1402-02-13-حجت الاسلام نظافت- اصول ارتباط مؤثر در خانواده و جامعه(عزت نفس)

حجت الاسلام نظافت: الحمدالله به شما عرض کردم رمضان باید پاک کند آدم‌ها را خدای متعال دید ما پاک نشدیم گفت یک بیماری بفرستیم تا...
شریعتی: اختیار دارید بزرگوارید.
حجت الاسلام نظافت: چون می‌گویند بیماری خاصیتش این است که ثواب ندارد اما موجب ریزش گناهان است.
شریعتی: انشاالله برای شما ارتقاء درجه باشد.
حجت الاسلام نظافت: انشاالله، ریزش گناه باشد انشاالله.
شریعتی: خیلی از حضورتان ممنونم و متشکرم از لطف همه‌ی مخاطبان عزیزمان هر کسی هر بیماری دارد ‌انشاالله در صحت وسلامت باشد به حق حضرت رضا که روزهای چهارشنبه‌ی ما مزین به نور ایشان است امیدوارم زیارت‌شان به زودی نصیب همه‌ی ما شود. ببینیم حاج آقای  نظافت چه برای‌مان به ارمغان آوردند و بناست انشاالله چه نکاتی را بشنویم.
حجت الاسلام نظافت: بسم الله الرّحمن الرّحیم و به نستعین، حالا که بحث بیماری کردید بخشی از حلاوت زندگی بعد از بیماری است.
شریعتی: یعنی صحت که می‌آید سراغ‌مان.
حجت الاسلام نظافت: صحت تکراری دیگر لذت ندارد قدرش را نمی‌دانیم اینها زندگی را شیرین می‌کند.
شریعتی: یک جاده خاکی باید باشد که قدر آسفالت را بدانیم.
حجت الاسلام نظافت: یعنی در فراز و فرودها است که زندگی را حتی از نظر مادی شیرین می‌کند از جهت اینکه ما یاد خدا می‌افتیم گناهان‌مان می‌ریزد آن یک بحثی اما اگر بحث دو دو تا چهارتای مادی را هم حساب کنیم این حکمت خدای متعال است. که این‌طوری زندگی گواراتر می‌شود. ما بحث‌مان در جلسات پیشین در مورد عزت بود و یک بخش از عوامل عزت بحث آداب است آقای شریعتی « الْآدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ» آداب زیورهای همیشه تازه است هر زیوری کهنه می‌شود هر مدی از مد می‌افتد رعایت آداب بسیار اهمیت دارد و ما بزرگ‌ترها باید با عمل‌مان و بعد با زبان‌مان یک کاری کنیم که آداب کم رنگ نشود حالا دیروز سالروز شهادت شهید مطهری عزیز بود و روز معلم و تکریم مقام معلم بود.
شریعتی: به شما هم تبریک می‌گوییم.
حجت الاسلام نظافت: تشکر، حقیقتش این است که همه‌ی ما باید به بچه‌های‌مان یاد بدهیم برخورد زیبای معلم‌ها را خود معلم‌ها هم شأن خودشان را حفظ کنند و عزت‌شان را حفظ کنند ولی ما هم عزت آنها را حفظ کنیم گاهی دیده می‌شود  در این فضای مجازی یک معلم یک خطایی می‌کند این را برجسته‌اش می‌کنیم و پشت سر آن معلم تحقیر آمیز صحبت نکنیم بریم معلم را کنار بکشیم مهربانانه بگوییم معلم را از چشم بچه‌مان نیندازیم چون دیگر این بچه با بی‌اعتمادی... چون این می‌خواهد با معلم یک سال را سپری کند گاهی از این اتفاقات می‌افتد سلایق معلم‌ها متفاوت است گاهی ممکن است معلم یک اشتباهی هم بکند حقوق متقابل است فقط بچه‌ی ما گردن معلم حق ندارد معلم هم حق دارد یک طرفه نیست معلم بایستی مهربان باشد، عاشق رشد این بچه‌ها باشد حق‌شان را ادا کند، معلم باید مراقب عدالت باشد یک نفر پدرش پولدار است روز معلم ممکن است هدیه‌ی خوبی بیاورد یک کسی ممکن است هیچ چیزی نیاورد گاهی آدم مواجه می‌شود که ناخوداگاه ممکن است تحت تأثیر قرار می‌گیرد آن بچه‌ای که هدیه نیاورده است تحت تأثیر قرار می‌گیرد اگر کسی هدیه نیاورده است نباید فکر کند فرقی گذاشته شد. از آن طرف خانواده‌ها جامعه حکومت و نظام برای معلم شأن قائل باشد که اگر ما آموزش و پرورش‌مان بهتر از این ظاهر می‌شد بسیاری از این مشکلات نبود و حل می‌شد، نتوانستند.
شریعتی: دیروز آقا گلایه کردند از مدیریت آموزش و پرورش.
حجت الاسلام نظافت: بله، و وزاری قبلی به نحوی باید استغفار کنند و به همین راحتی شانه ندهند آنهایی که نمی‌توانند توان ندارند کار بسیار سختی است همه هم بحث پول نیست بحث عشق هم هست ما معلم‌های مستضعفی داریم که عاشقانه کار می‌کنند در روستاها و موفق عمل می‌کنند ولی بعضی هستند که شیطان می‌آید مشکلات مادی را پررنگ می‌کند حکومت وظیفه دارد مشکلات مادی معلم رسیدگی کند ولی معلم عاشق کارش نباشد اگر معلم این شأن را تنزل دهد در حد مسائل مادی این دیگر موفق نخواهد شد و به هر حال دعاگوی همه‌ی معلمان عزیزمان هستیم و تقاضا می‌کنیم که معلمان‌مان را فراموش نکنیم اولین  معلم پدر و مادر ما بودند بعد هم معلم کلاس اول یادمان نرود اینها هر جا هستند همیشه دعای‌شان کنیم و بچه‌های ما بدانند که ما برای معلم‌ها احترام قائلیم خود معلم‌ها هم شأن خودشان را انشاالله حفظ کنند. تبریک عرض می‌کنیم خدمت همه‌ی معلم‌های عزیز.
شریعتی: ما هم تبریک می‌گوییم به همه‌ی معلم‌های عزیز هر کسی که یک چیز کوچک حتی از آنها یاد گرفتیم انشاالله که همه‌ی عزیزان‌مان در صحت و سلامت باشند و این آرزوی قلبی ما است و برای همه آرزوی موفقیت می‌کنیم.
