اسم برنامه من غدیری ام است. از ساعت یازده تا دوازده قبل از ظهر. که الحمدالله شبکه ولایت هم مستقیم پخش می کند. مثل آقای رفیعی، آقای حسینی قمی، بنده، دوستان دیگری که همین سمت خدا می آیند راجع به غدیر می-گویند، مسابقه هم می گذارند، بچه هایی که شعر یا مداحی می-خوانند به اینها هم جایزه می دهیم. برنامه خیلی خوبی است. هم شبکه ولایت، هم رادیو معارف، یازده تا دوازده یک ماه ذی الحجه. من همین جا عرض کنم که این دهه اول ذی الحجه دهه مهمی است. جای جای قرآن خدای متعال به آن اشاره کرده است و قسم خورده است. «وَ لَيالٍ عَشْر» (فجر/2) یعنی به این ده شب قسم خورده است. که پیامبر خدا فرمود عبادت و عمل صالح در هیچ ایامی مثل این ایام نزد خدا محبوب تر نیست و پنج شنبه ای که پیش رو داریم شهادت امام محمد باقر (ع) است و روز شنبه هم روز عرفه و شهادت حضرت مسلم (ع) است. من خواهش دارم عزیزان از الان برنامه ریزی کنند یا مرخصی بگیرند یا حداقل مرخصی ساعتی که عصر عرفه دعا مستجاب می شود و شبیه شب قدر است. ما در میان روز ها مثل روز عرفه و شب ها مثل شب قدر برای دعا و نیایش نداریم. و یکشنبه که پیش رو داریم عید قربان هست که ان شاءالله بحث قربانی را ما اواخر برنامه اعلام می کنیم که ان شاءالله مشارکت فوق العاده باشد عزیزانی که خود قربانی می کنند چه بهتر، نمی توانند در این قربانی مشارکتی شرکت کنند.
بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین، اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. خیلی خوشحال هستم و تشکر می-کنم از عزیزانی که پیام می دهند و پیگیری می کنند. اکثر پیام-ها مشکلات معیشتی و اجاره و امثال اینها را می گویند ما هم در توان و وسع ما و تذکراتی که به افراد باید بدهیم، به مردم بدهیم که رحم کنند. و خیلی از پیام هایی که واقعاً شاد کننده است این که تأثیرگذاری این فرمایشات امام سجاد و بحث مرگ که خیلی از افکار و خیالات انسان را راحت می کند. دنیایی که این قدر زوگذر است چرا غصه دنیا را بخوریم. به قول آقای دولابی می فرمودند این غصه را غین را بردارید و قاف بگذارید، قصه می شود. دنیا یک قصه ای است. این صریح قرآن است «أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكاثُر» (حدید/20) این دوره، زندگی دنیا را خدا در سوره حدید شرح داده است. که زندگی دنیا اول که بچه است بازی می کند، بعد سرگرمی است، لهو است، بعد که یک مقدار به هوش می آید زینت و تفاخر و تکاثر. خیلی نمی خواهیم آیه را شرح بدهیم. خیلی زیبا است سنین عمر را خدای متعال آورده است، بعد هم باید برویم. ولی زندگی جاودانه را ما نباید فراموش کنیم. خیلی خوشحال هستم که این بحث مرگ تأثیرگذار بوده است که خیلی ها می گویند سبک شدیم، راحت شدیم، و الحمدلله احساس آرامش می-کنیم.
شریعتی: اصلاً باور این که «وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ وَ أَبْقى» (اعلی/17)
فرحزاد: ما برای جاودانگی خلق شدیم این جا هم یک رهگذری است. این قدر غصه مرکب و غصه دنیا که حالا عرض می کنم روایات آن خیلی زیبا است. یک چند جمله از صحیفه که کوتاه هم هست و امروز دیگر تمام می شود. حضرت عرضه می دارد خدایا مرگ را پیش روی چشم ما قرار بده. یعنی همیشه با یاد مرگ زندگی کنیم. وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ صَالِحِ الْأَعْمَالِ عَمَلًا نَسْتَبْطِئُ مَعَهُ الْمَصِيرَ إِلَيْكَ، خدایا در دنیا اعمال صالحه به ما توفیق بده انجام بدهیم که راه مرگ هموار شود. وقتی من یک خانه کهنه مخروبه دارم الان سقف آن پایین می آید که همین دنیا است، یک خانه آن طرف ساختم که نه خراب می شود و نه از بین می رود، اگر من همه وسایل خود را آن جا انتقال دادم، کارهای خوب خود را آن طرف فرستادم چرا ناراحت باشم که بروم. از مخروبه به آبادانی جاودانه بروم. لذا حضرت می گوید ما صالح اعمال برای آن طرف داشته باشیم که رفتن ما را هموار کند. وَ نَحْرِصُ لَهُ عَلَى وَشْكِ اللَّحَاقِ بِكَ حَتَّى يَكُونَ الْمَوْتُ مَأْنَسَنَا الَّذِي نَأْنَسُ بِهِ، خدایا ما آن قدر کار خوب کرده باشیم، خانه آخرت را آباد کرده باشیم که اصلاً برای ملاقات خدا حرص بزنیم. خیلی زیبا است. یعنی برای مرگ حرص بزنیم، نه این که بترسیم. مشتاق باشیم. خطبه پنجم نهج البلاغه است و خیلی زیبا است. وقتی وقایع بعد از شهادت پیامبر خدا پیش آمد که حضرت خانه نشین شدند حضرت خطبه-هایی خواندند که یکی از آنها این است، کوتاه هم هست. فرمودند اگر من بلند شوم و حق خود را بخواهم بگیرم می گویند حَرَصَ عَلَى الْمُلْكِ، بر ملک و سلطنت و ریاست حریص است. اگر خانه بنشینم می گویند از ترس مرگ خانه نشین شده است. حضرت بعد قسم خوردند فرمودند وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِي طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْيِ أُمِّه، به خدا قسم فرزند ابوطالب یعنی علی به رفتن از این عالم و مرگ مأنوس تر است از یک بچه نوزاد به سینه و شیر مادر. من اصلاً در مرگ دارم زندگی می کنم. این نوع نگاه است. یعنی مرگ را نیستی فرض نکنیم. رفتن و نابود شدن فرض نکنیم. درست که بدن ما به خاک منتقل می شود ولی روح ما، حقیقت ما، جان ما، مرگ ملاقات خدا است. «مَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ اللَّه فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لَآتٍ » (عنکبوت/5) هر کس ملاقات خدا را می خواهد راه آن اجل الله، اجل خدا پیش روی شما است می آید. که بزرگی می فرمود اگر این بشارت نبود ما در این دنیا دق می کردیم. دنیایی که تکراری است. دائم هم فشار روی فشار، زحمت روی زحمت، دردسر روی دردسر.
