شریعتی: نکتهی مهمی بود.
حجت الاسلام نظافت: نکتهی دیگر این است که ما یکی از دستاوردهایمان در ماه رمضان نماز اول وقت است خیلیها آشتی کردند با نماز اول وقت، به ویژه نماز صبح ولو مجبور بودیم سحری بخوریم.
شریعتی: توفیق اجباری.
حجت الاسلام نظافت: توفیق اجباری بود نماز صبح را اول وقت خواندیم و خیلیها به خاطر سحری نتوانستند نماز شب بخوانند این عادت بیدار شدن را از دست ندهیم حیف است، عادت کردیم بنا بگذاریم سحر بلند شویم حالا دو رکعت نماز شب بخوانیم دو تا دو رکعت بخوانیم هر مقدار که توانستیم و نماز صبح خیلیها رفتند مسجد، بروید نماز صبح مسجد نماز صبح ویژهی خواص است یک نشاطی دارد صبحها وقتی از خانه بیرون میآید اصلاً این باد سحرگاهی به آدم میخورد روح انسان را به پرواز در میآورد پس نماز اول وقت را جدی بگیریم. در روایت داریم در نهج البلاغه است: «صَلِّ الصَّلَاةَ لِوَقْتِهَا الْمُؤَقَّتِ لَهَا» نماز را در وقتش بخوان «لَا تُؤَخِّرْهَا عَنْ وَقْتِهَا لِاشْتِغَالٍ» به خاطر یک کاری نماز را تأخیر نینداز، نماز محور باش. حوزهها الحمدلله اینطوری است یعنی کلاسهای درسی به نماز ختم میشود اگر باشد بعد از نماز است کاش دانشگاهها هم اینطوری بود.
شریعتی: یعنی نماز میشود مبدأ و مقصد و ملاک.
حجت الاسلام نظافت: فرمود: «كُلَّ شَیْءٍ مِنْ عَمَلِكَ تَبَعٌ لِصَلَاتِكَ» هر چیزی از کار تو تابع نمازت باید باشد.
شریعتی: خودت را با نماز تنظیم کن.
حجت الاسلام نظافت: بله، مگر اوجبی پیش بیاید، اوجب چیست؟ واجبتر چیست؟ یک کسی دارد میمیرد باید به بیمارستان ببریم خونریزی پیدا کرده است و نماز اول وقت برکاتی دارد هم برای دنیا هم برای آخرت ما، و در قرآن آیاتی در رابطه با نماز اول وقت است از جمله این آیهی معروف: «فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ» خدا به نمازگزارها میگوید وای بر نمازگزاران، چه کسانی؟ «الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ» کسانی که در نمازشان سهل انگاری میکنند. میگوید از امام صادق در مورد معنای این آیه سوال کردند منظور از، عن صلاتهم ساهون، وسوسهی شیطان است که انسان را گرفتار سهل میکند؟ حضرت فرمود: نه، مراد این است که نماز میخواند ولی آن را در اول وقت نمیخواند. حیف، نماز کوتاه بدون مستحبات بهتر از نماز طولانی در غیر وقت است.
شریعتی: نماز کوتاه بدون مستحبات در اول وقت.
حجت الاسلام نظافت: اول وقت، اول وقت خیلی مهم است و چهقدر خوب است در مسجدها سعی کنند نماز را سریع بخوانند البته نه آنقدری که پیرمردها اذیت شوند، جا بمانند، ولی از مستحبات آن تا جایی که امکان دارد کم کنند.
شریعتی: که کسی کاری دارد بیاید به جماعت برسد نمازش را بخواند.
حجت الاسلام نظافت: و خواهشاً هم منبر طولانی نروند. بین الصلاتین خواستند منبر بروند خلاصه اخبار را بگویند بلند میشود امام جماعت میگوید ملت من میخواهم بعد از نماز جواب این سوال را بدهم یعنی تشنهشان هم میکند.
شریعتی: دوست دارید بمانید.
حجت الاسلام نظافت: هر کسی دوست دارد بماند اتفاقاً خیلیها میمانند خوب نیست طول بدهند دیگر آدمها پشیمان میشوند باید نماز شیرین و گوارا باشد. «همعَلی صَلاتِهِمْ یُحَافِظُونَ» خدای متعال فرمود بعضی محافظ نمازشان هستند محافظ نماز بودن همین است امام حسین(ع) وسط جنگ نماز اول وقت خواندند دیگر، دعا کردند آن کسی را که یادآوری کرد قرآن میگوید: «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ» سرزنش میکند آنهایی که نماز را ضایع کردند نماز اول وقت را، و حضور قلب نداشته باشیم این هم یکی از دردها است واقعاً. خدا انشاالله این درد را درمان کند نماز با حضور قلب باشد آثار نماز اول وقت را چند تا بگویم اولاً در روایت داریم سه چیز است: رفع گرفتاریها و ناراحتیها، هم میگوید گرفتارم هم نمازش را اول وقت نمیخواند بخوانید که دیگر کاری ندارد، مگر کسی که واقعاً عذر دارد من میشناسم تاکسیهایی را که تنظیم میکنند مسیرشان را به گونهای که به مسجدی برسند حتی بعضی دیدم کنار پیادهرو سجادهشان را میاندازند میخوانند مغازهدارهایی که در مغازهشان میخوانند بعضی میبندند به مسجد میروند در هر صورت نماز اول وقت را باید خواند نباید تأخیر انداخت برکت دارد برای دنیا، آسایش و خوشی به هنگام مردن، کسی که نماز اول وقت میخواند وضع مردنش وضع خوبی خواهد بود و نجات از آتش جهنم، گفتند کسی که نماز اول وقت میخواند جزء غافلان به حساب نمیآید و خدا فرمود او را حاجت روا میکنم مصون ماندن از بلاهای دنیوی از برکات نماز اول وقت است و هنگام مردن گفتند که شیطان میآید ایمان را بگیرد و آن کسی که اهل نماز اول وقت است خدا دفع میکند ضربهی نهایی را که نتواند شیطان بزند. این هم یک نکته که بنا بگذاریم که انشاالله...
