عرض کنم حضورتان سه شنبه ها در خدمت حاج آقای ماندگاری هستیم این هفته حاج آقا کسالت داشتند به خاطر همین در خدمت حاج آقای حجت الاسلام بهشتی نازنین خواهیم بود با آرزوی سلامتی برای استاد ماندگاری گرانقدر. خیلی ممنونم که دقایق پیش رو برنامه خودتان را مثل همیشه همراهی خواهید فرمود خانم ها آقایان بفرمایید محضر نورانی حاج آقای حجت الاسلام بهشتی باشیم سلامٌ علیکم خیلی خوش آمدید و خیلی خوشحالیم که این فرصت فراهم شد که شما را دوباره در برنامه زیارت کنیم.
حجت الاسلام بهشتی:سلام علیکم و رحمت الله من هم برای سلامتی همه بیماران و عزیز دلمان حاج آقای ماندگاری دعای شفا دارم از خداوند می خواهم که این گفتگوها را موجب خیر و رشد و نور و به دور از هر آفت و آسیبی تقدیر بفرماید و به روان تابناک امام صادق علیه السلام صلوات بفرستید.
ملایی: خیلی ممنون و متشکرم حاج آقای حجت الاسلام بهشتی عزیز امروز برایمان چی دارید قربان؟
حجت الاسلام بهشتی: به دلم افتاده هنوز زمزمه آخرین ساعات امام صادق علیه السلام در گوش مردم ما هست همه مردم ما این را شنیده اند مداحان می گویند و گوینده ها می گویند که حضرت صادق علیه السلام در آخرین ساعات عمرش عزیزان و خویشانش را جمع کرد و درباره موضوع مهمی هشدار داد ما اینطور به نظرمان می آید که انسان ها چکیده و عصاره تجربه و عمرشان را در همان آخرین ساعات در جملات کوتاه ارائه می کنند، حالا امام صادق علیه السلام عمری شصت و چند ساله را در یک کلمه رابطه با خدا برای ما به جا گذاشته، قبل از آن هم فرمودند و آخر وصای الانبیا نه تنها من بلکه آخرین وصیت پیامبران هم همین موضوع رابطه عاشقانه با خدا و در سخن دیگری فرمود، پیامبر که جان می داد سرش بر سینه امیر المومنین بود، از مولا پرسیدند آخرین کلام پیامبر چه بود؟ چه گفت و این جهان را ترک کرد؟ فرمود این سخن بود والله لاَ تَنَالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلاَةِ یعنی همین سخن امام صادق علیه السلام را پیامبر هم در یک لحظه خاصی فرمودند برای همین ما هر چی درباره نماز سخن بگوییم کم است خود اسلام یک جوری طراحی کرده مسلمان ها صبح و ظهر و عصر و شب هی تکرار کنند حی علی الصلاۀ حی علی الفلاح حی علی خیر العمل، دنیا هم مسلمان ها را یکی با حجاب می شناسد و یکی با نماز، الان اخبار هفته های گذشته در دانشگاه های آمریکا غیر مسلمان ها دیوار را انسانی می کشند تا مسلمان ها نماز به جا بیاورند یعنی مسلمان ها به نماز شناخته می شوند نماز چی است اندازه سواد کمی که لطف خدا هست می خواهیم چند کلمه ای بیان بکنیم امام صادق علیه السلام راجع به بی نمازها نفرمودند راجع به کسانی که نماز را سبک می شمارند یعنی در درجه اهمیتش قرار نمی دهند یعنی اهل نماز هستند، ولی وقتی کارهایشان را اولویت بندی می کنند این نماز اولویت یک نیست، اولویت دو نیست می رود در اولویت های هفتم و هشتم مثلا مدیر یک کارخانه است مدیر یک مدرسه است نماز می خواند به نماز بچه ها هم توجه دارد اولویت ها را جابجا می کنند این استخفاف است.
یا به کیفیت نماز نمی پردازند نماز گاهی بخوانند و گاهی نخوانند به مفاهیم توجه نکنند اینها همان سبک شمردن است یا کارهای دیگر را مقدم بدارند، مثلا گاهی جلسه است دیگر الان در کشور ما جلسه زیاد است وقت اذان می رسد مجلس شورای اسلامی ما هم زنده می شنویم و رئیس مجلس گاهی رای گیری می کند که برویم نماز یا ادامه بدهیم؟ گاهی وقتها نماز رای نمی آورد من خودم بوده مواردی که گوش کردم یا جلساتی با وزرا دارم و با مدیر کل ها و شهردار دارد، این نشان می دهد درجه اهمیت ما را، همسر پیامبر گفته پیامبر نه غذا خوردن و نه هیچ کار دیگر را بر نماز ترجیح نمی داد نشان می دهد همه ناظران بیرونی پس از یک مدتی که سروکار دارند می فهمند این شخصیت نماز برایش درجه یک است بر هر کاری مقدم است.
