حجت الاسلام حسینی قمی: سلام علیکم و رحمة الله عرض سلام و ارادت خالصانه دارم خدمت همه‌ی بینندگان عزیز پیشاپیش یادآوری می‌کنم که جناب آقای شریعتی عزیز حتماً عزیزان عنایت دارند دوشنبه‌ای که در پیش هست شب شهادت وجود مقدس امام صادق(س) است شب سه‌شنبه، روز سه‌شنبه هم تعطیل رسمی است و روز شهادت حضرت است. به هر حال همه‌ی ائمه‌ی ما به گردن ما حق دارند ولی مخصوصاً امام صادق(ع) که ما می‌گوییم رئیس مذهب است البته رئیس مذهب نه به این معنا که مذهب ما را امام صداق تأسیس کردند نه، مذهب ما از غدیر آغاز شد «یا ایها الرسول بلّغ ما أُنزل الیک من قبلک» ولی اوج شکوفایی علمی شیعه در دوران امام صادق بوده است.
شریعتی: خیلی حضرت به گردن ما حق دارند.
حجت الاسلام حسینی قمی: واقعاً به گردن ما حق دارند من فقط همین را بگویم خدمت عزیزان که ببینید الان از حدود شصت هزار حدیثی که در اختیار ما هست این آماری که در کتاب‌ها به آسانی می‌شود به دست آورد از این شصت هزار حدیث باور می‌کنید که قریب چهل هزار حدیث فقط از امام صادق است. یعنی امام مجتبی که آماری که من می‌گویم از امام مجتبی تا امام حسن عسگری دقیقاً 60600 حدیث 38600 حدیث فقط از امام صادق(ع) است.
شریعتی: بیش از نیمی از احادیث.
حجت الاسلام حسینی قمی: قریب به 40000 حدیث از امام صادق است بقیه‌ی ائمه شرایط برای‌شان مقتضی نبود هزار تا دو هزار تا پانصد تا، حداکثرش آن وقت امام صادق قریب چهل هزار حدیث از حضرت است حق بزرگی بر ما دارد یعنی هر چه که امروز ما بلدیم از احکام دین، مسائل اخلاقی، تفسیر قرآن، حلال و حرام خدا، بلدیم به برکت امام صادق(ع) است مخصوصاً این سال‌ها دیدید بزرگان ما، مراجع ما، دلسوزان دین ما، تأکید دارند روز شهادت امام صادق مثل روز شهادت سیدالشهدا مثل روز عاشورا دسته‌های عزا، مردم عزاداری مفصلی داشته باشند که حداقل کمترین حق را نسبت به امام صادق ادا کرده باشیم انشاالله.
شریعتی: انشاالله. خیلی خوشحالیم خدمت‌تان هستیم. امیدوارم که جلسه‌ی امروز ما با حاج آقای حسینی برای همه دوستان عزیز ما مفید باشد و پر برکت، هفته‌ی گذشته یک بحثی را آغاز کردیم به مناسبت ایام حج بیت الله الحرام و خوش به حال همه‌ی آن زائرانی که امسال مشرف می‌شوند و امیدوارم که برای ما هم دعا کنند و امیدوارم رزق هر ساله‌ی تک تک ما باشد انشاالله این دعایی که همیشه کردیم «أللّهم الرزقنا حج بیتک الحرام فی امنا هذا و فی کل عام» بحث جلسه‌ی گذشته ناتمام ماند ادامه‌ی صحبت‌های حاج آقای حسینی را مختصر بشنویم و انشاالله وارد بحث جدید شویم.
حجت الاسلام حسینی قمی: آن جلسه ما وعده دادیم که 14 مطلب را یادآوری کنیم البته عرض کردیم ده تای آن برای همه است چه حاجی و چه غیر حاجی، 4 تا هم ویژه‌ی حجاج است ولی تقاضا کردیم که حجاج بیت الله الحرام بیشتر عنایت کنند 4 مورد را آن جلسه عرض کردم فهرست‌وار می‌گویم یکی گفتم توجه به عظمت این سفر است سفر بسیار نورانی، دوم: حج با مال حلال.
شریعتی: ادای واجبات مالی.
حجت الاسلام حسینی قمی: این حتماً در حج خیلی مهم است سوم حق الناس را بپردازیم عرض کردم که قدیم‌ها فصل حج که می‌شد حاجی‌ها یک شوری در شهر می‌انداختند دنبال حلالیت طلبیدن دنبال پرداخت حق‌الناس، دنبال پرداخت خمس واجب و واجبات مالی‌شان، دنبال رسیدگی به ارحام و خویشاوندان‌شان، چهارمی هم همین بحث صله‌ی ارحام بود، و آن داستان را عرض کردیم که کسی مدینه خدمت امام صادق رسید حضرت فرمودند من خوشحال شدم نامه عملت را دیدم که قبل از حج به پسر عموی نیازمندت کمک کردی، مخصوصاً همه ما باید حواس‌مان به ارحام باشد به عمو، به دایی، به خاله، برادر و خواهر ارحام که می‌گوییم اینها را می‌گویند دیگر، ارحام نسبی آنهایی که ما به یک ریشه برمی‌گردیم ولی مخصوصاً زائر بیت الله الحرام قبل از حج باید بیشتر حواسش باشد و این حدیث امام صادق که حضرت خوشحال شدند تازه می‌گوید من به پسر عمویی کمک کردم که از دشمنان اهل بیت بود «کَانَ لِیَ ابْنُ عَمٍّ مُعَانِداً نَاصِباً خَبِیثاً» ولی به هر حال زن و بچه‌اش گناهی ندارند که گرفتارند حضرت خوشحال شدند که من به او کمک کردم چون ما همیشه مهمان نهج‌البلاغه امیرالمومنین هستیم به این مناسبت یک بیانی از امیرمومنان بخوانیم در خطبه 23 نهج‌البلاغه بعد ادامه دهم این بحث را. « أيُّها الناسُ ، إنّهُ لا يَستَغنِي الرَّجُلُ ـ و إن كانَ ذا مالٍ ـ عَن عِترَتِهِ (عَشِيرَتِهِ)» آدم هر چه پول داشته باشد از قوم و خویش بی‌نیاز نمیشود فکر نکن من خودم پول دارم احتیاج ندارم و در گرفتاری‌ها خودم به داد خودم برسم.
شریعتی: فرمود خویشاوندان تو پر و بال تو هستند.
حجت الاسلام حسینی قمی: نگو آقا برادر و خواهر چیست، من خودم پول می‌پاشم مردم عالم نوکر من هستند نه، « إنّهُ لا يَستَغنِي الرَّجُلُ» انسان هر چند هم وضع مالی‌اش خوب باشد از خویشان خودش بی‌نیاز نمیشود. حضرت دلیلش را هم می‌فرماید « هُم أعظَمُ الناسِ حِيطةً مِن وَرائهِ و ألَمُّهُم لِشَعَثِهِ ، و أعطَفُهُم علَيهِ» آنها با مهر و محبت به تو کمک می‌کنند مثل اینکه شما مثلاً یک کسی را استخدام کنید که به شما خدمت کند یا خدمتی که مادر به فرزند می‌کند خدمتی که برادر...
شریعتی: جای آن را نمی‌گیرد.
