حجت الاسلام پناهیان: خدمت بینندگان خوب سمت خدا سلام عرض می کنم انشاالله سال جدیدی را بعد از این دوران عزاداری ها که در واقع نصرت دین خدا و نصرت اولیاء خدا بود در محرم و صفر شروع بکنیم سال جدید از این حیث که اونهایی که دوست داشتند کربلا بروند و اونهایی که کربلا رفتند همه می توانند به خودشان این مژده را بدهند گذشته بخشیده شده و می توانند همت بکنند برای یک زندگی تازه.
ملایی: انشاء الله حضرتعالی بحث تان برای امروز مان و برای هفته های پیش رو
حجت الاسلام پناهیان: بله من به دلائلی فکر کردم که ما به این بحث انسان شناسانه و تربیتی و معنوی و حتی ابعاد اجتماعی هم دارد بپردازیم که درباره مدیریت ذهن صحبت کنیم مدیریت ذهن
ملایی: و چرا؟
حجت الاسلام پناهیان: بله عرض می کنم مدیریت ذهن شامل کنترل ذهن که به هر سو نرود و به هر گونه ای که خواست ما را دچار آسیب نکند و مدیریت ذهن به این معنا که توجه خودمان را به چه امری قرار بدهیم و به چی توجه کنیم در مفاهیم دینی درباره مدیریت ذهن مفاهیم کلیدی بسیار مهمی وجود دارد با عبارت های دیگری که حالا ما جمع بندی اون مفاهیم را تحت عنوانی که امروز باهاش آشناتر هستیم و استعمال می شود تحت عنوان مدیریت ذهن قرار دادیم اما چرا ما درباره مدیریت ذهن می خواهیم صحبت کنیم؟ یک دلیل معنوی دارد دلیل معنوی اش این است که حضرت امام رضوان الله تعالی علیه می فرمایند برای سیر و سلوک الی الله و برای رسیدن به مقام قرب و مجاهدت در راه خدا مجاهدت با نفس قدم اول یا شرط اول، می فرمایند شرط اول این است که شما بتوانید ذهن خودتان را مدیریت کنید بگذارید امام فرمایش شان را بخوانیم در کتاب چهل حدیث می فرماید بدان که شرط بدان که اول شرط از برای مجاهد در این مقام و مقامات دیگر که می تواند منشأ غلبه بر شیطان و جنودش شود حفظ طایر خیال است پرنده خیال خیال یک تعبیری است از همان کنترل ذهن چون اولین بخش ذهن که فرار است و دائما فعال است این بخش خیال آدمی است و بعد ایشان چی می فرماید؟ می فرماید در این مقام و مقامات دیگر یعنی شما در هر مقامی باشی و در هر موقعیت سیر و سلوکی باشی شرط اول این است که کنترل ذهن داشته باشی بعد می فرماید چون که این خیال مرغی است بس پرواز کن که در هر آنی به شاخی خود را می آویزد حالا عبارت های فارسی این کتاب را یک کمی خلاصه امروز مأنوس ممکن است نباشد هر لحظه ای خودش را به شاخه ای آویزان می کند می فرماید تو باید این را کنترل بکنی و این موجب بسی از بدبختی هاست همین که آدم خیلی هم مهم نمی داند ذهنش این ور و اون ور می رود و هر لحظه ای ذهنش را رها کرده و آدم ذهنش را به رادیو و تلوزیون می سپرد و یا بدون انتخاب اینترنت و گوشی خودش به صفحات مجازی می سپرد موجب بسی از بدبختی هاست و خیال یکی از دستاویزهای شیطان است که انسان را به واسطه آن بیچاره کرده به شقاوت دعوت می کند همین مسئله ای که آقا الان فکرت کجاست و الان به چه چیزی داری فکر می کنی همین که آدم بی اراده باشد کافی است همین که آ دم بی برنامه باشد برای ذهن خودش کافی است که به بیچارگی ها دچار می شود حتما هم نمی خواهد فکر گناه و فکر خیانت و اینها تو ذهن انسان باشد
ملایی: همین که برنامه نداشته باشد و هر جایی که دلش می خواهد برود خطر است
حجت الاسلام پناهیان: انسان مجاهد که در صدد اصلاح خود بر آمده و می خواهد باطن را صفایی دهد و آن را از جنود ابلیس خالی کند باید زمام خیال را در دست گیرد یعنی مدیریت ذهن و نگذارد هر جا می خواهد پرواز کند و مانع شود از این که خیال های فاسد باطل برای او پیش آید از قبیل خیال معاصی و شیطنت همیشه خیال خود را متوجه امور شریفه کند تا اینجا کنترل ذهن بود حالا مدیریت ذهن اعم است از کنترل ذ هن به چی توجه کنیم این عبارت امام را دوست دارم بینندگان عزیز توجه کنند و این اگر چه در اول امر قدری مشکل به نظر می رسد و شیطان و جنودش آن را به نظر بزرگ جلوه می دهند ولی با قدری مراقبت و مواظبت امر سهل می شود این هم مژده پایانی جمله حضرت امام خوب پس شرط اول برای مدیریت و مجاهدت، مجاهدت با نفس و