استاد عزیز بنده حاج آقای قرائتی می فرماید چهار جور نماز در قرآن داریم اول نماز شکر می خوانیم و نماز می خوانیم به خاطر قدردانی از نعمت هایی که خدا به ما داده در آغاز سوره بقره است يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ (بقره، 21) چرا نماز بخوانم و چرا پرستش کنم تو را آفریده والذین من قبلکم بابات و مادرت را آفریده از آسمان برایت باران فرستاده و گیاهان را نمی خواهی تشکر کنی این نماز شکر است یا بسم الله الرحمن الرحیم انا اعطیناک الکوثر فصل ما به تو خیر کثیر دادیم به قدردانی اون به نماز برخیز فصل لربک نماز هم باید خالصانه باشد وانحر قربانی هم بکن قربانی نماز هم جالب است در قرآن انفاق و نماز و زکات و نماز کنار هم آمده این نماز شکر، چرا نماز می خوانیم؟ برای تشکر از داده های خدا، یک نماز دومی هست در قرآن نماز رشد است می فرماید وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ (عنکبوت، 45) این نماز شما را از بدی ها و از زشتی ها و از آلودگی ها پاک می کند این حدیث را بیشتر مردم ما بلد هستند که پیامبر تشبیه کردند نماز را به یک نحر آبی در خانه مسلمانان که شبانه روز پنج بار خودشان را شستشو بدهند حتی در یک حدیث دارد که نحر آب داغی که قشنگ چرکینی ها برود این نماز رشد است یعنی آلودگی ها را از ما نماز اول نماز شکر، نماز دوم نماز رشد، نماز سوم نماز اُنس، انسان خود کلمه انسان را بعضی ها گفتند از همین اُنس گرفته شده نیاز به رفیق دارد کسی که راز دلش را با او در میان بگذارد اون کی است؟ خدا، همان که دوست دارد با ما گفتگو بکند و مناجات بکند و در مناجات شعبانیه می خوانیم که خدایا من را از آنهایی قرار بده که تو با آنها مناجات می کنی چون گاهی ما با خدا مناجات می کنیم کسانی هستند که اینقدر رفعت پیدا می کنند که خدا با آنها حرف می زند این نماز اُنس وَ أَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي (طه، 20) نماز بخوان برای خلوت با من و یاد من، علی بذکر الله تطمئن القلوب که نتیجه این انس می شود آرامشی که انسان بهش نیاز دارد یک نماز چهارمی داریم نماز قرب، آخرین آیه سوره علق که آیه سجده واجب دارد یعنی ما بخوانیم و یا بشنویم واجب است به سجده برویم من کاملش را نمی خوانم. می توانیم نگاه کنیم ترجمه اش به فارسی می شود سجده کن نزدیک شود همین کلمه قربانی یعنی نزدیک شدن به خدا تقرب اصلا ما نمازهایمان را از همان اول اینطور نیت می کنیم چهار رکعت نماز ظهر به جا می آورم قربۀ الی الله این نماز ما را نزدیک می کند به ساحت پروردگار خدای بی نیاز و خدای بی انتها و به ما هم قدرت می دهد، یک کتابی دارد حاج آقای قرائتی دارد به نام پیوندهای نماز ایشان هشت تاکتاب دارد در این کتاب آورده که نماز به همه ی ابعاد زندگی ما مربوط می شود فقط یک عبادت شخصی نیست اول انسان را مرتبط می کند با مبدأ این عالم این جهان آفریدگاری دارد و کهکشانها و منظومه ها و ستاره ها و کرات و درختان و دریاها و صحرا همه را او آفریده او رب العالمین است پرورش همه موجودات به دست ماست این نماز را هم خود او طراحی کرده، ما با این نماز رابطه مان را با او یک رابطه ای که خود او تنظیم کرده خدا رحمت کند شهید مطهری مجموعه نوشته های شهید مطهری و ستاد اقامه نماز در یک کتابی به نام طهارت روح گردآوری کردند یک بحث شهید مطهری این است در تفسیر این آیه و ارنا مناسکنا منسک یعنی شکل عبادت، خدایا شکل عبادت را هم تو به ما یاد بده به ما یاد داده که چطوری مثلا وضو بگیریم و با لباسی که قصبی نباشد به سمت قبله بایستیم و نیت کنیم این می شود منسک، بعد چیکار کنیم؟ الله اکبر بگوییم این بزرگی خدا این رابطه ما با خدا می شود و بعد به نام خدا بسم الله الرحمن و الرحیم، بعد سپاس و ستایش از خدا، اسم های نیکوی خدا را به زبان می آوریم در برابر خدا تعظیم می کنیم به سجده می افتیم آن جوهره نماز رابطه ما با خداست، این یک.
دوم، رابطه خدا با جهان آخرت انبیاء آمدند دو کلام روشن به بشر بگویند: 1- تو آغاز روشن داری 2- پایان روشن داری.
مرگ پایان تو نیست رحمت خدا به روح بلند حضرت امام، وقتی آن نامه را به گورپاچف نوشت آقای وزیر امور خارجه جواب گورپاچف را آورد گفت من می خواستم دریچه ای از جهان دیگر را به روی ایشان باز کنم، که اون نخواسته بعدها پشیمان شده و اظهار کرده که ای کاش من انعطاف نشان می دادم، بشر در این جهان خاکی خلاصه نمی شود، یک جهانی شیرین تر و بزرگتر در انتظار اوست، ما در نمازمان می گوییم مالک یوم الدین، بعضی از امامان مثل امام زین العابدین علیه السلام در نمازشان صد بار این آیه را تکرار می کردند، و اشک می ریختند مالک یوم الدین یعنی نماز ما را می برد به جهانی دیگر، جهانی حقیقی، واقعی، که اونجا حساب هست و کتاب هست و جوایز هست و پاداش هست و کیفر هست و میزان هست و ارزیابی هست، اینها سازندگی های نماز است چون حالا اینکه بپرسیم این نماز خدا چه نیازی به نماز ما دارد خدا که إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ (لقمان، 26) هیچ نیازی ندارد.
