حجت الاسلام فرحزاد: علیکم السلام و رحمة الله خدمت شما و همه ی سروران و بينندگان عزیز و عزیزانی که از شبکه ی افق و برنامه رادیو معارف این برنامه را پیگیری می کنند عرض سلام داریم و آرزوی بهترین ها برای همه ی عزیزان داریم. ان شاءالله خدا ما را قدردان همه ی نعمت ها، امنیت، عافیت و خیلی نعمت هایی که مرحمت کرده است قرار بدهد و ان شاءالله همه ی مریض ها مخصوصا عزیزانی که این موج اخیر گرفتار شدند همه را شفای عاجل و کامل عنایت بفرماید من همین جا عرض کنم که درست است این موج ششم مرگ و میر آن الحمدلله یا صفر است و یا نیست ان شاءالله ولی خب فراگیری آن و مسری بودن آن می گویند زیاد است لذا می طلبد که ان شاءالله بیشتر احتیاط بکنید. خود ما واقعاً در قم جلسه و برنامه و مباحثمان را به خاطر همین تعطیل کردیم دیدیم واقعاً قرمز است وضعیت. ان شاءالله خدا توفیق بدهد که همه ی مریض ها را خدا شفای عاجل روحی و جسمی مرحمت بفرماید. آقای شریعتی: الهی آمین، خیلی مراقب سلامتی خودتان باشید عزیزان و رعایت بکنید، دیگران را هم توصیه کنید ان شاءالله حال آن هايی که مریض هستند و التماس دعای ویژه گفتند به برکت دعای مخاطبان جان ما بهتر و بهتر بشود ان شاءالله. در محضر صحیفه هستیم و بیان شیوای شما حاج آقا بفرمایید. حجت الاسلام فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. دعای 31 که درباره ی توبه و استغفار هست بخش دیگری که موضوع بحث امروز ما هم هست که اولیاء خدا و همه ی قشرها استغفار و توبه برای آن ها لازم است اینطور نیست که فقط برای گنهکارانی که گناه کبیره می کنند، گناه خاصی دارند. چون در هر رده ای کسی ممکن است که در مقابل بزرگی خدا و عظمت خدا غفلتی و بی ادبی داشته باشد. و لذا حضرت در این جمله و در این فراز عرض می کند که اللهم و انی اَتوب الیکَ من کل ما خالفَ ارادَتَک، خدایا من به سوی تو توبه می کنم برمی گردم از آنچه که خلاف اراده ی توست. بعضی مواقع ما مثلاً خلاف اراده ی خدا حرکت می کنیم و عملی انجام می دهیم یا حرفی می زنیم این چه وضعی است و به خدا گلایه می کنیم یا اعتراض می کنیم یا شکایت از خدا یک وقت ما مشکلات خودمان را پیش خدا می گوییم خدا کمکمان کن از شر شیطان، یک وقت کار خدا را اعتراض به خود خدا می کنیم از کار خود خدا. خب این شکایت از خدا به خدا این خوب نیست. آقای شریعتی: از خلق می توانیم به خدا شکایت کنیم. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت ولی از اینکه خدایا چرا گرم است، چرا سرد است، چرا چنین کردی، چرا پسر دادی، چرا دختر ندادی، نمیدونم به عکس این ها خوب نیست. آقای شریعتی: که بوی اعتراض از آن می آید. حجت الاسلام فرحزاد: بوی اعتراض از آن بیاید حالا یک روایتی هم همین جا بد نیست بخوانم یک روایت قشنگی است. یک بنده خدایی از اولياء خدا یک روز آمد بیرون دید هوا خیلی گرم است گفت اَه چقدر هوا گرم است یعنی در واقع اعتراض به خدا، خب گرما و سرما دست ما نیست که دست خدا است. خدا می چرخاند، مصلحت است در هر منطقه ای، فصلی عین حکمت است عین حق و حقیقت است، عین منفعت ما هست. بعد پشیمان شد دید که اعتراض به خدا کرده است و بی ادبی کرده است. آقای شریعتی: و نباید اینطوری می کرد. حجت الاسلام فرحزاد: نباید اینجور بشود آره. بعد خلاصه استغفار می کرد مدت ها نمی دانست توبه ی او قبول شده است یا نه البته این ها مال اولیاء خدا است. به خدا گفت خدایا نمی دانم این اعتراضی که کردم بی ادبی کردم محضر تو حالا ما میلیون ها گناه کبیره می کنیم و توبه هم نمی کنیم گاهی، از یک اَه گفتن به تقدیر خدا و به اراده ی خدا اعتراض کرد اینقدر ناراحت شد مدت ها استغفار می کرد به خدا گفت خدایا اگر عرضم به حضور شما من توبه ام قبول شده است و گناهم آمرزیده شده است، آقای شریعتی: یک جوری به من نشان بده. حجت الاسلام فرحزاد: یک علامت آن این باشد که من یکی از دوستان تو را زیارت بکنم، یک دوست شما را زیارت بکنم و یقین کنم این دوست شما هست. بعد از اینکه این دعا و درخواست را کرد برخورد کرد به یک آقای بزرگواری و شخصیتی که جایی بود به هم رسیدند احوال پرسی کردند و این ها به این آقا گفت که به همین که این کار را کرده بود گفت بیا ما یک حاجتی داریم با هم دعا کنیم من دعا می کنم تو آمین بگو یا بالعکس که دعای ما مستجاب بشود. این شخص گفت من نمی دانم دعای من مستجاب است یک گناهی کردم و اخیراً گفتم که خدایا اگر دعای من مستجاب شده است و توبه ی من قبول شده است یک ولی خدا و این ها، گفت دعای تو مستجاب شده است گفت برای چی؟ گفت من ابراهیم خلیل هستم من خلیل خدا هستم دعای تو مستجاب شده است پیامبر خدا هستم. غرض حالا عرض می کنم ببینید لباسی که سیاه است هزارها لکه پیدا نیست، آدمی که سر تا پا قلبش سیاه است، غرق گناه است هزارها، اصلاً حالا این چیزها که برایش اصلاً گناه نیست گناهان کبیره، ظلم، ستم، خیانت. آقای شریعتی: تو ظلمت و تاریکی که اصلاً این چیزها مفهومی ندارد. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت، ولی دلی که روشن است و سفید و نورانی است آنجا فوری نشان می دهد. کمترین خلاف راه خدا و اراده ی خدا را نشان می دهد. لذا امام سجاد می فرماید من به سوی تو توبه می کنم از آنچه که خلاف اراده ی تو باشد یا أَو زالَ عَن مَحبَّتک مِن خطراتِ قلبی، یا اینکه من را از محبت تو دور بکند. یک موقعی به اصطلاح این شعر ما قبلا هم گفتیم مال حافظ هست، لاف عشق و گله از یار زهی لاف خلاف عشق بازان چنین مستحق هجرانند تو می گویی من خدایا عاشقتم، عاشق خدا هستی باید همه کارهایش را قبول کنی و همه حرفهایش را قبول کنی. آقای شریعتی: پسندم آنچه را جانان پسندد. حجت الاسلام فرحزاد: بله، خدایا به تو پناه می برم، توبه می کنم از آنچه که از محبت تو من را دور بکند، زائل بکند، از خطورات قلبی، برای خیلی ها خطورات قلبی گناه نیست ولی برای اولیاء خدا همان خطورات هم می گویند چرا این فکر بد را کردی؟ و لحظات عین چشمانی که بیجا من نگاه کردم و حکایات لسانی گفته هایی که بیجا حرف زدم، خدایا از همه ی این ها من به سوی تو توبه می کنم توبه ای که به سلامت بدارد مرا از اینکه اعضا و جوارح من بر من تبعات و جرم و گناه ثبت بشود. وَ تَأْمَنُ مِمَا يَخَافُ الْمُعْتَدُونَ مِنْ أَلِيمِ سَطَوَاتِكَ، خدایا توبه ای می کنم که به من امنیت و آرامش بدهی از آنچه که گنهکاران از شدت خشم و عذاب تو می ترسند. یعنی منو حفظم کن، خلاف محبت تو، خلاف اراده ی تو کاری نکنم. حالا بحث امروز ما درباره ی توبه و استغفار این است که ما ارکان اصلی توبه را گفتیم که ارکان اصلی توبه