شریعتی: مگر می شود بهشت را بخواهید ولی مرگ را نخواهید.
فرحزاد: یعنی شما یک عمری می گویید خدا من را از قفس آزاد کنید. حالا که می خواهند از قفس شما را آزاد کنند می گویید نمی روم. از زندان بیرون نمی خواهم بروم. لذا حضرت می گوید خدایا آخرت خود را جوری آباد کنیم که حرص بعد رفتن داشته باشیم. یک روایت زیبایی یادم آمد در تحف العقول است، از امام محمد باقر (ع) است. امام باقر (س) می فرماید . لَا مَعْصِيَةَ كَحُبِّ الْبَقَاء که همه ما به این معصیت مبتلا هستیم. آنهایی که عاشق دنیا هستند و همه چیز را در دنیا می بینند، خوراک، پوشاک، مسکن، بدن، همه، اصلاً کل 24 ساعت فقط حرف دنیا است. اصلاً معنویت و خدا و آخرت برای او معنا ندارد. هیچ معصیتی مثل عشق و حب دنیا و ماندن در دنیا، این که من دائم می-خواهم در این دنیا بمانم، حالا بمانید دوباره تکرار خوراک و پوشاک و اینها آخر چه؟ تکرار اندر تکرار است. ولی در آخرت یک چیز هم تکراری نیست.
هر زمان نو صورتی و نو جمال تا ز نو دیدن فرو می رد ملال
یعنی انسان در این زندان می خواهد جاودانه بماند. یک نفر هم می خواهد برود همه می چسبند که نرود. لَا مَعْصِيَةَ كَحُبِّ الْبَقَاء یعنی این که آدم عاشق دنیا باشد و این جا قشنگ سنگر بگیرد و نخواهد به ملاقات خدا برود کراهت دارد. به ملاقات امیر کراهت دارد. این بزرگترین گناه است.
شریعتی: خدا رحمت کند یک لطیفی می فرمود که این دنیا با این که با بلا پیچیده شده است دل ما نمی خواهد برویم.
فرحزاد: این قدر خدا فشار آورده است که بروید نمی رویم. اگر این جا جای خوب بود چه کار می کردیم. امام سجاد می فرماید کارهایی ما انجام بدهیم که مرگ انیس ما باشد، مونس ما باشد. وَ مَأْلَفَنَا الَّذِي نَشْتَاقُ إِلَيْهِ، یعنی وسیله الفت ما باشد که ما مشتاق به مرگ باشیم. اولیاء خدا همین جور بودند. حتی روز عاشورا جبرئیل آمد گفت آقا اگر می خواهید پیروزی و فتح؟ فرمود نه من شهادت و ملاقات خدا را می خواهم. مقام شما هم کم نمی شود، باز گفت ملاقات خدا را می خواهم. وَ حَامَّتَنَا الَّتِي نُحِبُّ الدُّنُوَّ مِنْهَا، خیلی مثال قشنگی است. آدم فامیل نزدیک دارد مثلاً بچه خود، پدر خود، همسر خود، عزیز خود، چند وقت است که دور افتاده است حالا می خواهد پهلوی او برود چه قدر با شوق می رود، بچه خود را چند سال است ندیدم. می فرماید مرگ مثل خویشاوند و نزدیکان عزیز و صمیمی ما باشد که لحظه به لحظه، ساعت شماری می کنیم که زود به بچه خود برسیم، به خانواده خود برسیم. فَإِذَا أَوْرَدْتَهُ عَلَيْنَا وَ أَنْزَلْتَهُ بِنَا، خدایا وقتی که مرگ را بر ما وارد کردی فَأَسْعِدْنَا بِهِ زَائِراً، یعنی ما با زیارت مرگ سعادتمند باشیم. ما چون تجربه نکردیم، این برنامه زندگی پس از زندگی من خیلی های آن را نگاه کردم همه اینها که تجربه نزدیک به مرگ یا مرگ لحظه ای را داشتند که دستگاه ها دیگر می گویند قلب این از کار افتاده است همه آنها می گویند چرا برگشتیم. همه آنها می گویند واقعاً آن طرف خیلی خیلی بهتر است. همه می گویند خواب، خیال، دنیا، آن جا. می-گویند آن جا خیلی بهتر است. یعنی یک گوشه کوچک آن را نشان دادند. ما چون ندیدیم می ترسیم. این فرمایش امیرالمؤمنین (ع) است أَفْضَلُ تُحْفَةِ الْمُؤْمِنِ الْمَوْت، بالاترین تحفه ای که خدا به مؤمن می دهد، او را از قفس تن، از قفس زندان دنیا، از این چاهدان بیرون می آورد و پرواز می دهد. می گوید پهلوی خود من بیا و کیف کن.