تمام منفعت این نماز به خود ما بر می گردد خود ما هم می دانیم که رابطه با قیامت، یک جوری نماز طراحی شده که رابطه ما را با طبیعت هم گرم کند بخواهیم نماز بخواهیم باید به آسمان نگاه کنیم و به خورشید و به ماه نگاه کنیم و به ستاره نگاه کنیم و به مشرق و به مغرب، چقدر زیباست این جهان، مخصوصا برای وقت نماز باید نگاه کنیم حالا ساعت و اینها آمده ولی متاسفانه ما غافل شدیم اکتفا می کنیم به این ساعت غافل از اینکه نه باید برویم نگاه کنیم و برویم بر بلندی و زیبایی این طلوع خورشید را و غروب خورشید را تماشا کنیم پیوسته و درباره صاحب نشان حرف بزنیم چه کسی است که حکیمانه این گونه نقاشی کرده، اینها جزء نماز است یا مثلا بخواهیم قبله پیدا کنیم یکی از راه های پیدا کردن قبله بعضی از ستاره هاست ستاره ها با چه نظمی حرکت می کنند، یک وقتی شب نیمه شعبان ما در مدرسه حقانی درس می خواندیم در قم شب نیمه شعبان احیاء مستحب است نشسته بودیم دعا می خواندیم یکهو رئیس مدرسه نیمه شب از راه رسید، ابتدا با ما همخوانی کرد و همراهی کرد و بعد ما را بلند کرد و گفت می خواهم یک مقداری راجع به ستاره ها با شما حرف بزنم، چه اطلاعاتی راجع به دنیای آسمان ها دارد چه خبر است اون بالا اصلا از ما پرسید این قمر در عقرب است یعنی چه؟ مردم شنیدند می خواهی اثاث کشی کنی قمر در عقرب نباشد شروع کرد به توضیح دادن در جنوب آسمان تعدادی ستاره به شکل عقربی که دمش را بلند کرده است ماه که در آغاز ماه در مشرق طلوع می کند آرام آرام می آید در جنوب و در وسط های ماه هم آغاز ماه در مغرب و وسط ماه در مشرق است، وقتی به این مجموعه ستاره ها که شکل عقرب است می رسد می شود قمر در عقرب است بعد گفتند این مجموعه دیگر خانوادگی حرکت می کنند، با یک نظمی مثلاً از شمال آسمان به سمت جنوب، چه خبر است این جا خود پیامبر از همسر پیامبر پرسیدند عجیب ترین خاطره ای که از حضرت سراغ داری چی است فرمود وقتی برای نماز شب بر می خواست به ستاره ها خیره می شد و آیات 190 تا 195 سوره آل عمران را تلاوت می کرد. إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ (آل عمران، 190) فلش هایی است به سمت مبدأ عالم، پس نماز ما را با طبیعت و با آب تا می خواهی نماز بخوانی باید وضو بگیری با خاک سجده به خاک می کنی یا تیمم به خاک یعنی این پیوندهایی که این عبادت یک جوری طراحی شده به همه ارکان عالم ما را مرتبط می کند، نماز ما را مرتبط می کند با رهبران دینی، ما در هر نماز یک دعای واجب داریم که اون از خدا باید بخواهیم اهدنا الصراط المستقیم، خدایا مرا نه ما را، که خود همین هم یک نکته توش هست در نماز یک بُعد اجتماعی، یعنی من به جز خودم در اندیشه دیگران هم هستم و سعادت دیگران را می خواهم خدایا ما را به راه راست هدایت کن.
راه راست چه راهی است؟ صراط الذین انعمت علیهم انعمت کی ها هستند؟ در سوره نساء توضیح می دهد که پیامبران، صدیقان، صالحان، شهیدان، یعنی در هر نمازی ما یک پیوندی برقرار می کنیم با قهرمانان خوب ترین خوبان، و خودمان را می بریم زیر چتر اونها، خودمان را به رنگ آنها اینها سازندگی های نماز است خیلی قشنگ است یک جوری طراحی شده این فریضه ابدا کسی خسته نمی شود، یعنی در هر نمازی من نگاه می کنم نخبه ها کجا هستند در این حرکت کاروان من می خواهم دنبال آنها باشم و از آنها عقب نیفتم، یک پیوند دیگری که در نماز هست رابطه با خود مردم است پیامبر عزیز ما صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند به جماعت نماز بخوان فرادا مال مواقع اضطراری است بیشتر سعی کنیم به جماعت اولین نمازهایی که خود پیامبر خواندند سه نفر بودند پیامبر جلو و امیر المومنین سمت راست و خدیجه کبری پشت سر و بعدها اضافه شدند حتی در مکه خدا رحمت کند مرحوم آیتی در کتاب تاریخ اسلام، آورده که خوب نمی گذاشتند جماعت بخوانند می ریختند و می زدند آنها را گاهی در خانه یکی از مسلمان ها پنهانی نماز جماعت می خوانند و گاهی یک زمینی خارج از مکه اون را قرار گذاشته بودند آنجا که مرحوم آیتی می گوید اولین خونی که در اسلام ریخته شده برای اقامه نماز جماعت است، مشرکین فهمیدند و ریختند آنها را کتک زدن پیغمبر فرمود جماعت دست خدا با جماعت است در جماعت همدلی و همراهی و هم فکری و هم دردی و همکاری است یک وقتی در یک کتابی من خواندم که یک گروهی جاسوس از آمریکا به ژاپن رفتند که راز پیشرفت پر شتاب ژاپنی ها را کشف کنند در دنیا ژاپنی ها سر زبان ها هستند اینها بعد از مدتی پنج تا کلمه در ژاپن کشف کردند که اینها اسرار پیشرفت ژاپنی هاست یکی اش نظافت است، یکی اش نظم است، یکی اش هم کار جمعی است، یعنی ما متاسفانه در ایران نرسیدیم به حد نصاب که کارها را جمعی انجام بدهیم و کتاب می نویسیم فردی کارخانه می سازیم فردی و پروژه انجام می دهیم فردی، اما اگر بتوانیم همدیگر را تحمل کنیم به صورت جمعی نماز جماعت این را به ما یاد می دهد این نیایش آسمانی را در کنار هم، کتف ها به هم چسبیده نماز هم که تمام شد حال و احوال کنیم از هم ما بعضی وقتها فکر می کنیم این نماز به ثوابش رسیدیم و خوب برویم دنبال کارمان، نه باید حال و احوال کنید شما کی هستید؟ من مهندس هستم، شما کی هستید؟ من پرستار هستم کار داری؟ نه مدتی است فارغ التحصیل شدم عجب من کار سراغ دارم برای شما.