صفای باطن اینها تعابیری است که خود حضرت امام به کار می برند در واقع تقرب به خدا که انسان اصلاح کند نفس خودش را و لذت ببرد از معنویت این است که بتواند مدیریت ذهن خودش را به عهده بگیرد و به دست بگیرد و بلد باشد مدیریت کند و این کار سختی ابتدا به نظر می آیدولی به مرور آسان می شود و کسی که توانست مدیریت ذ هن را انجام بدهد فواید بسیار بالایی برایش دارد من یک جمله از حضرت آیت الله حق شناس برای شما بخوانم قبل از این خاطره ای بگویم به ایشان برگه بیماری سرطانشان که بالاخره بله خوب با این بیماری دیگر الان درگیر هستید داده بودند مثلا ظهر یا قبل از ظهر بزرگواری فرمودند که من بعد از ظهر خدمت ایشان رسیدم گفتم آقا چی شده بود گفت چی چی شده گفتم همین موضوع امروز که چی چه موضوعی خیلی با آرامش می گفت چه موضوعی من می خواستم کلمه سرطان و بیماری به کار نبرم گفت خودم خیلی نگران آقا بودم گفتم آخر سر گفتم این برگه آزمایش که گفته آهان اون رو می گویی شما یادتان رفته مگه این موضوع؟ ایشان فرموده بودند که من الحمدلله خدا یک قدرتی بهم داده می توانم ذهنم را منصرف کنم از چیزهایی که نباید بهش فکر کنم من مدیریت ذهن دارم تصمیم گرفتم خوب الان دیگه بهش فکر نکنم نه فراموش نکردم بهش توجه ندارم دقت فرمودید
ملایی: ذهن و خیال را کنترل کنیم
حجت الاسلام پناهیان: کنترل ذهن در چنین افرادی بالاست در عبارتی ایشان این مسئله را بیان می کنند برای تشویق بینندگان و برای درواقع کنترل ذهن و مدیریت ذهن به تعبیری می فرماید زمانی که خطورات ذهن شما در یک نقطه متمرکز شد این کلام آیت الله حق شناس رضوانه تعالی علیه است زمانی که خطورات ذهن شما در یک نقطه متمرکز شد آن وقت است که تمام علوم در ذهن شما نقش می بندد
ملایی: خیلی کار سنگین است
حجت الاسلام پناهیان: یعنی فوایدش یکی دو تا نیست شما عالم بسیاری از معارف خواهید شد بدون اینکه زحمت زیادی بکشید به شرط این که کنترل ذهن بکنید نه فقط کنترل بکنی به این معنا که موضوعاتی به ذهنت خطور نکند بلکه متمرکز می شوی در موضوعاتی که باید متمرکز بشوی خوب عبارات زیادی در این زمینه هست که من باز از بزرگان بعدا برای شما و بینندگان عزیز تقدیم خواهم کرد ولی یک نکته خیلی مهم در مسائل معنوی این است اگر موضوع کنترل ذهن مدیریت ذهن خیلی مهم است پس باید در این جایگاه مهمی هم داشته باشد دیگر حالا هنوز که ما ابعاد اهمیت مدیریت ذهن را نگفتیم ولی همین ابتدا برای اینکه اجمالا اگر ادعا کردیم بر اساس کلمات بزرگان که دیدیم مدیریت ذهن مهم است نباید برویم یک گوشه ای از دین یک دستورالعمل برایش پیدا بکنیم باید یک دستور العمل عام و شامل و فراگیر دائمی پیدا کنیم در دین که دین به این موضوع اهمیت داده و الا اینجا ما از خودمان داریم هی اهمیت می تراشیم برای اون موضوع
ملایی: شاید اینطور تصور شود ضمن اینکه سوال اولیه من هم بهتر جواب داده می شود چرا انتخاب تان برای فصل تازه مباحث تان این است
حجت الاسلام پناهیان: ببینید از نظر معنوی ما خیلی به مدیریت ذهن نیازمند هستیم دلیل آن در برنامه های دین و در دستورالعمل های دین چی است؟ نماز، نماز نود درصدش مدیریت ذهن است ده درصدش مدیریت رفتار است
ملایی: آره راست می گویید ما هر چی گم می کنیم در نماز پیدا می شود
حجت الاسلام پناهیان: می کشیم خودمان را که در نماز بتوانیم توجه و تمرکز پیدا کنیم نمی شود نماز هم محل تمرین مدیریت ذهن است و هم محل نتیجه مدیریت ذهن است اگر شما قبلاً مدیریت کرده باشید بین دو نماز اینجا اثرش را می بینید، نماز واقعا وقتی به ماهیتش انسان توجه می کند آیا چیزی جز مدیریت ذهن است این که می گویند توجه قلبی داشته باش یعنی قلباً از صمیم دل از عمق جان بتوانی مدیریت ذهن بکنی قلب حالا من روایات و آیاتش را می خوانم قلب وقتی ازش صحبت می شود خیلی از اوقات منظور مدیریت ذهن است وقتی که شما قلباً به یک چیزی علاقه داشته باشی می توانی د رباره اش تمرکز پیدا کنی وقتی قلبا به یک چیزی توجه نداشته باشی نمی توانی نمی شود تمرکز کنی مثلا لحظه جان داده آدم باید بتواند