پشیمانی است، اقرار است، آقای شریعتی: جبران است. حجت الاسلام فرحزاد: جبران است، اینکه این سه تا محور اصلی است. حالا توبه و استغفار مراتبی دارد یعنی برای همه یکسان نیست، یک جور نیست یعنی یک بچه ممکن است خیلی بی ادبی کند و زود ببخشند ولی یک آدم 70 ساله از او این توقع ها را ندارند. الان مثلاً یک آدم جوان مثلاً در خیابان راه برود و ساندویچ بخورد ولی یک آدم باشخصیت، یک آدم عنوان دار به او می گویند آقا این در شأن شما نیست عذرخواهی می کند. الان مثلاً سرفه کردن ایراد نیست ولی ما رو آنتن وقتی سرفه می کنیم می گوییم ببخشید آقا من چه جرمی کردم گلوم گرفته و سرفه می کنم. آقای شریعتی: همه سرفه می کنند منتهی آنتن یک سری اقتضائاتی دارد. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت، شرایط، محیط، خود شخص، شخصیت می گویند در شأن شما نیست، در شخصیت شما نیست این کار مال بچه ها هست. آدم های جوان و آدم های جلف این کار را بکنند طوری نیست. می خواهم عرض کنم که توبه و استغفار برای هر فردی، هر گروهی، هر دسته ای و هر مراتبی فرق می کند. جاهل، عالم، آقای شریعتی: به اقتضای رتبه ی او. حجت الاسلام فرحزاد: بله، مثلاً روایت داریم یغفرٌ للجاهل سَبعینَ ذنبا قبلَ اَن یُغفَرَ لِلعالِمِ ذَنبٌ واحدٌ، از آدمی که پشت کوه قاف زندگی کرده است و خیلی از مسائل را یاد ندارد، رو جهالت یک کارهایی کرده است از او هفتاد تا گناه می بخشند و قبل از اینکه از عالم و دانشمند یک گناه می بخشند. او چون می گوید من نمی دانستم و دسترسی هم به علم نداشتم ولی می گویند تو که میدانستی، تو که تحصیل کرده بودی تو خیر و شر را می فهمیدی. مثلاً اگر یک پزشک متخصص بیاید مثلاً سیگار بکشد خب می گویند آقا تو که میدانی چه ضررهایی دارد حالا یک آدم جاهل نمی داند. آقای شریعتی: تو دیگه چرا؟ حجت الاسلام فرحزاد: بله. از آدم جاهل هفتاد تا گناه می بخشند قبل از اینکه از عالم و دانشمند یک گناه ببخشند. لذا به او بیشتر سختگیری می کنند و لذا چرا اولیاء خدا زیاد استغفار می کردند؟ پیغمبر ما از همه بیشتر استغفار می کردند حالا عرض می کنم استغفارهای پیغمبر را. یا مثلاً جمله ای که می فرماید حَسَنات الأبرار سیئاتُ المقربین، یعنی ممکن است یک عملی برای انسان های ابرار و نیکوکار خوب باشد همان عمل برای یک ولی خدا گناه نوشته بشود. مثل می گویم مثلاً ما حدیث داریم پدر یا مادر این ها را خدا بهشت می برد به خاطر شدت محبت به فرزند نه محبت غیر عادی، زیاد مهر می ورزند و شدت محبت ولی همین به حضرت ابراهیم گیر می دهند که چرا اینقدر اسماعیل را دوست داری؟ آقای شریعتی: دل بکن. حجت الاسلام فرحزاد: بله، حضرت مریم سلام الله علیها که خدا می فرماید: إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفاكِ عَلى نِساءِ الْعالَمين خیلی بانوی بزرگی بوده است. وقتی که از بیت المقدس درد زایمان گرفت و گفتند برو بیرون از بیت المقدس زیر درخت های نخل خرما قبل از اینکه وضع حمل بکند می گفت خدایا من گرسنه هستم این شاخه ی خرما می آمد از آن می کَند و خرما می خورد ولی بعد از اینکه نوزاد متولد شد دید که نمی آید گفت خدایا خرما می خواهم گفت باید بی زحمت بری بالا و دست دراز کنی و حرکت کنی، گفت خدایا قبلا اینطور نبود، گفت آن موقع شش دنگ دلت و