ملایی: و اونهایی که همدیگر را می شناسیم نیست یک مدتی، گرفتاری نیستی.
حجت الاسلام بهشتی: پیامبر سلام الله علیه می پرسیدند رویشان را می کردند به مردم بعد از نماز می دیدند بعضی ها نیستند، سراغ می گرفتند مثلا می گفتند مسافرت رفته، خوب برای سلامتی اش دعا کنیم یا مریض است چند نفر بلند شویم برویم به عیادتش آن وقت مسلمان ها این دفعه حس می کردند این نماز به همه زندگی شان ربط دارد، این طور نیست که یکشنبه برویم یک عبادتی بکنیم و تمام بشود، نه به همه زوایای زندگی ارتباط پیدا می کند ما دنبال چنین یعنی امام صادق علیه السلام دنبال چنین نمازی است یعنی یک مسلمان به کسب وکاسبی اش حدیث داریم که عبادت با مال حرام مثل بنا بر رمل است، یعنی کسب و کار ما با نماز ما گره خورده، خانواده ما، خانواده و نماز، پیغمبر فرمود، اگر زنی همه عمرش روزه بدارد، شب ها را شب زنده داری کند و هر سال به حج خانه خدا برود و دارایی زیادی در راه خدا بدهد ولی شوهرش از او راضی نباشد نماز او الان می شوند می گویند نماز او قبول نیست صحیح هست ولی قبول نیست، یعنی اسلام عزیز آمده نماز را گره زده به همه زندگی که ما لذت ببریم از زندگی، زندگی خوبی داشته باشیم بعد این را فرمود اگر مردی همه عمرش را روزه بدارد و شبها شب زنده داری کند و هر سال به حج خانه خدا رود و جهاد در بانون واجب نیست ولی همسرش از او راضی نباشد نمازش قبول نیست.
ملایی: خوب شد حالا اینطوری دعوا نمی شود.
حجت الاسلام بهشتی: بله دو طرفه است یا اگر پدر و مادر از بچه ها ناراضی باشد در قبولی نماز بچه ها موثر است یعنی بچه می گوید خدا من که نمی خواهم یک نماز تشریفاتی بخوانم می خواهم قبول بشود بابات را راضی کن و می خواهم قبول بشود مادرت را راضی کن می خواهم قبول شود همسرت را راضی کن یعنی یک رضایت مندی در سایه معنویت، این آن نمازی است که اسلام می خواهد اذکاری که ما تکرار بکنیم و بعد به معنایش توجه نداشته باشیم نیست.
ملایی: و به فلسفه اش و اسرارش
حجت الاسلام بهشتی: هزار سال است بزرگان ما برای اسرار نماز کتاب نوشته اند امام صادق علیه السلام و امام رضا علیه السلام، چقدر در فلسفه قطعه قطعه نماز از آغاز وضو تا پایان تعقیبات، این برای چی است و این برای چی است.
ملایی: اسرار الصلات مجموعه علمای بزرگ ما در قرون و اعصار مختلف.
حجت الاسلام بهشتی: در روزگار ما دیگر، حضرت آیت الله جوادی عاملی دارند خود حضرت امام خمینی و استاد امام خمینی میرزا جواد آقای ملکی، پیشترها کتاب نوشته اند، یعنی این عبادت را این فریضه را با عشق، با آگاهی با اخلاص ما باید برویم به سمتش اگر اینطوری باشد سیر نمی شویم همسر پیغمبر گفته رسول خدا اینطور می فرمود گرسنه با غذا سیر می شود، تشنه با آب سیراب می شود، ولی من هرگز از نماز سیر و سیراب نمی شوم، این چه طور نمازی بوده، که تشنگی انسان فرو کش نمی کند ما باید دنبال این باشیم، در خانه ها بحث بکنیم.
ملایی: آقای جوادی عاملی خدا حفظشان کند می فرمایند نماز زیارت نامه خداست.
حجت الاسلام بهشتی: در رادیو معارف هم این فراز پخش می شود.