راحت لا اله الا الله بگوید آیا لحظه جان دادن ما به فکر خدا خواهیم افتاد بستگی به آنچه که در قلب ما می گذرد دارد و الا ذهن ما را اون لحظه شیطان متوجه خیلی چیزهای دیگر می کند غیر از خدایی که الان می خواهیم ملاقاتش بکنیم و دورترین موقعیت را نسبت به خدا پیدا می کنیم می گویند توجه به چیز دیگری داشته باشید پس اگر کسی پرسید که مدیریت ذهن در دین اسلام چقدر قوی هست می گویید به اندازه ای که نماز اهمیت دارد به اندازه ای که نمازی که ما شامل دو بخش می بینیمش یکی رفتارمان و آداب ظاهری که رعایت می کنیم همه می دانند این رفتار ظاهری تازه مقدمه است وسیله است و بخش اندکی از ماجرای نماز است برای توجه قلبی که توجه قلبی یعنی با قلب ات عمیقا بتوانی ذهن خودت را کنترل بکنی و در موردش یک توضیح فنی هم عرض بکنم نماز چرا تکراری است؟ و چرا نفرمودند هر دفعه هر سوره ای را می خواهی بخوانی به جای حمد که توجه ات جلب بشود هر تعدادی رکوع و سجده را خواستی زیاد و کم بکنی کم و زیاد بکن و ذکرهای دیگر بکن و ذکرهای دیگر بگو که توجه ات جلب بشود چون کل جدیدٍ لذه آدم در هر امر جدیدی بیشتر توجه اش جلب می شود به شدت تکراری است نماز برای چی؟ برای اینکه ببینند هنر مدیریت ذهن شما چقدر است
ملایی: یک مسئله تکراری که به تازگی از ذهن می افتد
حجت الاسلام پناهیان: می تواند توجه تو را جلب بکند؟ یعنی قدرت توجه داری در امری که اون امر توجه تو را جلب نمی کند ببخشید انیمیشن و پویا نمایی تام جری نیست که با اون شلوغ کاری هایش توجه شما را جلب کند اینستاگرام نیست که با برنامه های پی در پی اش توجه شما را جلب کند
ملایی: یک چیزی است که چند سال است داری تکرار می کنی
حجت الاسلام پناهیان: اصلا نماز طوری طراحی شده که هنور برای من و شما را در مدیریت ذهن ببیند بخش ادب رفتار در نماز به سهولت درست می شود آدم یک مقدار عادت کند می رود تا آخر یک دفعه سلام می دهد می بیند نمازش تمام شده خیلی از اوقات آدم ها دارند قشنگ نماز می خوانند شک می کند رکعت چندم بود ذهنش اینقدر رفته و پرت شده رفتارش درست است ولی ذهنش دچار شک می شود که اصلا رکعت چندم بودم درسته و خواندم یا نه این سجده را و این تشهد را الان باید تشهد انجام می دادم
ملایی: اصلا بعضی وقتها سوال می کنیم می گوییم فلانی چهار رکعت خواندم یا سه رکعت؟
حجت الاسلام پناهیان: پس کنترل رفتار در نماز زیاد هنر نیست یک مقدار آدم باید وقت بگذارد و توجه و تمرکز پیدا کند آدم باید به رفتار عادت کند چیزی که گیر نمی آید توجه فکری است از علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه پرسیدند چیکار کنیم برای توجه در نماز فرمودند نمی شود بله چون نتیجه همه خطورات ذهنی است نتیجه همه مدیریت نکردن های ذهن نتیجه همه پرت و پلا رفتن های ذهن انسان است که در نماز خودش را نشان می دهد به این سادگی شما یک کاره اومدی سر نماز من یک قرص بخورم ذهنم متمرکز باشد ایشان از باب مبالغه فرمودند نمی شود از باب تاکید به اهمیت ماجرا فرمودند نمی شود و الا مدیریت ذهن در اولیاء خدا به گونه ای است که خار از پای امیر المومنین به هنگام نماز می کشند ایشان می تواند بهش توجه نکند دقت فرمودید و بعد هم آقای حق شناس می فرماید فقط اولیاء خدا هستند که می توانند به صورت عالی خطورات را کنترل کنند و مدیریت ذهن یعنی مدیریت ذهن ما وقتی صحبت می کنیم درباره ویژگی های ائمه هدی علیهم السلام و معصومین داریم صحبت می کنیم سطح مطلب سطح عصمت است که اونجا کنترل می شود من نمی دانم اولیاء خدا وقتی که استغفار می کنند در خانه خدا از چه مراتبی دارند استغفار می کنند اصلا به ذهن ما خطور نمی کند نمایش برای ما بازی نمی کنند ولی یک چیزهایی بین اولیاء خدا و خدا هست ما نمی توانیم اونها را درک کنیم ولی اولیاء خدا را وقتی خواستیم تصور کنیم که مقام عصمتشان چقدر بالاست باید این نکته را ببینیم که اولیاء خدا قدرت مدیریت ذهنشان در حد اعلاست حتی به ذهنشان هم خطا خطور نمی کند و ذهنشان هیچ گاه ره به خطا نمی برد و اینها عمل که دیگر هیچی به جای خودش را دارد.