حجت الاسلام نظافت: در رابطه‌ی با عزت گاهی ما روایاتی داریم که می‌بینیم چه‌قدر لطیف ورود پیدا کردند آداب جزئی را برای ما بیان کردند برای اینکه خلاصه آن عزت همه جانبه را توجه کنیم یعنی یک عامل و عامل نیست من شاید ده پانزده جلسه در مورد عزت صحبت کردیم ولی هر چه مطالعه می‌کنم می‌بینم از این منظر که نگاه می‌کنم در روایات و اهل بیت ناصحانه، مشفقانه، عاشقانه، به ما آموزش دادند تذکر دادند دوست داشتند شیعیان‌شان محبین‌شان آدم‌های محترم و فرهیخته‌ای باشند یک روایت خیلی قشنگ است از امام صادق(ع) که یک وقت آقا یک کسی به آقا گفت که این مخلوقات را شاید در حج بوده همه را جز خلق خدا می‌دانید؟ یعنی جز آدم به حساب می‌اورید؟ فرمود «أَلْقِ مِنْهُمُ» یعنی یک دسته را از آدم بودن خارج کن یعنی صورت گاهی صورت انسان است باطن باطن حیوان می‌شود و دنیا فرصتی است برای اینکه این باطن را هم انسانی کنیم اصلاً برای همین است که بعد که مردیم زیبا محشور شویم.
شریعتی: برگردیم به فطرت‌مان.
حجت الاسلام نظافت: بله، یعنی ما با این شکل ظاهری همه محشور نمی‌شویم با قیافه‌هایی محشور می‌شویم که گاهی خودمان از خودمان متنفر می‌شویم خودمان از خودمان فراری می‌شویم الان باطن را نمی‌بینیم اسلام کارش این است هنرش این است که باطن را مثل ظاهر کند امیرالمومنین در یکی از خطب نهج البلاغه دارد که وقتی می‌خواهند گله کنند از بعضی «فَالصُّورَةُ صُورَةُ إِنْسَانٍ وَ الْقَلْبُ قَلْبُ حَیَوَانٍ» شکل‌شان مثل انسان است باطن‌شان مثل حیوان است حالا در آن روایت دارد که حضرت فرمود هشت دسته را آدم حساب نکنید اول «التارِكَ للسِّواكِ» اگر کسی مسواک زدن را ترک می‌کند خیلی عجیب است و چه‌قدر سفارش کردند راجع به مسواک و فرمود آن‌قدر راجع به مسواک گفته شده که ما فکر کردیم که جز واجبات است مستحب مؤکد است. چه‌قدر اهمیت دارد و این خیلی برخورد تند و شدیدی است این را دیگر آدم حساب نکن چرا؟ چون او کاری ندارد که دیگران چه حسی دارند دیگران باید از دیدار ما لذت ببرند بهجت پیدا کنند اذیت نشوند فرمود فرشته‌ها می‌خواهند این قرآن شما را بگیرند ببرند بالا آنها که نباید اذیت شوند یعنی فرشته‌ها که همراه ما هستند اینها معلوم است که از بوی بد دهان اذیت می‌شوند الّا آن بوی بدی که ناشی از یک عمل صالح است مثل روزه.
شریعتی: روزه داری در ماه مبارک رمضان.
حجت الاسلام نظافت: اینها استثنا است ولی اگر کسی بی‌توجه است به غذایی که می‌خورد و...
شریعتی: بهداشت دهان و دندانش.
حجت الاسلام نظافت: بهداشت دهان و دهان این را حساب نکنید، این یک. حالا اگر کسی رعایت نمی‌کند می‌شود پیامکی کرد ناشناس اصلاً این هم خیلی مهم است الان آقای رکنی هم تذکر خوبی به من دادند گفتند بحث عزت را می‌کنید توجه هم بدهیم که باید عزت دیگران را هم حفظ کنیم الان ما بیشتر داریم می‌گوییم که چه کار کند هر کسی خودش عزت خودش را حفظ کند حالا اگر کسی مسواک نمی‌زند من می‌خواهم تذکر بدهم جلوی جمع نباید بگویم حتی اگر بتوانم به صورت ناشناس بگویم که جلوی من شرمنده نشود بهتر است حفظ عزت و حرمت...
شریعتی: کرامت انسان‌ها و دوستان.
حجت الاسلام نظافت: «حرمة المؤمن أعظم حرمة من الكعبة» احترام مومن از احترام کعبه بالاتر است ما خیلی ضربه‌های معنوی می‌خوریم به خاطر حرمت شکنی‌ها و بی‌توجهی و دل‌شکستن‌ها و توجه نکردن به این که تک تک آدم‌ها شأنی دارند در این نظام.
شریعتی: محترم باشیم و محترم بشمریم.
حجت الاسلام نظافت: آفرین هر دو را باید داشته باشیم یک طوری رفتار نکنیم که دیگران عزت و حرمت ما را بشکنند ما کوتاهی نکنیم آنها کوتاهی کردند آنها ضربه می‌خورند. ولی ما برای دیگران حرمت‌شان را تا می‌توانیم حفظ کنیم. دوم فرمود: «و المُتَرَبِّعَ في مَوضِعِ الضِّيقِ» متربع یعنی کسی که چهار زانو می‌نشیند اولاً که می‌دانید پیامبر اکرم چهار زانو کلاً نمی‌نشست یا دو زانو بود یا قرفسا، قرفسا یعنی زانوها را در بغل می‌گرفت یعنی تواضع دیگر از سر و رو می‌بارید. شخص اول عالم امکان در متواضع‌ترین شکل ظاهر می‌شد راه رفتنش نشستنش، این چیزها برای ما واجب نیست ولی حداقل در جای تنگ چهار زانو ننشین بنده‌ی خدا.
شریعتی: بقیه معذب باشند.
