حجت الاسلام میرباقری شما یک تعبیری دارید خیلی تعبیر لطیف و البته عمیقی است که ما در بین الطلوعین عصر ظهور هستیم یعنی سیاهی و تباهی را پشتسر گذاشتیم و به سمت نور که عصر ظهور است داریم حرکت میکنیم. به نظرم از همینجا شروع کنیم و انشاءالله فرمایشات شما را راجع به انقلاب اسلامی بشنویم. حجت الاسلام میرباقری: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم كن لوليِّك الحُجَّةِ بن الحسن، صلواتُكَ عليه و على آبائهِ، في هذه السّاعة و في كلِّ ساعةٍ، وليّاً و حافظاً، و قائداً و ناصراً، و دليلًا و عيناً، حتى تسكنه أرضك طوعاً، و تُمتّعَهُ فيها طويلًا. من امروز حضرت آقای حسینی قمی عرض فرمودند که من خدمت آقایان باشم قبول کردم. از فرمایشات ایشان محروم میشوند. من پیشاپیش عذرخواهی میکنم. من از یک آیهای از قرآن شروع میکنم چون ما گاهی معارف را جدی نمیگیریم در حالی که باید به دقت این معارف مورد توجه و تأمل قرار بگیرد. رمز و رازهای راه به ما گفته شده است. این آیه در سوره مبارکه رعد هست. البته باید با قبل و بعد خوانده شود، سیاق آیه دیده شود. من فعلاً از سیاق آیه رفع ید میکنم. خدای متعال به پیامبر گرامی اسلام میفرماید: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هاد» شما هشدار دهندهای هستی که از طرف خدای متعال آمدید که یکی از اوصاف حضرت که مکرر در قرآن آمده است این است که حضرت منذر هستند. «اِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذيرا وَ داعِياً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنيرا» مکرر هم عرض کردیم این انذارهایی که وجود مقدس نبی اکرم میکنند هیچکس دیگر نمیتواند این امضاها را بکند. یعنی افق عالم را تا آنجاها ندیده و مخاطرات راه را ندیده است که ما را هشدار بدهد بیدار کند. تمام انذارهای قرآن هم نسبت به شرک است. یعنی اگر کسی، امتی، جامعهای، از مسیر خدا دور شدند، دچار مخاطرات و سختیها میشوند از دنیا تا الی الابد و اصلاً جهنم از همینجا شروع میشود. تمام هشدارهای قرآن همین است. حالا این انذارها در جای خودش یک موقعی باید بحث شود که پیامبر ما میخواهند ما را از چه دور کنند؟ از دستگاه شیطان، از دستگاه اولیای طاغوت، از دستگاه فراهنه میخواهند ما را دور کنند. اصل انذار هم همین است. بعد میفرماید شما وقتی مردم را انذار دادید، بیدار کردید، هوشیارشان کردید، از مسیر دشمن فاصله گرفتند، حالا میخواهند در راه خدا بیاید «وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هاد» هر مردمی در هر دوران خدای متعال برای آنها یک هادیای قرار داده است که آن برنامه و طرح هدایت دست او است. باید با او حرکت کنند. البته عنایت دارید. حالا این آیه را مفسرین چند جور معنا کردهاند. روایاتی داریم که آیه را به شکل خاصی معنا میکند، با ظاهر آیه هم همین سازگار است که میفرماید که وجود مقدس نبی اکرم منذر هستند و ائمه علیهم السلام یکایک هادیان این امت هستند. البته این روشن است. در یک روایتی هم که به نظرم معانی الاخبار مرحوم صدوق نقل کرده است، البته آدرس را دقیق یادم نیست، آنجا حضرت میفرمایند که این ائمه هدات معصومین هدایت میکنند امت را به ما جاء به الرسول. اینطوری نیست که ائمه علیهم السلام یک طرحی در کنار طرح وجود مقدس نبی اکرم دارند. حضرت امام کل هستند و کل تاریخ را به سمت آن غایت نهایی هدایت میکنند، امت سازی میکنند، این امتسازی تا قیامت هم هست. شریعتی: و ائمه در واقع دستگیری میکنند. حجت الاسلام میرباقری: امام هر دورانی بخشی از آن طرح نبی اکرم را اعمال میکند که طرح هدایت کلی الهی دست نبی اکرم است منتها مجری این طرح در هر دورانی امامی است و یک قطعهای از این طرح بزرگ به وسیله ائمه علیهم السلام اعمال میشود گرچه ائمه امام کل تاریخ هستند. به این باید توجه شود که غفلت از این نشود. «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً في كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْض» این دوازده امام دوازده رکن عالم هستی هستند ولی در مقام تنزل در هر دورهای بعد از وجود مقدس نبی اکرم (ص) یکی از این ائمه هدات معصومین بخشی از آن طرح بزرگ نبی اکرم را که طرح هدایت الهی است پیاده میکنند و ما مکلف هستیم در هر دورانی با طرح امام خودمان راه برویم. فرض کنید در دوران امام مجتبی باید با طرح امام مجبتی راه بروند. و این طرح هم میدانید ما مکرر این را عرض کردیم. در روایات هست که یک طرح کاملاً استثنایی است. در روایات ما دارد که در هیچ موضوعی نامه سر به مهر برای وجود مقدس رسول الله (ص) نیامده الا در موضوع امامت که 12 تا نامه سر به مهر آمده حضرت باز نکردند. تحویل امیرالمؤمنین (ع) دادند، حضرت نامه خودشان را باز کردند، 11 تای دیگر را تحویل امام مجتبی دادند و به همین ترتیب. آن وقت در آن روایتی که این مطلب را نقل میکند هست که فرمود وجود مقدس حضرت سیدالشهداء مأموریتشان دو بخش داشت. نامهای که برایشان رسیده بود. یک بخش را عمل کردند، یک بخش هم در رجعت برمیگردند و عمل میکنند. بنابراین این یک طرح بزرگی است که به هم پیوسته است. مأموریتی هر یک از ائمه (ع) در ایفای نقش دارند برای ساختن آن امت بزرگ و این طرح منتهی میشود به ظهور رجعت و قیامت. این هم ادامه آن طرح است. این همان طرح است یعنی اینطور نیست که طرح در دنیا پایان میپذیرد. به ظهور رجعت و قیامت میرسد. حالا نقش ائمه (ع) در برزخ و قیامت را هم که ببینید نقش وجود مقدس رسول خاتم (ص) خیلی پررنگ است و در