ملایی: این جمله در نشانه آغازین یکی از ویژه برنامه هاست جمله نورانی است.
حجت الاسلام بهشتی: یا از امام باقرعلیه السلام روایت شده که در سجده آخر نمازتان چقدر خوب است که این دعا را بخوانید: یا خیر المسئولین ای بهترین کسی که از او خواهش می کنند یا خیر المعطین ای بهترین کسی که جوائز می دهی ارزقنی وارزق بعیالی من فضلک انک ذوالفضل العظیم یعنی در نماز می گوید به خانواده ات دعا کن، به همسرت دعا کن حتی در بعضی از احادیث توصیه شده که زن و شوهر اگر توفیق دارند نماز شب بخوانند با نوازش همدیگر را بیدار کنند و با هم این عبادت را انجام بدهند، در مهر ورزی آنها در زندگی تاثیر می گذارد، نماز و خانواده، نماز و فرزندان.
یک موضوع بسیار مهمی که در نماز هست برای سلامت ما مسئله نماز و حق الناس است، یعنی کسی اولیات احکام نماز را بخواند می خواهد وضو بگیرد احکام وضو نوشته آب وضو باید مباح باشد، مباح باشد یعنی چی؟ یعنی نباید حق الناس باشد با آب غصبی وضو باطل است نماز هم که به دنبالش می آید این معنایش چی است؟ حقوق مردم باید احترام بگذارم حق ندارم دست اندازی کنم اموال مردم را بعد اگر تیمم خواست بکند خاک تیمم باید مباح باشد و غصبی نباشد لباسی که می پوشد حتی فقها در همین رساله ها نوشته اند دکمه لباس نه، نخ دکمه اگر غصبی باشد ما الان حساب می کنیم یک نخ دکمه چقدر است؟ مثلا نیم متر است الان که قرقره خیلی گران هست نمی دانم چند است یک قرقره، نیم مترش اصلا بعید است. ده سانت چقدر پولش می شود؟
ملایی: یک قرقره ده هزار تومنی نیم ساعتش چیزی نمی شود.
حجت الاسلام بهشتی: همان غصبی باشد نماز باطل است بعد جایی که می ایستید اگر کسی غسل می خواهد بکند مثلا در رساله دارد تصمیمش این است که در این حمام غسل کند ولی پول حمامی را ندهد یعنی اینها مجموعه این ها وامی دارد این نماز گذار احترام می گذارد به حقوق دیگران، به دارایی دیگران، به اموال دیگران، اینها سازندگی های نماز است این را ما باید اینطور بچینیم خدا رحمت کند حضرت امام را می فرماید نماز یک مربی تربیتی است.
مگر ما عزت خودمان را نمی خواهیم، سعادت خودمان را نمی خواهیم؟ این را خدا برای عزت ما و سروری ما و خوشبختی ما طراحی کرده اینطور باید حساب بکنیم، یک مقداری رویش فکر کنیم چرا واجب شده بر ما؟ چرا ترکش اینقدر ضربه می زند معلوم است یک چیز مهمی است، یک حدیث داریم که ذاکر الله فی الغافلین کجشرۀ بین الحصین یک نفر که توی جمع به یاد خدا هست به تک درختی می ماند که در کویر هست، گاهی با اتوبوس می رویم به سمت یزد و کرمان تا چشم کار می کند بیابان است یک دونه درخت اگر کسی سلیقه داشته باشد همان جا دوربین موبایل را چقدر قشنگ می شود ذاکر الله فی الغافلین در یک شهرک یک خانواده نماز می خوانند یک اتوبوس بین راه می ایستد دو نفر یک نفر متاسفانه اینها غصه دارد دیگر.
ملایی: یک بار دیگر این روایت را می فرمایید
حجت الاسلام بهشتی: ذاکر الله فی الغافلین کشجرۀ بین الحصین یک نفر که در جمعی به یاد خدا هست مثل معلوم می شود یاد خدا ما را سرسبز و خرم نگه می دارد زیبا نگه می دارد، از زیبایی های نماز یاد قهرمانان توحید است، ما در نماز یکی از احکام نماز قبله است، قبله مسلمانان قصه ای دارد اول بیت المقدس بود و بعد کعبه، کعبه کجاست خدا قسمت کند همه بینندگان و پروردگارا! زیارت خانه ات را قسمت همه بینندگان سمت خدا بفرما.