حجت الاسلام نظافت: بقیه معذب باشند گاهی در حرم امام رضا، در مسجد گوهرشاد، در حرم امام حسین، آنجایی که ما دیگر باید عشق بورزیم و از این طریق خودمان را به امام نزدیک کنیم می‌بینم آقا نماز مثلاً قد قامت الصلاة هنوز دنبال جا می‌گردند عده‌ای و افرادی می‌توانند یک مقدار جمع‌تر شوند اما نمی‌نشینند. جمع‌تر نمی‌ایستند و این‌قدر قرآن بیشتر مسائل کلان را می‌گوید دیگر مسائل جزئی را قرآن کم ورود پیدا کرده است این تفسیرش در روایات است ولی از قضا در مورد نشستن آیه داریم «إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ» اگر به شما گفته شد جا بدهید جا بدهید تا خدا به شما وسعت بدهد یعنی تو یک رحم نمی‌کنی این مقدار محبت نمی‌کنی یک ساعت یک مقدار جمعه و جورتر بنشین. شب‌های عاشورا معمولاً مجالس شلوغ‌تر است جا کم می‌آید خیلی جاها، ما که روی منبریم می‌بینیم مثلاً صلوات می‌فرستم می‌گویم که یک کمی بیایید جلوتر یک کمی مهربان‌تر می‌بینم طرف بلند می‌شود باز می‌نشیند باز به جای چهارزانو هشت زانو می‌نشیند یعنی ملاحضه‌ی این هم می‌کند که اذیت نشود تا آخر جلسه، خوب نیست فرمود این را آدم حساب نکن.
شریعتی: چه‌قدر ظریف و لطیف به این نکات دین ما توجه دارد.
حجت الاسلام نظافت: این نشان سنگدلی و قساوت قلب، تو کز محنت دیگران بی‌غمی** نشاید که نامت نهند آدمی. این روحیه را باید ترویج کنیم و از نظر معنوی خیلی اثر دارد ما فکر می‌کنیم که فقط یا الله اثر دارد یا الله اثر نمی‌گذارد چون مقدماتش را نداریم یا الله اگر اثر گذاشته باشد در همین حس است.
شریعتی: و همین‌ها است که ما و شخصیت ما را می‌سازد و رشدمان می‌دهد.
حجت الاسلام نظافت: بله، و ما را از دیگران متفاوت می‌کند.
شریعتی: و بزرگ‌مان می‌کند.
حجت الاسلام نظافت: «مُسْتَنَّةً بِسُنَنِ أَوْلِيَائِكَ» ما باید خودمان را معطر به عطر اخلاق ائمه معصومین شویم. بعضی از علما این‌گونه بودند آقای شریعتی گرمای محبت درون‌شان را حس می‌کردند نزدیک که می‌شد. می‌فهمیدی که با عشق دارد نگاهت می‌کند می‌سوزد برایت دوستت دارد واقعاً، به خاطر اینکه تو مخلوق محبوب او هستی. ما الان یک نقاشی را اگر دوست داریم به نقاشی‌اش احترام می‌گذاریم جلوی چشم او نقاشی را نمی‌اندازیم می‌خواهیم به او احترام کنیم به نقاشی‌اش احترام می‌کنیم.
شریعتی: یک به به می‌گوییم یک آفرینی می‌گوییم.
حجت الاسلام نظافت: خدا را واقعاً اگر دوست داریم آدم‌ها آیت الله هستند نشانه‌ی خدا هستند باید برای‌شان حرمت قائل باشیم ارزش قائل باشیم به هر حال این خیلی مهم است که تربع فی موضع ضیق، یعنی چهار زانو نشستن در جای تنگ یکی از مثال‌ها این است که آقا قساوت پیدا کردی سنگ‌دل شدی و رشد نکردی یعنی از یک کودک انتظار است کودکان گاهی شده وسط جمع می‌خوابند دیدیم در جلسات می‌گوییم عیب ندارد کودک است به او حق می‌دهیم به او رحم هم می‌کنیم. ولی کودک چهل ساله نمانیم این بد است کودک چهل ساله آن کودکی‌اش منفور است آدم چهل ساله و پنجاه ساله، خودش منفور نیست...
شریعتی: بچه یک کاری می‌کند بگذارید بچگی کند.
حجت الاسلام نظافت: تا رشد کند در یک مناجات، می‌دانید که پانزده مناجات هست در مفاتیح به نام خمسة عشر، چه قدر زیباست یک گنجینه‌هایی است چه‌قدر محرومیم خدا رحمت کند بعضی از اساتید را، اینها در دعای درس‌شان می‌خواندند این مناجات‌ها را، مناجات دوم مناجات الشاکین است که حالا یک وقتی وقت بود تفصیلی باید... که اگر کسی حال عبادت ندارد همین حال نداشتن را می‌تواند وسیله‌ی ارتباط قرار دهد یعنی برود شکایت کند.
شریعتی: چرا من این‌طوری هستم.
حجت الاسلام نظافت: چرا من این‌طوری هستم خودش حال می‌آورد آنجا از چهار چیز امام سجاد گفتند شکایت کنیم اول نفس اماره «إِلٰهِى إِلَيْكَ أَشْكُو نَفْساً بِالسُّوءِ أَمَّارَةً، وَ إِلَى الْخَطِيئَةِ مُبادِرَةً» دوم از شیطان «الِٰهِى أَشْكُو إِلَيْكَ عَدُوّاً يُضِلُّنِى» دشمنی که من را گمراه می‌کند «وَشَيْطاناً يُغْوِينِى، قَدْ مَلَأَ بِالْوَسْواسِ صَدْرِى» سوم «إِلٰهِى إِلَيْكَ أَشْكُو قَلْباً قاسِياً» اگر در جای تنگ چهار زانو بنشینم اگر گرفتار می‌بینم رحمم نمی‌آید بدانم این قلب قسی است و باید به خدا از این قلب شکایت کنم تا این مشکل را خدا حل کند. «مَعَ الْوَسْواسِ مُتَقَلِّباً» قلبی که با اندک وسوسه‌ای مسیرش کج می‌شود «وَبِالرَّيْنِ وَالطَّبْعِ مُتَلَبِّساً» پر از زنگار اصلاً دیگر مهر زده شده است چهارمی این است «وَعَيْناً عَنِ الْبُكاءِ مِنْ خَوْفِكَ جامِدَةً» قلب که قسی باشد آدم دیگر اشک ندارد اشک که نباشد آدم لذت ندارد لذت‌هایش مثل حیوانات بخور از خوردن و خوابیدن لذت ببر اینها به هم ربط دارد.
شریعتی: اشک است که دل را جلا می‌دهد و دل، دل می‌شود.