پس ببینید از نظر معنوی ما یک تمرین خیلی مهم داریم و اون مدیریت ذهن هست حداقل محلش هم در نماز هست چقدر مقدمات دارد نماز وضو می گیریم مثلاً اذان و اقامه می گوییم همه اینها هم تکرار می کنیم می رویم در نماز جماعت در مسجد می ایستیم چقدر محیط خودمان را مرتب می کنیم تا بتوانیم به اینجا برسیم شما اگر نماز را برای روان شناس هایی که اصلا خبر ندارند از دین ما توضیح بدهید بعد بگویید نماز را شما چی تفسیر می کنید همین را تفسیر خواهند کرد که عجب دینی دارید به شما چه تمرینی داده برای مدیریت ذهن حرف های روان شناسی در این زمینه زیاد هست ولی من بنا ندارم اونها را متعرضش بشوم می خواهم حرف های دینی را از قرآن و روایات اصلا خود قرآن در این باره ما مفصل تر صحبت خواهیم کرد پس یک دلیل بحثمان این است که بالاخره برنامه شما سمت خدا می خواهد ما را ببرد سمت خدا بدون مدیریت ذهن نمی شود رفت این یک مسئله انگیزه دومی که بنده دارم این است که ما در زمان اینترنت موبایل و فضای مجازی زندگی می کنیم که هر لحظه دارد توجه ما را به خودش معطوف می کند در اینترنت ممکن است حرف های مسموم و صحنه های مسموم به ما برسد اهمیتش خیلی زیاد است ولی اهمیتش کمتر است از اینکه اینترنت می تواند مدیریت ذهن ما را به دست بگیرد و ما را در مدیریت ذهن ضعیف بکند یعنی ایراد اصلی این است یعنی شما همیشه هم از اینترنت حرف های خوب و صفحات خوب را مطالعه کنید ولی مدیریت ذهن خودت را بی بند و بار به عهده اینترنت و فضای مجازی بگذارید یک سری گروه ها بروی عضو بشوی این گروه ها هر دقیقه برایتان پیام می دهند و تو دقیقه به دقیقه این را نگاه می کنی اون دارد مدیریت می کند ذهن خودت را حتی شما برای برنامه سمت خدا پای تلوزیون باید برنامه داشته باشی من این برنامه را گوش بدهم یا گوش ندهم همه برنامه های مفید تلوزیون را نگاه بکنی کار اشتباهی است تلوزیون مال خودمان است و اینها حرف های خدا و پیغمبری می گذارند روشن بگذاریم هر لحظه ما را هر جا بردند نه آدم باید برنامه داشته باشد من الان نمی خواهم با تلوزیون نه با تلوزیون با اینترنت خودم هر لحظه توجه به موضوع پیدا کنم که او تعیین می کند نه من باید خودم تعیین کنم من خودم باید تعیین کنم برنامه ذهنی خودم باشم حتی برای موضوعات خوب چرا نماز شب اوج عبادت و معنویت ما قرار دارد برای اینکه نماز شب همه دیگر خاموش و ساکت هستند می گوید حالا خودت حرف بزن خودت چی می خواهی در این خلوت با من صحبت کن ببینم در ذهن تو چی می گذرد دقت فرمودید نماز شب چه ویژگی خاصی دارد ما ممکن است در هیئتی برویم اینقدر سخنرانی می کند قبلش قران خواندم یا بعدش قرآن می خوانم یانوحه خوان اینقدر با هنرهایش توجه ما را جلب می کند به امور معنوی که دیگر ما توجه پیدا می کنیم خدا می فرماید خوب حالا این کافی نیست سحر بلند شو شما می گویی سحر من اصلا حال و حوصله ندارم در مورد چی فکر کنم وقتی بیدار می شویم فقط خمیازه می کشم بگذار نوار بگذارم اون دوباره من را راه بندازد نه خودت مدیریت کن ذهنت را آیه سحر چی می شود اَلَّذینَ یَذْکُرونَ اللهَ قیاماً و قُعوداً وَ عَلَی جُنوبِهِم‌ْ . (آل عمران، 191) ذکر یکی از مفاهیم کلیدی مدیریت ذهن است و یتفکرون فی خلق سموات و الارض تفکر یکی از اینهاست دقت فرمودید یکی از مفاهیم کلیدی در قرآن هست در دین ما هست برای بحث مدیریت ذهن سحر بلند می شوی به چی فکر می کنی خودت باید فکر کنی همیشه نباید پای سخنرانی بنشینی و همیشه نباید هیئت و سخنران و مداح و ذاکر و اینها ذهن تو را مدیریت بکنند