حجت الاسلام حسینی قمی: برادر به برادر می‌کند، خواهر به خواهر، خواهر به برادر، اصلاً اینها قابل مقایسه است؟ « و أعطَفُهُم علَيهِ» آنها با مهربانی و محبت این کار را انجام می‌دهند « عندَ نازِلَةٍ إذا نَزَلَتْ بهِ» وقتی گرفتاری برایش پیش بیاید اینها با همه‌ی وجود خدمت می‌کنند این جمله هم خیلی جالب است اتفاقاً در دعای حضرت ابراهیم هم آمده است. « و لِسانُ الصِّدقِ يَجعَلُهُ اللّه ُ للمَرءِ في الناسِ خَيرٌ لَهُ مِنَ المالِ يَرِثُهُ غيرُهُ» اینکه انسان بعد از مرگش نام نیک از او باقی بماند بهتر از آن مالی است که بعد از خودش بماند. لسان الصّدق، جالب است جناب اقای شریعتی، بینندگان عزیز به قدری نام نیک چیزخوبی است انبیاء بزرگ الهی از خدا می‌خواستند که خدایا کاری کن بعد از ما از ما به نیکی یاد شود.
شریعتی: وَاجْعَل لِّي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ.
حجت الاسلام حسینی قمی: حضرت ابراهیم با شخصیتی شیخ الانبیا حضرت ابراهیم با همه‌ی عظمت‌شان شوخی نیست آیات پایانی سوره طه را ببینید «إنّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا» هفت هشت ده تا ویژگی، زائرها که به مکه می‌روند همه خاطرات حضرت ابراهیم است دیگر مگر نیست؟ بارها عرض کردم زائر به آنجا می‌رود برای نماز طواف پشت مقام ابراهیم دائم نگاه می‌کند در این شیشه ببیند این چیست؟ چرا اینجا می‌گویند مقام ابراهیم؟ مدام نگاه می‌کند یک شیشه‌ای هست چیست که مقام ابراهیم می‌گویند؟ نمی‌خواهد نگاه کنی من به شما می‌گویم حضرت ابراهیم داشت دیوار کعبه را بالا می‌برد دستش نمی‌رسید الان معمولاً چه می‌کنند؟ یک داربستی درست می‌کنند چوبی چیزی، حضرت ابراهیم یک سنگی گذاشت زیر پایش تا دیوار کعبه را بالا ببرد سنگ زیر پای حضرت ابراهیم شد چه؟
شریعتی: مقام ابراهیم.
حجت الاسلام حسینی قمی: وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّى» هر نبی و ولی که بعد از حضرت ابراهیم که آمدند باید نمازشان پشت مقام ابراهیم باشد این سنگی که حکم داربست است وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّى این عظمت حضرت ابراهیم است. تازه این ابراهیم با این عظمت که خدا دعایش را مستجاب کرد «فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ» می‌گوید خدایا حالا یک کاری کن برای من در دو جای قرآن است یکی سوره مبارکه‌ی شعراء آیه 84 «وَاجْعَل لِّي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ» خدایا کاری کن بعد از ما نام نیک از ما بماند. آن وقت در سوره مبارکه‌ی مریم آیه‌ی 59 خدا می‌فرماید ما دعایت را مستجاب کردیم خیالت راحت باشد «وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِيًّا» ببین چه نام پر آوازه‌ای از حضرت ابراهیم باقی مانده است امیرمومنان می‌فرماید شما از مالت استفاده کنی به ارحام و خویشاوندانت برسی بهتر است نام نیک از تو بماند بهتر از مالی است که از تو بماند «خیر له من المال یورّثه غیره» در یک جای دیگر امیرمومنان به جای تعبیر یورّثه غیره در خطبه‌ی 120 می‌فرماید مَن لا یَحمَده، ارث بگذاری برای کسی که می‌خورد و یک خدابیامرز هم معلوم نیست برای تو بگوید. حضرت می‌فرماید لِسان الصّدق، نام نیک از تو بماند خیر له من المال، مالی که به ارث می‌گذاری در خطبه‌ی 120، می‌فرماید من لا یحمُده، ارث برای کسانی بگذاری که لا یحمده.
شریعتی: یک فاتحه هم برایت نمی‌خوانند.
حجت الاسلام حسینی قمی: یک فاتحه هم نمی‌خوانند. یک حمد هم نمی‌گویند یک تشکر هم نمی‌کنند، یک خدابیامرز هم نمی‌گویند، الان فراوان شده مگر نمی‌گویند بد وارث و بی‌وارث؟ اقای شریعتی ناراحت نشوید از این جمله بینندگان هم ناراحت نشوند ما بی‌وارث کم داریم بالاخره یک وارث پیدا می‌شود اما بد وارث تقریباً خیلی از ما بد وارث هستیم تو چه وارثی هستی که بروی یک خیراتی برای پدرت بدهی، آخرین باری که ما رفته‌ایم سر قبر پدرمان کِی بوده است؟ آخرین باری که خیرات دادیم کِی بوده است؟ فقط به دعا و ثنا نیست بارها عرض کردم، یک خیراتی دادیم برای پدر و مادرهای‌مان کی بوده است؟ بی‌وارث کم داریم اما بد وارث زیاد است غالب ما بد وارثیم، آن نام نیک بهتر است. پس بنابراین یکی از مطالب مهم از این چهار تا که عرض کردم چهارمی این بود که به ارحام و خویشاوندان مخصوصاً قبل از سفر برسیم. پنجمین مسئله این که عرض می‌کنم برای همه است مخصوصاً زائران بیت الله الحرام بحث وصیت نامه است که آن هفته هم اشاره کردم جناب آقای شریعتی باز خدا شاهد است بینی و بین الله من بدون مبالغه می‌گویم من یک مرگ‌هایی می‌بینم آن‌قدر حرص و جوش می‌خورم که آقا تو را به خدا وصیت نامه داشته باش، وصیت نامه عمر آدم را زیاد می‌کند کم نمی‌کند بعضی فکر می‌کنند که ما الان وصیت کنیم عزرائیل می‌گوید که...
شریعتی: دیگر کارمان تمام است.
حجت الاسلام حسینی قمی: عزرائیل می‌گوید اینکه وصیتش آماده است قبرش را هم شنیدم خریده است کفنش را هم آورده است پس این را ما اول ببریم این‌طوری نیست حساب و کتاب دارد به نوبت می‌برند به آماده بودن... اتفاقاً عمر را بیشتر می‌کند حالا من روایتش را بخوانم. من باور کنید روزها عرض کردم نمونه‌هایی می‌بینم آقای شریعتی سر بسته بگویم همین تازگی یکی از دوستان ما باور می‌کنید من رفتم بیمارستان عیادت‌شان، یک عمل خیلی ساده‌ای انجام داده بود بسیار آدم خوب، اهل خیر، کارهای خیر فراوان الان در شهر خودشان مشغول ساخت بیمارستان، همان روز که من رفتم گفتند که دارند بیمارستان می‌سازند. یک عمل خیلی ساده در پا، خیلی ساده، گفت آقا من چند هفته عملم تمام می‌شود و یک عملی خیلی ساده، گفتیم پس حاج آقا خداحافظ شما انشاالله چند هفته دیگر شما را زیارت می‌کنیم گفت یک فیزیوتراپی دارم بعد از عمل این چند هفته فیزیوتراپی تمام شود من می‌آیم بیرون. اصلاً نه ما باور می‌کردیم که این... چند روز گذشت دیدم پسرش زنگ زد پشت تلفن دارد گریه می‌کند گفتم چرا گریه می‌کنی؟ گفت بابا رفت. گفتم چرا رفت؟ اصلاً این عمل چیزی نبود رفتنی نبود، آقا یک کسی عمل قلب می‌کند، عمل مغز می‌کند، عمل قلب باز می‌کند، آنها هم الان عمل‌ها خیلی آسان شده است اصلاً ربطی نداشت سنی شرایطی، گفت نه از دنیا رفت. آقای شریعتی با من رفیق بود آدم خوبی بود اگر من می‌دانستم این هفته‌ی دیگر می‌خواهد از دنیا برود آنجا می‌نشستم با او صحبت می‌کردم آقا گر چه دنبال کار خیر هستی و داری بیمارستان می‌سازی، خدمات... اما بیشتر به فکر باشد وصیت نامه‌ای... خودش هم اگر یک در میلیون احتمال می‌داد هفته دیگر بناست از دنیا برود خیلی کارها می‌کرد.