شریعتی: انشاالله خیلی نکتهی خوبی بود.
حجت الاسلام نظافت: نکتهی دیگر اینکه بعضیها در اول ماه رمضان حلالیت طلبیدند و اگر کسی نکرده این کار را بکند حلالیت، آشتی شد افطاری دعوت کردند رفتند آمدند این ارتباط را حفظ کنیم مومنین باید منسجم باشند ارتباطشان برقرار باشد اگر هم کدورتی پیش آمد زود رفع کنیم نگذاریم کینه بماند خلاصه به نظر من بهانه هم برای اختلاف زیاد است هم برای اتحاد زیاد است یعنی اگر بخواهیم برای اتحاد و ارتباط میتوانیم بهانه داشته باشیم برای اختلاف هم میشود بهانه داشت متمسک شویم به بهانههای ارتباط.
شریعتی: هم برای قهر بهانه زیاد است هم برای آشتی.
حجت الاسلام نظافت: متمسک شویم به بهانههای آشتی به محکمات توجه کنیم امتیازهای یکدیگر توجه کنیم عیبهایمان را برجسته نکنیم نکتهی دیگر این است که ما پاک شدیم هر کسی به اندازهی خودش تمیز شده است روزه اثر خودش را دارد،نماز...
شریعتی: شبهای قدر با تمام عظمتش.
حجت الاسلام نظافت: پاکی را بگذاریم بماند حداقل تا عرفه نگه داریم عرفه یک ایستگاه تازهای است برای تجدید قوا، شبهای جمعه یک ایستگاهی است روز جمه یک ایستگاه است روز عرفه اینطوری است. نگه داریم این پاکی را و نزدیک آلودگیها نشویم راهکار خدا این است میگوید: لا تَقرَبا، به آدم و حوا نگفت نخورید فرمود: «لَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ» نزدیک نشوید در نهج البلاغه داریم امیرالمومنین فرمود: «مِنَ الْعِصْمَةِ، تَعَذُّرُ الْمَعَاصِي» ائمهی معصومین را نمیگوییم معصومند حفظ میشوند از گناه حفظ میشوند از فکر گناه فرمود یکی از مدلهای عصمت این است که خودت یک کاری کنی که گناه بر تو محال شود راهش چیست؟ دوری از گناه، کسی که لب استخر است احتمال افتادنش است کسی که کنار است نه دیگر.
شریعتی: خودمان را در معرضش قرار ندهیم.
حجت الاسلام نظافت: این خودش یک مدلی است نگاه کنیم خیلی چیزها سبب لغزش میشود حالا چشم ما، زبان ما، گوش ما، ارتباطات ما.
شریعتی: مثل دورهی کرونا بود جای شلوغ نمیرفتیم پرهیز میکردیم.
حجت الاسلام نظافت: آفرین، اینجا هم همینطوری است هر مکانی هر محیطی که زمینهساز گناه است مراقبت کنیم ما شب قدر به خدا و اهل البیت پناه بردیم آشتی کردیم با اهل البیت مشهدیها اکثراً حرم را میآیند یعنی تهرانیها به امامزادهها پناه میبرند به مسجدها پناه میبرند با مسجد خیلیها آشتی میکنند مسجد خیلی برکت دارد اگر کسی بچهاش مسجدی باشد بیمه است و بچههای ما در این دنیای پر آشوب باید به مسجد پناه ببرند خدا رحمت کند آن پیرمرد نورانی امام راحل را فرمود: مسجد سنگر است سنگرها را حفظ کنید. نماز و در مسجد دوست خوب پیدا میشود به تعداد قدمهایی که برمیداریم برای ما ثواب مینویسند ارتباطمان را با مسجد و اهل البیت حفظ کنیم با محافل و جلسات خوب با موعظه شنیدن ارتباطمان را حفظ کنیم دوست خوب و یادمان باشد که یکی دو روز دیگر که رمضان تمام شود شیطان آزاد است الان ببخشید شیطان دارد به ریش ما میخندد.
شریعتی: دارم برایتان.