وارد مسجد الحرام می شوی هر جا می رویم صحبت ابراهیم و اسماعیل و هاجر
ملایی: ابا الانبیاء
حجت الاسلام بهشتی: یک خانواده ای هستند چه محشری کردند اینها، چقدر ایثار، چقدر صفا، چقدر خدمت، به سمت قبله که می ایستیم منظور این است خود قرآن وقتی مسجد الحرام را توصیف می کند می گوید فیه آیاتٌ بینات در اینجا یک نشانه های روشنی است چی هست؟ مقام ابراهیم ابراهیم یک جوانی بود با اراده، با ایمان، یک پروژه دشواری را بنا کرد، به نتیجه رساند با ستاره پرستان و با ماه پرستان و با خورشید پرستان و با بت پرستان و بانمرود زمان، با منطق ایستاد آخرش هم در آتشش انداختند این دفعه خدا به کمکش آمد فرمود یا نار کونی برداً و سلاماً علی ابراهیم این دفعه آوازه ابراهیم پخش شد واز اولین کسانی که به او ایمان آوردند یک خانمی بود به نام ساره بانویی ثروتمند مثل حضرت خدیجه که دارایی اش را برای ترویج دین حضرت ابراهیم داد بعد قصه اش را مردم بلد هستند یک همسر دیگری به نام هاجر از هیچ کدام هم بچه دار نمی شد بالاخره خدا از هر دو همسر به او بچه داد و ابراهیم، هاجر، اسماعیل، به فرمان خدا آمدند در این سرزمین برای چی؟ رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتي بِوادٍ غَيْرِ ذي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِيُقيمُوا الصَّلاةَ (ابراهیم، 37) یک خانواده ای که خودشان را وقف نماز کردند، زن خانه و مرد خانه و پسر خانه اینها جمعی گفتند ما بازار نماز را باید رونق ببخشیم کتاب نماز چاپ کنیم و مقاله برای نماز بنویسیم و فیلم برای نماز بسازیم چه می دانیم در این روزگار بخواهیم کار ابراهیمی بکنیم ما در این شهرک مان برای نماز چیکار می توانیم بکنیم؟ خوب ابراهیم علیه السلام پسرش رسید به نوجوانی قرآن می فرماید اذ یرفع ابراهیم قواعد من البیت و اسماعیل و یاد کنید آنگاه که این پدر و پسر با هم شروع کردند به ساختن مسجد، خداوند یک اصراری دارد پدر و پسر را با هم اسم ببرد، الان گاهی بعضی از مسجدها باباها هستندو پسرها نیستند، مادرها هستند و دخترها نیستند، بعد مسجد ساخته شد خوب مسجد احتیاج به نظارت دارد و احتیاج به نظافت دارد و عهدنا الی إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ هر دو با هم أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ (بقره، 125)، یعنی این فضا را مهیا کنند حالا نظافت یعنی چی کمترین معنایش این است که پاکی ظاهری تمیز باشد بعد هم از شرک پاک باشد اون وقت ما به قبله وقتی می ایستیم ما که الان خیلی سرسری قبله کدام طرف است؟ نه الله اکبر قبلش باید مکث کنیم این سمت چه سمتی است؟ چرا خدا به ما گفته به این سمت بایستید اینطور پیش خودم می گویم در هر زمانی باید برویم مرور کنیم در مسجد الحرام اول طواف می کنیم بعد از طواف، در طواف دور چی طواف می کنیم؟ دور کعبه و دور یک حلالی، اون حلالی کجاست؟ قبر اون مادر و پسر است
ملایی: اسماعیل و مادر بزرگوارشان
حجت الاسلام بهشتی: من یک وقتی نگاه کردم همه فرق اسلامی شیعه و اون چهار فرقه فتوایشان این است که طواف بدون اون هلالی حجر اسماعیل باطل است.
ملایی: یعنی اتفاق قول دارند؟
حجت الاسلام بهشتی: بله در فاصله ای است یک متر و نیم تقریبا بین دیواره حجر و دیوار خانه همه حاجیان تا روز قیامت قبر این مادر را گاهی هم وهابی ها به ما می گویند برای چی دور حرم امام رضا می گردید؟ بعضی وقتها علما می گویند شما هزار سال است دور قبر این مادر و پسر طواف می کنید. باید از پشت حلالی بروند به رسم قدردانی که این مادر چه ایثاری کرد آمده بود آنجا تنها شوهرش گفت خدا به من ماموریت داده بروم عراق، گفتم ما را تنها می گذارید شما را به خدا می سپارم زن و شوهر همدیگر را در آغوش گرفتند و چقدر گریه کردند هاجر ابراهیم را به خدا سپرد گفت ماموریت خداست دیگه باید برویم، بعد روزگاری برگشتیم پسره نوجوانی شده و دستور آمد که این نوجوان را قربانی کنند ببینید این قبله نماز است یعنی توش ایثار هست و اخلاص هست توش صمیمیت هست و عشق زن و شوهری هست، قبله یعنی چی؟ قبله یک کُد است ما که به اون سمت نماز می خوانیم باید فکر کنیم چه خبره اونجا؟ چرا خداوند نفرموده به سمت قطب شمال نماز بخوانید؟ چه خبر است در مکه، اینها سازندگی های نماز است.
ملایی: حاج آقا شعری هست که می گوید ابا الانبیاء علیک الصلاۀ و علیک السلام علی الانبیا و قفت اصلی امام المقامی ادامه دارد انشاء الله قسمت بشود شما باشید بخوانید و آنجا نمازه را و ما هم به شما نگاه کنیم یاد بگیریم و همه بیننده هایمان.