حجت الاسلام نظافت: بله، خدمت‌تان عرض کنم که این سوم امام صادق فرمودند که «وَ اَلدَّاخِلَ فِيمَا لاَ يَعْنِيهِ» کسانی که ورود پیدا می‌کنند در کارهایی که به آنها ربطی ندارد فضولی در زندگی دیگران، تجسس، اختلاف دارند خیلی چیزهایی که به ما ربط ندارد سرک کشیدن «لا تجسّسوا» تجسس نکنید تجسس حرام است. چرا خدا ما را کنجکاو و فضول آفریده برای اینکه از حقایق عالم سر در بیاوریم خودت را روانکاوی کن، عیب‌های خودت را بفهم، دنبال کشف عیب‌های خودت باش تا فضول نباشیم فاضل نمی‌شویم یعنی تا نخواهیم فضولی کنیم بفهمیم آیات قرآن را...
شریعتی: سر در بیاوریم عالم چه خبر است.
حجت الاسلام نظافت: عالم چه خبر است حقایق آیات قرآن ولی وقتی من این ظرف دلم را با آن فضولی مثبت و کنجکاوی مثبت پر نمی‌کنم می‌آید در مسیر دیگر، ورود پیدا می‌کنم در روایت داریم که امام صادق (ع) می‌فرمودند که پیامبر اکرم (ص) فرمودند « مِن فِقهِ الرجُلِ قِلَّةُ كَلامِهِ فيما لا يَعنيهِ» از علامت‌های فقیه بودن یعنی آگاهی عمیق دینی داشتن نه فقه اصطلاحی فرمود این است که کلامش کم می‌شود مگر در چیزهایی که به او ارتباط دارد چون وقتی حرف می‌زنم دارم انرژی هدر می‌دهم در این ثانیه دارم حرف می‌زنم ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا شما گیر بدهی به زندگی دیگران. خیلی بد است و ما هم گاهی غافل می‌شویم. اینها هم بعد چه‌قدر اثر دارد در آن نمازی که می‌خواهیم با حال بخوانیم نمی‌توانیم نماز با حال داشته باشیم سیره‌ی پیامبر در روایت داریم «یخْزُنُ لِسَانَهُ إِلَّا عَمَّا یعْنِیهِ» یعنی زبانش را زندان می‌کردند نگهش می‌داشت چیزهایی که به او ارتباط داشد حالا ارتباط‌ها گاهی مستقیم است گاهی غیر مستقیم است. غیر مستقیم آن چگونه است؟ یک آقایی دارد خلافی می‌کند نگویم دودش در دراز مدت در چشم من هم می‌رود. سرنشین‌های یک کشتی هستیم این را باید نگویند که آقا دخالت نکن فضولی نکن این فضولی نیست این خیرخواهی است امر به معروف فرمود « مـَصـْلَحـَةً لِلْعـَوامِ» مصلحت عموم مردم است چه کاری کردیم آقای شریعتی که مترقی‌ترین، انسانی‌ترین اصل، تا می‌گوییم یک حالت دلهره‌ای درست می‌شود امر به معروف اگر بفهمیم می‌فهمیم که مترقی‌ترین اصل است ولی نمی‌دانم چرا این‌طوری است که آدم‌ها انگار امر به معروف و نهی از منکرشان بد نتیجه می‌دهد بد عمل می‌کند.
شریعتی: یک جاهایی بلد نیستیم.
حجت الاسلام نظافت: لطیف نیستیم لطافت نداریم یعنی عمل ما باید آمر باشد بعد زبان، حالا که هفته‌ی معلم هم هست این روایت را برای خودم بخوانم چون من هم در کسوت معلمی قرار گرفتم.
شریعتی: خدا انشاالله حفظ‌‌‌تان کند.
حجت الاسلام نظافت: فرمود «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً» امیرالمومنین در نهج البلاغه دارد فرمود اگر کسی خودش را امام قرار داد حالا پدریم امام بچه‌های‌مان هستیم دیگر یا معلم هستیم سر کلاس یا مدیر یک جایی هست «فَلْيَبْدَأْ بِتَعْلِيمِ نَفْسِهِ» اول به خودش یاد بدهد « قَبْلَ تَعْلِيمِ غَيْرِهِ» قبل از اینکه بخواهد به دیگران یاد بدهد.
شریعتی: چه کلام بلندی.
حجت الاسلام نظافت: بعد معلم احترام دارد دیگر حضرت فرمودند « مُعَلِّمُ نَفسِهِ و مُؤدِّبُها أحَقُّ بالإجلالِ» اگر یک چیزی پیدا کرد دید معلم خودش است آن احترامش از معلم دیگران بیشتر است معلم دیگران هم احترام دارد.
شریعتی: ولی معلم خودت باش قبل از اینکه معلم دیگران باشی.
حجت الاسلام نظافت: اول دید چیزی پیدا کرد آن احترامش از معلم دیگران بیشتر است بعد فرمود «و ليَكُن» چون معلم باید آموزش دهد باید تربیت هم بکند به بهانه‌ی شیمی و ریاضی و فیزیک و خواندن و نوشتن در هر سطحی که هستند بعد فرمود «تأديبُهُ بسِيرَتِهِ قَبلَ تأديبِهِ بلِسانِهِ» ادب کردنش با روش باشد قبل از اینکه با زبان بگوید.
شریعتی: یعنی از رفتار تو و از منش تو و از حرکات تو.
حجت الاسلام نظافت: بعضی از اساتید یادمان نمی‌رود واقعاً خاطره‌ی اینها محو نمی‌شود اصلاً من کم سراغ دارم به من مستقیم چیزی گفته باشد ولی از او خیلی چیز یاد گرفتم اما آنهایی که اتفاقاً زیاد می‌گویند این کار را بکن این کار را بکن زیاد یاد نمی‌گیریم. باید اخلاق من جاذبه‌ی من او را تحت تأثیر قرار دهد بعد او تشنه‌ی امر مستقیم می‌شود.
شریعتی: بگو.
حجت الاسلام نظافت: ما هم باید تا می‌توانیم کم بگوییم یعنی آن عطش را نگه داریم گاهی بچه‌ها را زده می‌کنیم از مکرر گفتن. پس می‌زنند پوست کلفت می‌شود یعنی حرفهایت برایش عادی می‌شود.
شریعتی: دیگر این چاقو نمی‌برد کند است.
حجت الاسلام نظافت: آفرین، حالا چه در سرزنش کردن چه بگوییم این کار را بکن.
شریعتی: کلاً حاج آقا ذات آدم‌ها هم یک خرده پس می‌زند همین‌طوری غالباً از انتقاد و... امر خوش‌مان نمی‌آید.