حجت الاسلام نظافت: برایتان دارم حالا ثوابها را جمع کنید میدانم بعد از رمضان چه کنم. حیف است و شیاطین جایی نمیروند جایی که چیزی نباشد میروند بانک را میزنند دیگر، دزدهای قوی بانک را میزنند شیاطین هم مومنینی را که ثواب جمع کردند را اذیت میکنند به فکر مقابلهی با شیاطین باشید این یکی از راههای حفظ ثواب است کسی که ضربهی اول را میزند برنده است دقت میکنید یعنی ما الان چتر امنیتی درست نمیکنیم؟ برای خانهها حصار درست میکنند برای ایمانمان حصار و حفا درست کنیم چهطوری؟ حمله کنیم بهترین دفاع حمله است در فرهنگ غرب قسمتهای باطلش حمله کنیم به سبک زندگی غربی حمله کنیم ما تضعیف کنیم شیاطین را نایستیم مدام دفاع کنیم خیلی برکات دارد وقت نیست حالا، در نهج البلاغه هست امیرالمومنین فرمود: اگر کسی فعال فرهنگی نباشد اگر کسی بر علیه جبههی باطل کاری نکند اولین شکستش این است که دیگر دست از کار در راه خدا...
شریعتی: ما غالباً منفعلیم.
حجت الاسلام نظافت: این فعالیت فرهنگی این بر علیه شیاطین کار کردن تضعیف کردن جبههی باطل این چتر امنیتی ایمان است یعنی دو سه سنگر به جلو بردیم آنهایی که کار فرهنگی میکنند به سهم خودشان، رانندهی تاکسی است، نمیدانم خانم خانهدار است هر کسی سعی میکند که این جبهه را تقویت کند و آن جبهه را تضعیف کند تا شیطان بخواهد دستش به ایمان اینها که در دلشان است خیلی کار دارد شیطان باید چه کار کند؟ باید اولین خاکریز کاری کند که این فعالیت نکند خاکریز بعدی، اگر آن سقوط کرد خاکریز بعدی سقوط میکند زبان است در راه خدا حتی حرف هم نمیزند، اگر این سقوط کرد خاکریز آخر هم سقوط میکند که ایمان را از دل بیرون میآورد. برای تضعیف جبههی باطل هم میتواند کمک کند حداقل این است که همین محافل را گرم نگه داریم به بهانهی سمت خدا نگوییم ما که سمت خدا نگاه میکنیم سمت خدا میگوید بروید مسجد را گرم کنید قانع نشویم هیچ چیز جای آن را پر نمیکند اینکه در مهمان آمده است در خانه ما مهمان خانههایشان شدیم این کفایت از معصیت نمیکند.
شریعتی: هر چیزی سر جای خودش.
حجت الاسلام نظافت: سر جای خودش، یکی از دستاوردهای رمضان سعهی وجودی ماست یعنی به فکر فقرا افتادیم به فکر دنیای اسلام افتادیم گفتیم «اصلح کل فاسد من امور المسلمین».
شریعتی: «أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ».
حجت الاسلام نظافت: این سعهی وجودی است بچه، نوزاد فقط به شکم خودش فکر میکند هر چه روح انسان رشد میکند سعهی وجودی پیدا میکند دغدغهی دیگران را بیشتر پیدا میکند این سعهی وجودی را حفظ کنیم. به فکر یمن، همسایههای خودمان، بچههای اقوام خودمان، این دغدغه را حفظ کنیم دستاورد است. اهل انفاق شدیم انفاق کم آن را نگه داریم نماز عید فطر میخوانیم بعد زکات فطریه میدهیم این را هر روز یک عددی را بگذاریم کنار که دفع بلا هم میشود اگر کسی به زبان خوش در راه خدا پول خرج نکند خدا به زور میگیرد منتها ثواب ندارد. خدایی ناکرده تصادفی میشود بیا و درستش کن دزدی میآید میبینی ده برابرش را میبرد آهش هم میماند از این اتفاقات زیاد میافتد ما با صدقه دفع بلا میکنیم داریم به نفع خودمان کار میکنیم. فرمود: «تخففوا تلحقوا» سبک بار شوید خودتان را سبک بار کنید.
شریعتی: تا برسید و ملحق شوید.
حجت الاسلام نظافت: ما عادت به روزه پیدا کردیم این عادت را از دست ندهیم البته توقعی نیست هر روز روزه بگیریم ولی یک پیشنهادی هست از امام رضا(ع).
شریعتی: چه فرمودند حضرت؟
حجت الاسلام نظافت: روزهی دهر گفتند یک کاری کنید که همهی سال روزهدار به حساب بیایید.
شریعتی: همهی سال روزه باشیم.
حجت الاسلام نظافت: همهی سال را روزه نیستید به حساب بیایید سه روز از ماه را روزه بگیرید پنجشنبهی اول ماه، چهارشنبهی وسط ماه، یعنی چه؟ یعنی دههی اول ماه که گذشت اولین چهارشنبهاش، و پنجشنبهی آخر ماه، پنجشنبهی اول ماه روز عرض اعمال به امام زمان پنجشنبهی آخر ماه روز عرض اعمال به امام زمان، این اول ماه و آخر ماه را روزهدار باشیم اصلاً روزه سپر است وسیلهی اعانهی الهی است آنهایی که میتوانند این کار را بکنند بعد پارسال ما در مشهد جمعی از دوستان این کار را کردند بعد از رمضان یک کسی بانی شد اولین پنجشنبه دعوت کرد دیگران را خانهی خود گفت آقا روزه بگیرید. افطاری اینجا دعوتید یک افطاری ساده. بعد نفر نفربعد، البته میدانید کارهای خیر ادامه پیدا نمیکند ولی امیدواریم که حالا این رمضان...