شریعتی: ایشان که حالا بالاخره بیمارستان رفته است ولی خیلی‌ها بدون بیمارستان شب خوابیدند صبح بیدار نشدند.
حجت الاسلام حسینی قمی: این هم بنده خدا عرض کردم عمل... خیلی خوب و خوش و خرم بود، به هر حال آن که من نگرانش هستم مخصوصاً به زائران بیت الله الحرام عرض کردم برای همه است مخصوصاً زائران بیت الله. امام سجاد(ع) فرمود «من الذُّنُوبُ الَّتِی تُورِثُ النَّدَمَ» یکی از گناهانی که پشیمانی می‌آورد این است که آدم وصیت نامه ندارد. آن جلسه هم عرض کردم الان هزاران پرونده در دادگاه‌ها وراث دعوای برادر با برادر، بروید بپرسید من نمی‌خواهم حالا آمار تلخ بگویم بگویند تو هر وقت آمدی آمار تلخ می‌دهی، بروید بپرسید چند برادر با برادر در زندان هستند سر ارث؟
شریعتی: اصلاً حاج آقا به دادگاه هم کشیده نشود کدورتی که بین اعضای خانواده خودش خیلی است.
حجت الاسلام حسینی قمی: آقای شریعتی یک نمونه خودم بگویم باز من یک طوری می‌گویم نمی‌خواهم مورد مشخص باشد. همین اخیر یک کسی آمد به من مراجعه کرد برای وصیت نامه‌ی پدرشان، باور می‌کنید آقای شریعتی بینی و بین الله، این وصیت نامه اولاً دیدم دو سه وصیت نامه یکی نیست، بعد ساعت‌ها وقت من، ساعت‌ها وقت یکی دیگر از دفاتر مراجع تقلید، ساعت‌ها یک عالم این عالم وقت گذاشت آخرش ما نفهمیدیم این مرده است بنده‌ی خدا چه‌طوری می‌خواسته بگوید؟ اراده‌اش چه بوده است؟ تازه این وصیت نامه داشته است. آقا وصیت نامه را پیش عالم برو هزاران مسئله‌ی پیچیده دارد، مسائل پیچیده دارد پیش عالم برو. ساعت‌ها بینی و بین الله، من گفتم آقا وظیفه‌ام است بنشین. نشستیم پای این، به یک آقای دیگر مراجعه کردیم آخرش آقا مصالحه، مگر مصالحه حرف آسانی است؟ مگر پای مصالحه برسد کسی به این آسانی می‌گذرد از حقش؟ بنابراین خواهش می‌کنم وصیت را حتماً به یک عالم مراجعه کنیم دفتر یک عالم برویم سر بزنیم بگوییم آقا تکلیف ما چیست؟ آقا سوال داشتن وصیت اصلاً واجب است یا مستحب؟ من نمی‌خواهم داشته باشم. نه واجب نیست. اگر شما حق الناس، مال کسی گردنت نیست، اگر حق الله گردنت نیست نماز و روزه و واجباتی، کفاره، اگر امانتی از مردم گردنت نیست هیچ واجب نیست.
شریعتی: چه کسی می‌تواند این ادعا را داشته باشد؟
حجت الاسلام حسینی قمی: چه کسی است که این‌طور نباشد؟ شما الان دارید کسی که بگوید من نه حق‌الناس نه حق الله ندارم؟ معمولاً همه ما گرفتاری داریم. باز امیرمومنان(س) این خطبه 176 چون ما مهمان نهج‌البلاغه امیرمومنان هستیم دو سه کلمه تبرکاً عرض کنم، امیرمومنان می‌فرماید «ان استطعت و من یستطع ان یلق الله» این کار سختی است اگر کار آسانی بود حضرت این‌طوری تعبیر نمی‌کردند. «فمن استطاع منکم» امرمومنان نهج‌البلاغه خطبه 176 اگر می‌توانید یک طوری به ملاقات خدا بروید یلق الله، «فَمَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمْ أَنْ يَلْقَى اللَّهَ تَعَالَى وَ هُوَ نَقِيُّ الرَّاحَةِ مِنْ دِمَاءِ الْمُسْلِمِينَ وَ أَمْوَالِهِمْ سَلِيمُ اللِّسَانِ مِنْ أَعْرَاضِهِمْ فَلْيَفْعَلْ» مال مردم، آبروی مردم، خون مردم گردن‌تان نباشد. چرا حضرت می‌فرمایند من استطاع؟ اگر می‌توانی. کار آسانی نیست آدم یک طوری از دنیا برود مال مردم، آبروی مردم، جان مردم، خون کسی به گردنش نباشد. مطلب ششم که به عجله عرض می‌کنم حلالیت طلبیدن است. عرض کردم اصلاً قدیم‌ها رسم بود حاجی راه می‌افتاد زنگ می‌زد، ولی یک خواهشی دارم تو را بخدا ما مخصوصاً امسال این را زود شروع کردیم هنوز کسی مکه نرفته هنوز همه هستند، الان می‌گوییم که مخاطبان ما بشنوند آنهایی که نشنیدند خواهش می‌کنم به بقیه زائرها بگویید که برنامه تکرار دارد اگر الان گوش نکردند ساعت 10 شب از رادیو معارف گوش کنند.
شریعتی: فردا 8 صبح شبکه افق.
حجت الاسلام حسینی قمی: احسنت فردا 8 صبح شبکه افق؛ یا نه در فضای مجازی می‌توانید... لازم است واجب است اگر واجب نبود ما این‌قدر زود شروع نمی‌کردیم، ششم حلالیت است ولی در حلالیت طلبیدن خواهش می‌کنم الان زنگ زدی به عمه خانم؛ عمه خانم ما آن‌قدر از شما غیبت کردیم که حساب ندارد حالا که داریم می‌رویم مکه این غیبت یک عمری که ما...
شریعتی: یک دعوای جدید درست می‌شود.
حجت الاسلام حسینی قمی: مادر شوهر علو من سی سال عروس شما هستم خدا می‌داند چند هزار تا غیبت از شما کردم حالا می‌خواهم حلالیت بطلبم. چه کسی گفت حلالیت بطلبی؟ سمت خدا آقای حسینی گفت. من غلط کردم گفتم.
شریعتی: دور از جان شما.
حجت الاسلام حسینی قمی: حالا دعوا می‌شود. عروس می‌گوید شما گفتی حلالیت بطلبم گفتم حاج خانم سی سال است من خدا می‌داند چه‌قدر غیبت از شما کردم، این برود مکه مادرشوهر دیدن این می‌آید؟ سر سفره‌اش می‌آید؟ اصلاً حاضر است با این خداحافظی کند؟ اصلاً نگو ببینید خواهش می‌کنم سر بسته، غیبت هر کسی که کردی. من تعجب می‌کنم برای خودم پیش می‌آید گاهی افراد می‌آیند می‌گویند که حاج آقا ما یک غیبتی کردیم. برای چه به من گفتی غیبت کردی حلالم کن می‌گویند پس چه کار کنیم؟ می‌گویم گفتن نمی‌خواهد بروید ببینید فتوای مشهور فقها این است می‌گویند درغیبت نمی‌خواهد حلالیت بطلبید دعا کن آقا کجا داری می‌روی برایش طواف کن خدا رحمت کند مرحوم آیت الله مشکینی یادم است روز عرفه ایشان 5 دقیقه سخنرانی کرد حال نداشت 5 دقیقه روز عرفه صحرای عرفات، گفت من در این سفر حال طواف مستحبی نداشتم فقط طواف واجب، یک طواف مستحبی کردم گفتم خدایا این امانت پیش تو باشد فردادی قیامت اگر یک طلب‌کاری آمد که یادم رفته بود از او حلالیت بگیرم بگویم ثواب این طواف را به او بده ما را حلال کن. آقا الان مکه می‌روی برایش نماز بخوان، طواف کن، دعا بخوان، مدینه زیارت کن، یا نه همین جا خیرات و صدقات، نمی‌خواهد زنگ بزنی بگویی من غیبت کردم.