ملایی: ولو همه اینها خوب حالا اونجایی که اصلا بد است و نمی دانم اون که هیچی ولش کن ما الان در چه زمانی داریم زندگی می کنیم بزرگترین دشمنی با قدرت مدیریت ذهن ما توسط شیوه بهره برداری ما از اینترنت دارد صورت می گیرد و روان شناس ها در این زمینه صریحا می گویند که آدم خودش را ذهنش را و خیالش را بسپرد به فضای مجازی قبلش می گفتند به تلوزیون بسپارد بگوید هر چی تو تعیین می کنی اگر انسان مدیریت ذهن خودش را بسپارد به رادیو در ماشین بیاید در ماشین رادیو را روشن کن آقا تو نمی دانی الان چه موسیقی می خواهد پخش کند و نمی دانی چی می خواهد بگو ید چه ساعتی این برنامه را انتخاب کردی احسنت گوش بده انتخاب نکردی بگو صبر کن من الان خودم آمادگی این را ندارم که در مورد این مدیریتش را به عهده رادیو و تلوزیون و اینترنت مدیریت ذهن را انسان به عهده رادیو و تلوزیون و اینترنت بسپارد قدرت مدیریت ذهنش کاهش پیدا می کند و به کجا می رسد؟ به نادانی به ضعف قدرت تفکر به سطحی نگری به نداشتن قدرت پردازش قوی ذهن حتی شما مثال خیلی ساده بزنم این وسیله هایی که هست برای پیدا کردن راه تو مپ و نشان و بلد این جور مسیریاب ها ذهن خودت را همیشه بسپار به این مسیریاب ها یک قسمتی از ذهن خودت را تعطیل کردی اون قسمت ذهن شما وقتی تعطیل شد قوای ذهنی خودت را از بین بردی یک بار دو بار با مسیر یاب یک بار دو بار اصلا این مسیریاب ها را تعطیل کن خودت فکر کن من از اون طرف بروم نزدیک تر است تا شروع می کنی به فکر کردن آدم اصلا احساس می کند انگار عضلات یک قسمتی از مغزش شروع می کند به فعال شدن همه مدیریت ذهن را آدم نباید بدهد به دیگران دیدید یک برنامه هایی هست برای اینکه یک بخشی از مغز خودت را فعال بکنی اینطوری نگاه کن یک سری تمرین و مهارت یاد می دهد علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه فیلسوف و عارف برای کنترل ذهن برنامه می دهد من توی بخش های دیگر برنامه اشاره خواهم کرد چرا؟ چون مسئله کنترل ذهن خیلی مهم است پس دلیل دوم این است که ما دچار یک مشکل فراگیر شدیم این مشکل فراگیر دارد ذهن ما را ضعیف می کند قدرت ما را برای بهره برداری از ذهن از بین می برد خوب اگر ما قدرت تحلیل مان و قدرت پردازش مان و قدرت تمرکزمان ضعیف شود بی دین می شویم به همین سادگی دین مال آدم های متفکر و باهوش است آدم های سطحی نمی توانند دیندار باشند آدم هایی که قدرت تفکر و تحلیل را ندارند و قدرت تمرکز ندارند نمی توانند دیندار باشند متاسفانه من متاسفانه می گویم آقای دین چرا اینقدر با هوش کار داری با هوش حالا تو هوش هم انواع و اقسام داری چرا با هوش اجتماعی من اینقدر کار داری ولمان کن تو رو خدا چرا با هوش معنوی من اینقدر کار داری آقای دین بگذار من مثلا راحت زندگی ام را بکنم اولین راحتی که دین از انسان می گیرد راحتی خیال است یله و رها بودن ذهن است و آدمی که عادت کرده به یله و رها بودن فکر دیگر نمی تواند دیندار باشد امروزه دشمنان دین که در واقع دشمن دین اصلا نیستند دشمن بشریت هستند ابلیس دشمن بشر است دشمن دین ما نیست یعنی شما بی دین هم بشوید بروی زندگی ات را بکنی باز هم ولت نمی کند می آید همان زندگی ات را خراب می کند می گوید بالاخره من باید این را پدرش را در بیاورم خدا تو قرآن فرمود اون دشمن خود تو است فقط دشمن دین تو نیست اگر دشمنی می کند با دین به خاطر اینکه خودت را نابود کند دشمنان دین دشمنان خود ما هستند امروزه دشمنان دین با عقاید ما کاری ندارند جالب این است زیاد هجمه به عقاید نمی کنند هجمه دارند بتوانند این کار را می کنند حتی با اخلاق ما هم زیاد کاری ندارند می گویند اخلاق داشته باش فقط ذهن و فکر ضعیفی داشته باش سطحی نگر باش این حرف بنده را آیا هوشمندان جامعه نقد خواهند کرد که من درست دارم می گویم یا غلط این برداشت شخصی خودم است نمی گویم این آیه قرآن برایش هست البته بر اساسدین من دارم می گویم بر اساس الگوی دشمنی شیطان با انسان که همین الان در کلام حضرت امام دیدیدم دارم می گویم ولی بر اساس اون الگو این را عرض می کنم دشمنان دین ما دشمنان بشریت کافی است انسان را سطحی نگر بار بیاورند تسط پیدا کردن بهش
حجت الاسلام پناهیان: به عبارت دیگر کافی است مدیریت ذهن و خیال را از او بگیرند