شریعتی: یکی دیگر بانی شود شما میتوانید خودتان شروع کنید.
حجت الاسلام نظافت: بله من حاضرم شروع کنم. خیلی خوب است یعنی یک اخوت و صمیمیت هم هست ببینید گفتند: «تَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَالتَّقوىٰ» ما باید همدیگر را کمک کنیم روزه همین است حالا اگر روزه گرفتیم یک کسی هم تعارف کرد اشکالی ندارد ثوابش را هم بردیم به شرط اینکه نگوییم تعارف کن. میگویند یک زن و شوهری اینها قرار گذاشته بودند هر روز روزه بگیرند ولی روزهی هم را هم باز میکردند.
شریعتی: این تعارف میکرد آن تعارف میکرد.
حجت الاسلام نظافت: بله، این خوب نیست دیگر، برای اینکه خاصیت روزه از دست میرود ولی اگر یک کسی دعوت میکند ناراحت میشود باید بخوریم دیگر دل طرف را نشکنیم آن وقت همان زن و شوهر میگویند یک روز اختلافشان شد بعد مرد به خانم گفت: خانم من روزهام گفت خدا قبول کند روزه گرفت و دید نمیآید باز کند.
شریعتی: منتظر بود یک چیزی به او تعارف کند که نکرد.
حجت الاسلام نظافت: تعارف نکرد گفت خدا قبول کند. این پیشنهاد خوبی است به نظر من دستاورد روزه ماه رمضان...
شریعتی: استمرار این روزه...
حجت الاسلام نظافت: پویش روزه با مدلی که امام رضا گفتند اگر فعالان فرهنگی و مسجدی راه بیندازند برکات فراوان دارد.
شریعتی: پنجشنبهی اول ماه و آخر ماه، چهارشنبهی وسط ماه.
حجت الاسلام نظافت: و افطاری ساده بعد ممکن است به همدیگر زنگ هم بزنند سحر همدیگر را بیدار کنند ممکن است برای نماز اول وقت صبح هم دور هم باشند نکات فراوانی دارد یکی از دستاوردهای رمضان رقّت قلب است اشک چهقدر لذیذ است حیف، یعنی اگر ما حال خوشی نداریم باید کنار نیاییم البته نمیشود همیشه حال خوش داشت قلب اقبال و ادبار دارد اما وقت قلب ادبار دارد باید یکطوری خودمان را به حال بیاوریم در روایت داریم اگر اشکت نمیآید خودت را به حال گریه بزن نوع قرآن خواندنت گونهای باشد که محزون شویم از نعمت اشک محروم نشویم. حالا رقت قلب چگونه حاصل میشود بعد از رمضان چه کنیم؟ یتیم نوازی، خود روزه، یاد مرگ، در دعای وداع ماه رمضان که میدانید توصیه میکنم بخوانید کاش اول رمضان میخواندیم دعای وداع رمضان را اگر اول رمضان بخوانیم بعد میفهمیم چه ماهی است، در ماه رمضان...
شریعتی: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَکْبَرَ وَ یَا عِیدَ أَوْلِیَائِهِ».
حجت الاسلام نظافت: از این سلامها زیاد است سلام یک معنایش خداحافظی است.
شریعتی: وداع است دیگر.
حجت الاسلام نظافت: وداع است خداحافظ، چون عرب وقتی وارد میشود میگوید سلام موقع خداحافظی هم میگوید سلام، خداحافظ این عید اولیاء خدا، ای ماه بزرگ خدا، ای بزرگترین ماه خدا، بعد در آن وداع داریم «السّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ قَرِينٍ جَلّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً» تو یک رفیق بودی جلیل القدر بودی، «وَ أَفْجَعَ فِرَاقُهُ مَفْقُوداً» یعنی فقدان تو فاجعهی بزرگی است مصیبت بزرگی است خداحافظ ای دوستی که «آن سمُقبِلا» ای مونسی که آمدی «فَسَرَّ» خوشحال کردی « أَوْحَشَ مُنْقَضِياً فَمَضّ» به وحشت آوردی ما را داری میروی، « السّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقّتْ فِيهِ الْقُلُوبُ» خداحافظ این رمضان تو همسایهای بودی که در آن دلها رقیق شد و گناهان کم شد، یکی از آثار رمضان رقّت قلب است این رقّت قلب را حفظ کنیم و در سحرهای رمضان خیلیها خواندند دیگر « وَ أَعِنِّی بِالْبُکاءِ عَلَی نَفْسِی» خدایا کمک کن به حال خودم گریه کنم « و مالي لا اَبْكي» چرا گریه نکنم « اَبْكي لِخُروُجِ نَفْسي» گریه میکنم برای لحظهی مردن، گریه میکنم برای آن لحظهای که روی دستها من را حمل میکنند گریه میکنم برای آن لحظهای که من را وارد سرازیری قبر میکنند وقتی من را دفن میکنند همه میروند من تنها میمانم گریه میکنم برای وقتی که زمین میلرزد و من زنده میشوم وحشتزده این طرف و آن طرف را نگاه میکنم میبینم هیچ کسی به حال من فکر نمیکند گریه را باید به یک نحوی نگه داشت لذا این هیئتها و این جلسات خوب و یعنی بعضی را انگار خدا آفریده این نیاز مومنین را برآورده کنند مداحهای عاقل فهمیدهی مخلص برویم مجلسشان را گرم کنیم اصلاً آنها انگار مأموریتشان این است که با صدای حزین آنها با صدای زیبایشان ما تحت تأثیر قرار بگیریم این صدای قشنگ را خدا به همه نداده است آنها دارند زکات صدایشان را برای جبهی حق میپردازند.