حجت الاسلام نظافت: بله، انسان این عزت غلط از عزت‌های غلط این است که انسان از انتقاد و امر شنیدن، این نشان عزت جاهلانه است. به او بر می‌خورد.
شریعتی: چون من خودش را بزرگ می‌بیند.
حجت الاسلام نظافت: چون عاشق رشد نیست چه‌طور وقتی دنبال سلامتی است شده گاهی در مطب دکتر را بستیم آمدیم بیرون دوباره باز می‌کنیم می‌گوییم آقا این را چه کار کنیم یعنی دوست داریم عیب ما را کشف کند...
شریعتی: و درمان کند.
حجت الاسلام نظافت: و درمان کند و بگوید. خسته نمی‌شویم از تذکرهای دکتر، چون عاشق سلامتیم. ما چون عاشق سلامت اخلاق نیستیم به ما برمی‌خورد تذکر دیگران. این را می‌گویند عزت‌های جاهلانه است عزت‌های کودکانه است. حالا اگر دیدیم یک کسی به او برمی‌خورد نگوییم لطیف‌تر بگوییم یک مقدماتی بگوییم.
شریعتی: زحمت ما بیشتر می‌شود دیگر.
حجت الاسلام نظافت: و الان ما در بحث حجاب مشکل‌مان این است که حالا یک مثالی شده است و هر چیز دیگری، نمی‌توانیم روان کنیم قضیه را، که طرف راحت‌تر بپذیرد خدای متعال وقتی می‌خواهد تذکر بدهد می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» شما مومنید یعنی با یک احترامی شروع می‌کند «وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا» شما مومنید نباید «ا یحب احدکم ان یاکل لحم اخیه میتا» برادر دینی تو است تو داری گوشت او را می‌خوری باطن عمل تو این است یک آیه‌ی قشنگی است می‌فرماید «ذُرِّيَّةَ مَنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ إِنَّهُ كانَ عَبْداً شَكُوراً» می‌خواهد انتقاد کند خدای متعال که چرا شما اهل شکر نیستید بعد این‌طوری نیستید بعد این‌طوری می‌فرماید ای فرزندان کسانی که همراه حضرت نوح در کشتی پدران‌تان بودند حضرت نوح شکور بود یاران نوح شکور بودند نمی‌گوید مستقیم شکر کن آنها این‌طوری بودند خیلی جالب است امام صادق (ع) یکی از افرادی که امام را دوست داشت ولی گنه کار هم بود یک وقت دیدنش گفتند فلانی «إِنَّ اَلْحَسَنَ مِنْ كُلِّ أَحَدٍ حَسَنٌ وَ إِنَّهُ مِنْكَ أَحْسَنُ» خوبی از هر کسی خوب است از تو بهتر است چرا؟ چون تو ما را دوست داری تو با ما ارتباط داری به خانه‌ی ما می‌آیی، «إِنَّ اَلْقَبِيحَ مِنْ كُلِّ أَحَدٍ قَبِيحٌ» زشتی از هر کسی زشت است از تو زشت‌تر است نگفتند من می‌دانم شراب می‌خوری لطیف حرف زدن این نیاز به الهام الهی هم هست و چه‌قدر خوب است که به هم یاد بدهیم.
شریعتی: این ادبیات سنگ را آب می‌کند.
حجت الاسلام نظافت: بله، شما الان یادآوری کردید از خاندان شاه آبادی، شهید شاه آبادی شنیدم یک وقتی که رد می‌شدند عده‌ای از لات‌های محل ایستاده بودند.
شریعتی: یادآوری من قبل از برنامه بود یک صحبتی بود به یک بهانه‌ای.
حجت الاسلام نظافت: بله، بعد ایشان آمده بودند پایین با یک زبانی که خلاصه ما مقصریم تقصیر ماست طبیب که با مریض دشمن نیست اگر دانش‌آموزی تربیت نشده است معلم باید بگوید من چه کار کردم. ما روحانیون هم باید بگوییم ما کوتاهی کردیم حالا نتوانستیم یا کوتاهی کردیم بلد نبودیم یعنی ببینید خیلی فرق می‌کند تواضع اصلاً سبب می‌شود که طرف بپذیرد حرف را، از موضع تکبر نمی‌شود می‌دانید بهترین جای امر به معروف کجاست؟ در مسجد، که همان جا هم خیلی وقتها آمرانه نمی‌توانیم بگوییم البته در مسجد هم گاهی برنمی‌تابد، در حرم تقریباً دیگر آدم‌ها مبانی‌شان یکی است ولی من در خیابان دارم می‌روم اصلاً می‌شناسم این چه کسی است؟ در چه شرایط تربیتی بوده است؟ پس نمی‌شود از موضع بالا گفت، امر به معروف تعطیل کنیم نه آقا دعوت کنیم دعوت به خیر، ارشاد کنیم بگوییم این عمل خوب است، این عمل بد است شما که خوبید خبر دارید؟ از حجاب چه بدی دیدیم؟ خواهرم راجع به حجاب مطالعه کردید؟ منافع حجاب را می‌دانید؟ به نظرم اجازه بدهیم فکر کنند آدم‌ها، امر به معروفی که معروف را منفور کند به درد نمی‌خورد، و لذا من دیروز یک جایی گفتم به شما می‌گویند که برو بالای پشت بام بعد می‌روی نردبان پیدا کنی می‌گوید چرا نرفتی؟ می‌گویی دنبال انجام امر تو هستم مقدمات دارد.گاهی آدم‌ها دیر آمده زود می‌خواهند بروند.
شریعتی: اصلاً حاج آقا کار تربیتی کار فرهنگی حوصله و صبر می‌خواهد و بلدی هم البته در جای خودش.
حجت الاسلام نظافت: بعد این را شیاطین فهمیدند خیلی جالب است.
شریعتی: یک چیزی را مثلاً بیست سال، سی سال پیش شروع می‌کنند امروز دارد ثمر می‌دهد.