شریعتی: مرگ فی نفسه که ترسی ندارد، به نظر من ترس، ترس از اعمال ما است.
فرحزاد: همین است. حضرت می فرماید بیاییم یک کارهایی بکنیم که آن طرف را آباد کنیم که نترسیم. یعنی چون ما سرمایه های خود را این جا هزینه کردیم، دست ما خالی است، به اینها هم وابسته شدیم می خواهیم اینها را بگذاریم و برویم نمی توانیم. این جا را باید قیچی کنید، سرمایه خود را آن طرف خرج کنید. من دیدم بعضی از اولیای خدا که اصلاً لحظه شماری می کردند. یک آ شیخ عبدالله داشتیم خدا او را رحمت کند، الان دارند برای او مستند می سازند. و آیت الله آ شیخ مرتضی حائری به ایشان متعقد بود. آیت الله استادی شرح حالی که از ایشان چاپ کرده است به اصطلاح آن جا صریحاً نوشته است که کراماتی از ایشان داریم، از آ شیخ عبدالله پیاده. پیاده نجف، کربلا و مشهد می رفت. لر بود، فرزند کدخدا بود، و وضع دینی آنها خوب نبود، قم آمده بود. ایشان یک موقع مشهد می رود هواپیما خراب می شود وضعیت اضطراری اعلام می کنند ایشان خوشحالی می کرده است من می خواستم بروم زیارت ضریح امام رضا حالا در بغل امام رضا می روم. در بغل خود آقا می رویم. حال بقیه داشت بد می شد، ایشان خوشحالی می کرده است. نگاه خود و دید خود را ... یکی هم رفتارهای خود را. آیا هزار بار لازم است توبه کنیم؟ نخیر، بعضی ها می-گویند ما یک گناهی سی سال، چهل سال قبل کردیم، دائم باید توبه کنیم، گفتم نه یک بار بگویید استغفرالله، توبه و پشیمان هستم کافی است. یعنی فکر می کنیم گناه را هزار بار باید توبه کنیم، نه یک بار. اگر با خدا خیلی صمیمی بشوید اصلاً گفتن هم نمی خواهد. خدا آقای دولابی را رحمت کند واقعاً نکته-های خوبی که در کتاب ها نبود می گفتند. این که اعتقاد من این است که حکمت الهی به قلب و زبان ایشان جاری می شد. کسی 40 روز برای خدا خالص کند خدا حکمت های الهی را بر قلب و زبان او جاری می کند. می فرمودند بعضی جاها هست که مثلاً قیامت بیاید یا ظهور امام زمان شود توبه برداشته می شود. عموماً معنا می کنند که توبه برداشته شود یعنی دیگر فایده ندارد. ایشان می فرمایند نه یک معنای دیگر هم دارد. شاید این معنی بهتر باشد. یعنی بعد از این که امام خود را دیدید، او را شناختید، با او یگانه شدید توبه آن جا خیلی بد چیزی است. من یک مثال که ایشان می زدند، من با شما الحمدلله خیلی صمیمی هستم و این صمیمیت به همه فضای سمت خدا پخش می شود. اگر فرحزاد در حق شما یک جا کوتاهی کردم، غیبت شما را کردم، حرفی پشت سر شما زدم به ناحق هم بود، اگر به شما بگویم من را حلال کنید، به من می گویید آقای فرحزاد این حرف ها را نزنید، مگر ما با شما این حرف ها را داریم. اصلاً چرا می-گویید. فرض کنید من از جیب شما یک پولی برداشتم و خرج کردم به شما هم نگفتم. آبروی شما آبروی ما است. یعنی از توبه کردن دوست ناراحت می شود. این معنی خیلی قشنگ تر است. مثل هادم اللذات. همه معنا می کنند مرگ از بین برنده همه لذات است. به این معنا هم هست. تمام لذات دنیا را از بین می برد. ولی ایشان می گویند این قدر شیرین است که همه چیز پیش آن رنگ می بازد. این خیلی قشنگ تر است. لذا حضرت می فرماید خدایا با ملاقات مرگ ما سعادتمند شویم. خدایا با آمدن مرگ، ابواب، در مغفرت را به روی ما باز کن. در رحمت خود را به روی ما باز کن. أَمِتْنَا مُهْتَدِينَ غَيْرَ ضَالِّينَ، طَائِعِينَ غَيْرَ مُسْتَكْرِهِينَ، تَائِبِينَ غَيْرَ عَاصِينَ وَ لَا مُصِرِّينَ، خدایا ما را بمیران در حالی که هدایت شده باشیم. گمراه نباشیم. مطیع باشیم. با کر به ملاقات خدا نرویم. خیلی بد است. حدیث تکان دهنده ای است. مَنْ أَحَبَّ لِقَاءَ اللَّهِ أَحَبَّ اللَّهُ لِقَاءَهُ وَ مَنْ كَرِهَ لِقَاءَ اللَّهِ كَرِهَ اللَّهُ لِقَاءَه، حضرت می فرماید کسی که از ملاقات خدا خوشش می آید خدا هم او را دوست دارد، خدا هم او را می پذیرد، کسی که بدش می آید می-گوید من را پیش حضرت علی نبرید، من را پیش خدا نبرید، از خدا هم همان منعکس می شود. خدایا ما را جوری بمیران توبه کننده باشیم. معصیت نکرده باشیم. اصرار در گناه نداشته باشیم يَا ضَامِنَ جَزَاءِ الْمُحْسِنِينَ، تو ضامن مزد محسنین هستی، وَ مُسْتَصْلِحَ عَمَلِ الْمُفْسِدِينَ، عمل مفسدین را تو اصلاح می کنیم. مثل همان «يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَنات» (فرقان/70)
شریعتی: خیلی از شما ممنون هستم. بحث یاد مرگ تمام شد؟
فرحزاد: یک دو ـ سه نکته دیگر اجازه بدهید من بگویم، دعای چهلم تمام شد. حالا که بحث مرگ آمده است چند نکته راجع به مرگ اشارتاً سریع بگویم. یکی اینکه بهترین موعظه است. كَفَى بِالْمَوْتِ وَاعِظاً، ما قیامت را ندیدیم، بهشت و جهنم را ندیدیم، وعده های انبیاء را ندیدیم. مرگ را که می بینیم. از خود ما تا حضرت آدم، همه آبا و اجداد ما در خاک رفتند. چه کسی است که فامیل و نزدیک و آشنای او در خاک نرفتند، سر خاک نرفته است و ندیده است؟ این را که می بینیم، رفتن را قبول و باور کنیم. همین بهترین موعظه است. در روایت داریم پیامبر عظیم الشأن داشتند رد می شدند دیدند یک جایی جمعیتی جمع شده است، پرسیدند چه خبر است؟ گفتند یک نفر از دنیا رفته است. حضرت رفتند و جمعیت را شکافتند، دیدند که حفره قبر را کندند و آماده است که جنازه را در قبر بگذارند. حضرت نشستند به چاله قبر نگاه کردند و خیلی گریه کردند بعد فرمودند إِخْوَانِي لِمِثْلِ هَذَا فَأَعِدُّوا. برای چنین جایی خود را آماده کنید. یعنی شما را تک و تنها رها می کنند و می روند. اگر آن که عمل صالح دارد در نور و ریحان و رضوان می رود، اگر گناهکار باشد خدای نکرده ... یعنی خود را آماده رفتن کنیم فرمود الْمَوْتُ أَقْرَبُ الْأَشْيَاءِ مِنْ بَنِي آدَمَ وَ هُوَ يَعُدُّهُ أَبْعَد، یعنی نزدیک ترین چیزها به ما مرگ است در حالی که انسان ها فکر می کنند که دورترین چیزها است. یک فایده دیگر مرگ این است که كفى بالموت مزّهدا في الدّنيا و مرغبا في الآخرة. کسی که زیاد یاد مرگ می کند، حب دنیا، ریشه همه ظلم، فساد، خیانت، جنایت محبت دنیا است که ما محبت دنیا را اصلاً گناه حساب نمی کنیم. در صورتی که ریشه همه گناه ها است. حب الدنیا اکبر الکبائر. چه چیزی می-تواند حب دنیا را از ما بکند؟ یاد و توجه به مرگ. یعنی مرگ باعث می شود آدم میل و وابستگی او به دنیا کم شود و رغبت به آخرت او زیاد شود. و باز در روایت از پیامبر خدا (ص) داریم که حضرت یک روزی فرمودند چه کسی است که خیلی زیرک است، از همه زیرک تر است؟ أَكْيَسَ الْمُؤْمِنِين؟ گفتند نمی دانیم یا رسول الله؟ فرمودند ما زیرک را کسی می دانیم که پول زیاد جمع کند. مدرک زیاد جمع کند. سر این و آن کلاه بگذارد. ریاست طلب باشد. مقام، پست، چه، اگر برای خدا و کار خیر نباشد چه فایده دارد؟ آخر آن که چه؟ تمام دنیا را به شما بدهند بیش از یک متر جا می توانید بخوابید. بیش از یک پرس غذا می توانید بخورید، بیش از یک لباس می توانید بپوشید. برای چه جمع می-کنید؟ این حب دنیا باعث شده است چه در مملکت ما، چه در همه دنیا 5 درصد، 10 درصد ثروتمند اعمال 90 درصد دیگر را دارند چپاول می کنند. واقعیت است. سکه، طلا، ویلا، خارج، داخل، دارند و انبار کردند، به فامیل، بستگان، رفقا نمی دهند. این همه ما فقیر داریم این آقا ماشین 15 میلیاردی سوار می شود. خانه 100 میلیارد به بالا دارد، 500 میلیارد دارد. مثلاً که چه؟ اگر فقیر نبود نوش جان شما. اما در بستگان، در فامیل، در همسایه ها نیستند که به نان شب محتاج هستند. افرادی هستند که به خود بنده می گویند حاج آقا ما برای خرید نان مشکل داریم. گوشت و برنج و امسال اینها بماند. چرا بعضی ثروتمندهای ما ادعای تشیع می کنند، ادعای اسلام می کنند، ادعای انسانیت می کنند. خارجی ها هم خیریه دارند، بروید به فقرا برسید. به اندازه نیاز و شأن شما اشکال ندارد. مردم زیرک را کسی می دانند که پول روی هم انبار کند، پست و مقام روی هم انبار کند. ما در مسئولین بعضی ها را داریم ده تا شغل دارند. دو تا شغل را به یک جوان بیکار بدهید. به یک کسی که کارآیی دارد و می تواند کار شما را انجام دهد. ما در نمونه ها داریم. زیرک ترین آدم ها کیست؟ پیامبر خدا فرمود زیرک ترین آدم هاَ أَكْيَسَ الْمُؤْمِنِينَ أَكْثَرُهُمْ ذِكْراً لِلْمَوْتِ وَ أَشَدُّهُمْ لَهُ اسْتِعْدَادا. آن کسی که کارهای خود را برای آخرت، از همه بیشتر یاد مرگ می کند، دائم کارهای آخرتی می کند، آن جا را آماده کرده است، این از همه زیرک تر و عاقل تر است. مَنْ أَكْثَرَ ذِكْرَ الْمَوْتِ أَحَبَّهُ اللَّهُ. یک روایت زیبا دیدم إذا أحبّ اللَّه عبدا لم يضرّه ذنب، اگر کسی محبوب خدا شد اگر خطا و لغزشی هم به جا بیاورد خدا می گوید من ندیدم. گناه نمی کند یک وقت خطای ریزی ممکن است بکند. محبوب خدا شدن خیلی مهم است. ما در زیارت امیرالمؤمنین می گوییم مَحْبُوبَةً فِي أَرْضِكَ وَ سَمَائِك، اگر کسی ... پیامبر محبوب خدا است. همه عالم به خاطر او است. چه کار کنیم محبوب خدا شویم، با محبوب خدا محشور شویم؟ مَنْ أَكْثَرَ ذِكْرَ الْمَوْتِ أَحَبَّهُ اللَّهُ کسی که زیاد یاد مرگ می کند و آماده می شود خدا می گوید من تو را دوست دارم. محبوب خدا می شود. چیزی که می تواند این مصائب دنیا را کوچک کند فرمود کسی که یاد مرگ می کند مهر دنیا از دل او بیرون می رود مصائب دنیا کوچک می شود. این دنیا مسافرخانه است، وقتی من بنشینم غصه بخورم چرا پرده آن این طور است، تخت آن این طور است، نظافت آن این طور است، همین امشب است صبح باید بگذارم و بروم. کسی که می خواهد مصائب دنیا سبک شود و راحت شود یاد مرگ کند، زهد دنیا در او ایجاد می شود. می فرماید لَا مُرِيحَ كَالْمَوْت، چیزی انسان را راحت نمی کند مثل مرگ. چه چیزی آدم را راحت می کند؟ البته آن جا ما اشاره کردیم ما دو نوع مرگ داریم. مرگ طبیعی و مرگ اختیاری. مرگ اختیاری یعنی این که به چیزهایی که فانی است دل نبندیم. آدم راحت می شود. شد، شد. نشد، نشد. چون آخر آن نشد است. آنهایی که
ای خوش آن روز که پرواز کنم تا بر دوست به هوای سر کویش پر و بال بزنم
من که آن طرف خانه ساختم، همه کارها را کردم، آماده هستم، دیر یا زود چرا ناراحت باشم؟ چرا خسته بشوم؟ واقعاً آدم راحت می شود. حرف مردم، مدح آنها و ذم آنها راحت می شوم. بعد از برگشت از فرانسه اوایلی که امام قم آمده بودند در فیضیه، خیلی جمعیت می آمد. من هم آن جا بودم. حضرت امام می-آمدند و صحبت می کردند. همه می گفتند ما همه سرباز توئیم. نمی دانم شهید بهشتی بود، چه کسی بود، دین آقا رفته بود. آقا به ایشان فرموده بودند که اینها چه می گویند؟ گفتند می-گویند ما همه سرباز توئیم. ایشان فرمودند اگر همه اینها بگویند ما سرباز تو هستیم، درود یا مدح بگویند اگر عزرائیل بیاید جان من را بگیرد می توانند جلوی آن را بگیرند. باید پیش خدا من آبرو داشته باشم. خلق تمام شدنی است. از بین می-رود. یک روز راضی و خوشحال هستند، یک روزی ناراحت. فرمودند به مردم یعنی به خلق تکیه نکنید و دل نبندید. وقتی آدم دل نبندد خیلی راحت است. این برای مرحوم کمپانی است.