شریعتی: خدا خیرشان بدهد انشاالله مناجات خوب، یک روضهی خوب.
حجت الاسلام نظافت: خدا حفظشان کند موعظه دل را نرم میکند اصلاً میدانید فرق موعظه و برهان چیست؟ برهان یعنی استدلال، قرآن هم موعظه دارد هم برهان دارد، موعظه به آن سخنانی میگویند که دل را نرم کند دل را زنده میکند احساسات را برمیانگیزد انرژی بخش است موعظه خاصیتش این است.
شریعتی: دلت را با موعظه زنده کن.
حجت الاسلام نظافت: «أَحْيِ قَلْبَكَ بِالْمَوْعِظَةِ» لذا امیرالمومنین متواضعانه به اصحاب میگفتند مرا موعظه کنید مراجع ما رهبر عزیزمان اینها مینشینند پای صحبت سخنرانان برای یادگیری الزاماً نیست برای یادآوری شدن است برای موعظه شدن است موعظه شنیدن، موعظه دل را نرم میکند یکی از دستاوردهای رمضان انس با قرآن است خیلیها در رمضان با قرآن آشتی میکنند ولی خداحافظی میکنند خیلیها مقید شدند به روزی یک جزء خواندن به ویژه این برنامههایی که تلویزیون میگذارد این همخوانیها جمع خوانیها برنامههای خوبی است این را حفظ کنیم این آشتی کردن با قرآن را حالا چه کار کنیم؟ حداقل روزی 50 آیه بخوانیم نه 50 آیه مثل إنا أعطیناک الکوثر، میانگینش میشود 5 صفحه، گفتند اگر کسی 50 آیه نخواند جزء غافلان است و اگر غافل بودیم شیطان غارت میکند شیطان از حواسپرتی ما سوء استفاده میکند مثل بقیهی دزدها است دیگر.
شریعتی: از غفلت ما.
حجت الاسلام نظافت: برای اینکه غفلت از بین ببرد نماز اول وقت یکی است بقیهاش را چه کنیم؟ قرآن یکی است اینکه ما به هر بهانهای برای شروع هر کاری بسم الله بگوییم عادت کنیم به هر بهانهای ذکر بگوییم در آینه خودمان را نگاه میکنیم دعا دارد سوار ماشین میشویم دعا دارد، غذا دعا دارد، سرویس بهداشتی دعا دارد، هنر اهل البیت این است آموزش میدهند یک طوری دائم الذکر باشیم که رها نکنیم. یعنی ترکیب کردن ماده و معنا با هم، دنیا و آخرت عجین کردنش با هم، نمیگویند برو در غار و کبوتر حرم باش و دائم الذکر باش به هر حال این ذکر مدام کمک میکند که ما غافل نباشیم یکی قرآن است قرآن خیلی کمک میکند و حق فرزندان ما است که ما به آنها قرآن آموزش دهیم و خیلی جالب است جلسهی خانوادگی قرائت قرآن...
شریعتی: دور هم بنشینیم.
حجت الاسلام نظافت: به ویژه حوصله کنیم بچهها بخوانند حوصله میخواهد چون بچهها کند میخوانند ولی شخصیت پیدا میکنند خیلی برکت دارد یک آقایی شیوهی جلسهی قرآن خانوادگیاش این بود بچهها مینشستند میگفت یک آیه تو بخوان یک آیه من میخوانم یک آیه تو بخوان میچرخید بعد وسط میگفت بچهها اینجا این داستان است این قضیه است خیلی زیباست میدانید یک سنت خوبی ایجاد شده است سنتهای خوب آسیب هم دارد سنت خوب چیست؟ در مساجد بعد از هر نماز یک صفحه قرآن میخوانند کار خوبی است بعضی دیگر در خانه قرآن نمیخوانند این بد است فضای زندگی ما باید از تلاوت قرآن ما سهمی داشته باشد فرمود: «نَوِّرُوا بُيُوتَكُمْ بِتِلاَوَةِ اَلْقُرْآنِ» بنابراین یکی از دستاوردها این است خلاصه آقای شریعتی رمضان مثل باران است باران که میبارد شهرهای بزرگ که آلودهاند تمیز میشوند گاهی همین تهران که میآییم میبینیم بعد از باران کوهها دیده میشود همه چیز دیده میشود و چهقدر قشنگ است.
شریعتی: و آسمان آبی میشود و حال آدم خوب است.