شریعتی: در ماجرای رد مظالم هم گفتیم حواس‌مان باشد فتنه‌ی جدیدی درست نشود.
حجت الاسلام حسینی قمی: دعوایی درست نشود به مادرشوهر بگویی نه مادرشوهر به رفیقت بگویی من غیبتت را کردم خب بدش می‌آید الان من به شما بگویم که غیبت شما را کردم ناراحت می‌شوید دیگر، حساس می‌شود بعضی هم می‌بینید که گیرمی‌دهند که بگو چه گفته‌ای تا نگویی حلالت نمی‌کنم. حالا بیا و بگو چه گفته‌ای اول فتنه، بنابراین در غیبت اگر احتمال فساد بدهی که اصلاً جایز نیست احتمال فساد هم ندهی فقها می‌گویند حلالیت به این معنا لازم نیست که ما برویم به طرف بگوییم برایش دعا، نماز، مغفرت، صدقه، خیرات.
شریعتی: یا نهایت نهایت اگر کلامی و لفظی باشد بگوییم آقا حلال‌مان کن.
حجت الاسلام حسینی قمی: بله حلال‌مان کن اما نمی‌خواهد بگویی برای چه، چه گفتم و چه کردم و... حالا عرض کردم متأسفانه گاهی به این مسائل توجه نمیشود به جای اینکه بیاییم یک کار خوبی انجام بدهیم بدتر می‌شود. این هم مطلب ششم. مطلب هفتم که عرض می‌کنم امسال می‌دانید سالخوردگان در سفر حج بسیار زیاد است سال گذشته شرط سنی داشت شصت سال به بالا نمیبردند به خاطر قصه‌ی کرونا نمیبردند الان جمع شدند امسال تمام بندگان خدا سال‌شان هم دیگر خیلی سال است ثبت نام کردند سالخورده هستند اینها می‌خواهند بروند من خواهشم این است که هم مدیران کاروان هم زائران یک برنامه‌ریزی کنند برای کمک به این سالخوردگان، آقای محترم حاج خانم تو را به خدا ما با باورهای دینی زنده‌ایم باور کن اگر به سالخورده‌ای، همسفری، اگر پدر یا مادر یا ارحام باشد که هیچ حتی همسفری که هیچ نسبتی نداری باور کن آن ثوابش از زیارت خودت بالاتر است دو داستان بگویم در کافی مرحوم کلینی، یک کسی می‌گوید من رفتم مدینه مشرف شدیم مدینه با همسفرهای‌مان من تا رسیدم مدینه مریض شدم همسفرهایم من را می‌گذاشتند دائم به زیارت می‌رفتند گفتم من مریضم برسید از من پرستاری کنید گوش نمی‌کردند به امام صادق پیام دادم شکایت کردم که آقا ما رسیدیم مدینه اینها می‌روند زیارت من مریض را رها کردند. عین روایت این است کافی مرحوم کلینی حضرت به آن شخص فرمود «قعودک عنده أفضل من صلاتک فی المسجد» آهای همسفر اگر پیش این مریض بنشینی و به او خدمت کنی از نماز در مسجد بالاتر است. ببینید یعنی من برویم در مسجدالنبی که یک نمازش معادل ده هزار تا است بروم در مسجدالحرام که نمازش معادل صد هزار تا است این بالاتر است یا بنشینم به همسفر سالخورده‌ی خودم خدمت کنم این بالاتر است. مخصوصاً سالخورده است توانایی ندارد از راه رسیده است یک شب نمی‌دانم کولر روشن است سرما می‌خورند مریض می‌شوند به این مریض برس، این یک داستان. داستان دوم: باز از کافی مرحوم کلینی یکی از اصحاب به امام صادق گفت: آقا ما به مکه رفتیم همسفرها کلاه سر من گذاشتند آقا فرمود چرا؟ گفت اینها من را گذاشتند پیش اثاث‌ها گفتند تو مواظب اثاث‌ها باش دائم رفتند طواف می‌کنند طواف می‌کنند عین روایت، فرمود «أنت أعظمهم أجراً» تو ثوابت از همه بالاتر است.
شریعتی: خدمت کردی.
حجت الاسلام حسینی قمی: بله، اگر باور کنیم مگر نشنیدید این را همه بلدند امام سجاد چه‌طوری مشرف میشدند؟ ناشناس مشرف میشدند که نشناسد امام را که خدمت کنند، امام ولی خدا، حجت خدا، ناشناس می‌رفتند کسی نشناسد بنابراین عرض کردم امسال...
شریعتی: من خیلی وقت‌ها حاج آقای حسینی در سفر اربعین، سفرهای عمره که حالا آن موقع باب بود حالا حجی که امسال دوستان مشرف می‌شوند خیلی به حال این خادمین غبطه می‌خوردم، با چه صفایی با چه عشقی خدمت می‌کردند.
حجت الاسلام حسینی قمی: من غبطه می‌خورم هم به حال خادمین هم به حال این جوان‌هایی که مادرشان را روی ویلچر می‌برند. پدرشان را روی ویلچر می‌برند و غبطه به یک دسته‌ی دیگر اینهایی که بچه‌های عقب مانده‌ی جسمی یا ذهنی دارند روی ویلچر می‌برند یک سفری من در حج دیدم یک جوانی خانم جوانی داشت ولی گرفتار بیماری شده بود. آن‌قدر عاشقانه به همسرش خدمت می‌کرد می‌گفت این ثواب قابل مقایسه نیست یعنی این روایت‌ها را فهمیده است این هم یک تقاضا، تقاضای بعدی این است که البته این باز برای همه است مخصوصاً برای زائران بیت الله الحرام، می‌خواهی به مکه بروی و اعمال انجام دهی یا نه شما الان می‌خواهی اینجا نماز بخوانی وضعیت تقلیدت را مشخص کن، آقای شریعتی باور می‌کنید بالاخره من سال‌ها روحانی کاروان حج بودم با همه‌ی این تجربه‌ها این مسائل را دارم عرض می‌کنم به زائر می‌گویی مقلد چه کسی هستی؟ می‌گوید خدا رحمت کند مرحوم آیت الله بروجردی، آقای بروجردی هفتاد سال است حالا این خانم نود سالش است برای زمان آیت الله بروجردی هم بوده است می‌گویم حاج خانم آیت الله بروجردی هفتاد سال است فوت کرده الان از چه کسی تقلید می‌کنید؟ می‌گوید از امام، آقا امام هم که فوت کرده است الان از چه کسی تقلید می‌کنید؟ عزیز من مرجع تقلید وقتی از دنیا می‌رود شما حتماً باید مرجع تقلید حی و زنده داشته باشید بله اگر این مرجع تقلید گفت می‌توانی باقی باشی آن یک بحث دیگری است، این الان متأسفانه بپرسید دیگر شما امشب می‌روید مسجدی بپرسید، خواهش می‌کنم این هم رعایت شود. مطلب دیگری هم که می‌خواهم بگویم این است که وسواس کسی پیدا نکند می‌ترسم حاج آقای فرحزاد پنج شش جلسه سخنرانی کردند در سمت خدا بحث کردند.