بر دوست تکیه باید بر خویشتن نشاید موسی صفت رها کن از دست خود عصا را
لَا مُرِيحَ كَالْمَوْت. حالا می خواهید بحث معرفت را ادامه بدهیم یا برویم قرآن بخوانیم؟
شریعتی: بحث معرفت نفس را ادامه بدهیم که بحث شیرینی هم هست و اینها واقعاً به هم مرتبط هستند.
فرحزاد: هفته های قبل عرض کردیم که باید خدا به ما نشان دهد. خدا معرفت دهد. خیلی آیات قشنگی در این زمینه داریم. خدا می فرماید «سَنُريهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ في أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَق» (فصلت/53) خدا باید نشان دهد یا ما باید پیدا کنیم؟ می گوید من باید نشان شما بدهم. من باید پرده را کنار بزنم. به زودی ما آیات و نشانه های خود، قدرت و جمال خود را، معرفت خود را به شما نشان می دهیم. حالا آیات آفاقی، بیرون از خود ما، و آیات انفسی درون خود ما که شما حق را ببینید. حق یعنی خدا. یعنی خدا را ببینید. یکی از اسماء خدا یا حق است. یکی از راه های معرفت نفس تفکر است. حضرت امیر (ع) فرمودند: نَبِّهْ بِالتَّفَكُّرِ قَلْبَكَ، این دل غافل که غرق دنیا شده است با چه چیزی باید بیدار کرد؟ با تفکر. با اندیشیدن. خیلی هم عبادت بزرگی است. خیلی هم آیه و روایت داریم. متأسفانه آقای شریعتی، ما برای تفکر و اندیشیدن اصلاً جایگاهی باز نکردیم. مثلاً برای نماز، روزه، خمس و زکات، بله. تفکر پدر جد همه اینها است. می گوید یک تفکر مطابق هفتاد سال است، 60 سال. بالاترین عبادت ها است. امام عسکری (ع) فرمودند التَّفَكُّرَ أَبُو كُلِّ خَيْرٍ وَ أُمُّه، پدر و مادر تمام این خوبی ها یعنی تمام این فروعاتی که می گوییم خوب است تفکر است. وقت کم است و من فهرست وار می گویم. ببینید خود بدن ما در رحم مادر از وقتی که نطفه منعقد می شود چهار ماه، در چهار ماه از یک اسپرم ریز خدای متعال چه کار می کند؟ قلب، کبد، چشم، گوش، حلق، بینی، مو، اندام، استخوان ... خیلی حرف است. چهار ماه خدای متعال در رحم مادر چه کار می کند. این آیه خدا نیست. این نشانه خدا نیست. این قدرت خدا نیست. این معجزه نیست. بالاترین معجزات است. شما یک پشه هم نمی-توانید خلق کنید. در مدت چهار ماه. شما در طبیعت بیایید. نمایشگاه گل ها، گاهی تلویزیون نشان می دهد که مستند می سازند چند هزار رقم ما گل داریم. رنگ های متفاوت. بوهای متفاوت. لطافت های متفاوت. از چه چیزی درست می شود؟ از یک آب، از یک خاک، از یک کود. آب و خاک و کود خدا بوی عطر می آید و درست می کند. عطر گل محمدی، اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. رنگ آمیزی هایی که آدم مبهوت می ماند. یکی از یکی قشنگ-تر. آیا اینها نشانه خدا نیست؟ اینها معرفت نمی آورد؟ از یک آب، از یک خاک، از یک کود، انواع و اقسام میوه ها و طعم های مختلف، شیرین، ترش. از این خاک اناری درست می کند که چینش شده است و اگر به هم بریزید دوباره نمی توانید مثل اول بچینید. این هنداونه، این خربزه، خدا می فرماید وقتی چیز می-خورید، «فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِه» (عبس/24) این هندوانه چه شکری خدا در آن قرار داده است، چه حلاوتی در آن است، چه طعم خوبی واقعاً. رنگ هنداونه را چه کسی رنگ آمیزی می کند؟ می گوید چرا به اینها نگاه نمی کنید؟ خدا می گوید من همه جا دارم خود را نشان می دهم چرا نگاه نمی کنید؟ شما بیایید این کار را بکنید. از یک آب، از یک خاک، از کود و کثافاتی که مردم به زمین می دهند چه چیزی از این زمین در می آید؟ تمام اینها آیات و نشانه های خدای متعال است. انواع حبوبات، انواع درخت-ها، انواع نبات ها. به قول آن شاعر که می گفت جهان قرآن مصور است. آیات خدا است، آیات که فقط کلمه ای و نوشتنی نیست. آن وقت شما ببینید خود ما، خود انسان از اول خلقت، زمان حضرت آدم تا آخر خلقت، 2 تا تن صدا مثل هم نیست. الان چیزهای تصویری هم هست، قبلاً فقط صوتی بود، مثلاً پدر عموی من، بچه من، فامیل من از آن طرف آمریکا زنگ می زد، من که تصویر او را نداشتم با صدا می شناسم که بچه من است. ولو ممکن است کس دیگری بگوید من بچه شما هستیم. خود را جا بزند. دو تا صدای خواهر، برادر، دو قلو مثل هم نیست. مگر خدا چه دستگاهی دارد که شما به یک کسی می تواند صوت درست کند به او بگویید ده رقم صوت درست کند، صوت یازدهمی گاهی مثل اولی می شود. صدمی مثل اولی می شود. خدایا در این کارخانه خود چند رقم صدا داری؟ دو تا صدا اصلاً با هم متفاوت است. هیچ دو تایی مثل هم نیست. الان چشم را دوربین می گیرند، دو تا چشم از اول خلقت تا آخر خلقت مثل هم نیست. مثل اثر انگشت که منحصر به فرد است، آن هم همین طور. این اثر انگشت مگر چند هزار کیلومتر است؟ یک ذره جا است. یک سانت در یک سانت و نیم است. شما صدها میلیارد رقم نقاشی در آن می کنید. واقعاً لا اله الا الله، واقعاً الله اکبر. این است که می گویند با تفکر به خدا برسید، به خود برسید. انگشت خود را ببینید تمام دانشمندها می گویند دو تای آن مثل هم نیست. اینها خیلی مهم است. اگراجازه بدهید من چون راجع به عید غدیر و قربانی هم می خواهم صحبت کنم بگذاریم بعد از تلاوت قرآن که فرصت بیشتر باشد.
شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکر هستم حالا در بخش بعد حتماً دوستان همراه ما باشند. برای غدیر باید یک کاری کنیم باید یک اتفاقی بیفتد و این سال ها الحمدلله خیلی هم خوب شده است.
فرحزاد: یک خبر خیلی خوبی دیروز دوستان به من دادند الحمدلله شورای هماهنگی تبلیغات که برنامه های کلان کشور را دارند دستورالعمل به آنها داده شده است در کل ایران برنامه های کاروان غدیر، ایستگاه های صلواتی، برنامه های مفصل غدیر قبل از ...
شریعتی: می خواهید الان راجع به غدیر صحبت کنیم. به نظر من همین حالا قبل از این که به ساحت نورانی قرآن کریم مشرف شویم ما امسال هم در مورد اطعام غدیر، هم در مورد جشن و شادی و هم در خانواده های خود یک چند تا نکته و پیشنهاد که از همین حالا هم به نظر من شاید دیر شده است.
فرحزاد: حالا هفته آینده هم قصد داشتم صحبت کنیم. ولی خواهش من این است ببینید این روایت که می خوانم خیلی مهم است. اگر آیت الله بهجت، مقام معظم رهبری، آیت الله وحید خراسانی، یکی از بزرگان در یک سخنرانی ای، نماز جمعه ای بیاید بگوید که مردم و الله این مطلب این طوری است، به قرآن قسم این طوری است، به امام زمان قسم این طوری است به من فرحزاد واقعاً شوک وارد می شود. آقا چه اتفاقی افتاده است که بزرگان ما دارند قسم می خورند؟ آیا علمای ما بزرگتر هستند یا نعوذ بالله، زبان من لال، امام ها را با کسی نمی شود قیاس کرد، امام معصوم؟ تمام کملین عالم را جمع کنید، کملین کملین، پروفسور و علما، یک ناخن و موی آنها هم نمی شوند. لَا يُقَاسُ بِآلِ مُحَمَّدٍ ص مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَحَد، امام صادق سه بار قسم الله می خورد. قسم جلاله. نه به جان خود، به ذات جلال حق تعالی. لَعَلَّكَ تَرَى أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ يَوْماً أَعْظَمَ حُرْمَةً مِنْهُ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّه لَا وَ اللَّه. این را من خواهش دارم تمام مراکز فرهنگی ما این را بلد کنند یعنی همه جا تابلو کنند. امام صادق سه بار قسم می خورد فرمود شما فکر می-کنید خدا روزی بالاتر از غدیر خم خلق کرده است. سه بار فرمودند، نه به خدا قسم، نه به خدا قسم، نه به خدا قسم. یعنی بینندگان عزیز و الله غدیر از عاشورا مهم تر است. و الله غدیر از اربعین مهم تر است. و الله از نیمه شعبان مهم تر است. و الله از عید مبعث مهم تر است. چون نتیجه بعثت و انبیاء آن روز به ثمر رسیده است. اگر این نباشد بعثت هم ... «فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» (مائده/67) اگر غدیر نباشد بعثت مالیده می شود. و الله از شب های قدر و ماه رمضان مهم تر است. امام هشتم فرمود دو برابر ماه رمضان و شب های قدر و عید فطر، خدا در عید غدیر از آتش جهنم آزاد می کند. غدیر را از حالا بیاییم احیاء کنیم. ایستگاه های صلواتی، مراسم کاروان های شادی در تمام کشور و بزرگترین مراسم هم در قم از حرم تا جمکران است که مفصل است و رسانه ها هم ان شاءالله پوشش می دهند. تمام کارهایی که برای عید نوروز می کنیم. لباس نو پوشیدن. امام هشتم هشتاد تا اسم برای غدیر گفتند. کتاب غدیر را من هفته آینده می آورم معرفی می کنم. کتابی مثل این درباره غدیر نوشته نشده است. آیت الله عاملی که پنج شنبه ها خدمت ایشان هستیم کاش این کتاب مثل مفاتیح و قرآن در همه خانه ها برود و ایشان هم خیلی از این کتاب تأیید کردند. آن جا پنج تا خطبه ما برای غدیر آوردیم، امام هشتم هشتاد تا اسم برای غدیر آورده است. یوم التبسم، روز خندیدن و خنداندن، سُرَّ فِيهِ كُلَّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ. به اجاره نشین ها کمک می کنید، خدمت می کنید، زندانی آزاد می کنید، به فقرا می رسید، به ایتام می رسید، بسته های معیشتی می دهید، اطعام می کنید.