حجت الاسلام نظافت: ولی حسرت میخوریم که این تمیزی دوام ندارد در رمضان باران بارید بر جامعهی ما بر ادارات ما، اثر خودش را گذاشت ولی عوامل دودزا هست نفس اماره هست شیطانی که رها میشود هست، عادتها هست خیلی از ما چوب عادتهایمان را میخوریم یعنی در رمضان نتوانستیم عادتهایمان را تغییر بدهیم به هر حال به فکر تداوم دستاوردهای رمضان باشیم و یک راه آن هم دعای وداع رمضان را خواندن در یک قسمتش دارد نمیدانم چهقدر وقت داریم؟
شریعتی: دو سه دقیقه فرصت داریم تا قرآن.
حجت الاسلام نظافت: در دعای وداع رمضان داریم «أَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَطْوَلَكَ عَلَى الْمُجْرِمِينَ» خداحافظ رمضان تو بر مجرمان چهقدر طولانی جلوه کردی.
شریعتی: چهقدر سخت بود برایشان.
حجت الاسلام نظافت: «وَأَهْيَبَكَ فِي صُدُورِ الْمُؤْمِنِينَ» اما در سینهی مومنین چهقدر با هیبت و با عظمت بودی بنابراین اگر میگوییم این یکی دو روز زودتر تمام شود بدانیم یک جایی داریم که هنوز پاک نشده است.
شریعتی: یک جای کارمان میلنگد.
حجت الاسلام نظافت: میلنگد که خسته شدیم از رمضان، این علامتش است یعنی رمضان در ذهن و دل ما بزرگ نشده است که ما خوشحالیم که دارد تمام میشود. «فَنَحْنُ قَائِلُونَ: السَّلَامُ عَلَیک یا شَهْرَ اللَّهِ الْأَکبَرَ، وَ یا عِیدَ أَوْلِیائِهِ السَّلَامُ عَلَیک یا أَکرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ» بهترین و کریمترین و ارزشمندترین وقتها بودی، «السَّلَامُ عَلَیک مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِیهِ الْآمَالُ» ما هم آرزوهایمان نزدیک شد که انشاالله ما هم بهشتی شویم ما هم از آزاد شدهها بشویم و دعای وداع رمضان نکات عجیبی دارد که حالا وقت نداریم.
شریعتی: اگر هست بفرمایید میشنویم.
حجت الاسلام نظافت: وقت هست هنوز؟ عرض شود خدمت شما «السَّلَامُ عَلَیک مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّیطَانِ» خداحافظ رمضان تو یار خوبی بر علیه شیطان بودی «وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ.» تو رفیقی بودی که راههای احسان را آسان کردی. خیلی کارهای خوب در رمضان دارد اتفاق میافتد که بعد از رمضان این برکات از بین میرود.
شریعتی: یعنی کارها برایمان خیلی بزرگ بود احساس میکردیم شدنی نیست غیر ممکن بود ولی در این ماه ممکن شد.
حجت الاسلام نظافت: خداحافظ این رمضان «السَّلَامُ عَلَیک کمَا وَفَدْتَ عَلَینَا بِالْبَرَکاتِ، وَ غَسَلْتَ عَنَّا دَنَسَ الْخَطِیئَاتِ» برکات برای ما آوردی و چرک خطاها را شستی و از بین بردی. این هم برکات ماه رمضان. بعد دارد «وَ اجْبُرْ مُصِیبَتَنَا» خدایا جبران کن ما مصیبت دیده میشویم به مصیبت دیدهها لطف میکنند مصیبت ما چیست؟ رمضان دارد از دست میرود. داغدار رمضان میشویم لذا به خدا میگوییم جبران کن، جبرانش چگونه است؟ «بَارِک لَنَا فِی یوْمِ عِیدِنَا وَ فِطْرِنَا» عید فطر را بر ما مبارک گردان به هر حال حس مصیبت دیده را باید داشته باشیم اشک فراق باید بریزیم اشک حزین که رمضان را داریم از دست میدهیم بعد دارد در همان دعا «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا خَوْفَ عِقَابِ الْوَعِیدِ» ترس عقاب خودت را روزی ما بگردان «شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ» اشتیاق پاداشت را روزی ما بگردان تا بیابیم لذت دعا را. یعنی راه جبران مصیبت رمضان این است که ترس جدید و شوق جدیدی بیاید ترس از آتش جهنم شوق ثوابهای بهشتی نتیجهاش این است که لذت جدیدی از دعا میبریم «نَجِدَ لَذَّةَ مَا نَدْعُوک بِهِ» یعنی لذت دعا، «وَ کأْبَةَ مَا نَسْتَجِیرُک» لذت حزنت در پناه بردن به تو، این لذتهای تازهای است که میتواند جبران کند مصیبت رمضان را، در دعا داریم «اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَیک» خدایا در روز عید فطر هم ما توبه میکنیم این عید فطری که برای مومنین مایهی عید قرار دادی مایهی سرور قرار دادی «وَ لِأَهْلِ مِلَّتِک مَجْمَعاً» مومنین جمع میشوند دور هم روز تعاون است خود روز عید، «مُحْتَشَداً» روز تعاون روز کمک کردن خدایا ما توبه میکنیم از همهی گناهان، از همهی بدیها، از همهی نیتهای بد، «خَاطِرِ شَرٍّ أَضْمَرْنَاهُ» اگر احیاناً خطورات بدی داشتیم باید استغفار کنیم گناه نمینویسند ولی دل آدم را کثیف میکند نیت بد، میدانید نیت گناه گفتند مثل دود آتش است یک وقت آتش میسوزاند یک وقت دودش کثیف میکند.