شریعتی: گفتند خیلی‌ها را از قطار وسواس پیاده کردیم.
حجت الاسلام حسینی قمی: حالا ما سوار قطار وسواس نکنیم کسی را. ببینید خواهش می‌کنم دو سه هفته برای بعضی سه چهار هفته وقت است نمازمان را درست بخوانیم، حمد و سوره را درست بخوانیم این باز برای همه هست اختصاص به حاجی ندارد اما مخصوصاً به حجاج بیت الله الحرام می‌گویم آقای شریعتی حیف است الان می‌ترسم این را بگویم باز دوباره بعضی‌ها گله کنند این بازاری‌ها را دیدید مغازه‌دارهای اطراف حرم امام رضا، اطراف حرم حضرت معصومه، حرم عبدالعظیم، شاهچراغ، اینها چهار پنج تا زبان بلدند آقا نه اینکه حالا عربی صحبت کنند در همین حد کارشان راه بیفتد عربی بلد است، انگلیسی بلد است، آلمانی بلد است، می‌خواهد جنسش را بفروشد بعد تا می‌گویی حمد و سوره می‌گویند حاج آقا خیلی سخت است این را ما یاد نمی‌گیریم. می‌شود فارسی آن را بخوانیم؟ عزیز دل من الان وقت داریم بنشینیم حمد و سوره را بخوانیم عرض کردم به وسواس نیفتیم ولی به هر حال من حالا تجربه‌ی خودم را بگویم نمی‌دانیم حالا بگویم یا نگویم، می‌ترسم یک وقت... سال‌ها روحانی کاروان حج بودیم دیگر زائر می‌آمد حمد و سوره‌اش را که می‌خواند اگر یک زائری بدون هیچ غلطی می‌خواند ما بال در می‌آوردیم ماشاءالله ماشاءالله هیچ غلطی ندارد این، آن وقت سن‌ها بالا رفته است بنده‌ی خدا چهار تا غلط، می‌گوییم هفته‌ی دیگر بیا این چهار تا را درست کن، هفته‌ی دیگر می‌آید چهار تا شده است هشت تا، می‌گویم کاغذت را بده همان چهار تا غلط را که داشتی بدهم. سن گذشته است سخت است ولی مخصوصاً آنهایی که توانای دارند فرصت هم هست این را انشاالله... یک داستانی بگویم جالب اس در کافی و درتهذیب شیخ طوسی و در مجالس شیخ صدوق هست قصه را عزیزان عنایت کنند یکی از اصحاب امام صادق به نام حمّاد حامد، حمّاد، صیغه مبالغه‌اش می‌شود یکی حامد است یکی حمّاد است. حماد بن عیسی می‌گوید من رفتم محضر امام صادق(ع) تا نشستم خیلی جالب است تا نشستم حضرت فرمود که نماز بلدی؟ خیلی جالب است الان فراموش شده است امام ابتدا به ساکن به او فرمود نماز بلدی؟
شریعتی: حساس است روی این نکته.
حجت الاسلام حسینی قمی: الان مثلاً ما یک جا نشستیم بگوییم حالا آقا اشکال ندارد خودم هر جا که می‌روم یک جمعی با دوستان هستیم رفقا می‌دانند می‌گویم من اول حمد و سورهام را می‌خوانم بعد شما بخوانید چه اشکالی دارد؟ خدا رحمت کند جناب شریعتی، آیت الله گلپایگانی من از چند تا از قاری‌ها شنیدم نه یکی, نه دو تا، نه سه تا، نه چهار تا، قاریان خوب ایرانی می‌گفتند ما می‌رفتیم خدمت آیت الله العظمی گلپایگانی قرائت قرآن محضرشان، ایشان می‌گفتند اجازه بدهید من حمد و سورهام را بخوانم شما ببینید حمد و سوره‌ی من درست است؟ چه اشکالی دارد؟
شریعتی: با آن سن و سال و جایگاه.
حجت الاسلام حسینی قمی: با آن سن و سال و جایگاه، من مکرر شنیدم دیدم هر دفعه یکی می‌گوید مکرر به من گفتند قاریان ممتاز قرآن عزیز کشور عزیزمان ما خدمت آیت الله عظمی گلپایگانی می‌رسیدیم ایشان می‌گفتند من حمد و سورهام را بخوانم. من خودم با رفقا که هستم می‌گویم من اول بخوانم بعد هم شما اگر دوست دارید بخوانید. امام صادق به حماد بن عیسی فرمود: نماز بلدی؟ گفت آقا نماز بلدی یعنی چه؟ من یک کتاب در نماز بلدم کتاب حریز احکام نماز من یک کتاب بلدم، حضرت فرمود این حرف‌ها را کنار بگذار بلند شو اینجا دو رکعت نماز برای ما بخوان ببینم آن هم نه فقط حمد و سوره بلند شو، قُم صلِّ، بلند شو اینجا دو رکعت نماز کامل یعنی رکوع و سجود و بین السجود همه را ببینم، می‌گوید حضرت فرمود و من هم دو رکعت خواندم نماز که تمام شد حضرت ناراحت شد فرمود: «ما أقبح بالرّجل» چه‌قدر نازیبا است که پنجاه سال، شصت سال از سن‌تان بگذرد هنوز نماز... بعد آقا خودشان بلند شدند نماز کامل خواندند. که آقای شریعتی عزیز بینندگان عزیز این حدیث در کتاب‌های روایی ما جامع‌ترین احکام در نماز است. خود امام صادق(ع) یک نمازی خواندند بنابراین از این فرصت تا این چند روزی که هست استفاده کنید. تقاضای بعدی که عرض می‌کنم این است که در عین حال که ما حتماً باید از فرصت استفاده کنیم حالا در یادآوری‌ها عرض می‌کنم ولی عبادت یک حدی دارد، امیرمومنان در نهج‌البلاغه حدش را بیان کردند چه فرمودند؟ در بخش حکمت‌ها فرمودند: «إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً» گاهی آدم حال دارد گاهی حال ندارد «إذا اقبلة» وقتی حال داشتی مستحبات را انجام بده حال نداشتی فقط واجبات را انجام بده.
شریعتی: عبادت با نشاط.
حجت الاسلام حسینی قمی: عبادت با نشاط انجام بده اینکه این سفر اول و آخرمان است درست است شاید دیگر نصیب نشود واقعاً هم معلوم نیست که دیگر حج با این همه نوبت و هزینه و سختی کِی نصیب شود. ولی به این معنا نیست که حالا من بروم با بی‌حالی نماز بخوانم، با بی‌حالی طواف کنم، البته یک کاری کنیم که با نشاط باشیم بیخودی این طرف و آن طرف پرسه نزنیم وقت‌مان را تلف نکنیم حرف‌های بیهوده نزنیم، روزهای‌مان را خوب استراحت کنیم شب حال عبادت داشته باشیم به طواف مسجدالحرام و مسجدالنبی و نماز، ولی اگر حال نداشتی من یک حدیث باز بخوانم. حدیث باز در من لا یحضر شیخ صدوق است. خیلی لطیف است امام صادق(ع) فرمود: «دَعِ الطَّوافَ وأنتَ تَشتَهيهِ» گفت من چه‌قدر طواف کنم فرمود تا تشنه‌ی طوافی از طواف بیا بیرون، تا تشنه‌ای بیرون بیا از طواف. دَع یعنی رها کن، «دَعِ الطَّوافَ وأنتَ تَشتَهيهِ» تا تشنه‌ای بیا بیرون. البته عرض کردم مواظب باشیم حرف بیهوده نزنیم، بازار پرسه نزنیم، کار بیهوده نکنیم حال عبادت‌مان درست می‌شود. تقاضای بعدی که عرض می‌کنم خیلی مهم است البته این چهار تای آخر مخصوص زائران بیت الله الحرام است ببینید آقای شریعتی من دیدم دیگر الحمدالله موفق بودیم سالیان سال خدمت زائرین بیت الله الحرام؛ من دیدم آقا بعضی‌ها حاضر نیستند... حضرت ابراهیم چه‌طوری رفت چه کرده است مگر این آیه قرآن نیست سوره ابراهیم آیه 37 آیه‌ی ششم را تلاوت کردیم «رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ» تو را بخدا ذیل همین آیه 37 حضرت ابراهیم تفسیرش را ببینید حضرت ابراهیم مأمور شد دیگر داستانی پیش آمد که مأمور شد هاجر و اسماعیل را آورد در مکه، این داستان قرآن است دیگر، «رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ» هیچ چیز در آنجا نبود.