حجت الاسلام نظافت: کار کردند آنها الان با اسلحه بد حجابی را ترویج کردند؟ با کیاست شیطانی ذره ذره، در نهج البلاغه داریم امیرالمومنین فرمود: «زرعوا الفجور وَ سَقَوْهُ الْغُرُورَ وَ حَصَدُوا الثُّبُورَ» تخم فسق و فجور را کاشتند شیاطین، با فریب آبیاری کردند، هلاکت آدم‌ها را درو کردند و عجله ندارند با اینکه به سقوط کشاندن آسان‌تر است یعنی یک کسی را هل بدهی برود ته دره آسان‌تر است شما می‌خواهی بروی بالای کوه سخت است بعد انسانی که باید با پای شوقش برود با پای معرفت برود نمی‌شود بغلش کنی ربات نیستند آدم‌ها، آن وقت آن شیطان می‌داند که باید بیست سال، سی سال، هفتاد سال، صبر کند بعد ضربه‌ی نهایی را بزند ما که می‌خواهیم آدم‌ها را ببریم به قرب خدا برسانیم باید بدانیم ربات هم نیستند ماشین نیستند نمی‌شود کوک‌شان کرد باید معرفت پیدا کنند و شوق پیدا کنند عجله داریم و این تدریج در امر تربیت بسیار مهم است. برگردم به آن روایت، امیرالمومنین فرمود: «وليَكُن تأديبُهُ بسِيرَتِهِ» ادب کردنش با روشش باشد قبل از اینکه با زبان باشد و خلاصه چون وقتی که ما غیر مستقیم کار تربیتی می‌کنیم آدم‌ها موضع ندارند دریچه‌ی دل‌شان باز است وقتی می‌خواهیم مستقیم وارد شویم جبهه گیری‌ها شروع می‌شود خدا نکند که بد گمانی هم باشد اگر یک کسی عینک سیاه به چشم زده من چرا زور می‌زنم بگویم این سفید است؟ من باید یک کاری کنم این عینک را بردارد، دیگر مسئله حل می‌شود بخشی از جامعه الان با عینک بدبینی دارند نگاه می‌کنند به قشری از جامعه آن قشر دست و پا نزنند، داد و بیداد نکنند، یک کاری کنند این بدبینی برداشته شود با سوء ظن بررسی نکن، این میوه فروش‌ها دیدید که نوشته بخور و ببر، ما بگوییم آقا بررسی کن و مهلت هم بدهیم آدم‌ها فکر کنند. پیامبر اکرم زبان‌شان را حفظ می‌کردند مگر در آنچه که برای‌شان مربوط بود. «تَرَكَ مالا يَعنيهِ» چیزهایی که به ایشان ارتباط نداشت را ترک می‌کردند. هر چیزی که به ایشان ارتباط نداشت ورود پیدا نمی‌کردند. و خیلی از تحلیل‌های سیاسی هم همین‌طوری است من نمی‌گویم... گاهی به بچه‌ها می‌گویم بیایید یک کاری کنید می‌گوید وقت ندارم، می‌گویم دو ساعت شما دارید با او کل کل می‌کنید سر چیزی که اطلاعات تو کامل نیست. و گفتنش هم الان سودی ندارد ببینید همه دنبال این هستیم که یک دستی از غیب بربیاید همه مطالبه‌گریم، همه رهبریم.
شریعتی: همه صاحب نظریم.
حجت الاسلام نظافت: رهبر باید این کار را بکن همه می‌گویند بکن، آقا به او می‌گوید او به او می‌گوید همه به هم می‌گویند مگر می‌شود؟ ما هر کدام‌مان یک کاری انجام بدهیم. چرا وقت کم می‌آوریم چون وقت‌مان را مدیریت نمی‌کنیم وقتها کجا می‌رود؟ جایی مصرف می‌شود که فایده‌ای ندارد. نظریه پردازی و تحلیل و... کاری که می‌دانی درست است انجام بده، همه انجام دهیم، تحلیل‌های سیاسی گاهی اخبار سیاسی بی‌فایده یعنی خبر زیاد تولید می‌شود، می‌شود همه را گوش کرد؟ علم زیاد تولید می‌شود.
شریعتی: خیلی از آنها به ما ربطی ندارد واقعاً.
حجت الاسلام نظافت: فایده‌ای ندارد مگر ما سفیر آن کشوریم. باید بین یک سفیر با یک شهروند عادی، همه سیاسی هستیم ولی میزان اطلاعات سیاسی سفیر با من یکی نباید باشد. نمی‌رسم به کارهای دیگر؛ من باید برای بچه‌ام وقت بگذارم، برای همسرم باید وقت بگذارم، همین وقت گذاشتن‌ها باید آگاهانه باشد، احکام خودم را باید بدانم قرآن باید بخوانم، نماز باید بخوانم، به همسایه‌ها رسیدگی کنم، به ارحامم باید رسیدگی کنم؛ وقت کم است.
شریعتی: ما خیلی وقتها حواس‌مان به حافظه‌ی دستگاه‌‌های‌مان هست ولی به حافظه‌ی خودمان نیست. خیلی اطلاعات بی‌مورد و غیر ضروری را می‌ریزیم در آن.
حجت الاسلام نظافت: علم لاینفع یکی از آن همین است علم لاینفع دو معنی دارد یک وقت یاد می‌گیرم عمل نمی‌کنم گفتند «أعوذ بك من علم لا ينفع» یک وقت نه، علم لاینفع این است که الان به درد تو نمی‌خورد این.
شریعتی: برای تو نافع نیست.
حجت الاسلام نظافت: موضوع کار تو نیست. بعد وقت کم می‌آوریم بعد در روایت داریم نسبت به مصرف عمر خسیس باش، بخیل باش بیشتر از آنچه که مواظب مالت هستی، بیشتر مواظب عمر باش، امید هست مال پیدا شود ولی یقیناً این ثانیه برنمی‌گردد و چه‌قدر خوب است گفتند هر روز سر صبح یک دعایی طولانی است ممکن است نرسیم بخوانیم دعای شش صحیفه‌ی سجادیه، ولی این جمله‌اش را خواهش می‌کنم بینندگان عزیز بگویند بعد از هر نماز، سر صبح، می‌گویند خدایا « هَذَا یوْمٌ حَادِثٌ جَدِیدٌ، وَ هُوَ عَلَینَا شَاهِدٌ عَتِیدٌ» خدایا امروز، روز تازه‌ای است و امروز گواه بر ماست. یک سوره‌ای است در قرآن به نام تغابن، روایت داریم در موردش که روز قیامت به تعداد ساعت‌ها آدم‌ها با محفظه‌هایی مواجه می‌شوند یعنی در هر روز 24 ساعت، بعضی از آن محفظه‌ها مراجعه می‌کنند بوی گند می‌زند بالا که اگر بر اهل بهشت توزیع شود بهشت خراب می‌شود آن ساعتی است که گناه کرده است بعضی از آن محفظه‌ها بوی خوشی بالا می‌زند که اگر بر جهنمی‌ها توزیع شود جهنم وضعش خوب می‌شود آن ساعتی است که اطاعت کرده است. بعضی محفظه‌ها نه بوی خوش دارد نه بوی بد، آن ساعتی است که هدر داده است، «هذا یوم التغابن» فرمود اینجا غصه می‌خورد احساس ضررش آشکار می‌شود.