شریعتی: اول جلسه اشاره کردید که نزدیک هم نباید شد فکر گناه هم یکی از مصادیق نزدیکی به گناه است.
حجت الاسلام نظافت: مقدمات گناه است لذا اگر فکر گناه کردیم باید استغفار کنیم برای فکرهای بد و نیتهای بدمان، بعد میفرماید: توبهی کسی که دیگر برنمیگردد یعنی باید تصمیم بگیریم که دستاوردها را از دست ندهیم توبهی کسی که به خطیه برنمیگردد «توبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ الشَّک وَ الِارْتِیابِ» توبهی خالص، توبهای که دیگر در آن شک و دو دلی نیست تصمیمش جدی است عزمش جزم کند «وَ جعَلنا عندکَ مِن التّوابین» خدایا ما را از اهل توبه قرار بده «الَّذِینَ أَوْجَبْتَ لَهُمْ مَحَبَّتَک» توابها دوست داشتنی هستند و لذا ما باید توابها را دوست داشته باشیم یعنی اگر کسی از زندان آزاد شده توبه کرده به دید قبل نگاه نکنیم بیشتر دوستش داشته باشیم ما یک عیبی داریم آقای شریعتی مثلاً یک کسی اهل گناه است میآید مسجد همه چپ چپ نگاه میکنند میآید هیئت همه چپ چپ نگاه میکنند.
شریعتی: اتفاقاً باید آغوشت برای این بازتر باشد.
حجت الاسلام نظافت: اصلاً این دوست داشتنی است «إنّ الله یُحبُّ التّوابین» دزدی کرده راه را میبندیم بر توبهی آدمها یا آدمهایی هستند خبر دارید شما مشهد یک کارخانه دارند فقط مجرمین را میپذیرند شنیدید؟
شریعتی: نه.
حجت الاسلام نظافت: کسی که سابقه داشته باشد ایشان آنها را به کار میگیرد.
شریعتی: باریکلا
حجت الاسلام نظافت: آره، خیلی دیدنی و قشنگ است و همه هم ایشان را مثل پدر حساب میکنند.
شریعتی: زیر بال و پرشان را گرفته است.
حجت الاسلام نظافت: بله، من نشنیدم آسیبی داشته باشد یعنی اعتماد کرده و آنها هم سوء استفاده نکردهاند از این اعتماد، حالا اینجا حضرت میفرماید که توبه محبت خدا را میآورد اگر خدا کسی را دوست دارد ما هم باید دوستش داشته باشیم نباید به دید قبل نگاه کنیم به دید قبل نگاه کنیم طرف میرود و آن رسوبات گناهش او را برمیگرداند مثل اعتیاد است دیگر.
شریعتی: بله آن عادت حالا تا از بین برود زمان میبرد و ما باید کمک کنیم.
حجت الاسلام نظافت: کمک کنیم بله، که بماند در مسجد خلاصه مسجد پناهگاه مومنین است ایمان هم درجه درجه است من خودم خیلی وقتها از مسجد آمدهام بیرون دیدم پای منبرم بد حجاب بودند اینها که، اشکال ندارد آمدنشان اشکال ندارد ایمان درجه درجه است حجابشان کم کم بهتر میشود ما نباید کسی را دفع و طرد کنیم نباید خودمان را برتر ببینیم یکی از آسیبهای رمضان عُجب است یعنی بعضی هر روز توفیق پیدا کردند یک جزء قرآن خواندند بعد به دیگران بگوید شما جزء چند هستید؟ او با ناراحتی مثلاً بگوید جزء 5 هستیم ما جزء 28 هستیم دقیقاً خواندیم یک حالت خود شیفتگی به این دست میدهد این حالت، حالت بدی است.
شریعتی: میگوید حالا کائنات بر من سجده کنند. خدا نیاورد برای کسی.
حجت الاسلام نظافت: میآورد. یعنی مواظب باشیم میآورد و در نهج البلاغه داریم «عُجب من اوثق فرص الشیطان» یعنی آن فرصتی که برای شیطان ایجاد میشود و خیلی مطمئن است عُجب است. به هر حال این دعای وداع هم میتواند کمک کند. نکات فراوانی دعای وداع دارد که دیگر انشاالله خود عزیزان بخوانند.
شریعتی: انشاالله خود عزیزان مراجعه کنند با دقت و با حوصله فراز به فراز، کلمه به کلمهاش را. انشاالله ماه رمضان و شبهای قدری که پشت سر گذاشتیم برای همه مبارک باشد و بر همه مبارکتر عیدی که پیش روی ماست وعید جایزه است و انشاالله خداوند متعال عنایت کند کاسههایمان لبریز شود از لطف و کرم و محبتش.