شریعتی: بیابان برهوت.
حجت الاسلام حسینی قمی: الان هم بیابان برهوت است. الان مگر چیزی است؟ خواندیم تعبیرات امیرمومنان راجع به شهر مکه، اجازه نداشت ابراهیم از مرکب خودش پیاده شود گفتند ابراهیم همین جا برگرد پیاده نشده این طفل شیرخوار را بگذار زمین با مادرش، برگرد برو. هاجر نمی‌گفت إلا من؟ من را به چه کسی داری واگذار می‌کنی؟ «اِلی مَنْ تَکِلُنی» به خدا شما را می‌سپارم. حضرت ابراهیم طفل شیرخوار و هاجر را گذاشت و برگشت. آن وقت خدا ببین چه کرد، داستان اسماعیل را هزار بار شنیده‌اید، آب زمزم بعد هم این آوازهی حضرت ابراهیم. من خواهشم این است این را مخصوصاً به حاجی‌ها می‌گویم تعلقات را از هر قید و بندی که اینجا داری رها کن خودت برو مکه. دیگر لحظه‌ای یک بار تماس با زن و بچه و نمی‌دانم دوستان و مراکز کسب و کار، اینها بیشتر اضطراب زائرین را اضافه می‌کند.
شریعتی: تمرین «الهی هب لی کمال الانقطاع إلیک».
حجت الاسلام حسینی قمی: من دیدم آقای شریعتی باور می‌کنید این نمونه‌هایی که دیدم، داریم لباس احرام ما داریم نیت می‌کنیم، علو نه عزیزم الان ناهار چه گذاشته‌ای؟ عین عبارت، تو داری لبیک اللّهم لبیک... چه کار داری بچه‌ات ناهار چه گذاشته است. حالا یک چیزی می‌خورد دیگر اگر ما بمیریم اینها چه می‌کنند؟ یک ماه چهل روز شما آمدی حج، حالا دائم زنگ بزن که بچه‌ام چه شد و مدرسه‌اش چه شد، غذایش چه شد، مخصوصاً می‌دانید که کسانی هستند که پدر و مادر با هم می‌روند بچه‌ها را می‌گذارند خردسال یا غیر خردسال، یا من خودم دیدم پشت بقیع خدایا تو می‌دانی معاذ الله نه مبالغه دروغ که معاذ الله، پشت بقیع مداح داشت روضه می‌خواند چه روضه‌ای، این هم در گوشی می‌گفت حالا ببین بالاتر از این قمیت دیگر نمی‌خرد، حالا دیگر آمدی اینجا وسط دعا و پشت بقیع جنس را داری با شریک تجاری... یک چند وقتی تعلقات خودمان را از زن و بچه و دوست و رفیق و... الان دیدید که امکانات زیاد است می‌خواهد روزی دو ساعت تماس تصویری داشته باشد با بچه‌ها، با خانمش، با پدر و مادرش، با شریکش، این حال عبادت را میگیرد بعد آن وقت برمی‌گردی می‌گویی که اینها که همیشه بودند ای کاش من... اصلاً اضطراب درونی هم می‌دهد به انسان، این را خواهش می‌کنم...
شریعتی: زمان مثل برق و باد می‌گذرد.
حجت الاسلام حسینی قمی: فرصت تمام می‌شود، تقاضای بعدی که این باز خاص زائران بیت الله الحرام است این است که در این فرصتی که هست اطلاعات و آگاهی‌های دینی خود را زیاد کنیم. اولین د راین جلسات آموزشی که روحانیون کاروان‌ها می‌گذارند شرکت کنید من دیدم در جلسات هم گاهی نمی‌آیند افراد، آخرین نفر می‌آیند اولین نفر می‌روند می‌گوید که کار داشتم اینجا جلسه نمی‌آید بعد فردا در احکام گرفتار می‌شود و می‌گوید من این را نمی‌دانستم و این جلسات هم کافی نیست الان دیگر دنیای ارتباطات است سی‌دی‌های خوبی هست، در فضای مجازی، من خواهش می‌کنم هر کسی یک روز، شما یک سفر چهل روز حج به این بزرگی نمی‌خواهید یک روز برایش وقت بگذاری؟ بروید انتشارات انصافاً کارهای خوبی کردند نشر مشعر، یعنی به هر سلیقه‌ای کتاب بخواهید آنجا هست یک روز خواهش می‌کنم بروید انتشارات سازمان حج و زیارت نشر مشعر؛ در تهران اگر هستید تهران دارد در مراکز استان‌ها هم...
شریعتی: حالا ما می‌توانیم یک پیشنهادی بدهیم که اگر بشود دوستان ما کتاب‌های مرتبط با حج را انتخاب کنند در بخش محصولات فرهنگی سمت خدا قرار دهند و دوستان بتوانند دریافت کنند این کتاب را.
حجت الاسلام حسینی قمی: حداقل چند ساعتی وقت بگذارند کتاب‌های خوب را انتخاب کنند الان مطالعه کنند همراه خودشان ببرند آنجا مطالعه کنند انصافاً هست من نمی‌توانم نام ببرم از بس که کتاب‌ها و سی‌دی‌های متنوع در خور افراد در هر سن و سلیقه‌ای، هر سوادی، کتاب‌های خوبی هست سر بزنند و تقاضای بعدی که دو تا دیگر بگویم و بحثم را تمام کنم یکی اینکه می‌دانید سفر طولانی شده است به خاطر اینکه قریب چهل روز است من خواهش می‌کنم برای استفاده چهل روز خیلی فرصت است باید خدا را شکر کنید الحمد الله بعضی می‌رفتند مقیم کعبه میشدند خیلی جارالله یک سال، دو سال، ده سال، همسایه خانه‌ی خدا میشدند. چهل روز که چیزی نیست آدم مکه و مدینه بخواهد برود ولی حالا به خاطر این زمانی که زائرین در اختیارشان هست خواهش می‌کنم برنامه‌ریزی کنند، کارهای منظم، می‌توانند نمازهای قضایی که دارند آنجا بخوانند، خیرات برای پدر و مادرشان آن‌قدر نمی‌گویند که یک طواف، البته عرض کنم طواف حالا اگر نتوانستند طواف راه‌های دیگر هست نماز بخوانند و قرآن بخوانند. یک حدیثی در من لا یحضر شیخ صدوق است امام سجاد (ع) فرمود: «منَ خَتَمَ القُرآنَ بِمَكَّةَ» کسی یک ختم قرآن در مکه داشته باشد « لَم‌يَمُتْ حَتّي يَري رَسُولَ اللهِ(ص) و يَري مَنزِلَهُ فِي الجَنَّةِ» از دنیا نمی‌رود تا پیامبر را نبیند تا جایگاه خودش را در بهشت نبیند از این دنیا نمی‌رود. بنابراین خواهش می‌کنم سفر چهل روز است خدا را شکر الحمدالله خدا کند این سفر شصت روز شود عرض کردم جارالله میشدند بعضی می‌رفتند آنجا می‌ماندند سال‌ها، از این فرصت از الان برنامه‌ریزی کنید برای نماز و نماز قضا، برای دعا، حدیث از امام صادق است: «إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَوْلَ اَلْكَعْبَةِ عِشْرِينَ وَ مِائَةَ رَحْمَةٍ» خواهشاً حدیث را عنایت کنید خدای متعال در اطراف کعبه صد و بیست رحمت قرار داده است «سِتُّونَ لِلطَّائِفِينَ أَرْبَعُونَ لِلْمُصَلِّينَ وَ عِشْرُونَ لِلنَّاظِرِينَ» شصت تا رحمت برای آنهایی که طواف می‌کنند طواف نمی‌کنید چهل رحمت برای آنهایی که نماز هم نمی‌خوانید بیست رحمت برای آنهایی که نگاه به کعبه می‌کنند.