حجت الاسلام بهشتی: چرا باید پشت اون مقام این نماز را بخوانیم
ملایی: اصلا صحبت کردید رفتیم اونجا
حجت الاسلام بهشتی: یاد کنیم از حضرت ابراهیم نه از تنهایی ترسید، فقط به عشق خدا کار می کرد، یک روایتی هست مردم شنیدند که خداوند پیغام فرستاد برای حضرت ا براهیم علیه السلام می دانید چرا تو را به پیامبری برگزیدند چند تا خصلت در تو دیدم یکی مهمان نوازی است، یکی وقتی مردم خواب هستند بلند شدی نماز خواندی، مردم که خواب هستند نماز شب دیگر ریا نمی شود کرد فقط برای خداست دیگر، برخاستید با من راز و نیاز کردید یکی تقدم بر سلام داشتی به دیگران که این نشانه تواضع یک انسان هست که خداوند او را به پیغمبری و خلیلیت برگزیده از نکته های دیگر نماز که کتاب برایش نوشته شده بهداشت و نماز است، از همان اول شروع نماز با وضو است یعنی مسلمان همیشه باید تمیز باشد، من یک وقتی در همین برنامه سمت خدا عرض کردم نباید یک جوری باشد کسی اروپا می رود و بر می گردد بگوید چقدر تمیز هستم نه اینکه این بد باشد برعکس باید باشد کسی ایران می آید و بر می گردد ازش پرسیدند ایران چه خبر است فرمود ایرانی ها خیلی تمیز هستند ماشین تمیز و لباس تمیز و خانه تمیز و بدن تمیز و دندان های مسواک زده این را مسلمان با نماز می آموزد اصلا اسلام می فرماید مسواک بزنی و نماز بخوانی دهها برابر ثوابش بیشتر می شود، نه دو سه برابر، بوی خوش استفاده کنی نماز یا موها را شانه بزنی آراسته باشی نظافت و آراستگی و تمیزی بدن پاکیزگی لباس یا موسی ابن جعفر علیه السلام فرمود شیعه ما باید سجاده قشنگ داشته باشد و تمیز و مرتب باشد الان نمازگزار می تواند با کمترین لباس هم نماز بخواند از نظر فقهی ولی امامان ما همه شون یک لباس مخصوص نماز داشتند عطر مخصوص نماز، فاطمه زهرا سلام الله علیها مردم شنیده اند در آخرین ساعت عمرش فرمود اسما سجاده نمازم را بیاور و عطر نمازم را یعنی عطر مخصوص نماز داشتند، از بوی خوش استفاده می کردند بعد که می آیند مسجد می فرماید خوضوا زینتکم کل مسجد حاج آقای قرائتی می فرماید که چرا بچه ها عروسی را دوست دارند؟ چون همه لباس ها قشنگ است و لب ها خندان است و پذیرایی می شوند مسجد نمازگزاران باید با بهترین لباس هایشان خدا رحمت کند یک شهیدی را من هیچ وقت یادم نمی رود شهید شریفی در شاهین شهر اصفهان از اولین شهدای قم است که در نوزده دی قم چند نفر شهید شدند طلبه شهیدی بود یک وقتی ایشان هنوز طلبه نشده بود من داشتم برای یک تعدادی تقریبا پنج الی شش نفر بودند می گفتم چقدر لباس نمازگزار مهم است فرداش دیدیم رفته یک پیراهن و یک شلوار به رنگ روشن، یک جوراب سفید با یک ادکلن مخصوص نماز بچه ها می دانستند ده دقیقه به نماز می رفت خانه لباسش را عوض می کرد مثل یک داماد وارد مسجد می شد اینها سازندگی های نماز است یعنی دیدار ما با پروردگار باید در بهترین از امام مجتبی علیه السلام یک کسی در کوچه دید حضرت را فرمود به حجله عروس می روی؟! اینقدر حضرت خود را آراسته بود فرمود نه به دیدار خدا می روم.
ما اگر این زوایای نماز را به اضافه آن آثار و اسرار که ما در پرتو این نماز امام صادق علیه السلام که شهادتش همین یکی دو روز پیش بود فرمودند چرا شما وقتی غصه دار می شوید و اندوهگین می شوید نمی روید وضو بگیرید و به مسجدی بروید دو رکعت نماز بخوانید یعنی نسخه ای که الان کسی که پریشان هست اندوهگین است می رود دکتر و مسکن بهش می دهد. امام صادق علیه السلام مسکن و آرام بخشش ذکر خداست، بهترینش همان نماز است قبل از نماز و بعد از نماز. چقدر وقت داریم؟
ملایی: اگر اجازه بفرمایید یک وقفه ای داشته باشیم و برگردیم خدمت حضرتعالی باشیم من چیزی به ذهنم آمد منبع را یادم نیست که شهید مطهری ظاهرا منزل یکی از بزرگان هست و می گوید دیدم نیمه های شب شهید مطهری دارد لباس می پوشد گفتم این وقت شب کجا می خواهد برود کامل لباس تمیز و قبا و بعد عبا و عمامه و استاد کجا انشاء الله نصف شبی جایی نمی روم می خواهم نماز بخوانم مرحوم آقای فاکر نقل کردند ببنید این نمونه است حاج آقای حجت الاسلام بهشتی اشاره ای کردید به قربانی قربانی یعنی نزدیک شدن به خدا من استفاده کنم ازش همین جا و شما هم اگر نکته ای داشتید اضافه بفرمایید بینندگان و شنوندگان گرامی ما در آستانه حلول ذی القعده هستیم و انشاء الله آماده می شویم برای برپایی جشن های دهه کرامت و ولادت ها و روزهای قشنگ و البته قربانی اول ماه ذی القعده که شما عزیزان می توانید مشاهده بفرمایید و کانال های ما را در پیام رسان های ایرانی مشاهده بفرمایید و سایت برنامه هست و البته دوست داشته باشید می توانید عدد چهارده را به بیست هزار 303 پیامک بفرمایید و در قربانی مشارکت بکنید.