شریعتی: می‌گوید از دستم رفت.
حجت الاسلام نظافت: می‌شده در این ثانیه به پدرم مهربانانه نگاه کنم می‌شد.
شریعتی: إن الانسان لفي خسر.
حجت الاسلام نظافت: فرو رفتیم در ضرر، این ساعت شنی‌ها را دیدید همین‌طوری دارد می‌رود برنمی‌گردد.
شریعتی: اصل سرمایه را هم داریم می‌دهیم.
حجت الاسلام نظافت: اصلش را می‌دهیم به هر حال ورود به این کارهایی که به ما ربط ندارد کل کل‌های بی‌فایده، اینها به خاطر این است که قدر عمر را نمی‌دانیم. فرمود که «مَن طَلَبَ ما لا یعنیه فاتَهُ ما یعینه» اگر کسی را می‌بینید دنبال کارهایی می‌رود که به او ربطی ندارد یک کار مهم دیگری را دارد از دست می‌دهد، آن چیزی که به او مربوط است. عرض کردم ما الان باید خیلی چیزها باید بلد باشیم بلد نیستیم، وسط جاده ماشین خاموش می‌شود بلد نیست می‌گوید این برای دنیاست حداقل، در گلوی بچه‌اش یک چیزی گیر کرده بردند بیمارستان در راه خفه شده این را باید یاد می‌گرفتی، یک اطلاعات ابتدایی است باید بدانیم دیگر، این را انجام ندادیم رفتیم چیزهای بیخود، شیطان همیشه نمی‌گوید گناه کن می‌گوید وقتت را جای بیخودی مصرف کن، حلالی که سودی ندارد حلالی که نیاز نیست، حلالی که روز قیامت یوم التغابن است اسمش، ظهور قبر، بحث این بود « إنّ أكثَرَ النّاسِ ذُنوبا يَومَ القِيامَةِ أكثَرُهُم كلاما فيما لا يَعنيهِ» بیشترین گناهان به خاطر زبان است چون وقتی من فضولی می‌کنم در زندگی دیگران باب غیبت باز می‌شود. یا می‌شنوم یا می‌گویم، بعد حالا روز قیامت باید به پایش بیفتم، الان حاضر نیستم به پایش بیفتم ولی آنجا می‌افتم. ما از ناحیه‌ی زبان خیلی ضرر معنوی می‌کنیم یک عمل است که خدای متعال فرموده است که اگر آن را مراقبت کنید همه‌ی اعمال درست می‌شود آن هم زبان است. آیه‌اش چیست؟ « قولوا قَولًا سَدیدًا یصلح لکم اعمالکم و یغفر لکم ذنوبکم».
شریعتی: قول سدید، قول محکم.
حجت الاسلام نظافت: قول باید جای پایش محکم باشد قول سدید جای پایش محکم است بگویم یا نگویم یقیناً گناه کرده است الان پشت سرش بگویم غیبت است.
شریعتی: اصلاً فکر کنم حرف بزنم.
حجت الاسلام نظافت: چه‌قدر سخت است اکثر آدم‌ها من گاهی اوقات در جلسات خانم‌ها به ویژه گفتم شما خانم‌های مذهبی اگر زبان‌تان را حفظ کنید قطعاً بهشتی هستید. چون شما احساسات دارید با احساسات مواجه می‌شوید غالب می‌شود و زود قضاوت می‌کنید دل‌تان برای یک مثلاً عروس خانمی می‌سوزد بدون این که از شوهر و خانواده‌اش اطلاعی داشته باشید آنها را محاکمه می‌کنید یا مادر است دلش برای بچه‌اش می‌سوزد قضاوت می‌کند زبان خیلی مهم است همه‌ی ما، ما مردها هم همین‌طوری هستیم ولی خانم‌ها به خاطر احساسات و هر کسی که احساسی است بیشتر ضرر می‌کند. وقت دارم؟
شریعتی: بله دو سه دقیقه وقت داریم.
حجت الاسلام نظافت: مورد بعدی به نظرم مورد چهارم است فرمود « و المماری فیما لا علم له» بحث می‌کند در مورد چیزهایی که اطلاعات کافی پیرامون آن ندارد این هم چه‌قدر بد است، سر چیزهایی بحث می‌کنیم که نه ما اطلاعات دقیق داریم نه او اطلاعات دقیق دارد. به یک شایعه‌ای اکتفا کرده است یک شینده‌ای، یک خبری برای یک آقایی یک نفری توییتی زده بود یک چیزی گفته بود ده‌ها نفر، صدها نفر این را باور کردند و گفتند. خودش بنده‌ی خدا می‌گفت روحم هم خبرندارد. ما چرا زود باوریم؟ آن جایی که باید خوش باور باشیم نیستیم، خوش گمان باشیم به دیگران، قصد را بر خوبی بگذاریم آن جایی که باید زود باور نباشیم زود باوریم، و چه‌قدر مشکلات داریم خودمان سرباز دشمن می‌شویم بعد سر همان بحث هم می‌کنیم یعنی اصلاً پایه‌ی آن اطلاعات محکم نیست بحث هم می‌کنیم بعد در روایات فراوانی داریم.
شریعتی: چه‌قدر کدورت پیش می‌آید.
حجت الاسلام نظافت: آفرین، و در خانه خواهش می‌کنم تا دیدیم دارد تبدیل به گفت و گو خوب است تبدیل به مراع می‌شود عقب نشینی کنید این زندگی را دارد متزلزل می‌کند در روایت داریم مراع بذر شر است بذر کینه و نفاق است و آن کسی که بر نفسش مسلط است زود عقب نشینی می‌کند یعنی عاقل‌تر است.
شریعتی: وارد جدل و جدال نمی‌شود.