ملایی: آدم سطحی نگری می شوند آدمی که زحمت فکر کردن به خودش را نمی دهد بعضی ها می آینددر بعضی از جلساتی که ما گفتگویی داریم و مباحثه ای داریم هی من یک کاری می کنم در واقع قلنج فکر مخاطب را بشکنم بعضی از دوستان صریحا می آیند اعتراض می کنند می گویند داغون شدیم از بس فکر کردیم ولمون کن یک قصه بگو برو من تعجب می کنم تو داری به من می گویی تو چرا من را وادار کردی به فکر کردن می گوید آره چرا اینقدر بعد به من می گوید که رفته بودیم فلان جلسه چند تا روایت اخلاقی خواند و کیف هم کردیم و یاد خوبی ها افتادیم و رفتیم خوب ابلیس یک همچین دینداری را می تواند از بین ببرد ببین اونها اگر بیایند به عقاید ما حمله کنند ما حساس می شویم اگر به اخلاق ما حمله کنند وجدان درد می گیریم درسته؟ پس نمی آیند این کار را بکنند زرنگ شدند همه این ابزار را در اختیار گرفتند می گوید تو فقط مدیریت ذهنت را به من بده آدم خیال پردازی بشو بقیه اش با من من تو را به بردگی خواهم کشید و از این دین خارج خواهم کرد چون دین ما دین نماز است عمود دین ما نماز است و اهل اندیشه و خرد و اهل عبادت و معنویت بفرمایند چند درصد نماز توجه است؟ چند درصد نماز رفتار است؟
حجت الاسلام پناهیان: بیشتر بیشترش توجه است إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ (انعام، 79) آیه قرآنی است که به عنوان ذکر آغازین نماز توصیه شده و بعد روایاتی که در مورد نماز داریم و توجه در نماز که حالا در این باره ما بیشتر بعدا صحبت خواهیم کرد پس دلیل دوم ما شد وجه اجتماعی در این جامعه ای که داریم زندگی می کنیم و بایداز این ویروس کنترل ذهن ما و مدیریت ذهن ما توسط دیگران نجات پیدا کنیم من دیگر فرض خوبش هم گفتم دیگه فرض خوبش این است که مدیریت ذهن ات را همه اش بدهی به دست برنامه های خوب تلوزیون و رادیو و اینها نه خودت قرارنیست دیگران ما را مدیریت کنند حتی مثلا حرف های خوب همیشه بزنند می فرماید واعظاً لنفسه داشته باش یعنی خودت خودت را موعظه کن همیشه با اذان تو را موعظه نکنند
ملایی: شاید اون تفکر و اینها بشود
حجت الاسلام پناهیان: بله اینها مفاهیمی است که می شود ازش استفاده کرد دلیل سوم یکی از مشکلات بسیار مهم که خانواده ها باهاش مواجه هستند تربیت فرزندانشان هست مهم هست یا نه بیشترین هزینه را گاهی برای تربیت فرزندانشان دارند ثمره زندگی شان است وجودشان است و بچه ها خوب عزیز هستند برای پدر و مادر مهمترین دغدغه مملکت هم همین است مملکتی که دغدغه اش آموزش و پرورش نسل آینده نباشد دغدغه اش هر چیز دیگری باشد به درد نمی خورد یعنی دغدغه های دیگر لازم است ولی مهمترین دغدغه آموزش و پرورش است همیشه رهبری و دلسوزان جامعه فرمودند و متفکرین همه جوامع گفتند یعنی آموزش و پرورش اگر نتواند نسل آینده یک جامعه ای را تربیت بکند دیگر اون جامعه فلج شده و اون تمدن نابود خواهد شد موضوع اصلی در تربیت فرزند در هفت سال اول بود در هفت سال دوم و در هفت سال سوم کسانی که می خواهند در این سه تا هفت سال به سه شیوه با فرزندان و نسل نو مواجه بشوند موضوع اصلی چی است؟ کنترل ذهن بچه وقتی که شروع می کند به بازی کردن دارد کنجکاوی می کند یعنی چی؟ دارد ازذهنش استفاده می کند ما چگو نه باید با او برخورد کنیم در این هفت سال اول مدیریت ذهن در او خوب انجام بگیرد همراهی می کنیم با کنجکاوی های او در این باره بیشترد ر آینده صحبت خواهیم کرد همین کنجکاوی در مدرسه باید مدیریت بشود و او را تبدیل کند به پرسشگر علمی همین کنجکاوی در دانشگاه باید ادامه پیدا کند او را تبدیل کند به دانشمند وقتی سیب از درخت می افتد این می گوید چرا هر چیزی به زمین می افتد وقتی رها می شود این ذهن است دیگر پرسشگری است یک پرسش خوب یک سوال خوب ما اگر دانش آموزانمان دانش آموزهای خودمان را بتوانیم به پرسشگری خوب برسانیم اونها را دانشمند کردیم چرا نباید دانشجوهای مادانش آموزان ما اکثرا دانشمند بشوندنه اینکه استعدادش را ندارند دارنددر یک بررسی که ناسا انجام داده بود نود و هشت درصددانش آموزان خلاق هستند در یک حد قابل قبولی از خلاقیت قرار دارند بعد از اینکه مدرک دکترهایشان را می گیرند نود و هشت درصدشان خلاقیت ندارند چیکار کردیم با اینها در طول این مدت من از پدر و مادرها تقاضا می کنم به این موضوع توجه بفرمایند که همه موضوعات دیگر را می شود بر محور مدیریت ذهن در تعلیم و تربیت سامان داد مثلاً شما به بچه محبت بکنید برای چی؟ برای چی باید بهش امنیت خاطر بدهید برای اینکه بتواند اون مدیریت ذهنش فارغ از فشارهای نا امنی فارغ از فشارها و قصه ها و عقده ها حرکت رو به جلو داشته باشد در مدرسه، مدرسه چیکار باید انجام بدهند معلمان محترم اولیاء مدرسه چه فضایی را باید ایجاد کنند فضایی که این دانش آموزی که قبلا کودک بود با بازی های خودش دنبال این در واقع کنجکاوی می رفت این کنجکاوی اش در مدرسه بدون اینکه تحت فشار قرار بگیرد و بدون اینکه در مقایسه ها له بشود و بدون اینکه در استرس ها ذهنش نابود بشود و بدون اینکه در عقده ها ذهنش را نتواند مدیریت بکند این کنجکاوی اش بها داده شود و معلم دستم بگرفتو پا به پا برد این کنجکاوی را دستش را بگیرد و برساند به جایی که این بچه ما دانشمند بشود مدرسه محور کارش همین کنجکاوی هاست اگر در مدرسه شما معاونت پرورشی دارید معاونت پرورشی دارد با همین موضوع را کمک می کند بعد مثلا در مدرسه می خواهیم بچه های خودمان را دیندار بار بیاوریم دیندار یعنی چی؟ یعنی مطیع باشند مثل بره ها؟ والله معنای دینداری این نیست مثل بره ها مطیع بودن دینداری نیست اون که بره بود که چرا ما را خدا آفرید؟ مثل نمی دانم اسم حیوانات را نمی خواهم اسم ببرم ائمه هدی دارند اسم می برند بعضا حیوانات را و خوبی هایشان را ذکر می کنند مثل سگ با وفا بودن و مثل گاو متین بودن و مثل چی چی بودن اینها که هستند ما بنا نیست مثل اونها خوب باشیم خوب بودن انسان متفاوت با خوب بودن اونهاست و خوب بودن ما باید از فکر مان و از اراده مون و از عزم مان و از اندیشه مون سرچشمه بگیرد و خوب بودن ما یک چک لیستی نیست که می دهند به دست خلبان اینها را همه را تیک بزن معلوم است خلبان می خواهد چیکار کند راننده هم همینطور است من معلوم است می خواهم چیکار بکنم درسته؟ حالا ممکن است خلبان در بحرانی بیفتد و خلاقیت هایش را به کار بگیرد یا راننده یا هر شغل دیگری ولی عموما یک سری دستورالعمل های روشنی است که باید انجام بدهیم برای روشن کردن ماشین و برای خیلی از وسایل دیگر دینداری شبیه اینها نیست دینداری دائما از ما اون خلاقیت را می خواهد و دائما از ما بصیرت می خواهد لا يَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ (نهج البلاغه خطبه 173) این بصر قرآن هم می خواهد به ما بصیرت بدهد نمی خواهد صرفا مطیع بار بیاورد اطاعت بدون بصیرت فایده ای ندارد فتنه های آخر الزمان من آخرین دلیلم را بگویم ما در این زمان راستش را بخواهم بگویم آقای ملایی من می خواستم در مورد فتنه های آخر الزمان صحبت کنم گفتند خیلی بحث چالشی است شما کمتر بحث های چالشی بکن گفتم چشم ما می آییم فتنه های آخر الزمان را اگر بخواهیم عبور بکنیم ازش انشاالله که ما درآخر الزمان باشیم انشاالله که ما در آستانه ظهور باشیم انشاالله اگر ما دچار این فتنه های آخر الزمان باشیم جز با قدرت تحلیل و بصیرت مان نمی توانیم از اینها عبور کنیم و این نیاز به یک ذهن آزاد دارد نیاز به یک تفکر خلاق دارد به تعبیر قرآن نیاز به فرقان دارد نیاز به بصیرت دارد نیاز به فقه دارد اینها تعابیر قرآنی است نیاز به عقل دارد و این ها هیچ کدام با ضعف ما در مدیریت ذهن به دست نمی آید هر کدام از این مفاهیم بلند مربوط به ذهن به هر صورتی به ذهن مربوط می شوند با قدرت ما در مدیریت ذهن به دست می آید حالا ما بایدببینیم بچه هایمان را می خواهیم دیندار بار بیاوریم چطوری اینها را دارای قدرت مدیریت ذهن بکنیم به دینشان کاری نداریم من می خواهم بچه ام دانشمند بشود آفرید باید قدرت مدیریت ذهنش را افزایش بدهیم لذا برنامه تلوزیون و اینترنتش و برنامه سرگرمی هایش باید مشخص شود کدام یک از اینها قدرت مدیریت ذهن او را افزایش خواهد داد.