معارف و ادله روشن است. حالا غرض من این است: ما الآن در دوران وجود مقدس حضرت بقیة الله هستیم که حضرت دارند امامت میکنند و بار امت سازی روی دوش حضرت است. الآن قریب 1200 سال است که این بار امتسازی روی دوش حضرت هست و دارند امت را میسازند. و سختیهای راه هم روی دوش ایشان است. یعنی میتوانست که این کار، کار آسانی باشد. عظیمترین ابتلائات عالم برای حضرت است در درگیری با دستگاه شیطان و شیاطین انس و جن برای ساختن یک امت. اینطوری نیست که... شریعتی: و در واقع سختترین مقطع این سیر بزرگ تاریخی است. حجت الاسلام میرباقری: بله، همینطور است. و آن وقت طرح حضرت دو دوره دارد. یک دوره غیبت است، یک دوره ظهور است. حالا در دوران غیبت حضرت چطوری امتسازی میکنند، خیلی برای ما روشن نیست. گرچه در بعضی از روایات توضیح داده شده است. در یک روایتی ملاحظه کردید به حضرت عرض کردند این غیبت طولانی برای چیست؟ حضرت فرمود: لامر لم یُاذن لنا باظهاره. به ما اجازه ندادند بگوییم حضرت در دوره غیبت چکار میکنند. به تعبیری طرح لو میرود. فرمودند مثل داستان حضرت موسی کلیم است که با آن معلم الهی روبهرو شد، آن معلم الهی سه چشمه به او نشان داد. هر سه چشمه حضرت اعتراض کردند ولی رمز فعل خودش را آن معلم الهی نگفت که من چرا این کارها را میکنم. بعد خلاصه آنجا در پایان آن معلم الهی رموز کار خودش را گفت. حضرت فرمود رمز غیبت حضرت و اسراری که حضرت در آن دوران به کار میبندند بعد از ظهور قابل گفتن است. الآن فعلاً قابل گفتن نیست. حالا این هم یک مسئله جدیای است که ما باید ایمان داشته باشیم به انبیاء تا بتوانیم از آن غیبی که در دست آنها هست برخوردار شویم، نکتهاش همین است. چون خیلی از آن پردههای غیب نه قابل پردهبراداری برای ما است و نه به نفع ما است اگر پردهبرداری شود. باید صبر کنیم تا دوران آن بگذرد. مؤمن باشیم به امام خودمان. این دوران غیبت منتهی به ظهور میشود که میدانید ظهور یک حادثه عادی نیست. یک واقعه بسیار مهمی است که 124 هزار پیغمبر آمدند. مزد عاشورا است و یک نکتهای را من اینجا از علامه بزرگوار طباطبایی استفاده کنم عرض کنم که به مناسبت ایشان در ذیل یکی از آیات سوره مبارکه بقره وقتی روایاتی را مطرح میفرمایند که دهها روایت هست که آیات قیامت را تأویل به عصر ظهور کرده است یا تأویل به رجعت. آنجا ایشان میفرمایند که نظر خودشان این است: میگویند به گمان من از این روایات میشود استفاده کرد که در تمام آیات قیامت یک منزلتی است در عصر ظهور محقق میشود یعنی قیامتی بپا میشود. ظهور یوم النشور است. بنابراین یک حادثهای به این عظمت است، یک منزلتی از قیامت میخواهد اتفاق بیفتد و مکرر ما این را عرض کردیم که همه روایات و آیاتی که راجع به عصر ظهور هست که دلالت میکند که اتفاقات عظیمی میافتد مثل «أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها» عالم روشن میشود، نورانی میشود کأنه در یک حجاب ظلمانی بود و این حجاب ظلمانی برداشته میشود. شریعتی: و عالم زنده میشود. حجت الاسلام میرباقری: «وَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» و از این دست آیات که الآن دیگر نمیخواهم بخوانم. آیات متعددی که راجع به عصر ظهور هست که حالا این آیات خیلی عجیب است. یا مثلاً «تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلا» تحقق عدالت در عالم محقق میشود، اینها تماماً چیزی جزء تحقق ظهور امام نیست. یعنی شئون ظهور امام هستند. اصل این است که امام ظاهر شود. آن حقیقت غیبی. میدانید امام زمان در قرآن تعبیر غیب شده است. معجزه غیبی است که خدای متعال برای نبی اکرم قرار دادند و این معجزه در عصر ظهور ظاهر خواهد شد. کلمتک تامة مغیب فی ارضک. به نظرم این تعبیر در آن زیارتی است که مرحوم محدث قمی بعد از زیارت آل یاسین در مفاتیح این را نقل کردند. به منزله اذن دخول سرداب است. زیارت فوق العادهای است آدم بتواند مداومت کند یا لااقل گاهی بخواند، خیلی با برکت است. حضرت آن کلمه تامهای است که در پرده است. این کلمه آشکار میشود. به تعبیر قرآن «وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّى» آن شب تاریکی که پرده انداخته بر حقیقت نبوت و ولایت نبی اکرم و امیرالمؤمنین و اهل بیت (ع) که ما الآن به یک معنا در دوران تاریکی هستیم این به صبح روشنی میرسد. «وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّى». أَ لَيْسَ الصُّبْحُ بِقَريب یعنی همین. یعنی عالم یک صبح روشنی دارد، این تاریکی هم مجاز نیست. در واقع یک نوع تمثیل است قرآن بیان میکند. واقعاً آن پردهای که انداخته عالم را در فضای تاریکی برده است استفاده از حقایق دشوار شده است. پردهها کنار میرود، اسرار حقیقت آشکار میشود و اصلاً عدالت و حیات طیبه و نورانیت و همه ظهور همین ولایت امام (ع) هست. اینها از شئون آن هست. خدا رحمت کند امام بزرگوار را، در یکی از نیمههای شعبان یک صحبتی که داشتند من نقل به معنا میکنم. میفرمودند اگر عدالت محقق میشود در نفوس، نفوس عادله میشوند در عصر ظهور. همه عادل میشوند. این چیزی جزء این نیست که در واقع ولایت امام در نفوس ظهور پیدا میکند. «سَنُريهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ في أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَق» عالم یک جوری میشود که به هر طرف نگاه میکنی پردهها کنار رفته است، آیات خدا را میبینید. لذا یکی از تعابیری که راجع به عصر ظهور هست عصر لقاء است. «مَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآت» در سوره مبارکه عنکبوت وقتی از فتنهها صحبت میکند میفرماید اگر کسی منتظر عصر لقاء الله است وعده به او داده شده است، فرصت آن میرسد. عجله نکنید. شریعتی: در واقع نور امام به وجود ما میتابد و ما را هم روشن میکند. حجت الاسلام میرباقری: هم بیرون و هم درون را. آدم در تاریکی به هر چه نگاه میکند حجاب است. آیات نمیبیند. الآن ببینید این همه علوم ظاهری گسترش پیدا کرده است. توحید افزایش پیدا کرده است؟ نه. چون این علوم دقیقه عالم را برای ما آیه نکرده است. از این طریق عالم آیه نمیشود. شریعتی: چه بسا خود آن حجاب میشود. حجت الاسلام میرباقری: بله، باید پرده کنار برود، وقتی پرده کنار رفت، آن وقت همه عالم آیات میشود. من دیده بودم آقای عزیزی را مقید بودند که بینالطلوعین طلوع آفتاب را ببینند بروند بخوابند. این آیه الهی برای او یک جلوهای کرده بود. یک جمالی از صنعت الهی را در آن میدیدند. اگر انسان به نور امام رسید در درون، «سَنُريهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ في أَنْفُسِهِمْ» که آن «والله ینبعون قلوب المؤمنین» عصر ظهور اینطوری است. درون و بیرون با نور امام روشن میشود. به درون نگاه میکنی جزء آیات نمیبینی. در بیرون نگاه میکنی جزء آیات نمیبینی. آن جنبه وجه اللهی امام که أَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه ظاهر میشود، هر طرف نگاه کنی با چهره خدا مواجه هستی. وجه یعنی چهره. خدای متعال وجه دارد اما وجه خدای متعال یک صورت مادیای که پرده انداخته باشد نیست. وجه الله همان حجج الهی هستند. روایت امام رضا را یک موقعی در همین برنامه خواندیم. وقتی امام ظهور میکنند این وجه الله در عالم آشکار میشود، به هر طرف نگاه میکنی چهره خدا را میبینی. همه عالم آیات میشوند. چیزی جزء آیات خدا در عالم دیده نمیشود. این عصر ظهور است. یعنی حادثه بسیار بزرگی میخواهد اتفاق بیفتد. میخواهد بساط شیطان جمع شود. شیطان با آن همه قوا و امکانات، حضرت بساطش را جمع میکنند. از ریشه میکنند آن درخت شیاطین انس و جن را. عصر فوقالعاده عجیبی است و یک اتفاقات مهمی در آن میخواهد بیفتد. حالا در مسیر این رسیدن به آنجا یک دوران غیبت است که امام در پرده غیبت عالم را اداره میکنند و از همه مهمتر جامعه مؤمنین و مسلمین و شیعیان را اداره میکنند، راهبری میکنند و از مختصات این دوره که گفته شده است که آیات زیادی من گمان میکنم ناظر به این هست نسبت نمیدهم ولی حالا بعضی از آیات آن را میخوانم. بعضی از آنها روایت خاص دارد که اصلاً ناظر به ظهور است. این است که در عصر غیبت ما با دشواریهای سختی روبهرو هستیم. امتحانات بسیار سنگین. یعنی مؤمنین باید کمر خودشان را ببندند آماده شوند. هر چه هم به عصر ظهور نزدیک میشویم، این ابتلائات و امتحانات سختتر میشود. این آیه شریفه را من تعبیر آن را عصر ظهور میفهمم. البته باید در فضای سوره بقره معنا شود. «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرَّاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتَّى يَقُولَ الرَّسُولُ وَ الَّذينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتى نَصْرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَريب» قرآن میفرماید که این چه محاسبه خطایی است که شما میفرمایید. این محاسبه غلط است. خیال میکنید درهای بهشت باز میشود، شما وارد بهشت میشوید بدون تحمل سختیها. داستان من و گذشته را ندیدید. آنقدر دشواری در سر راه آنها قرار میدادیم که این دشواریها به یک تزلزل منتهی میشد. جزء یک عده محدود که رسول و آن پیامبر و همراهان خاص او هستند، مابقی متزلزل میشدند. من خیلی الآن شرایط کنونی امت اسلامی را همینطوری میبینم. سختی فشار دشمن کار را به یک جایی رسانده است که یک تزلزلی دارد پیدا میشود. آن وقت آن موقع آن رسول و همراهان او که استوار ایستادهاند، سخنشان این است: متی نصر الله. خدایا این پیروزی کی میآید؟ همه دارند میروند. خدایا کسی نمانده است. خدای متعال میفرماید: «أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَريب» من تلقیام این است که این آیه معنایی دارد. معنای ظاهری آن روشن است. تأویل آن راجع به ظهور است. عصر ظهور عصر ورود به جنت است. ما میخواهیم وارد بهشت شویم. خب این سختیها برای چیست؟ خب همینطوری ما را وارد بهشت کنند. چه اشکالی دارد؟ این سختیها برای این است که آدم تا بهشتی نشود نمیشود در بهشت برود. نمیشود بهشت را آلوده کرد. این سختیها برای بهشتی شدن است. آدم عصر ظهور باید آدم عصر ظهور بشود او را در عصر ظهور بروند. شریعتی: مثل این کلام حاج قاسم که گفت تا شهید نباشی تو را شهید نمیکنند. حجت الاسلام میرباقری: بله. من عرضم این است: میخواهیم برویم در عصر ظهور. عصر ظهور آن عصری است که عرض کردم آنقدر باعظمت است وجود مقدس نبی اکرم فرمود: «قل انتظروا انی معکم من المنتظرین» من هم در انتظار عصر ظهور هستم. این چنین حادثهای. شریعتی: با این سختی به نظرم این رهبری و این هدایتگری را باید واضحتر و روشنتر باشد. اینطوری کار سختتر میشود. حجت الاسلام میرباقری: بله، اتفاقاً کار که سخت میشود دست هدایت حضرت هم واضحتر میشود و دیده میشود. من عرضم این است که ولی واقعاً سختی ورود به بهشت است. بهشت رفتن سختی دارد. نه از باب اینکه خدای متعال میخواهد گرانفروشی کند، بهشت را گران بفروشد. عرض کردم ما باید انتخاب بهشت کنیم تا بهشتی شویم، تا برویم به بهشت. تازه اصل آن با شفاعت و دستگیری