شریعتی: نگاه به کعبه خودش ثواب است.
حجت الاسلام حسینی قمی: باز در حدیث «وَ مَنْ صَلَّى فِي اَلْمَسْجِدِ اَلْحَرَامِ صَلاَةً وَاحِدَةً» خوشا به حال آنهایی که موافقند حدیث را شیخ صدوق نقل کردند کسی که در مسجدالحرام یک نماز بخواند « قَبِلَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ كُلَّ صَلاَةٍ صَلاَّهَا وَ كُلَّ صَلاَةٍ يُصَلِّيهَا إِلَى أَنْ يَمُوتَ» تمام نمازهایی که تا حالا خوانده است تمام نمازهایی که تا آخر عمر می‌خواند خدا از او قبول می‌کند بنابراین یک فرصت استثنایی است.
شریعتی: فرصت طلایی به معنای واقعی.
حجت الاسلام حسینی قمی: غصه هم نخورید آقای شریعتی من همین جا بگویم ببینید الان به هر حال در فصل حج ازدحام جمعیت است شاید طواف نتوانند بکنند همه چیز هم در طواف خلاصه نمیشود اتفاقاً ما مهلت بدهیم اینهایی که طواف واجب‌شان را دارند انجام می‌دهند آنها به راحتی انجام دهند شاید ثوابش بیشتر باشد و یک حدیثی داریم این هم امیدوار کننده است مخصوصاً زائرین بیت الله الحرام، عرض کردم چند تای آخر مال زائرین است. کسی به امام کاظم اقا موسی بن جعفر (س) گفت من آقا در مسجدالحرام هستم «أنظر الی الناس» می‌بینم مردم دارند طواف می‌کنند و من نمی‌توانم غصه می‌خورم توانایی ندارم ازدحام جمعیت است شلوغ است.
شریعتی: همه حسرت است تماشای این زائرین.
حجت الاسلام حسینی قمی: چه‌قدر این حدیث قشنگ است آقا فرمود« لا علیک ان المؤمن إذا خرج من بیته یؤم الحج» غصه نخور زائر بیت الله از آن لحظه‌ای که زائر از خانه‌اش بیرون می‌آید می‌خواهد به مکه برود «لا یزال فی طواف وسعى حتى یرجع» خدا دائم ثواب طواف و سعی برایش می‌نویسد تا برگردد. بنابراین اصرار بر اینکه حالا کسی در توانش نبود اشکالی ندارد طواف نتوانست نماز بخواند، نماز نتوانست نگاه به کعبه، نگاه به کعبه و هم تلاوت قرآن، و حرف آخر تذکر چهاردهم این است که خواهشم این است که الحمدالله همه‌ی اینهایی که بنا بوده است بروند ثبت نام کردند و کارهای‌شان را انجام دادند تو را به خدا مواظب باشید در قصه‌ی حج کسی را از حج منصرف نکنید یک داستان بگویم باز در کافی و تهذیب شیخ صدوق است اسحاق بن عمار، از اصحاب درجه یک امام صادق، می‌گوید به امام گفتم آقا یک کسی آمد با من مشورت کرد که مکه بروم یا نه؟ من دیدم خیلی حال ندارد گفتم نمی‌خواهد بروی، اقا حال نداری یعنی چه؟ مگر حج همین‌طوری است شما حال نداری نمی‌خواهد بروی؟
شریعتی: واجب است دیگر.
حجت الاسلام حسینی قمی: واجب است بله یک وقت یک کسی در توانش نیست استطاعت بدنی ندارد نباید برود، روزه اگر کسی در توانش نیست نباید بگیرد، گفتم آقا من به او گفتم که نمی‌خواهد بروی، امام(ع) فرمود اسحاق «ما اخلقک ان تمرض سنة» حقت است به خاطر این مسئله‌ی بیخودی که جواب دادی یک سال گرفتار بیماری شوی، خودش می‌گوید یک سال مریض شدم. الان نگویید این‌قدر عقوبت سنگین؟ از اسحاق بن عمّار توقع نبود اسحاق بن عمار صحابه‌ی درجه یک، امام از او توقع ندارد این‌طوری فتوا بدهد. به خاطر نظر اشتباهی که داد که حال نداری نمی‌خواهد بروی، خواهش می‌کنم در همه‌ی مسائل ما به این آسانی... چه‌طور آقا در همه جا باید بروی به یک متخصص مراجعه کنیم به مسائل دینی که می‌رسد همه صاحب نظر می‌شوند؟ خواهش می‌کنم در مسئله‌ی حج کسی را از حج باز ندارید بگذارید مسئله را برود از مرجع تقلید سوال کند.
شریعتی: بسیار خوب خیلی ممنون و متشکرم از شما حاج آقای حسینی و خیلی ممنون و سپاسگزارم از توجه شما تا این لحظه، دوستانی که مشرف می‌شوند حتماً آنجا ما را یاد کنند و خیلی‌ها که با حسرت در انتظار زیارت بیت الله هستند و امیدوارم به زودی باب عمره هم باز شود که یک مقداری شرایط بهتراست و بله تسهیل می‌شود زیارت بیت الله الحرام، آیات را بشنویم بعد از تلاوت آیات در دقایق و لحظات پایانی با احترام و با افتخار همراه شما هستیم و در کنار شما، عزیزانم صفحه‌ی 303 قرآن کریم را تلاوت می‌کنند. اللّهم صل علی محمّد و آل محمّد و عجّل فرجهم.
اللّهم صل علی محمد و آل محمد
صفحه‌ی 303 قرآن کریم
اللّهم صل علی محمد و آل محمد
شریعتی: اللّهم صل علی محمّد و آل محمد و عجّل فرجهم خدا را حلقه‌ی کعبه است این یا حلقه‌ی مویت، بخوان امسال ما را هم به بیت الله گیسویت. انشاالله زیارت همه ما شود زیارت بیت الله الحرام که امروز طواف کردیم و نماز طواف خواندیم و با نکاتی که حاج آقای حسینی گفتند در حسرت یک حج الحمدالله رب العالمین اوقات‌مان گذشت که به تعبیر حاج آقای عابدینی عزیزمان همین حسرت هم می‌تواند ما را پیش ببرد و جلو ببرد. خیلی فرصت نداریم در لحظات و دقایق پایانی برنامه هستیم حاج آقای حسینی نکته‌های پایانی را بفرمایند و انشاالله خداحافظی کنیم.
حجت الاسلام حسینی قمی: اتفاقاً جناب آقای شریعتی چون در آستانه‌ی شهادت امام صادق(ع) هستیم عرض کنم که بیشترین روایت حج هم از امام صادق و امام باقر علیهم السلام است من یک داستانی بگویم برای اینکه عزیزان بدانند ما چه‌قدر مدیون امام صادق در حج و درهمه‌ی احکام هستیم مخصوصاً در حج، این را تأکید دارم برای اینکه انشاالله عزیزان در آستانه‌ی شهادت حضرت سنگ تمام بگذارند سنگ تمام که نمی‌توانیم ما هر کاری هم کنیم نمی‌توانیم...