ملایی: خیلی عالی بحث، بحث جذاب و جالبی است قطعا و من ممنونم از انتخاب شما حاج آقای حجت الاسلام پناهیان انشاالله که خوب هم گوش کنند بیننده ها و شنونده ها خیلی دقیق هستند من هم حواسم باشد کامل یاد بگیرم و به کارمان بیاید پس تا اینجای کار شد فصل تازه فرمایشات حضرتعالی بحث مدیریت ذهن امروز به دلایل ا نتخاب این بحث رسیدیم تا اینجای کار حالا هفته آینده مفصل می پردازیم.
خیلی متشکرم لحظات دیگر محضر قران کریم هستیم صفحه 186 آیات 70 تا 75 سوره مبارکه انفال که جالب است این صفحه هم با یکی از خطاب های قرآنی خطاب به رسول مکرم اسلام آغاز می شود که ماه ربیع الاول ربیع المولود ماه اوست یا ایها النبی انشاء الله این صفحه تلاوت شود و برگردیم محضر شما عزیزان شنونده باشیم حاج آقای حجت الاسلام پناهیان برای قربانی ماه ربیع الاول در صفحات مجازی آخرین راه ارسال عدد 14 به 20000303 توجه و لطف داشته باشید اللهم صل علی محمد و آل محمد
(قرآن کریم صفحه 186 آیات 70 تا 75 سوره مبارکه انفال)
ملایی: اللهم صل علی محمد و آل محمد، و عجل فرجهم الهی به حق امام حسن و امام حسین علیهم السلام که دوشنبه هایمان به نام اونهاست این روزها برایتان به خیر و برکت سپری شود یک زمان کوتاه دیگر باقی مانده و حاج آقای حجت الاسلام پناهیان
حجت الاسلام پناهیان: بله من در این فرصت کوتاه یکی از جملات آقای حق شناس را عرض کنم شاید ما در مورد عرفا و اهالی معنویت کسانی که مقرب درگاه خداوند متعال هستند بتوانیم بگوییم هنر بزرگشان کنترل ذهن و مدیریت ذهن بود شاید بتوانیم این را بر اساس آنچه که فرموده اند خودشان گفته اند بگوییم آیت الله حق شناس یک حدیثی را از پیغمبر اکرم نقل می کنند من با عبارت ایشان این حدیث را توضیح می دهم می فرماید نبی اکرم فرمودند اگر کسی خودش را به سکوت عادت بدهد و قلبش را از واردات قلبیه و خطورات شیطانی حفظ بکند گوش و چشم او را عوض خواهند کرد و آنچه که من پیغمبر می بینم خواهند دید و آنچه من می شنوم خواهند شنید مدیریت ذهن آدم را به چه برکاتی واقعا می رساند واقعش این است که دین زیبایی اش به اون دستورات حداقلی رفتاری و واجب و حرام نیست اون آغاز ماجراست وقتی شما خطورات ذهنی را شروع می کنی کنترل کردن فرمود وَ وَقَفَوا أَسْمَاعَهُمْ عَلَى الْعِلْمِ النَّافِعِ لَهُمْ (درس هایی از نهج البلاغه) وقف می کنند گوششان را به یک مطلب مفید یعنی نمی گذارند چیزی که غیر مفید هست بر خودشان حرام می کنند وقف حرام است جای دیگر ازش استفاده کنند روایات در این زمینه زیاد است امیر المومنین علی علیه السلام می فرماید غُضُّوا أبصارَكُم تَرَونَ العَجائبَ (حدیثی از ائمه) وقتی عجایب دنیا را خواهید دید چشمتان را روی چیزهایی که خدا حرام کرده ببندید نگذارید حواستان جای دیگر پرت شود
ملایی: خیلی ممنونم حاج آقای حجت الاسلام پناهیان خیلی متشکرم از لطف تان و دیگر زمانی باقی نمانده برایمان خیلی خوشحالیم از اینکه توانستیم امروز هم خدمت تان باشیم الهی که زیارت آقایمان امام حسن مجتبی علیه السلام در گلستان بقیع نصیب و روزی همه تا سلامی دوباره خداحافظ.