واقع میشود والّا بهشتی شدن که کار آسانی نیست. ما یک صفت رذیله را از اول عمر تا آخر عمر تلاش کنیم به راحتی نمیشود از خودمان دور کنیم. یک امتی میخواهند بهشتی شوند بروند در بهشت. خب طبیعتاً این سختی دارد. این سختیهای راه برای این است. این روایت را من مکرر تقدیم کردم در باب داستان حضرت نوح که در روایت هست که داستان امام زمان اینطوری است. یعنی این را برای توضیح سختی عصر غیبت امام صادق بیان کردند در ضمن یک روایت طولانی که دوران غیبت سخت است. بعد این را بیان کردند. داستان، داستان حضرت نوح است. یکی از تشابههای حضرت به حضرت نوح همین است. که میدانید حضرت 950 سال دعوت کردند. آخرش هم به اندازه یک کشتی آدم جمع شدند. همه رفتند. خب در این سختیهایی که بوده اذیت میکردند. مثل اینکه الآن کفار مؤمنین را اذیت میکنند، واقعاً آنها هم اذیت میکردند اطرافیان حضرت نوح را. اینها به حضرت پناه میبردند که بالاخره کی شر اینها کم میشود؟ حضرت وعده پیروزی میداد. در یک فرجهای در روایت دارد که اینها اصرار که کردند مثلاً هستههای خرمایی دادند. به حضرت گفتند اینها را بکارید وقتی نخل شد و خرما داد، آن وقت منتظر باشید فرج اتفاق بیفتد. وقتی به ثمر رسید، خدای متعال فرمود: نه، باید یک بار دیگر دوباره این هستههای خرماها را بکارید. یک عدهای گفتند سر ما بازی درآوردند. رفتند. روایت دارد سه دسته شدند. یک عده منافق ماندند، یک عده مؤمن ماندند، یک عده هم رفتند. این ده بار تکرار شد. بار آخر روایت دارد آنهایی که ماندند، آمدند محضر حضرت امام. گفتند آقا هزار بار هم تکرار کنی ما شک نمیکنیم. ما شما را پیغمبر میدانیم. وقتی ایمانشان را اعلام کردند که ما این پیغمبر را قبول داریم، هر برنامهای با این پیغمبر بشود آمدهایم کنار او بایستیم. خدا فرمود حالا بروید کشتی بسازید. و آن پیروزی به نتیجه رسید. حضرت فرمود دوران غیبت امام زمان اینطوری است. شریعتی: گفتن آن راحت است. خیلی سخت است. حجت الاسلام میرباقری: چون به حضرت نوح هم وعده داده بودند که بعداً شما پیروز میشوید اختلاف در اطرفیان شما پیدا نمیشود. جریان نفاق باید کنده میشد. ما وقتی به ظهور میرسیم باید جریان نفاق جا بماند. فقط مؤمنین بیایند. لذا روایت دارد این سختیها برای تمحیص است، برای اخلاص است، برای جدا شدن صفوف است. هم صفها جدا میشوند و هم مؤمنین خالص میشوند. انقدر کار سخت میشود. و در یک روایتی که روایت عجیب است، حضرت فرمودند که خدای متعال به مؤمنین وعده نداده است در عالم دنیا دچار سختیها نمیشوند. آنی که به آنها وعده داده است این است که در دل سختیها دچار اِمایه و کوری نمیشوند. بصیرتشان از آنها گرفته نمیشود. سختیها آنها را آگاهتر میکند، روشنتر میکند. هر چه کار سختتر میشود، اینها بهتر طرح خدا را میفهمند در دل سختیها. بصیرت پیدا میکنند ولی سختی است. شریعتی: اگر راهشان درست باشد این را میفهمند. حجت الاسلام میرباقری: مؤمنین. به مؤمنین خدای متعال وعده نداده است که دچار سختی نشوند. به آنها وعده داده است هر چه کار سختتر میشوند، بصیرتشان از همه بیشتر میشود. شریعتی: چون ببینید امتحان وقتی سخت میشود بصیرت بیشتری میخواهد. با آن هدایت مرحله قبل نمیشود امتحان مرحله بعدی را بگذرانی. خدای متعال در دل این سختیها مؤمن را در سختی میبرد ولی به او بصیرت میدهد، راه را بهتر میفهمد. شما داستان جنگ احزاب را ببینید. بالاخره همه جمع شدند حضرت را در مدینه محاصره کردند بکنند، ریشه کار را در بیاورند. حضرت دارند دور خودشان خندق میکنند، در کندن خندق یک سنگی پیدا شد نتوانستند بکنند. حضرت خودشان آمدند. با سه ضربه این سنگ را خورد کردند. در هر ضربه برقی جهید، حضرت تکبیری گفتند. گفتند آقا چرا تکبیر گفتید؟ فرمود در برق اول دیدم روم فتح شد، ایران فتح شد، بعد دیدم تا سوای عمل رفتیم، منافقین میخندیدند میگفتند «ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلاَّ غُرُورا» دور مدینه را گرفتهاند بساط را جمع میکنند، آقا میگوید ما روم را گرفتیم و ایران را. قرآن میفرماید در دل این سختی این بصیرت یعنی. مؤمنین این را میگفتند. «هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُه». این همان وعده خدا و پیغمبر است. به ما راست گفتند. گفتند اگر شما جدی ایستادید، خطر برای دشمن ایجاد کردید، دشمن به جنگ شما میآید. تا وقتی جدی با شما وارد جنگ نمیشود که احساس میکند جدی نیستید. من همیشه میگفتم علامت حقانیت ما، علامت تأثیرگذاری انقلاب اسلامی بر جهان میزان هزینهای است که دشمن میکند. شریعتی: حالا من چون مراعات وقت را هم میکنم و صحبتهای حاج آقای حجت الاسلام میرباقری آن قدر شیرین، عمیق و لطیف هست، بیاییم به نقش انقلاب اسلامی در همین عصر غیبت که عصر بسیار سخت و نفسگیر و طاقتفرسایی است برسیم، بعد انشاءالله ادامه بدهیم. حجت الاسلام میرباقری: پس عنایت کردید که سختیهای کار برای چیست؟ شریعتی: بله. حجت الاسلام میرباقری: رسیدن به دوران ظهور سختی دارد. این را هم عرض کنم. یک موقع ممکن است آدم پای سختیهای آن هم نایستد. خب هبوط میکند. من معتقدم انقلاب اسلامی، مردم بزرگوار ایران را عروج داده است. یعنی واقعاً فهم آنها، درک آنها، ظرفیت آنها با گذشته فرق کرده است. مطالبات آنها فرق کرده است. چیزهایی را طلب میکنند که قبلاً طلب نمیکردند از حقایق عالم. ولی باید قدرش را دانست. حضرت موسی یک داستانی دارد، ظاهر قرآن این است که اینها را بالا برده بود. لذا قرآن به آنها میفرماید: اهبطوا. خطاب الهی این است: اهبطوا. آمدند گفتند طعام بهشتی برای آنها میآمد. یک فضایی بود. میدانید که طعام بهشتی برای همه نمیآید ولی طعام بهشتی برای این قوم میآمد. اینها آمدند گفتند که «لَنْ نَصْبِرَ عَلى طَعامٍ واحِد» ما دیگر غذا نمیخواهیم بخوریم. همان میوههایی که از زمین میرویید، همانها برای ما خوب است. ما آسمان نمیخواهیم برویم. «فَادْعُ لَنا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْض» ما از همان محصولات زمین میخواهیم. حالا قرآن به تفصیل هم میگوید که نشان بدهد اینها چه میخواستند. «مِنْ بَقْلِها وَ قِثَّائِها وَ فُومِها وَ عَدَسِها وَ بَصَلِها» پیاز میخواهیم، سیر میخواهیم، خیار میخواهیم، سبزیجات میخواهیم، عدس میخواهیم. اینها را میخواستند. حضرت اینها را بالا برد. قرآن میفرماید: «اهْبِطُوا مِصْراً فَإِنَّ لَكُمْ ما سَأَلْتُمْ» هبوط کنید. آنچه که میخواهید آنجا هست ولی «ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْكَنَةُ» ببینید اتفاق مهمی که افتاده است این است. واقعیت این است که این مسیر سختیهایی دارد. سختیهای آن هم خیلی جدی است. اصلاً تعارف ندارد. این آیه عرض کردم روایت دارد. «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرين» این بعد از آیات جهاد در سوره مبارکه بقره است. لسان آن عمومی هم هست ولی روایت فرمود: یک قسمت عمده اینها مال شیعیان قبل از ظهور است. میخواهند وارد عصر ظهور شوند. اینها سختیهای راه است. این سختیهای راه نباید در انسان تردید ایجاد کند. بحث ما الآن این است. ما یک سختیهایی سر راه داریم، خیلی از اشکالاتی که پیش آمده به خاطر سختیهای راه است. این مؤمنین ایستادهاند. استقامت دارند. اینها البته بزرگی یک مردم است. خدای متعال یک ظرفیتی به این مردم داده است. این ظرفیت تاریخی هم هست. انباشت تاریخی است. با این ظرفیت تاریخی دارند به سمت ظهور حرکت میکنند، سختیهای آن را هم تحمل میکنند. الآن حماسهای که امروز آفریده شده است، حالا پیامدهای آن انشاءالله معین خواهد شد. این برای همین است که این مردم در سر راه استقامت کردهاند. با همه سختیها ایستادهاند. ما داریم به سمت ظهور حرکت میکنیم و در حرکت به سمت ظهور هم قرآن میفرماید که نگاه شما این طرف و آن طرف نباشد. «لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ» اتفاقاً این هم به دنبال یک آیهای است که مربوط به ظهور است. «سابِقُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها كَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِه» آنهایی که به طرح خدا و رسول ایمان دارند با حضرت دارند راه میروند، به آنها میگوید ما یک بهشتی برای شما آماده کردیم. شما مسابقه بدهید نفر اول باشید. راه را برای دیگران باز کنید دنبال سر شما بیایند. نایستید دیگران بروند. شما اول راه را بروید. بعد میفرماید: «ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظيم» این بهشت یک فضل خاص خدا است. یکی از مصادیق این بهشت عصر ظهور است. کسانی که دارند مسابقه میدهند، من مردم بزرگوار ایران را کسانی میبینم که دارند به سرعت بر دیگران سبقت گرفتهاند دارند به سمت ظهور و آن بهشت حرکت میکنند. قرآن میفرماید شمایی که به سمت آن بهشت حرکت میکنید حواستان باشد. دیگر ما داریم کار شما را تدبیر میکنیم. گرم و سرد روزگار شما را متوقف نکند. یک روز پیروزی است، یک روز شکست است. یک روز تلخی است و یک روز شیرینی است. اصلاً زهد همین است. قرآن میفرماید زاهد یعنی این. زاهد کسی که سرش را به خدا داده است، دارد دنبال امامش حرکت میکند، امام اسبق السابقین هستند. الآن امام زمان (ع) اسبق السابقین هستند. ما باید سابقون باشیم. دنبال حضرت سبقت بگیریم. مسابقه دارید میدهید حواستان پرت نشود. میفرماید شمایی که اینطوری هستید بدانید که «ما أَصابَ مِنْ مُصيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا في أَنْفُسِكُمْ إِلاَّ في كِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها» قبل از اینکه حوادث به شما برسد، ما آن را ثبت کردیم. دیگر تحت تدبیر ما هستید. تصادفی نیست. چه در درون و چه در بیرون. سختیها، زلزلهها، طوفانها، فشار دشمن. اینها تدبیر ما است. تحت تدبیر ما است. «لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُم» شما که با خدا دارید مسابقه میدهید دیگر به این طرف و آن طرف نگاه نکنید. دیگر در مسابقه آن ماشینی که، وسیله نقلیه که اول است یک لحظه غفلت کند ده رتبه عقب میرود. حواستان پرت نشود. شما دارید مسابقه میدهید، میخواهید برای دیگران راه باز کنید، دنبال امامتان دارید میروید مثل اصحاب عاشورا باشید. شریعتی: و هر چقدر سرعت شما بیشتر باشد، اشتباهات کوچک حجت الاسلام میرباقری: مواظب باشید. میگویند حواستان فقط به مقصدتان باشد، به راه امامتان باشد. دارید به آن سمت میروید، آن کار بزرگ را دارید دنبال میکنید، اینها را ما برای شما جمع و جور میکنیم. ما یک روزی اگر لازم باشد برای شما سختی پیش میآوریم، پیروزی باشد پیش میآوریم، اینها را دیگر به ما بسپارید. «لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُم» آنچه به شما میدهیم خیلی شما را مشغول نکند، سختیها هم شما را متأسف نکند. دارید با ما راه میروید بقیه کار را به ما بسپارید. فرمود زهد همین است. قرآن روایت دارد که زهد... همین آیه قرآن زهد را معنا کرده است. زاهد کسی است که دنبال سر امامش دارد مسابقه میدهد، حواسش به اطرافش نیست، فقط به امامش هست. من