شریعتی: باید نشست فکر کرد که چه طور می شود دیگران را در این روز خوشحال کرد این یوم التبسم می شود.
فرحزاد: احسنت. و حرف آخر من که حالا خدمت قرآن شرفیاب شویم. یک حالت مطالبه گری در جامعه ما به وجود بیاید فرحزاد بگوید من برای غدیر چه کار کردم. آقای شریعتی من برای غدیر چه کار کردم. چه کار می توانم بکنم. و بنشینیم فکر کنیم امسال چه کار کنیم بهتر است. از یک پرچم، از یک چراغانی، از یک نوازش یتیم، به عشق امیرالمؤمنین، من غدیری هستم. الان برای عاشورا ما لازم نیست به مردم بگوییم، برای اربعین مردم مرز را می روند و می شکنند و زیارت می روند. باید جلوی آنها را گرفت یک مقدار ترمز کنند. ولی غدیر در مهجوریت و مغفولیت است. ان شاءالله از مهجوریت در بیاوریم. می ترسم بعد از قرآن فرصت نباشد راجع به قربانی ماه ذی الحجه، قربانی با توجه به این که گوشت گران تر شده است و کمک های مردمی هم یک مقدار ما کم داریم با توجه به گرانی گوشت ما خواهش داریم که ان شاءالله عزیزان بیشتر به قربانی توجه کنند چه قربانی اول ماه، و چه قربانی عید قربان. روایت عجیبی داریم، من و شما هم واقعاً توان یک گوسفند نداریم. ولی مشارکتی، چند نفر با هم. ام سلمه به پیامبر خدا گفت شما می فرمایید این قدر قربانی مهم است چه کار کنم؟ فرمود قرض بکن، و قربانی بکن، خدا قرض قربانی عید قربان را ادا می کند. لازم هم نیست که همه را به فقرا بدهید. امام سجاد یک سوم را خود مصرف می-کرد، یک سوم هم به فامیل و اطرافیان می داد، یک سوم هم به فقرا می داد. قربانی مشارکتی، حتی قرض کنید بدهید خدا جبران می کند، ضمانت شده است. یک اشاره ای هم بد نیست داشته باشم خیلی ها عید قربان، قربانی مفصل می کنند گوشت آن را برای اطعام غدیر می گذارند. این هم فکر خوبی است.
شریعتی: آیات نورانی سوره مبارکه تکویر را بشنویم. صفحه 586 قرآن کریم، باز می گردیم در دقایق پایانی همراه شما و در کنار شما هستیم. صفحه 586 قرآن کریم
شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. وقت در اختیار شما است نکته های پایانی را بشنویم و خداحافظی کنیم.
فرحزاد: یکی از چیزهایی که باعث می شود آدم دوست خدا بشود و محبوب خدا بشود امام هادی (ع) فرمودند چرا حضرت ابراهیم خلیل خدا شد؟ دوست خدا شد؟ فرمود: إِنَّمَا اتَّخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِبْراهِيمَ خَلِيلًا لِكَثْرَةِ صَلَاتِهِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ ص. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. قید کثرت فراموش نشود. چون زیاد حضرت ابراهیم، چون روح پیامبر و امام های ما از جلوتر خلق شده است، اول عالم خلقت مال اینها است، چون زیاد یاد اینها می کرد و بر اینها درود می فرستاد خدا او را به مقام خلت و دوستی خود انتخاب کرد. باز هم خدمت عزیزان تأکید می کنم قربانی عید قربان مشارکتی هیچ مشکلی ندارد. ده نفر، بیست نفر، نفری یک مبلغ بگذارند، بخشی از آن را هم خود مصرف کنند. اول قطره از خون قربانی ریخته می شود گناه ها آمرزیده می شود، بلاها دفع می شود. درست است که مشکلات هست، گرانی هست، حالا هر چه قدر که می توانید و یکی هم آمادگی زیاد برای عید غدیر. اگر عاشورا یک روز باشد فراموش می شود. ولی از اول محرم به استقبال می رویم، بعضی ها قبل از محرم می-روند. البته قبل از عید مباهله ممنوع است. بعد از عید مباهله و بعد هم تا اربعین ما برنامه داریم. بعد هم تا آخر ماه صفر. غدیر را نباید یک روز بسنده کرد. خود پیامبر سه روز در غدیر خم ماندند. قبل از غدیر، بعد از غدیر، مناسبت-های فراوانی را که خیلی از آنها هم آیه قرآن است، خدا قبل از غدیر و بعد از غدیر گذاشته است. ان شاءالله همگی در احیای غدیر سهیم باشیم.
شریعتی: ان شاءالله خیلی از شما ممنون و متشکر هستم. یک جمعی از مخاطبان ما از شما دلگیر شدند به واسطه نکته ای که هفته قبل شما اشاره کردید. برای آنها دعا کنید و ما هم آمین می-گوییم و خداحافظی کنیم.