حجت الاسلام نظافت: می‌داند که فایده‌ای ندارد. حالا علامت مراع چیست؟ علامت مراع این است که شما می‌گویی من می‌گویم، یک حرف را مدام تکرار می‌کنیم به ویژه در فضای مجازی که من تا حالا ندیدم کسی حرف کسی را بپذیرد یعنی این دارد تایپ می‌کند او هم دارد تایپ می‌کند دو تایی با هم می‌فرستند فایده ندارد، طرف اصلاً عطش ندارد اصلآً نمی‌خواهد بشنود الان در دلش را بسته است «الحِكمَةُ ضالَّةُ كُلِّ مؤمنٍ» اول ببین تشنه‌ی حرف حق هست؟ فرمود اگر کسی مراع می‌کند این را آدم حساب نکن. این تکمیلش انشاالله باشد برای بعد.
شریعتی: انشاالله، حاج آقا خیلی از شما ممنون و متشکرم. داشتم به کلام حضرت امیر فکر می‌کردم که در سفارشش به امام مجتبی «یا بنی أَحْيِ قَلْبَكَ بِالْمَوْعِظَةِ» دلت را با موعظه زنده نگه دار و ما چه‌قدر محتاجیم همین ساعتی که در سمت خدا در محضر عزیزانی مثل حضرت عالی می‌نشینیم چه‌قدر خوب است چه‌قدر آدم حالش خوب می‌شود و چه‌قدر لازم دارد وسط این شلوغی‌ها و روزمرگی‌ها مروری کند کلام نورانی اهل بیت را و دلش را زنده کند و نورانی کند و انشاالله که همه‌ی ما عامل باشیم به این نکاتی که شنیدیم. حاج آقای نظافت خیلی ممنون و متشکرم، آیات نورانی کلام وحی را به اتفاق خواهیم شنید سلام می‌کنیم به آقای‌مان، ولی نعمت‌مان حضرت رضا (ع)، بعد از تلاوت قرآن هم با احترام در دقایق پایانی با هم هستیم و در کنار هم، بفرمایید خواهش می‌کنم.
اللّهم صل علی محمّد و آل محمّد
صفحه293قرآن کریم
اللّهم صل علی محمّد و آل محمّد
شریعتی: اللّهم صل علی محمّد و آل محمّد و عجّل فرجهم در خرابات دلم خانه‌ی آبادی هست** تا که بر روی زمین صحن گوهرشادی هست. امیدوارم که دوستانی که مشهد مشرفند حتماً برای ما و مخاطبان عزیزمان که دل‌تنگ مشهد هستند دعا کنند و سلام ما را محضر حضرت رضا برسانند خاصه حاج آقای نظافت عزیز که مشرف شدید حرم ما را یاد کنید انشاالله، اشاره‌ی قرآنی را بفرمایید و خدمت‌تان هستیم.
حجت الاسلام نظافت: انشاالله، یاد بینندگان سمت خدا و شما و عوامل برنامه دیگر ملکه‌ی وجود ما شده است.
شریعتی: خدا انشاالله حفظ‌تان کند و این خیلی برای ما دلگرمی است خدا می‌داند.
حجت الاسلام نظافت: وظیفه است. این آیات خیلی جالبی است و به بحث ما هم مرتبط بود « وَبِالْحَقِّ أَنْزَلْنَاهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ ۗ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا» قرآن را می‌گوید به حق نازل کردیم و به حق هم نازل شد و حالا فرق به حق نازل شد یعنی چه؟ یعنی بر جان پیامبر نشست یعنی مخاطب مخاطبی بود که لیاقت داشت پذیرای وحی باشد در کار تربیتی بشارت هم بدهید هم انگار هم بشارت، بعد می‌فرماید ما این قرآن را بخش بخش کردیم آیه آیه کردیم تا تو که می‌خواهی بخوانی با درنگ بخوانی و نزول قرآن «وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِيلًا» نزول تدریجی است یعنی بر اساس نیازهاست یعنی تا حادثه پیش نیاید مردم آن آیه را درست نمی‌فهمند خیلی نکته‌ی مهمی است. این اتفاقی که در سبزوار افتاد خیلی چیزها را نشان داد یعنی هر چه می‌خواستیم بگوییم آقا این شعار زن، زندگی، آزادی به ضرر زن است نمی‌شد بفهمی، آخرش این است دقت می‌کنید و غیرت را چه‌طوری می‌توانستیم بفهمانیم؟ غیرت فقط مال مذهبی‌ها نیست و جامعه‌ی ایرانی جامعه‌ی غیور است فکر نکن هر کسی که ظواهر مذهبی دارد دفاع می‌کند از ناموس جامعه، زن خودش که نبوده است دختر خودش که نبوده است این شهید الداغی، اینها نکات لطیفی است که بایستی در بستر حادثه‌ها فهیمیده شود حقایق قرآنی، می‌فرماید: ما قرآن را شمرده شمرده گفتند بخوانید قرآن با مکث و درنگ خوانده شود و در حادثه‌ها والا درست درک نمی‌شود و چه‌قدر باید یک مربی صبر کند تا آن بستر پیش بیاید بعد حرف را بزند بچسبد به جانش.
شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکرم حاج آقای نظافت می‌خواهیم خداحافظی کنیم دعا کنید و دل‌مان را راهی خراسان کنیم انشاالله.
حجت الاسلام نظافت: خدایا به حق محمد و آل محمد به بینندگان عزیز ما خیر عطا بفرما، دل‌های مردم ما را با یکدیگر مهربانتر بگردان، نقار، نفاق، کینه، عدواوت، و حسادت را از بین ببر، خدایا حوائج التماس دعا گویان را یعنی این بینندگان پیام‌هایی می‌دهند گاهی دل آدم خلاصه رنجور می‌شود ما دعا می‌کنیم.
شریعتی: بعضی وقت‌ها من خوابم نمی‌برد. انشاالله که همه‌ی گرفتاری‌ها برطرف شود.
حجت الاسلام نظافت: خدا انشاالله اولاً به آنها صبر بدهد که بتوانند از این سر بالایی‌ها عبور کنند . ثانیاً خدا آنها را به موقع حاجت روا کند آن طور که مصلحت است انشاالله.
شریعتی: انشاالله، الهی که خورشید هشتم حضرت رضا به سرزمین دل‌تان بتابد و گرمایش را با تمام وجودتان حس کنید اللّهم صل علی علی بن موسی الرّضا المرتضی، خیلی ممنون و متشکرم.