به نظر میآید مردم بزرگوار اینطوری هستند. در این شرایط هستند. انقلاب اسلامی یک قدم ما را به این سمت نزدیک کرده است، یک قدم بزرگ. حالا این توضیح میخواهد. من فقط یک جملهای از حضرت امام بخوانم که معمار انقلاب اسلامی تلقیشان این بوده است. از روز اول هم تلقیشان همین بوده است. امام انقلاب اسلامی را در معیار مبارزه با استبداد یا استعمار نمیبینند. یک حرکت بزرگ بر علیه کل دستگاه استکبار در عالم، بر علیه کل عهد جدید، عهد رنسانس، برای اینکه عالم را به ظهور نزدیک کنند میدانند. یک گام بزرگ بر علیه کفر مدرن. کفر پیچیده و مدرن. شیطنت پیچیده و مدرن برای اینکه عالم را به عصر ظهور نزدیک کنند میدانند. پرچمدار آن هم مردم بزرگوار ایران هستند. میگویند مردم ظرفیت تحمل این کار را دارند. ممحدون للمهدی شدن کار همه نیست. اینکه بار هدایت عالم را برداریم، باز مبارزه با کفر را برداریم تا عالم بیدار شوند، یک قدم به ظهور نزدیک شویم این کار همه نیست. من جملات امام را میخوانم گویا است. البته خطاب به مسئولین در نیمه شعبان آخرین سال عمر مبارکشان هست. دوم فروردین 68. من مکرر این قسمت بیانیه امام را این روزها خواندهام چون ضروری است که ببینیم امام چه گفته است. نیمه شعبان آخر عمر مبارکشان. ببینید این بیانیه را. مسئولان ما باید بدانند که انقلاب ما محدود به ایران نیست. انقلاب مردم ایران، نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت ارواحنا فداه هست که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرج آن را در عصر حاضر قرار دهد. من که عرض میکنم بینالطلوعین این را میخواهم بگویم. انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان حضرت بقیة الله است. این تلقی حضرت امام بوده است و از روز اول هم نگاهشان همین بوده است. مسائل اقتصادی و مادی اگر لحظهای مسئولین را از وظیفهای که بر عهده دارند منصرف کند خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را به دنبال دارد. من به نظرم میآید معمار سنجش عملکرد دولتها همین است. یعنی اگر دولتها مردم را از ظهور غافل کردند، ناخودآگاه به این مردم خیانت کردند. ناخودآگاه به کل دستگاههای ما خیانت کردند. شریعتی: یعنی شما باید بستر را برای حرکت این مردم فراهم کنید. حجت الاسلام میرباقری: به سمت ظهور. این مردم آماده هستند. ظرفیت دارند. من این تعبیر حضرت امام را میخوانم ببینید. بعد میفرماید باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنماید ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام هست منصرف کند. نه به دست ما، به دست حضرت بقیة الله. یک مردمی ظرفیت دارند برای حضرت ظهور کار کنند. یک انقلاب بزرگ جهانی در مقابل انقلاب غرب تحت عنوان رنسانس کردند. میخواهند عالم را به بیداری برسانند. این یک هزینهای دارد. نباید غفلت ایجاد کرد. مردم عزیز ایران که حقاً چهره منور تاریخ بزرگ اسلام در زمان معاصر هستند، باید سعی کنند که سختیها و فشارها را برای خدا پذیرا گردند تا مسئولان بالای کشور به وظیفه اساسیشان که نشر اسلام در جهان است برسند. البته ببینید این بحث تحمل سختیها غیر از بیعدالتیها است. آن را نمیخواهم بگویم. آن یک بحث دومی است. شریعتی: آخه یک وقتهایی است بیعدالتی است، یک وقتهایی ناکارآمدی، یک وقتهایی بیتوجهی مسئولین مردم را اذیت میکند. حجت الاسلام میرباقری: آن قسمت بحث در جای خودش باید گفته شود. من یک نکته دیگری را دارم میگویم. میگویم یک ملتی برای یک کار بزرگ انتخاب شدهاند. کسانی میتوانند پرچمداران این مردم باشند که آن رسالت را بفهمند و بخواهند مردم را در مسیر آن رسالت انجام بدهند گرچه میخواهند مشکلات روزمره جامعه را هم حل کنند اما کسانی که مسیر حرکت امت را میخواهد تغییر دهند، اینها به مردم خیانت میکنند. من اینطوری دولتها را ارزیابی میکنم. حالا داوری نمیکنم که این دولتها پیش روی شما هستند، ارزیابی کنید. بعد یک نکتهای را میگویند. چه کسی است که نداند مردم عزیز ما در سختی هستند و گرانی و کمبود بر طبقه مستضعف فشار میآورد. این مال سال 68 است. ولی هیچکس هم نیست که نداند پشت کردن به فرهنگ دول دنیای امروز و پایهریزی فرهنگ جدید بر مبنای اسلام در جهان و برخورد قاطع اسلامی با امریکا و شوروی، فشار و سختی و شهادت و گرسنگی را به دنبال دارد. خب حالا ممکن است یک کسی بگوید به ما چه مربوط. میفرمود و مردم ما این راه را خود انتخاب کردند. من این را جمله کوچکی نمیدانم. یعنی مردم ایران یک ظرفیت بزرگی دارند. مردم ایران میخواهند با نظام استکبار جهانی درگیر شوند راه را برای ظهور باز کنند. شیطان که پرچمدار این حرکت است، میخواهد کل جهان را در وادی کفر و شرک و غفلت نگه دارد. یک ملتی میخواهند این بنبست را باز کنند. میخواهند مقابله کنند. مردم ما این راه را خود انتخاب کردند و بهای آن را هم خواهند پرداخت و بر این امر هم افتخار میکنند. من به نظرم این یک نکتهای است که حضرت امام یک درکی از این ملت دارد. این یعنی مردم نیستند تا به ظهور برسند. حالا روایت هم من نمیخواهم بگویم. خیلی قرینههایی داریم که این حرکت، حرکت مبارکی است. این روشن است که شکستن فرهنگ شرق و غرب بی شهادت میسر نیست. من بار دیگر از مسئولین بالای نظام جمهوری اسلامی میخواهم که از هیچکس و از هیچ چیزی جزء خدای بزرگ نترسند و کمرها را ببندند و دست از مبارزه و جهاد علیه فساد و فحشای سرمایهداری غرب و پوچی و تجاوز کمونیست نکشند که ما هنوز در قدمهای اول مبارزه جهانی خود علیه غرب و شرق هستیم. حرکت به سمت ظهور لوازمی دارد. بعد عجیب این را میگویند. مگر بیش از این است که ما ظاهراً از جهانخواران شکست میخوریم و نابود میشویم که انشاءالله نمیشویم. تلقی حضرت امام این است. مگر بیش از این است که ما را در دنیا با خشونت و تحجر معرفی میکنند. تا به اینجا میرسد: مگر بیش از این است که فرزندان عزیز اسلام ناب محمدی (ص) در سراسر جهان بر چوبههای دار میروند؟ مگر بیش از این است که زنان و فرزندان حزب الله در جهان به اسارت گرفته میشوند؟ بگذار دنیای پست مادیت با ما چنین کند ولی ما به وظیفه اسلامی خود عمل میکنیم. این وظیفه اسلامی چیست؟ حرکت به سمت ظهور. میگویند مأموریت ما این است که جامعه را به سمت عصر ظهور حرکت بدهیم. موانع آن هم چیست؟ سرمایهداری غرب و کمونیزم شرق. آن دو قطبی که در جهان است. نظام استکبار که یکی از آنها برچیده شده است فضل الهی. ما باید درگیر شویم. این درگیری برای چیست؟ برای اینکه عالم نزدیک شود. برای اینکه فرهنگ مادی از جهان رخت بربندد. بنابراین یک مردمی، یک ملت بزرگی که این بار بزرگ را روی دوششان احساس میکنند، البته هر کسی ظرفیت این کار را ندارد. تلقی حضرت امام بوده است که این مردم ظرفیت را دارند، پای آن هم میایستند، هزینه آن را هم میدهند، این پرچم را هم تا آخر از روی دوششان زمین نخواهند گذاشت. آنچه ما میبینیم همین است. البته راه سخت است. در سختی راه هم تردید نیست. دشمن هم متوهم است، خیال میکند. تا الآن هم واقعاً الآن من نمیدانم یک کلان روایتی اگر از انقلاب اسلامی داشته باشیم، من معتقدم در قرائت انقلاب اسلامی در کنار قرائتهای خرد و دستاوردهای خرد، عمده ما آن کلان روایتها را باید داشته باشیم. شریعتی: قبل از اینکه وارد این بحث شویم شما یک اشارهای کردید که قیام مردم ایران از سال 42 که به رهبری امام آغاز شد در 22 بهمن 57 به پیروزی رسید و همچنان استمرار دارد یک راه میانبری است برای رسیدن به عصر ظهور. آن دسته از روایاتی که این قیامها را محکوم میکند در دوران عصر غیبت را چطوری پاسخ میدهید؟ حجت الاسلام میرباقری: یک بحث خیلی جدیای است که گفتید. خودش اقلاً یک جلسه بحث میخواهد. این روایات، اولاً روایات متعددی هستند. بعضی از آنها هم صحیح السند هستند، دلالتشان هم واضح است. بنابراین نمیشود از این روایت رفع ید کرد. خیلی روایت مهمی است. یک نکته مهمی که اول عرض کنم. این روایت، یک روایتی نیست که تازه آقایان پیدا کرده باشند. روایت مشهورهای است که در دست است، در کتب ما هست، در مجامع حدیثی معتبر و مشهور است. اینطور نیست که این روایت را مثلاً حضرت امام بزرگوار یا مرحوم آیت الله عظمی گلپایگانی یا مرحوم آیت الله عظمی اراکی اینها ندیدند. برای اولین بار آقایان دارند میروند پرده برداری میکنند. آخه بعضیها این روایات را که میخوانند انگار برای اولین بار این آقایان دیدهاند، هیچکس دیگر تا حالا توجه به این نکرده است. اینطوری نیست. این روایت مشهورهای است، روایت بسیار مهمی هم هستند ولی من دو سه نکته عرض میکنم. دو تا جواب حاشیهای میگویم اینها حاشیه است. یکی از حاشیههای آن را بگویم. اولاً این روایات، به قول آقایان این قانون تبصره دارد. حتماً استثنا دارد. استثناهای آن هم در خود روایات آمده است. یکی از آنها یمانی است. روایاتی که از یمانی بیان کرده است و از قیام یمانی تعریف میشود. سید خراسانی است. از آنها مذمت نشده است. رجل من قوم که حالا این روایت را دیدید. اینها جزء تبصرهها است. یا مثلاً قوم من مشرق. ما از این تبصرهها داریم. خیلی نگویم این قانون کلی است. این قانون تبصرههای متعددی دارد در روایات آمده است که احتمال دارد قوم مشرق اتفاقاً همین مردم بزرگوار ایران باشند. اگر مجال بود روایت آن را میخواندم میدید که اصلاً همین مردم هستند. دارد که حقشان را به آنها نمیدهند، استقامت میکنند، میروند جلو تا پرچم را به دست صاحبش بدهند. شریعتی: انشاءالله. حجت الاسلام میرباقری: حالا ببینید رجل من قوم باشند والعاقبة للمتقین. من نمیخواهم تطبیق کنم. پس این روایات تبصره دارد و انقلاب اسلامی میتواند از تبصرههای آن باشد. پاسخ اصلیای که عرض میکنند این است که این روایات را با اینکه انقدر پیدا است که این روایات برای ما مهم است، یک روایت هم نمیشود از آن بگذری به خصوص اینکه این ده پانزده تا روایت جدی است. این روایات برای آنکه مهم است برای ما روایت نخوانند. روایت بحث اجتهادیاش جایش در درس خارج حوزه است. آنی که از این روایات در عصر غیبت حجت است فهم فقیهانه از روایات است. شما هیچ وقت نمیتوانید بروید به یک مجتهدی بگویید آقا چرا شما این فتوا را در باب اذان و اقامه یا شکوک صلاتی یا سایر فروع فقهی میدهید. این روایت خلاف این است. میگوید این روایت را من هم دیدهام. منتها من یک جوری این روایت را جمع میکنم فتوای من این است. در عصر غیبت رساله حجت است یعنی فهم فقیهانه از روایات. شما هم بروید فقیه شوید. فهم شما معتبر میشود برای خودتان و مقلدین خودتان. پس ببینید فهم فقیهانه از روایات حجت است. حجت عصر غیبت فهم فقیهانه از روایات است. من از شما سؤال میکنم حضرت امام یک فقیه جامع الشرایط بودند. هیچکس در این تردید نمیکند. یک فهم فقیهانهای از جمع بین ادله داشتند که وظیفهشان یک قیام بزرگ بر علیه کل تمدن مادی غرب است. یک تمدنی که میخواهد بساط انبیاء را جمع کند، با صدای بلند هم این را میگوید. میگوید دوران انبیاء به سر رسیده است. مارکسیستها میگفتند دین افیون ملتها است، انبیاء در کنار قدرتمندان و ثروتمندان هستند و تزویر میکنند، نظام سرمایهداری هم همینطور را میگوید. به تعبیر شهید مطهری رضوان الله تعالی علیه، دو لبه قیچی هم ریشه ادیان را قیچی میکنند. با هم اختلاف دارند ولی در این امر مشترک. شریعتی: بساط توحید باید برچیده شود. حجت الاسلام میرباقری: اصلاً بساط انبیاء باید برچیده شود. دوران انبیاء تمام شده است. این حرفشان بود. حالا بعد از انقلاب اسلامی مجبور شدند مسیرشان را تغییر بدهند سخن دیگری است. در مقابل این امام رضوان الله تعالی احساس میکنم باید یک حرکت جهانی ایجاد کنند. این حرکت جهانی هم به پیش بردهاند تا اینجا که میبینید. هیچ کس هم پنجاه سال قبل باور نمیکرد که این حرکت جهانی به این نقطه برسد. بشود جهانی. امام این کار را انجام دادند، تا اینجا رسیده است. بعدش هم انشاءالله خواهد رفت. در میان ناباوری دشمن. و کار هم به جایی رسیده است که دشمن تمام تمرکز خود را کرده است این را از جا بکند. ما الآن دیگر از جبهه مقاومت رفتهایم در اروپا داریم نقش ایفا میکنیم. از بعد از جنگ دوم جهانی، ما در هیچ کجای دنیا دوست نداریم جنگ باشد. ولی دوست نداریم آنها کشور خودشان را امن کنند جنگ را در سایر نقاط دنیا بیندازند. الحمدلله واکنش این شده است که بعد از جنگ دوم جهانی بعد از 80 سال، اولین بار درگیری رفته در خود اروپا. ما با جنگ مخالف هستیم اما اینکه آن استعمارگرها کشور خودشان را آرام کنند، در ویتنام و کشورهای آفریقا و کشورهای آسیا و سوریه و عراق و لیبی و اینها را به هم بریزند که نمیشود. عنایت میکنید. بنابراین یک حرکت رو به پیشی است. خیلی اینکه آقا فرمودند داستان اوکراین یکی از همان علائم آن پیچ تاریخی است، به دانشجویان اروپا فرمودند. این نکته مهمی است. اتفاق مهمی در عالم دارد میافتد. من بحثم گم نشود. خدمت شما عرض کنم. پس بنابراین این درک امام یک درک فقیهانه است، این درک معتبر است. هیچکس نمیتواند بگوید این انقلاب اسلامی معیار و حجیت اصل غیبت را ندارد. یک فقیه جامع الشرایط عادل تشخیص داده خودش و مقلدینش یک حرکت بزرگی کردند. بعد هم مراجع بزرگ دیگری مثل مرحوم آیت الله عظمی گلپایگانی، آیت الله عظمی اراکی، آمدند پشت کار و حمایت کردند. آنها هم فقیه بودند، آنها هم روایت را دیده بودند. شما اگر مجتهدی هستی فهم خودتان این است، برای شما معتبر نیست. خب شما کنار بکشید. نمیتوانی بگویی حجت نیست. هیچ فقیهی نمیتواند بگوید رساله فقیه دیگر اعتبار ندارد چون از نظر من این روایات خلاف آن است. خب فتوای شما این است، فتوای آقا هم این است، آن معتبر است، این هم معتبر است. پس اینطوری برای ما روایت... روایت را باید خواند. یک فهم فقیهانه میخواهد در درس خارج، در حوزه از آن بحث میکنیم. اما پایگاه حجیت آن یک امر فقیهانه است. من معتقدم هیچ واقعه اجتماعی در عصر غیبت، ما وقایع متعددی داشتیم. در دوره خواجه، دیگران، دیگران، صفویه، مرحوم محقق کرکی و دیگران، هیچ واقعه مهمی مثل انقلاب اسلامی نیست که معیار حجیت عصر غیبت را داشته باشد. از اول تا آخر یک فقیه جامع الشرایط بالا سر آن است. باید کنترشان کند. حجیت عصر غیبت را دارند. یک چیزی هم بگویم این حاشیهای است. من یک روایتی دیدم الآن یادم نیست. به نظرم به امام صادق عرض کردند. بعضی از قیامهایی که اتفاق میافتاد، قیام عربیون نوعی قیام میکردند. حضرت فرمودند اینها پیروز نمیشوند. من اسمشان را در صحیفه فاطمیه ندیدم. صحیفه فاطمیه، صحیفهای است که بعد از رحلت وجود مقدس رسول الله (ص) جبرئیل میآمد، برای حضرت زهرا مبشرات میآورد. حضرت امیر هم مینوشتند. به نظرم در روایت هست که امام صادق فرمودند که اصلاً احکام نیست. وقایع است که چه اتفاقات مهمی است. به حضرت میگویند اینطوری میشود. خیالتان راحت باشد. پرده از وقایع برمیدارند. این صحیفه فاطمه دست من است. حضرت فرمودند پیروز نمیشوند، اسمشان در صحیفه فاطمیه نیست. من این را ضمیمه میکنم که دو جا در صحیفه حضرت امام هست ببینید. صحیفه نور. دو جا امام میفرمایند انقلاب ما شاید در صحیفه فاطمیه باشد. من این شاید را باید میدانم منتها اصلاً معنا ندارد یک کسی بیاید بگوید هست. حالا چطوری بعضی راه پیدا میکنند از یک طرقی به صحیفه. دست تمام زمان است. حضرت باید پرده را کنار بزند. این را من مؤید میگویم. باز روی آن حرف نزنم فردا بگویم که اینها دارند غیبگویی میکنند. نه، ما غیبگویی نمیکنیم ولی معتقدم امام بزرگوار نکتهای را میخواستند بگویند. میگویند انقلاب ما شاید در صحیفه فاطمیه باشد. پس بنابراین حجیت این انقلاب را با این چیزها نمیشود زیر سؤال برد. بله، یک روایاتی داریم قیام قبل از ظهور حضرت محکوم به شکست است، منع هم میکنند ولی تبصره دارد. چندین تبصره در روایات دارد. استثنا دارد. به قول آقایی مخصص دارد، حجیت عصر غیبت هم فهم فقیهانه از این روایات است. این فهم فقیهانه است. حالا بعضیها یک فهم دیگری دارند. آقای عصر حیرت است. خب شما برو سکوت کن. متحیر هستی دیگر. یک فقیه دیگری متحیر نیست. شاید تو هی بخواهی نظر خودت را تحلیل کنی. شما اگر فقیه باشی فهمت برای خودت معتبر است اما اینکه یک فقیه دیگری تشخیص داده الآن عصر حیرت نیست، شما به زور میخواهید بگویید عصر حیرت است، خب بیخود میگویید عصر حیرت است. اتفاقاً آنهایی که میگویند عصر حیرت است، یک مداخلاتی میکنند که اصلاً با حیرت هم نمیسازد. آن طرف خط را میزنند نه اینکه سکوت میکنند. مقتضای حیرت حرف نزدن است. شریعتی: خیلی ممنون و متشکرم.