حجت الاسلام نظافت: بنا را بگذارند که ماه سی روز است که اگر ماه را پیدا نکردند ناراحت نشوند آخر بعضی بنا را گذاشتند به این که 29 روز است بعد روز سیام سخت میگذرد، نه، بگویند این ماه انشاالله سی روز است که یک روز دیگر هم فیض ببریم که اگر نشد شیطان نیاید این حال را خراب کند و بگویند یک روز...
شریعتی: چرا اضافهتر؟
حجت الاسلام نظافت: آره، عید است.
شریعتی: آخرش را خراب نکنیم.
حجت الاسلام نظافت: عید اولیاء خداست.
شریعتی: انشاالله که ما هم جزء اولیاء باشیم. آقا خیلی از شما ممنون و متشکرم مشرف میشویم در بهار قرآن به ساحت نورانی قرآن دوستان عزیزم آیات را تلاوت خواهند کرد برمیگردیم در دقایق پایانی و در بخش دوم گفت وگو با احترام همراه شما هستیم و در کنار شما. اللّهم صل علی محمّد و آل محمد و عجّل فرجهم. بفرمایید خواهش میکنم.
اللّهم صلی علی محمّد و آله محمّد
صفحه279قرآن کریم
اللّهم صلی علی محمّد و آله محمّد
شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم، از همینجا سلام میکنیم به حضرت رضا و دوستانی که در مشهد مشرف هستند و زائر حضرت، انشاالله سلام ما را هم ابلاغ میکنند و برای ما هم دعا میکنند و ما هم انشاالله دعاگوی آنها هستیم که حضرت با نظر لطف و عنایت بدرقهشان بکند برای مریضها مخصوص را دعا کنید و برای جوانها و برای همهی آنهایی که گرفتاری و مشکل دارند حاج آقای نظافت حسن ختام فرمایشات شما را خواهیم شنید.
حجت الاسلام نظافت: بسم الله الرحمن الرحیم این دعای وداع نکات فراوانی دارد ما خیلی سریع رد شدیم ولی دو دسته آیه را در این دعای وداع حضرت مطرح میکنند دو سه آیه را حضرت میگویند که به وسیلهی اینها خدای متعال ما را ترغیب کرده است اولین آیه این است«لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ» خدایا تو گفتی که اگر اهل شکر باشید نعمتهایتان را زیاد میکنم«وَلَئِن كَفَرتُم إِنَّ عَذابي لَشَديدٌ» اگر اهل کفران نعمت باشید عذاب شدید است، این اولین آیه. دومین آیه فرمود:« ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ» که تو گفتی ادعونی بخوانید مرا من هم اجابت میکنم این وعده را دادی«إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ» آنهایی که اهل دعا نیستند وارد جهنم میشوند این نشان استکبار است«فَسَمَّیتَ دُعَاءَک عِبَادَةً» از این آیه حضرت استفاده میکنند میگویند دعا را عبادت نامیدی«وَ تَرْکهُ اسْتِکبَاراً» و ترک دعا را استکبار نامیدی این دعا خیلی مهم است اسرار اسرار، خسته نشدن، بعد از هر نماز چیزی خواستن و وعده دادی برای کسانی که دعا را ترک میکنند وارد جهنم میشوند بعد عرض شود خدمت شما فرمود که یک سری آیات هم هست که در این آیات خدا لطف ویژه کرده است در قالب این آیات مثل مَنْ جٰاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثٰالِهٰا» اگر کسی یک خوبی انجام بدهد خدا ده برابر حساب میکند و ده برابر جبران میکند و این را هم عزیزان دقت کنند تامل کنند در این نکات و لطایف در این دعای وداع هست.
شریعتی: خیلی ممنون و متشکرم از شما عیدتان پیشاپیش مبارک باشد ما را هم دعا کنید به خانوادهی محترم هم سلام برسانید و حالا شما دعا کنید و مخاطبین عزیز ما آمین بگویند و مرخص شویم.
حجت الاسلام نظافت: خدایا به حق محمد و آل محمد به خاطر روزهی امام زمان روزههای ما را قبول بفرما(الهی آمین) نماز ما را تلاوت قرآن همهی بینندگان همهی عزیزان را به کرمت قبول بفرما(الهی آمین) توفیق حفظ دستاوردهای این ماه با برکت را نصیب همهی ما بگردان(الهی آمین) عاقبتمان را ختم به خیر بفرما(الهی آمین) دعاهای عزیزانی که التماس دعا گفتند و میگویند آن دعاهایشان را مستجاب بگردان(الهی آمین) دغدغههایشان را کفایت بفرما(الهی آمین) ازدواج و اشتغال جوانانمان را تأمین کن(الهی آمین) شر توطئهها از این کشور به خودشان برگردان(الهی آمین).
شریعتی: خیلی ممنون و متشکرم از شما، برای مشارکت در قربانی ماه شوال دعوتید میتوانید به کانال ما در سروش و ایتا یا به سایت ما مراجعه کنید یا برای اطلاع از نحوهی مشارکت عدد 14 را 20000303 پیامک کنید. خیلی ممنونم از لطف و همراهی و همدلی شما. یا رب از ابر هدایت برسان بارانی** پیشتر زان که چو گردی ز میان برخیزم.