شریعتی: در حد بضاعت‌مان.
حجت الاسلام حسینی قمی: خدا رحمت کند آیت الله عظمی بروجردی را، در زمان ایشان یک وقتی یک سلسله هدایایی از طرف پادشاه عربستان برای ایشان فرستاده بودند توسط سفیرشان، ایشان هدایا را قبول نکردند فرمودند من بنا ندارم از سلاطین چیزی را بپذیرم. فقط قرآنی بود مصحف، مقداری از پرده کعبه اینها را قبول کردن بقیه را رد کردند، یک کار بسیار زیرکانه‌ای ایشان کردند گفتند حالا هدیه‌ی سلطان من چه به آنها پس بدهم؟ « وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها» به احسن از این هدایا، یک روایتی را فرستادند برای اینها، روایت مگر اینها خودشان کم روایت داشتند؟ ببینید زیرکی این مرد، روایت در مورد توصیف حج بود که تمام مناسک حج در این روایت یا تمام یا اکثرش آمده است باز هم اینکه چیزی نیست که اینها خودشان هم دارند. هنر این مرد بزرگ این بود روایت اولاً از امام صادق(ع) و ثانیاً در منابع اهل سنت.
شریعتی: چه‌قدر خوب چه حسن سلیقه‌ای.
حجت الاسلام حسینی قمی: حدیثی از امام صادق در صحیح مسلم قدیمی‌ترین منابع اهل سنت در توصیف حج و احکام حج که ایشان در نامه مرقوم فرموده بودند که من خواستم به شما هدیه‌ای بدهم این هدیه را می‌دهم که تمام احکام حج یا بیشتر احکام حج در این آمده است. چه چیزی خواستند با این کار به اینها یاد بدهند؟ متوجه‌شان کنند؟ خواستند به آنها بگویند که بدانید اگر حج هم دارید به برکت امام صادق(ع) اگر احکام حج امروز... لذا می‌دانید ما در حج اختلاف چندانی نداریم با اهل سنت، طواف‌مان هفت دور است، سعی‌مان هفت دور است، شروع مطاف و پایان مطاف‌مان، شروع سعی و پایان سعی، عرفات...
شریعتی: مشترکیم.
حجت الاسلام حسینی قمی: تمام احکام، چرا مشترکیم؟ چون آنها احکام حج را از امام صادق گرفتند این هنر بزرگ امام صادق(ع) بود بنابراین ما تمام احکام یک عبارتی دارد مرحوم شیخ مفید رضوان الله علیه می‌نویسد « لَمْ يَنْقُلِ الْعُلَمَاءُ عَنْ أَحَدٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ» از احدی از اهل بیت به اندازه‌ای که از امام صادق روایت شده است ما از هیچ کدام به این اندازه روایت نداریم که اول بحث‌مان عرض کردم. این عبارت شیخ مفید است « فان اصحاب الحديث قد جمعوا اسماء الرواة» راویان از امام صادق اسامی‌شان را جمع کردند شده است 4000 راوی، که حالا ممکن است یک روایت نقل کرده باشند از امام صادق ممکن است مثل محمد بن مسلم بیش از 6000 روایت نقل کرده باشد. یک اشاره‌ی خیلی کوتاه‌ی بحث مفصل است عرض می‌کنم امام صادق(ع) در این فرصت پنج خدمت بزرگ در مکتب خودشان به شیعه انجام دادند فهرستش را عرض می‌کنم یک: تربیت شاگردان، شاگردان فراوانی که حضرت در این فرصت تربیت کردند. شما نام محمد بن مسلم را می‌شنوید، زراره را می‌شنوید، أبان را می‌شنوید که خودش می‌گوید من سی هزار حدیث از امام صادق یاد گرفتم البته می‌دانید احادیث متأسفانه به مرور زمان از دست ما رفت لذا گفتیم کل روایاتی که از امام صادق امروز ما داریم 38000 حدیث است ولو أبان یک تنه سی هزار حدیث... ولی در مرور حوادث و خدمت دوم: خدمت تربیت تخصصی شاگردان است الان ببینید در دنیا می‌گویند رشته‌ها را تخصصی کنید طب صدها رشته تخصصی پیدا کرد این کار را هم امام صادق 1400 سال پیش کردند. احصاب‌شان را بر اساس تخص‌صها در فقه، کلام، حدیث، امامت، هر بخشی را در یک... خدمت سوم تدوین احادیث است می‌دانید شعار حسبنا کتاب الله که دادند خیلی از روایت‌ها از دست رفت و ضربه‌ی بزرگی بود به حفظ احادیث پیامبر، پیامبر خدا تا از دنیا رفتند گفتند حسبنا کتاب الله، روایت نمی‌خواهیم. امام صادق(ع) دستور دادند روایت را بنویسید مرحوم آقا بزرگ تهرانی در الذریعه دویست مؤلف را نام می‌برد که هفتصد و چهل و سه کتاب در زمان امام صادق نوشتند تکرار می‌کنم 200 مؤلف 743 کتاب به امر امام صادق(ع) الذریعه جلد ششم مفصل ایشان آوردند. خدمت چهارم: توجه به نسل جوان بود اینکه فراوان شنیدید امام صادق(ع) ابوجعفر احول را اعزام کردند به بصره داستانش را یک وقتی عرض کردیم زود برگشت آقا فرمود چرا؟ گفت آقا مردم استقبال نکردند، فرمود: علیک بالاحداث؛ حدیث یعنی نسل نو، برو سراغ نسل نو سراغ جوان‌ها، و خدمت پنجم آخرین بخشی که عرض می‌کنم مبارزه‌ی امام صادق با قیاس، متأسفانه به دلیل همان ننوشتن و تدوین نشدن روایات، اجازه ندادند روایات نوشته شود احادیث دست مردم نبود مسائل فقهی فراوان بود جوابش را نداشتند سراغ قیاس می‌رفتند که حضرت با این قصه مفصل مبارزه کردند که انشاالله در یک جلسه‌ی دیگری خواهیم گفت.
شریعتی: انشالله، خیلی ممنون و متشکرم از شما بچه‌ها، نوجوان‌ها، جوان‌ها، پدرها، مادرها، هر چه‌قدر می‌توانند حالا هیئت‌ها و جلساتی که همیشه به صورت مستمر برگزار می‌شود که جای خود و خودمان هم در حد وسع و بضاعت‌مان در ایام شهادت امام صادق(ع) قدمی برداریم امیدوارم که این هفته‌ی ما مزین به نام امام صادق(ع) باشد و همه لحظات زندگی‌مان بخواهیم به حضرت سلام کنیم و صلوات بفرستیم حاج آقای حسینی دعا کنند و انشاالله خداحافظی کنیم.
حجت الاسلام حسینی قمی: خدا را قسم می‌دهیم به حق محمد و آل محمد به حق وجود امام صادق(س) خدایا همه‌ی مریض‌ها لباس عافیت بپوشان. گرفتاری‌ها برطرف بفرما. ملتمسین دعا حوائج‌شان را برآورده به خیر بفرما. گذشتگان‌مان غریق رحمتت بفرما. به حق محمد و آل الطاهرین.
شریعتی: الهی آمین خیلی ممنون و متشکرم از لطف و همراهی و مرحمت شما، کبوتر دل‌مان را راهی بقیع نوراین می‌کینم و به امام صادق سلام می‌کنیم و صلوات می‌فرستیم. تا فردا و تا سلامی دوباره.