نکته بعدی که از همین جا استفاده کنم بگویم انشاء الله حاضرین به غایبین برسانید شنبه پیش رو با حضور شما بیننده ها و شنونده ها در شهر مقدس قم در عش آل محمد حرم حضرت معصومه سلام الله علیه خدمت تان خواهیم بود برنامه سمت خدا را آنجا با شما تقدیم خواهیم کرد دعوت می کنم از همین الان خبر بدهید به همدیگر و آنجا همدیگر را زیارت بکنیم در آستانه ماه شوال هستیم از همین جا قرارمان را می گذاریم انشاء الله بیایید حرم حضرت معصومه کنار هم باشیم.
و اما الان تلاوت بکنیم آیات سوره مبارکه آل عمران و آیات 84 تا 91 را صفحه 61 قرآن کریم ثوابش را هم از همین جا تقدیم کنیم محضر آقایمان امام صادق علیه السلام که شهادتشان را پشت سر گذاشتیم اما شد یک مصدری برای بیان صحبت های حاج آقای حجت الاسلام بهشتی و بحث نماز و اینها بفرمایید.
صفحه 61 قرآن کریم
ملایی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
سپاسگزارم از همراهی تان با برنامه خودتان برنامه سمت خدا این کتابی که دست من هست اول یک کوچولو در موردش صحبت کنند حاج آقای حجت الاسلام بهشتی عزیز و بعد وقت باقیمانده را به چند تا موضوع کوتاه خواهیم پرداخت عنوان کتاب پیداست پیوندهای نماز و حجت الاسلام والمسلمین حاج آقای قرائتی حاج آقای حجت الاسلام بهشتی بفرمایید.
حجت الاسلام بهشتی: بله در مورد موضوعی است که امروز صحبت کردیم. نماز و مسائل زندگی، نماز و تاریخ و نماز و نظم و نماز و نظافت و نماز و توحید، نماز و نبوت این را گره خوردن نماز به مسائل زندگی خیلی کوتاه و شیرین.
ملایی: انشاالله بیننده ها و شنونده های عزیزی که می خواهید این کتاب را داشته باشید پیامک بدهید به بیست هزار 303 سامانه پیام کوتاه مان یا به سایت برنامه مراجعه بفرمایید و راههایی که همیشه با هم داریم مرور و تمرینشان می کنیم.
حجت الاسلام بهشتی: دو سه کلمه دیگر عرض می کنم یکی اینکه امام رضا علیه السلام فرمود به چینش موضوعات در قرآن دقت کنید حکیمانه است بعد خود امام رضا علیه السلام مثال زدند فرمودند نگاه کنید زکات کنار صلات است 28 جا در قرآن است، یا نماز و قربانی، یا نماز و انفاق، نمازگزاران باید بخشنده باشند، همه ما از یک کسانی سطح زندگی مان پایین تر است از یک کسانی بالاتر است، این توجه به هم نوعان در نماز هست، نکته بعدی نماز می تواند حتی هدیه باشد جعفر بن ابیطالب به یک ماموریتی رفته بود سیزده ساله وقتی برگشت یک استقبال رسمی ازش شد پیامبر از او استقبال کرد و همه گمان می کردند پیامبر یک قطعه زمینی یا یک کیسه زری به او هدیه بدهد حضرت یک نماز به او هدیه داد، یکی از دستاوردهای جعفر این بود که نجاشی پادشاه اون سرزمین را به اسلام دعوت کرده بود نجاشی از دنیا رفت، پیامبر از طریق وحی مطلع شد فرمودند می خواهم یک هدیه ای برای نجاشی بفرستیم نمازی برای او هدیه کنیم، پس نماز می تواند خودش یک هدیه ای باشد برای زنده ها مفید است و برای کسانی که این جهان را ترک کردند نورانیت می آورد از نماز بچه هایمان غافل نشویم ابراهیم علیه السلام از خدا خواست خدایا خودم و نسل ام را اهل نماز قرار بده، ربِّ ٱجۡعَلۡنِي مُقِيمَ ٱلصَّلَوٰةِ وَمِن ذُرِّيَّتِيۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلۡ دُعَآءِ رب اجعلني مقيم الصلوة ومن ذريتي ربنا وتقبل دعاء (ابراهیم، 40) با مهربانی و با تشویق و با سوز و با گداز یک کاری کنیم از ما یک نسل نمازگزاری که جهان می رود به سمتی که امام عصر علیه السلام تشریف بیاورند و امام هم که تشریف آوردند بساط بندگی پهن خواهد شد.
ملایی: انشاء الله نکته ای که در آیاتی که نوجوان عزیز تلاوت کردند بود ارتباط با نام این پیامبر خدا و ابراهیم علیه السلام ارتباطش با بحث ما بود و جالب خیلی متشکرم حاج آقای حجت الاسلام بهشتی لطف کردید و کیف کردیم و انشاالله عامل به حرف هایی که یاد گرفتیم باشیم.
خیلی متشکرم از همه شما همراهان با وفای برنامه انشاء الله قربانی اول ماه برنامه را همراهی بفرمایید از طریق سایت و کانال ها و از طریق سامانه پیام کوتاه 20303 که می توانید مشارکت بفرمایید این را هم یادتان باشد شنبه پیش رو انشاء الله به شرط حیات و سعادت از شهر کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و از حرم ایشان در برنامه سمت خدا خدمت تان خواهیم بود تشریف بیاورید حرم می بینیم تان و خوشحال می شویم از زیارت شما خوبان، تا اون موقع و تا سلامی دوباره البته در برنامه فردا فعلا مرخص می شویم از محضر همه شما عزیزان بیننده و شنونده.
در پناه خدا باشید و رسول مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم.