1401-09-16-حجت الاسلام نظافت- اصول ارتباط موثر در خانواده و جامعه

ان‌شاءالله که نگاه مادرانه حضرت متوجه تک تک ما باشد ان‌شاءالله. روز دانشجو را هم گرامی می‌داریم. امیدوارم که دانشجوهای عزیزمان عاقبت بخیر باشند و سعادتمند و در تمام عرصه‌ها بدرخشند ان‌شاءالله. حاج آقای نظافت سلام علیکم و رحمه الله، خیلی خوش
حجت الاسلام نظافت: سلام عرض می‌کنم خدمت شما و همه بینندگان عزیز. من هم روز دانشجو را تبریک عرض می‌کنم محضر همه دانشجوهای عزیزمان، امید کشورمان، سرمایه‌هایمان. ان‌شاءالله که هم در علم و هم در دیگر عرصه‌های زندگی موفق باشند، همسران شایسته خدا نصیبشان کند، در همین ایام دانشجویی ازدواج دانشجویی داشته باشند. و همچنین گرامی می‌داریم ایام شهادت حضرت زهرا(س) و عرض تسلیت داریم. ان‌شاءالله که بتوانیم فاطمیه خوبی را رقم بزنیم متفاوت از سال‌های دیگر و بتوانیم بیشتر خودمان را به افکار حضرت زهرا و منش و روش حضرت زهرا(س) نزدیک کنیم.
شریعتی: ان‌شاءالله. و امیدوارم که این فاطمیه به تعبیر حاج آقای نظافت فاطمیه متفاوتی باشد و ان‌شاءالله این ایامی که تمام شد فاطمیه اول، فاطمیه دوم، با این جلسات، با این مجالس دعا و تضرع و انس، انس و گره زندگی و تمام وجود و تفکر ما به حضرت زهرا(س) وقتی دست‌هایمان را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که دست‌های ما پر است و ان‌شاءالله که این کاسه‌های دستان ما را با لطف و نگاه و معرفت و محبت خودشان لبریز بکنند. خیلی خوب، ما خدمت شما هستیم. در این هفته‌هایی که خدمت حاج آقای نظافت عزیز بودیم در ذیل بحث کلی عزت نکاتی را شنیدیم. دوستانی که با ما همراه بودند که بودند، آن‌هایی که نبودند به هر دلیلی نتوانستند و موفق نشدند این نکات را بشنوند می‌توانند به سایت ما، کانال ما، مراجعه بکنند، مباحث را دنبال بکنند و ان‌شاءالله بهره‌مند بشوند. امروز هم دعوت می‌کنم تا پایان همراه ما باشید، با دل و جان بحث شما را می‌شنویم.
حجت الاسلام نظافت: «اعوذُ بِالله مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم» «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ». همین‌طور که شما فرمودید عنوان کلی بحث ارتباط بود. یک اصل مهم این است که ارتباط همراه با عزت باشد و عزت یک سرمایه است، هم معنوی هم مادی، هم دنیوی هم اخروی. ببینید، الان خیلی از کسبه چون عزت دارند، اعتبار دارند، با اجناس مردم کاسبی می‌کنند، یعنی پول ندارند ولی آن بنکدار، تاجر کل، به او جنس را امانت می‌دهد. چرا؟ چون عزت دارد، اعتبار دارد. واقعاً سرمایه است.
شریعتی: بله.
حجت الاسلام نظافت: و لذا در نامه 3 نهج البلاغه داریم حضرت به شبیر می‌گویند عزت را فروختیم. می‌گویند عزت را اگر می‌خواهی بفروشی به بهای بهشت باید بفروشی، عزت را آدم نباید کم بفروشد. همه آدم‌ها هم قرآن می‌گوید دنبال عزت هستند اما راهش را نمی‌دانند. «مَن کانَ یُریدُ العِزِّة فِلِلّهِ العِزَّة جَمیعًا»، فرمودند هر کس عزت می‌خواهد بداند عزت همه‌اش از آنِ خداست. باید متوسل شد به دستورات خداوند، راه‌حل‌هایی که خدا برای ما جلوی پای ما گذاشته است تا به عزت دست پیدا کنیم. و همچنین فرمود: «وَلِلهِ العِزَّةُ وَلِرَسولِهِ وِ لِلمُؤمِنینَ»، به ائمه معصومین(س) متمسک بشویم به سیره آن‌ها، آن‌ها عزیز ما هستند، عزیز خواهیم بود و عزت پایدار. حالا عواملی را در برنامه‌های گذشته عرض کردیم، یک موردش اجتماع است، اتحاد دل‌ها و اتحاد جهت‌ها. نمی‌توانیم بگوییم اتحاد اعمال برای این که هر کسی یک شغلی دارد. جهت‌گیری‌ها، همه به سمت این باشد که عزت ملی افزایش پیدا کند، همه به سمت سعادت و منافع ملی. در خطبه‌ای است در نهج البلاغه که خلیفه دوم وقتی می‌خواست برود به جنگ با رومیان یا ایرانی‌ها، با امیرالمومنین مشورت کرد. و چقدر زیبا است، یعنی می‌دانست مشاوری بهتر از امیرالمومنین نیست. امیرالمومنین در نظر دادن خلوص دارد، صفا دارد، صادقانه‌، خیرخواهانه نظر می‌دهد.
شریعتی: منصف است.
حجت الاسلام نظافت: منصف است. ممکن است با یک کسی اختلاف نظر داشته باشد امیرالمومنین ولی وقتی نظر می‌دهد خیرش را می‌خواهد، مشاور مخلصی است. و مخالفان امیرالمومنین می‌دانستند امیرالمومنین بهترین مشاور است. آن وقت در آن خطبه دارد که امیرالمومنین فرمود: «وَالعَرَب»، یک قسمتش را من می‌گویم. «وَ اِن کانُوا قَلیلاً فَهُم کَثیرُونَ بِالاِسلام عَزیزُونَ بِالاِجتِماع»، عرب در مقایسه با آن دنیای کفر گرچه تعدادشان کم است ولی با اسلام زیاد می‌شوند، با اجتماع عزیز می‌شوند. یعنی اجتماع عزت می‌آورد. همان جمعیت کمی که عرض کردم اگر متحد باشند، اگر جهت‌گیری‌هایشان یکی باشد، این منجر به عزت می‌شود. تفرقه و اتحاد در نهج البلاغه داریم که هم عامل سقوط یک تمدن و عامل شکست است برای یک امت، و هم عامل صعود است و عامل پیروزی است. یک خطبه‌ای است در نهج البلاغه بسیار طولانی است، معروف به خطبه قاصعه است، از شاهکارهای ادبی امیرالمومنین هم هست. و پر از معارف ناب و نکاتی که به شدت جامعه ما امروز به آن محتاج است. آن جا در یک فراز دارد امیرالمومنین می‌فرماید: «وَ احْذَرُوا مَا نَزَلَ بِالْأُمَمِ قَبْلَكُمْ مِنَ الْمَثُلَاتِ» فرمود برحذر باشید بلاهایی که سر امت قبل درآمد سر شما درنیاید. یعنی شما تحفه نیستید، حالا درست است امت مرحومه هستید، مثل امت‌های قبل عذابی نمی‌آید که کلاً از بین بروید ولی بلاها می‌آید، قواعد عالم تغییر نمی‌کند. «لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللهِ تَبدِیلاً».
شریعتی: آن سنت‌ها هست.
حجت الاسلام نظافت: تغییر نمی‌کند. فرمود به خاطر اعمال بد، به خاطر اعمال نکوهش شده، بلا آمد سر امت‌های قبل. «فَتَذَكَّرُوا فِي الْخَيْرِ وَ الشَّرِّ أَحْوَالَهُمْ» فرمود حال امت‌های قبل را متذکر بشوید یعنی مطالعه کنید، یادتان بیاید، آن‌ها چه وقت‌هایی حالشان خوب بود، چه وقت‌هایی حالشان بد بود. چه عواملی سبب شد که حالشان خوب بود، چه عواملی سبب شد که حالشان بود بود. از آن عوامل، از عواملی که حال آن‌ها را بد کرد پرهیز کنید، از عواملی که حال آن‌ها را خوب کرد به آن موارد ملتزم باشید. فرمود: «وَ احْذَرُوا أَنْ تَكُونُوا أَمْثَالَهُمْ» برحذر باشید از این که مثل آن‌ها بشوید در سقوط، در شکست، در بدبختی. فرمود اگر تفکر کردید در دو حالت متفاوت، یعنی وقتی اوضاعشان خوب بود، وقتی اوضاعشان بد بود، دو حالت کاملاً متفاوت و جداست. تفکر کردید، «فَالْزَمُوا كُلَّ أَمْرٍ لَزِمَتِ الْعِزَّةُ بِهِ شَأْنَهُمْ» فرمود ببینید امت‌های گذشته چه چیزی آن‌ها را عزیز کرد، با همان عوامل شما هم ملتزم باشید شما هم عزیز می‌شوید. چه چیزی دشمنان را از آن‌ها دور کرد، چه چیزی موجب شد عافیت مستمر پیدا کردند، «مُدَّتِ الْعَافِيَةُ بِهِ عَلَيْهِمْ». چه چیزی سبب شد رفاه اقتصادی پیدا کردند، «َانْقَادَتِ النِّعْمَةُ» نعمت منقاد آن‌ها شد. دیدید بعضی‌ها هر چه می‌دوند نمی‌رسند؟
شریعتی: بله.
حجت الاسلام نظافت: می‌گوید نعمت در اختیارشان بود.
شریعتی: در دستشان بود.
حجت الاسلام نظافت: در دستشان بود، منقادشان بود. «وَ وَصَلَتِ الْكَرَامَةُ عَلَيْهِ حَبْلَهُمْ» می‌گوید کرامت متصل داشتند، کرامت پیوسته داشتند. حالا عواملش را حضرت می‌گویند. عوامل چیست؟ فرمود: «مِنَ الِاجْتِنَابِ لِلْفُرْقَةِ» آن‌ها اجتناب کردند، دوری کردند از تفرقه. «وَ اللُّزُومِ لِلْأُلْفَةِ» با الفت ملازم بودند. یعنی همیشه حواسشان جمع بود الفت را از دست ندهند. مثل زن و شوهری که اگر یک مقدار کدورت و ناراحتی پیش بیاید سریع سعی می‌کنند کدورت را از بین ببرند تا الفت باقی بماند. در روایت داریم: «المؤمنُ إلْفٌ مألوفٌ» مومن هم الفت می‌گیرد و هم الفت می‌پذیرد. «وَلَا خَيْرَ فِيْمَنْ لَا يُؤلَفُ وَلَا يَألَفُ». چقدر خوب است به ویژه اقشاری که فاطمی هستند، در این جلسات شرکت می‌کنند، الفت بگیرند با دیگران، با اقوامشان، با همسایه‌هایشان. نگذاریم این فرهنگ از بین برود. همسایه گاهی همسایه را نمی‌شناسد، اصلاً به هم سلام نمی‌کنند. این الفت خیلی مهم است. می‌گوید اگر یک امتی با الفت ملازم باشند عزتشان پایدار خواهد بود، نعمت‌هایشان فراوان خواهند بود. «وَ التَّحَاضِّ عَلَيْهَا» فرمود امت‌های قبل هم خودشان با الفت ملازم بودند هم یکدیگر را تحریک بر الفت می‌کردند.
شریعتی: سفارش می‌کردند، حواسشان بود.
حجت الاسلام نظافت: ببینید چقدر مهم است که حواسمان به دیگران هم باشد. چرا اسلام می‌گوید خانه دیگران بروید. گاهی پیش می‌آید بین زن و شوهر اختلاف است. وقتی مهمان می‌آید به احترام مهمان مجبور می‌شوند احوال هم را بپرسند. مثلاً می‌پرسد خانم چایی را بده، جلوی مردم که نمی‌توانند بگویند ما قهر هستیم. رفت و آمد اثر دارد. بعد هر کسی پسرش را داماد می‌کند باید بگوید هوای خانمت را داشته باشد، هوای پدر خانم و مادر خانم‌ات را داشته باش. نه این که بگوید فقط هوای ما را داشته باش. هر که دخترش را عروس می‌کند باید بگوید هوای شوهرت را داشته باش، هوای پدرشوهر و مادرشوهرت را داشته باش. چقدر خوب است، سفارش کردن. یعنی یک کاری کنیم که قبیله مقابل، پدر و مادر همسر فرزند ما، ما را دعا کنند که عجب بچه‌ای تربیت کردی. دعای خیر دیگران چقدر برکت دارد برای انسان. به هر حال توصیه کردن خیلی خوب است. فرمود: «وَ التَواصی». این تعبیر «حَض» که در قرآن داریم «وَلَا یَحُضُّ عَلَی طَعَامِ المِسکین»، این با تواصی فرق می‌کند. تواصی سفارش لسانی است، حض تحریک کردن هم هست.
شریعتی: یک فضایی ایجاد بکنیم.
حجت الاسلام نظافت: آفرین. فضا برای الفت ایجاد کنیم. پولدارها باید اقوام را دور هم جمع کنند. آن کسی که خانه کوچک دارد، امکانات ندارد، نمی‌تواند بقیه را جمع کند. الان هم شهر بزرگ است، فرصت نیست آدم به تک تک آدم‌ها سر بزند. یک کسی که مهمانی راه می‌اندازد آدم‌ها می‌آیند ظرف 2 ساعت همه همدیگر را می‌بینند.
شریعتی: بله، خیلی اتفاق خوبی است.
حجت الاسلام نظافت: برکات دارد. بعضی‌ها را من می‌شناسم که جلسه خانوادگی راه انداختند، به بهانه جلسه قرآن، به بهانه دعای توسل، به بهانه دعای کمیل، و علمی برپا کردند که همه دور هم جمع بشوند. چقدر خوب است و چقدر نعمت فراوان می‌شود. در روایت داریم که صله رحم موجب افزایش ثروت است. با این که آدم می‌رود خانه دیگران آن‌طوری که اسلام می‌گوید کادو هم ببر، اسنپ بگیریم این همه راه دور برویم، باید پول خرج کنیم، کادو هم ببریم باید پول خرج کنیم. ولی رزق اسرار دارد آقای شریعتی، فقط رزق از آن طریقی که ما فکر می‌کنیم یا دنبال آن می‌رویم به دست نمی‌آید. اسرار معنوی هم دارد، اسباب معنوی هم دارد؛ یک موردش صله رحم است. که صله رحم هم عمر را طولانی می‌کند هم دفع بلا می‌کند. منتها بایستی آداب و اخلاق را رعایت کنیم که باز صله رحم خودش باعث دعوا هم نشود یک، و تکلف نداشته باشد. یعنی وقتی در پذیرایی سنگ تمام می‌گذاریم به نحوی که از پا درمی‌آییم و مقروض می‌شویم، این خوب نیست.
شریعتی: حالا مهمانی بعدی چه زمانی باشد؟ رفت حالا تا سال دیگر اگر بشود.
حجت الاسلام نظافت: بله. پذیرایی خوب است. گفتند اگر خدا به کسی پول داده است، در نهج البلاغه داریم، «وَالیُحسِن مِنهُ ضیافَة» پذیرایی‌اش خوب باشد. ولی خودش را انسان به مشقت نیندازد. چرا؟ تا بتواند بارها و بارها دعوت کند. و این رقابت که حالا او دو رقم خورشت داد ما سه رقم بدهیم، آن دو رقم میوه ما سه رقم، این خوب نیست.
شریعتی: بله، فاصله می‌اندازد.
حجت الاسلام نظافت: بعد فرمود: «وَ اجْتَنِبُوا كُلَّ أَمْرٍ كَسَرَ فِقْرَتَهُمْ» فرمود هر امری که ستون فقرات یک امتی را شکست، اگر ستون فقرات مشکل پیدا کند دیگر آدم نمی‌تواند سرپا بایستد. یک جامعه وقتی سرپا است که ستون فقرات یک جامعه سرپا باشد. حالا ستون فقراتش چه زمانی سرپا است؟ فرمود: «وَ أَوْهَنَ مُنَّتَهُمْ» هر چیزی که قوت آن‌ها را تضعیف کرد. آن‌ها چیست؟ «تَضَاغُنِ الْقُلُوبِ» دل‌های پر از کینه؛ این سبب می‌شود که ستون فقرات یک امت شکسته بشود. بنابراین کینه نباید پیش بیاید. اگر آمد زود عذرخواهی کنیم، نگذاریم کینه‌ها بماند. «رَبَّنا لاتَجعَل فِي قُلُوبِنا غِلاً لِلَّذینَ آمَنُوا». سلام عرض می‌کنم الان محضر استادی که یک وقت من از استادم ناراحت بودم و ایشان را می‌دیدم راهم را می‌کشیدم می‌رفتم آن طرف. به یک دلیلی، جوان بودیم.
شریعتی: خیلی سال پیش.
حجت الاسلام نظافت: بله، بیش از 30 سال. ایشان یک روز سر راه ما را گرفت، دیگر نگذاشت بروم. من را بغل کرد، به سینه چسباند. بعد این آیه را خواند: «رَبَّنا لاتَجعَل فِي قُلُوبِنا غِلاً لِلَّذینَ آمَنُوا» خدایا کینه مومن را در دل ما قرار نده.
شریعتی: الهی آمین. چه دعای خوبی.
حجت الاسلام نظافت: دعای قرآنی است. یک دستی هم روی سینه من کشید.
شریعتی: که پاکش کن.
حجت الاسلام نظافت: بله. تواضع کرد. و چقدر درس داد به ما که آقا اگر خودت را کوچک کنی و پا پیش بگذاری خدا بزرگت می‌کند، عزت دست خداست. بنابراین سعی کنیم در دل‌هایمان کینه باقی نماند و کینه‌ها را هم ما تشدید نکنیم. اگر می‌بینیم دو نفر ناراحت هستند آن‌ها را آشتی بدهیم، صلح ایجاد کنیم. در نهج البلاغه دارد امیرالمومنین فرمودند که ایجاد صلح و آشتی دادن ثوابش از همه نمازها و روزه‌ها بیشتر است. چقدر ما حواسمان نیست که چقدر برکت هست، چقدر خدا دوست دارد صفا باشد در جامعه.
شریعتی: این حتماً یک آثار و برکاتی دارد که آن‌ها مهم است. حجت الاسلام نظافت: خواهش می‌کنم از مردم عزیز، هر کسی که می‌بینید می‌خواهد اختلاف ایجاد کند بدانید دشمن شماست ولو قیافه دوست به خودش بگیرد. چون ما دشمنانی داریم که دوست نما هستند، چه در داخل، چه در خارج. یعنی بعضی‌ها هستند در داخل فریب دشمن بیرونی را می‌خورند و صحبت‌هایشان آدم می‌فهمد که همواره کدورت ایجاد می‌کند. اگر یک کسی همواره بیاید بگوید آقای شریعتی این‌جوری است، آن‌جوری است. این قدر خوبی هم دارد. یعنی خیلی بد است که همواره دست بگذارند روی عیوب افراد. اگر هم خواست کسی پشت سر کسی حرف بزند که نباید حرف بزند خوبی‌هایش را هم بگوید دیگر. بعد فرمود: «تَشَاحُنِ الصُّدُورِ» سینه‌های پر از خشم، «وَ تَدَابُرِ النُّفُوسِ» جان‌هایی که به هم پشت کردند، «تَخَاذُلِ الْأَيْدِي» فرمود دست‌هایی که به کمک هم نیامدند. تخاذل از خذلان است، خذلان یعنی خاری. خاری ناشی از کمک نکردن به یکدیگر را می‌گویند تخاذل. خدا دوست دارد یکدیگر را عزیز کنیم با کمک کردن. بالاخره ما در این جامعه همه سرنشین‌های یک کشتی هستیم. اگر کسی دعوت به اغتشاش می‌کند او دوست ما نیست. انتقاد خوب است، اشکال ندارد، از سر دلسوزی انتقاد کنند. چه به آن وزیر، به مقام معظم رهبری نامه بنویسند. درست؟ بگویند اگر می‌بینند صریح حرفشان را بزنند، نامه بنویسند. و چه در روزنامه‌ای بگویند، اشکال ندارد. منتها باید مواظب باشند این انسجام از بین نرود. این مرز این اعتراضات یا انتقادها است و الا همه ضرر می‌کنند. بعد حضرت فرمود تدبر کنید در احوال گذشتگان، «کَیفَ کَانُوا فِی حَالِ التّمحِیصِ وَ البَلاءِ» فرمود امت‌های گذشته در حال تمحیص بودند. تمحیص یعنی غربال شدن. یعنی خدا آدم‌ها را رها نمی‌کند، آزمایش می‌کند، یعنی آدم‌ها با آزمایش‌ها مومن باقی نمی‌مانند.
شریعتی: خوب و بد باید از هم جدا بشود.
حجت الاسلام نظافت: و لذا ما آدم‌هایی را می‌شناسیم که قبل از انقلاب کلی مبارزه کردند، بعد از انقلاب در بعضی از آزمایش‌ها خراب کردند. پست و مقام گیرشان آمد خراب کردند. غربال می‌شوند آدم‌ها. تا آخرین نفس خدا دست از سر ما برنمی‌دارد و ما را آزمایش می‌کند. همیشه به خدا پناه ببریم. فرمود آن‌ها در حال تمحیص بودند، در بلا بودند. بعد می‌گوید از امتی مثال می‌زند امیرالمومنین که این‌ها در رنج بودند، در سختی بودند، خیلی در مشقت بودند، وضعیت معیشتشان در تنگنا بود، فراعنه این‌ها را به عنوان برده گرفته بودند، این‌ها را شکنجه می‌کردند. فرمود: «وَجَرّ عُوهُمُ المُرَارَ» تلخی‌ها را جرعه جرعه به این‌ها می‌نوشاندند. حال بنی اسرائیل را دارند می‌گوید. پیوسته این‌ها در ذلت بودند، در هلاکت بودند، مقهور دشمن بودند، هیچ راهی حضرت می‌گوید نداشتند برای دفع بلا. مثلاً یمن هم همین ‌جوری هستند دیگر الان، فلسطینی‌ها الان این‌ جوری هستند. هیچ راهی برای دفاع نداشتند. بعد می‌گوید خدای سبحان دید که این‌ها صبر کردند بر اذیت‌ها در مسیر محبت خدا، تحمل کردند مکروهات و سختی‌ها را، «جَعَلَ لَهُم مِن مَضَایِقِ البَلاَءِ فَرَجاً» فرمود خدا گشایش ایجاد کرد.
شریعتی: بعد از آن صبر و بعد از آن...
حجت الاسلام نظافت: بله. از تنگناها نجات پیدا کردند، ذلت‌ها تبدیل به عزت شد، «اَبدَلَهُمُ العِزّ مَکانَ الذُلِّ». پس یکی از عوامل عزت این است که این سختی‌ها را باید تحمل کند.
شریعتی: استقامت.
حجت الاسلام نظافت: استقامت. یعنی هیچ جامعه‌ای همین جوری ساخته نمی‌شود. آخر بعضی‌ها از ژاپن مثال می‌زنند، از نمی‌دانم کجا و کجا. نمی‌گویند سختکوشی آن‌ها چگونه است.
شریعتی: گفت خیل "قالُوا رَبُّنَا الله"ایم در آغوش نیل، تا عبور از رود یک "ثُمَّ استَقامُوا" لازم است.
حجت الاسلام نظافت: بله. «إِنَّ الَّذینَ قَالُوا رَبُّنَا الله ثُمَّ استَقامُوا». عالم قاعده دارد. یعنی از دور می‌بینیم بعضی از زندگی‌ها را می‌بینیم چقدر خوب. کلی زحمت کشیدند. نمی‌خواهیم غرامت را گاهی بپذیریم، غرامتش صبر است. فرمود ترس‌هایشان تبدیل به امنیت شد، شدند «صَارُوا مُلُوکاً حُکّاماً» بنی اسرائیل شدند پادشاه، یعنی پست‌ها گیرشان آمد، یعنی صاحب قدرت شدند. «أئِمَةً اَعلاَمًا» مثل مبارزان قبل از انقلاب که بعد از انقلاب شدند مسئولیت گرفتند. از زندان‌ها مردم این‌ها را آزاد کردند، این‌ها آمدند بیرون، شدند وزیر و وکیل دیگر، قاضی شدند، وزیر شدند، وکیل شدند. حضرت فرمود این‌ها کرامت پیدا کردند، شخصیت پیدا کردند. بعد فرمود این بنی اسرائیل بعد از این که مجتمع بودند تمایلاتشان یکی بود، دل‌هایشان با هم معتدل و هماهنگ بود، درس‌هایشان مترادف بود، همه به هم کمک می‌کردند، شمشیرهایشان همدیگر را یاری می‌کرد، چشم‌هایشان نافذ بود دشمن را می‌دیدند، تصمیم‌هایشان یکی بود، فرمود نگاه کنید آخرش چه شدند، اختلاف پیدا کردند. فرمود در این‌ها تفرقه ایجاد شد، الفتشان مشتت شد، کلمه آن‌ها مختلف شد یعنی هر کدام یک شعاری می‌دهند، دل‌هایشان متفاوت شد، شعبه شعبه شدند، حزب حزب شدند، «تَفَرَقُوا مُتِقاعِبین» کارشان به جایی رسید جنگ داخلی شد، متفرق شدند، به جنگ یکدیگر رفتند.
شریعتی: حالا مقابل هم قرار گرفتند.
حجت الاسلام نظافت: مقابل هم قرار گرفتند. سوریه را ببینید. سوریه از اعتراضات شروع شد ولی اعتراضات مدیریت نشد. و حالا یک کشور آباد، شده است یک کشور ویرانه. و چقدر افراد در دریای مدیترانه غرق شدند برای فرار کردن از داعش. خیلی عبرت پیش روی ما است. اعتراض، مسئولین باید فضا فراهم بکنند برای اعتراض، اعتراض‌ها باید شنیده بشود، باید اهل گفتگو باشیم، ولی اعتراض‌ها را همه مردم باید مدیریت کنند. فرمود این‌ها به جنگ هم رفتند و خدا لباس کرامت را از آن‌ها درآورد و نعمت‌هایشان هم گرفته شد.
شریعتی: یعنی آن عزت تبدیل به ذلت شد.
حجت الاسلام نظافت: تبدیل به ذلت و رفاه از بین رفت. یعنی گرانی‌ها بیشتر شد، ویرانه‌ها ایجاد شد. فرمود خدا نعمت فراوان را از آن‌ها گرفت. بعد حضرت فرمود قصه آن‌ها دیگر باقی مانده است، «بَقیه قِصَصُ اَخبارِهِم فیکُم عِبَرً لِلمُعتَبِرین». بنابراین همه پافشاری کنیم بر وحدت. حالا وحدت محور می‌خواهد. محورش چیست؟ هر کسی می‌گوید همه بیایند دور من جمع بشوند، این که نمی‌شود. شیعه می‌گوید محور وحدت امامت است. چطور؟ یک تیم فوتبال می‌گوییم آقا سرمربی دارد. درست است؟
شریعتی: بله.
حجت الاسلام نظافت: در زمین هم وقتی تیم را می‌فرستند برای مبارزه وسط زمین این‌ها کاپیتان دارند. یعنی یک تیم فوتبال می‌گوییم همه باید به حرف سرمربی گوش کنند، به حرف کاپیتان هم بکنند. کسی نمی‌تواند بگوید من نظر بدهم. آن وقت حالا یک امت می‌شود سرمربی نداشته باشد؟
شریعتی: همین جوری هر کی خودش، بله.
حجت الاسلام نظافت: یعنی واقعاً شیعه حرف منطقی می‌زند.
شریعتی: «اَمانَ لِلفُرقان».
حجت الاسلام نظافت: خیلی عجیب است. امیرالمومنین در حکمت 252 می‌فرماید: «فَرَضَ الله الإمامَة نظامَ لِلأُمَّة» خدای متعال امامت را واجب کرد برای این که امت منظم باشد، منسجم باشد. بعد فرمود: «وَ الطاعَةِ تَعظیماً لِلإِمامَة» به مردم هم فرمود اطاعت کنید. در خطبه اول نهج البلاغه داریم امیرالمومنین فرمود پیامبر اکرم همان کاری را کرد که همه انبیا کردند. همه انبیا چه کار کردند؟ وقتی رفتند برای خودشان جانشین تعیین کردند. فرمود پیامبر هم جانشین تعیین کرد. فرمود انبیا که رفتند مردم را سرگردان رها نکردند، دو تا کار کردند. یک ریل گذاری تربیتی کردند، سنت‌هایی را حاکم کردند بر جامعه. یک علمی هم برافراشتند دادند دست علمدار. پیامبر اکرم علم را داد دست امیرالمومنین و ریل گذاری کرد. و اگر حضرت زهرا (س) بعد از رحلت پیامبر بعد از چند روزی زار زار گریه می‌کرد قصه امت را می‌خورد، دید علم را از دست علمدار گرفتند، دیگر وحدت نیست، دیگر هر کسی می‌کشاند سمت خودش
شریعتی: مسیر را داری تغییر می‌دهی.
حجت الاسلام نظافت: مسیر کجا می‌شود. حالا سوال؛ اگر پیامبر رفتند جانشین تعیین کردند، امام زمان که جانشین پیامبر هستند، روحی و ارواحنا العالَمین لِتُرابِ مَقَدَمِهِ الفِدا، می‌شود وقتی رفتند در پس پرده غیبت جانشین تعیین نکنند؟ امکان ندارد. اگر کسی شیعه است، اگر کسی 12 امام را قبول دارد، می‌داند باید به فقها رجوع کند در دوران غیبت. و فقها شایستگی دارند رهبری امت را به عهده بگیرند ولی همه با هم اگر بخواهند رهبری را برعهده بگیرند که هرج و مرج می‌شود. می‌شود مثلاً کسانی که سوار یک ماشینی می‌شوند، همه گواهینامه دارند، همه با هم بخواهند رانندگی کنند؟ نمی‌شود. ولی فقیه یعنی آن کسی که می‌نشیند پشت فرمان. پس وحدت محور می‌خواهد. در روایت داریم: «إِنَّ الإِمامَ صَلاحُ الدّین وَ عِزُّ المُؤمِنین» امامت برای این است که هم دین انسان‌ها به صلاح باشد، دینشان درست باشد، هم عزت پیدا کنند. بیش از 1 میلیارد مسلمان چرا این قدر ذلیل باشند، آخر چرا.
شریعتی: چون با هم نیستند.
حجت الاسلام نظافت: با هم نیستند. حالا هر کسی می‌گوید بیا دور من، نمی‌شود. ولی پیامبر پیش‌بینی کرده بود. می‌شود بگوییم حضرت موسی که برای «وَ واعَدنا مُوسی ثَلاثینَ لَیلَة وَ اَتمَمناها بِعَشر» برای 30 روز رفتند کوه طور جانشین تعیین کردند. به برادرشان هارون گفت: «اخلُفنِي فِي قَومِي وَأَصلِح وَلَا تَتَّبِع سَبِیلَ المُفسِدِینَ». بعد بگوییم که پیامبر اکرم برای همیشه رفتند، جانشین تعیین نکردند و در دوران غیبت ما همین جور سرگردان هستیم. حالا نمی‌دانیم دوران غیبت هم چقدر طول می‌کشد! نه. دین منظم است، خدا فکر همه چیز آن را کرده است. طرح، طرح کاملی است. پس اتحاد محور می‌خواهد، محورش امامت است، در دوران غیبت جانشین ائمه معصومین که فقها است، اذا هم که باشند ولی فقیه باشد و بزرگ‌ترین عذاب تفرقه است. «قُل هُوَ القَادِرُ عَلَی أَن یَبعَثَ عَلَیکُم عَذَابًا مِن فَؤقِکُم» ای پیامبر، بگو خدا می‌تواند از آسمان عذاب بفرستد. «أَؤ مِن تَحتِ أَرجُلِکُم» از زیر پای شما هم می‌تواند عذاب بفرستد. مثل قوم نوح که از زمین عذاب می‌شوید، یا رانش زمین، یا سنگ‌های آسمانی، یا باران زیادی که بیاید در امت‌های گذشته بوده است، یا باد شدیدی که آمد عده‌ای هلاک شدند. بعد خدای متعال می‌فرماید: «أَؤ یَلبِسَکُم شِیَعًا» چون آن نوع عذاب‌ها از امت پیامبر اسلام برداشته شده است، اصطلاحاً می‌گویند عذاب استیصال یعنی عذابی بیاید که کلاً امت یک جا از بین برود.
شریعتی: همه چیز برچیده بشود.
حجت الاسلام نظافت: این نیست، در امت پیامبر اسلام که امت مرحومه است این نیست. اما عذاب تفرقه برداشته نشده است. فرمود خدا می‌تواند شما را پراکنده کند و شما را به جان یکدیگر بیندازد. تفرقه در ردیف عذاب مطرح نشده است. یک سفارشی هست از امام رضا(ع)، خیلی قشنگ است، سلام الله علیه. خطاب به عبدالعظیم حسنی که این اصلاً به صورت یک پوستر هم درآمده است، خیلی قشنگ است. حضرت به عبدالعظیم حسنی می‌گویند سلام مرا به شیعیانم برسان، به آن‌ها بگو که این کارها را انجام بدهند، این روش را داشته باشند. مثلاً اهل صداقت باشند، اهل رعایت امانت باشند. در یک فرازش دارد که به شیعیانم بگو خودشان را مشغول نکنند به تکه تکه کردن یکدیگر، یعنی اختلاف افکنی. بعد امام رضا ملقب به چه هستند؟ امام رئوف. امام رئوف فرمود: «الَیتُ عَلَی نَفْسِی». «الَیتُ عَلَی نَفْسِی» یعنی من قسمی یاد کردم، قسم یاد کردم که نفرین کنم کسانی را که بین شیعیان اختلاف ایجاد می‌کنند. حالا نفرین امام رضا چیست؟ که خدا آن‌ها را مبتلا کند در دنیا و آخرت به «أَشَدَّ الْعَذَابِ». و نفرین امام رضا می‌گیرد. از تفرقه پرهیز کنید. نه تنها تفرقه ایجاد نکنیم که آتش تفرقه را خاموش کنیم. در اقواممان، در محلمان، در کشورمان. این دعای مکارم الاخلاق که دعای 20 صحیفه سجادیه است خیلی قشنگ است، خیلی زیباست. اصلاً می‌تواند مرام نامه پیروان اهل البیت علیهم السلام باشد، مرام نامه می‌تواند باشد دعای 20، دعای مکارم الاخلاق. در یک فرازی دارد: «حَلِّنِی بِحِلیةِ الصَّالِحینَ، وَ اَلبِسنِی زِینَةً المُتَّقینَ» خدایا مرا آراسته کن به زیور صالحان، مرا مزین کن به لباس متقین. حالا زیور صالحان و زینت متقین و آن لباسی که متقین را مزین می‌کند چیست؟ مواردی دارد حضرت می‌گویند. «فِی بَسطِ العَدلِ وَ کَظمِ الغَیظِ وِ إِطفَاءِ النَّائِرَةِ وَ ضَمَّ أَهلِ الفُرقَةِ». اول می‌گوید عدالت گستر باشند. مسئولین عزیز دغدغه‌شان گسترش عدالت باشد. این انقلاب اصلاً هدفش برپایی عدالت بوده است تا یک جاهایی هم جلو رفته است ولی یک جاهایی هم در این جهت ناکامی‌هایی پیدا شده است اخیراً. «کَظمِ الغَیظِ» خشم را فرو ببرند. «إِطفَاءِ النَّائِرَةِ»؛ نائره یعنی آتش اختلاف، آتش اختلاف را خاموش کنند. این می‌شود زیور صالحان. «وَ ضَمَّ أَهلِ الفُرقَةِ» اگر دیدم یک کسی قهر کرد از جامعه اسلامی بیاورد. بعضی‌ها تا می‌بینند یک کسی یک توییت بد می‌زند همه حمله می‌کنند. هولش ندهید، یک توییت بد نوشته است. یک کسی برود دم گوش او بگوید آقا اشتباه می‌کنی، سوء تفاهم است.
شریعتی: نگذاریم این مدام بسط پیدا کند.
حجت الاسلام نظافت: نباید. می‌گوید ضمیمه کنیم. فرض بفرمایید یک کسی مسجد می‌آمده است، دیگر نمی‌آید، از یک چیزی ناراحت است. یک کسی باید برود او را بیاورد. زیور صالحان ضمیمه کردن کسانی است که ساز افتراق و اختلاف می‌زنند. نگوییم حالا که رفت گور پدرت، برو. نه، ما به هم محتاجیم. خدا گفته است شما با هم باشید، نه این که به هم محتاج هستیم همدیگر را خدا بدانیم. ولی خدای متعال فرموده است منسجم باشید، متحد باشید. عوامل این تفرقه‌ها چگونه ایجاد می‌شود؟ اولاً تشتت آراء ایجاد کردن. بالاخره پیش نمی‌رود این جوری.
شریعتی: هر که یک چیزی بگوید، هر که یک جوری فکر کند، هر که یک جوری بنویسد.
حجت الاسلام نظافت: در نهج البلاغه یک عبارت قشنگی است. فرمود: «إِذا اِزدَحَمَ الجَواب خَفی الصَواب» یک سوال که ایجاد می‌شود اگر جواب‌های گوناگون گفته بشود فرمود حرف درست لابلایاین‌ها مخفی می‌شود. مدام تردید ایجاد کردن، نظرات گوناگون دادن، نمی‌شود. اشکال ندارد آزمون و خطا بکنند، اول فکر بکنند، مشورت بکنند، «فَبَشِّر العِباد، الَّذینَ یَستَمِعُونَ القَولِ فِیَتَّبِعُونَ أَحسَنَهُ». ولی وقتی یک قانونی تصویب می‌شود اجازه بدهیم یک مدت اجرا بشود، هنوز تصویب نشده بر علیه قانون بگوییم، تصویب هم شده است برعلیه آن بگوییم. دیگر کسی عمل نمی‌کند، سنگ روی سنگ بند نمی‌آید، هیچ موقع پیش نمی‌رود. یک دولتی می‌آید یک مقدار می‌برد، دولت بعد بیاید خراب بکند، باز او بیاید بسازد، باز او خراب بکند. کار پیش نمی‌رود. تشتت آراء. انتقاد مخرب؛ انتقاد باید سازنده باشد، انتقاد باید در آن حس بشود دلسوزی و محبت، انتقاد نباید شکاف اجتماعی را زیاد کند. انتقاد بدون ذکر نکات مثبت این از عوامل تفرقه است. من گاهی دقت کردم بعضی افراد آدم‌های خوبی هم هستند، نمی‌دانم چگونه است که همیشه می‌گردند دنبال عیب‌ها. خوب نیست. چقدر لذتبخش است ببینیم این جناح اگر دید آن جناح یک نکته مثبت دارد بگوید و بالعکس. و معمولاً توپخانه است، یعنی مشخص است این روزنامه‌ها چه دارند می‌گویند، آن روزنامه‌ها هم چه دارند می‌گویند.
شریعتی: و خیلی وقت‌ها هم منتظر و مترصد هستیم خودمان، روابط خودمان، حالا در مقیاس کلان‌تر آن نکاتی که شما فرمودید منتظریم یک اشتباه بکنند بلافاصله همان را دست بگیریم.
حجت الاسلام نظافت: حرف‌هایی که داریم می‌گوییم هم به درد مسائل خانوادگی می‌خورد، هم به درد یک هیئت می‌خورد، به درد یک مدرسه می‌خورد، به درد یک اداره می‌خورد، سطح کلان آن هم هست، فرقی نمی‌کند. ببینید آقا، مشکلات کلان ما ریشه‌اش بخشی‌اش مشکلات اخلاقی است.
شریعتی: بله، به روابط شخصی ما برمی‌گردد.
حجت الاسلام نظافت: بله، یعنی ظرفیت نداریم.
شریعتی: به روحیات ما.
حجت الاسلام نظافت: به روحیات ما. و ملتی که نمی‌دانم در خانواده‌شان دعوا دارند در مجلس هم که می‌آیند دعوا می‌کنند دیگر، در اداره هم دعوا می‌کنند، در خیابان هم دعوا می‌کنند. روحیه عوض نمی‌شود، مکان روحیات را عوض نمی‌کند، تشدید ممکن است بکند. دقت کردید؟
شریعتی: بله.
حجت الاسلام نظافت: اگر من یک عیب دارم فرض بفرمایید یک کسی سوار دوچرخه شده است بد رانندگی می‌کند، سوار موتور بشود چه؟ تبعات بد رانندگی کردن خیلی بیشتر می‌شود. درست است؟ بعد این پشت ماشین بنشیند چه؟ تبعاتش بیشتر می‌شود. یعنی خلق بد رانندگی کردن هر چه که محیط گسترده‌تر می‌شود، قدرت بیشتر می‌شود، تبعاتش بدتر می‌شود.
شریعتی: بله، متاسفانه.
حجت الاسلام نظافت: بنابراین این مشکلات اخلاقی در مسائل سیاسی هم خودش را نشان می‌دهد. نمامی.
شریعتی: سخن چینی.
حجت الاسلام نظافت: سخن چینی. در روایت داریم بدترین جنبنده‌های روی زمین سخن‌چین‌ها هستند. صراحت، صداقت، چرا جلوی رو نمی‌گوییم، پشت سر می‌گوییم. «الغِیبَةُ جُهدُ العاجِز» می‌گوید انسان بی‌عرضه و ناتوان است که پشت سر کسی حرف می‌زند. جلوی رویش بگوییم. البته بعضی هم ظرفیت ندارند، جلوی روی بگویی بلا آوردی. نمی‌داند آقا این منتقد که جلوی رو می‌گوید این دیگر منافق نیست، اگر می‌خواست منافق باشد تملق می‌گفت چون باید نفوذ کند، ظرفیت هم لازم است. به هر حال نمامی خوب نیست. خانواده‌ها را به هم می‌زند، جامعه را به هم می‌زند، کشور را به هم می‌زند. غیبت و تهمت و دروغ بستن.
شریعتی: که دیگر این دیگر متاسفانه الان نقل رایج شده است.
حجت الاسلام نظافت: مکرر شده است آقای شریعتی برای من پیام می‌آید می‌گوید این را بفرستید، گاهی هم می‌گویند آخرین این زنجیره نباشید. من معمولاً آخرین این زنجیره هستم. یا نفرستند یا بدانند ما برای کسی نمی‌فرستیم. چون شک دارم سند این حرف چیست، راست است، دروغ است، اگر من فرستادم بعد روز قیامت باید جواب بدهم. بعد می‌بینی یک شایعه‌ای را یک کسی درست کرده است. دشمنان ما چرا این قدر برای ما پول خرج می‌کنند ماهواره و تلویزیون و فضاهای مجازی. عاشق ما هستند؟ دشمن است، یک وسیله دشمنی است. جنگ رسانه‌ای یک روش‌اش دروغ بستن است دیگر. مگر به پیامبر اکرم دروغ نبستند؟ همین دشمنان هم روش‌شان همان است دیگر. شیطان که عوض نشده است، شیطان زمان پیامبر که به مشرکین در ذهن آن‌ها می‌آورد که به پیامبر تهمت بزنید، دروغ بگویید، الان شیاطین همین کار را می‌کنند. بنابراین BBC قابل اعتماد نیست، نمی‌دانم اینترنشنال قابل اعتماد نیست، هر رسانه‌ای که برای دشمن است. رسانه‌های داخلی هم باید اعتماد عمومی را جلب کنند، این هم بسیار اهمیت دارد. پس بحث تفرقه را عرض کردیم. نمی‌دانم، چقدر وقت داریم آقای شریعتی؟
شریعتی: نکته‌ای باقی مانده است؟
حجت الاسلام نظافت: بله.
شریعتی: پس اگر موافق باشید برویم آیات را بشنویم، برمی‌گردیم ان‌شاءالله خدمتتان باشیم و دوستان هم به من زمان را خواهند گفت. خیلی ممنون و متشکرم از توجه و همراهی شما. ان‌شاءالله همدل باشیم، ان‌شاءالله متحد باشیم، ان‌شاءالله پیش به سوی اهداف بلند، پیش به سوی آرمان‌ها، اتفاقات خوب قدم برداریم و از آن جایی که «یَدُاللهِ مَعَ الجَماعَه» تمام اتفاقات خوب در سایه این همدلی محقق می‌شود و رقم می‌خورد. خیلی ممنون و متشکرم از شما حاج آقای نظافت. آیات صفحه 146 قرآن کریم را دوستانم تلاوت می‌کنند، آیات نورانی سوره مبارکه انعام. به اتفاق بشنویم و برمی‌گردیم ان‌شاءالله در دقایق پایانی با احترام با افتخار همراه شما هستیم و در کنار شما. بفرمایید خواهش می‌کنم.صفحه146قرآن کریمشریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم».
کربلا عمری است که با تربت‌اش دارالشفاست
شهد اما نسخه‌اش با آب سقاخانه است
عزیزانی که مشهد مشرف هستید حتماً برای ما دعا بکنید، برای مخاطبان جان که حالا خانواده صمیمی سمت خدا سال‌هاست که در کنار هم این همدلی را، این وحدت را، این انسجام را، دارد تجربه می‌کند و به تک تک شما می‌بالیم و افتخار می‌کنیم. امیدوارم که شما هم برای ما دعا بکنید. خیلی خوب. اشاره قرآنی امروز را حاج آقای نظافت خواهند فرمود و ان‌شاءالله حسن ختام و جمع‌بندی فرمایشاتشان را خواهیم شنید.
حجت الاسلام نظافت: بله. در این صفحه 146 که آیات تلاوت شد خدای متعال در یک بخشی می‌فرماید: «قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ» چقدر ضرر کردند، به خسارت نشستند، کسانی که بچه‌هایشان را کشتند. در دوران جاهلیت از روی جهالت از این کارها زیاد می‌کردند، الان هم جاهلیت مدرن هست که روزانه آمار سقط الان ندارم ولی آمار بالایی است متاسفانه. و خدای متعال می‌گوید: «وَلا قَتَلُوا أَوْلَادَکُم خَشیة إِملاق» بچه‌هایتان را نکشید از ترس فقر، روزی شما را هم خود ما داریم می‌دهیم. «نَحنُ نَرزُقُهُم وِ إِیاکُم». این یک نکته‌ای که خدای متعال می‌فرماید کشتن فرزندان از روی سفاهت و نادانی است و خودشان را محروم می‌کنند از رزقی که خدا به آن‌ها داده است. بعد خدای متعال می‌فرماید: «وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ»خدای متعال برای شما باغ‌هایی ایجاد کرد، باغ انگور، باغ‌های دیگر، نخلستان، زراعت، و میوه‌های گوناگون دارد. این جا از زیتون خدای متعال نام می‌برد، از انار نام می‌برد، می‌فرماید از این میوه‌ها بخورید. «وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ»؛ باغدارها باید به این توجه کنند. فرمود وقتی که می‌خواهیم این میوه‌ها را بکنید آن حقی که خدا گفته است به فقرا بدهید به فقرا هم بدهید. اهل بخل نباشید. «البُخلُ نار»، بهشتی‌ها ید معطیه دارند. بخل مایه ننگ است. امام صادق(ع) در باغ را باز می‌کردند، حتی می‌گفتند دیوار را خراب بکنند همه بیایند از باغ استفاده بکنند. میوه‌ها را گاهی می‌گذاشتند پشت دیوار باغ. بعد خدای متعال می‌فرماید که: «وَلَا تُسْرِفُوا ۚ» زیاده‌روی نکنید در مصرف، اسراف نکنید. «إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ». می‌گویند امام رضا(ع) دیدند کارگرهایشان سیب خورده بودند و سیب‌ها نیم‌خوره شده بود. خیلی ناراحت شده بودند. سبحان الله، اگر شما نیاز ندارید دیگرانی هستند که به این میوه نیازمندند. مصرف خوب است، اسراف چیز بدی است که ما جز کشورهای...
شریعتی: راجع به آن هم چند جلسه قبل صحبت کردیم.
حجت الاسلام نظافت: صحبت کردیم، گرفتار اسراف هستیم. بعد می‌فرماید: «وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ». این هم نکته دقیقی است. می‌فرماید از گام‌های شیطان تبعیت نکنید. یعنی شیطان برای این که یک کسی را جهنمی کند، یک خانواده‌ای را بدبخت کند، یک ملتی را بدبخت کند، گام‌هایی طراحی می‌کند. گام‌های اول‌اش خیلی به چشم نمی‌آید ولی آن مسیری که طراحی کرده است دست آخر زاویه باز می‌شود. بنابراین اولین گام را نباید برداشت ولو مکروه باشد، ولو یک چیز جزئی باشد. بدانیم شیطان دستور می‌دهد. شیطان زرنگ است، در کار خودش استاد است، اعلم العلما است، آدم‌ها را قدم به قدم می‌برد، امتی را قدم به قدم بدبخت می‌کند.
شریعتی: بدون این که حتی یک جاهایی خودت متوجه بشوی.
حجت الاسلام نظافت: بله، همین جوری است. اگر مثلاً فرض بفرمایید یک کسی را بخواهد منحرف بکند، فرض بفرمایید، اول از چشم چرانی شروع می‌شود، اول از یک بلندپروازی شروع می‌شود، اول از یک چک بلامحل شروع می‌شود، اول از یک ایجاد کینه شروع می‌شود. فرمود از گام‌های شیطان تبعیت نکنید، «إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ» بدانید شیطان دشمن شما است.
شریعتی: خیلی ممنون و متشکرم از شما حاج آقای نظافت. خیلی ممنونم از توجه و همراهی شما. فردا ان‌شاءالله با حضور حاج آقای عاملی خدمت شما خواهیم رسید، به شما سلام خواهیم کرد. باید خداحافظی کنیم. حاج آقا دعا بکنید، خیلی‌ها التماس دعای ویژه گفتند، خیلی‌ها مریض دارند، گرفتاری دارند، مشکل دارند و چشم به راه دعای شما و آمین مخاطبانمان هستند.
حجت الاسلام نظافت: خدایا به حق محمد و آل محمد حوائج التماس دعاگویان را برآورده کن. ازدواج و اشتغال جوانانمان را تامین کن. خدایا بردستان ما، بردستان مسئولین ما، بر زبان ما، بر قلم همه ما، خیرات ماندگار جاری بگردان. به عمرمان، به مالمان، به زندگی‌مان، برکت کرامت بفرما. خدایا نعمت‌هایی که از دست رفته است آن‌ها را برگردان. انس و الفت ملت ما را روزافزون بگردان.ان‌شاءالله که خدای متعال همه را حاجت روا کند.
شریعتی: الهی آمین، ان‌شاءالله. خیلی از شما ممنون و متشکرم. می‌خواهیم زیارت بکنیم حضرت زهرا(س) را و از امروز حسن ختام برنامه ما در ایام فاطمیه زیارت حضرت است و ان‌شاءالله که زیارت مزارشان نصیب تک تک ما بشود. تا فردا و تا سلامی دوباره.