محبت تو و عشقت با ما بود حالا یکی پیدا شده که، می خواهم عرض کنم این ممکن است برای بقیه عبادت باشد گناه هم اصلاً نباشد ولی حسناتُ الأبرار سیئات المقربین. یک شِرک های ریزی را هم همین مثل لباس سفیدی که گفتیم. حالا استغفار چند نوع است، استغفار عَوام، استغفار خواص، استغفار خاص الخاص، استغفار عوام از گناهان کبیره و صغیره، ظلم، فساد، خیانت، حق الناس، توبه بکند و استغفار کند اینکه برای عموم مردم هست. استغفار خواص از مکروهات حتی ممکن است مباهات، چیزهایی که در شأن آن ها نیست. یک مؤمن، یک انسان با شخصيت در شأن او نیست از همین ها هم ممکن است استغفار بکند. و آنچه که دون بندگی خدا است مطابق بندگی خدا نیست از آن ها هم ممکن است استغفار بکند. به یک معنا از کارهایی که برای يک مؤمن شایستگی نیست از همه ی این ها استغفار بکند. استغفار خاص الخاص که حالا همه ی این ها ممکن است گروه های مختلف در آن باشند از هر نوع شِرک خفیف، شِرک جلیل هر فکر و خیال، هر نوع غفلت، یک عبارت خیلی زیبایی است از امام سجاد علیه السلام در مناجات فکر می کنم یا تاعبین است یا ذاکرین. و استغفرکَ من کل لذة بغیر ذکرک آقای شریعتی: الله اکبر. حجت الاسلام فرحزاد: ما از خیلی چیزها لذت می بریم خوراکی، پوشاکی، تعریفمان می کنند، و هزارها از خیلی چیزها، آقای شریعتی: از همه ی آن ها استغفرالله. حجت الاسلام فرحزاد: از آنچه که غیر یاد تو باشد، انس با تو باشد، عشق تو باشد، من وقتی موحد شدم باید شش دنگ فکرم، ذهنم، لذتم، عشقم، محبتم فقط خدا باشد. امام سجاد می فرماید و استغفرکَ من کل لذة بغیر، یا من ذکره حُلو آقای شریعتی: شیرین است. حجت الاسلام فرحزاد: بله شیرین است، خیلی ها این شیرینی را حس نمی کنند. آقای شریعتی: بی بهره هستیم بله. حجت الاسلام فرحزاد: کام آن ها مشکل دارد لذا اولياء خدا از هر فکر و خطوری، کمترین چیز این ها می گویند استغفرالله. آقای شریعتی: یعنی هر چی جلوتر برویم، هر چی بالاتر بشود استغفار سخت تر است. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت استغفار سخت تر است و یک مرحله ی جدیدتر ممکن است باز برسد، باز ممکن است جدیدتر بشود. آقای شریعتی: و البته این استغفار درهای جدیدی را هم به روی آن ها باز می کند. حجت الاسلام فرحزاد: حتماً همینطور است یعنی از یک حجاب نورانی می رود، نورانی ها حجاب های ظلمانی همین مثلاً گناه و معصیت و شرک و مکروهات، این ها دیگه حجاب های نورانی است. یا مثلاً عبادت می کند احتمال می دهد که مثلاً من یک کاری کردم می گوید استغفرالله یعنی فعل را نبیند، فاعل را نبیند و استغفرکَ من کل لذه بغیر ذکرک. آقای شریعتی: این فرازهای صحیفه سجادیه را که باهم مرور می کنیم فقط باید امام سجاد باشی که حواست به تمام این ظرافت ها و لطافت ها باشد. حجت الاسلام فرحزاد: همینطور است البته شاگردهای امام سجاد هم همینطور بودند یعنی در همچین افق هایی بودند و هستند. آقای شریعتی: نَفَس امام به آن ها خورده است. حجت الاسلام فرحزاد: بله، یا مثلاً خیلی جاها ممکن است مثلاً ذکر گفتیم بیجا بوده است یک کسی مثلاً غیبت می کند و می گوییم لا اله الا الله یعنی مثلاً بقیه را هم بگو این ذکر هست ولی بیجا هست. در حالات یکی از عرفا يک بار ديگر هم عرض کردم مدت ها می گوید من از یک الحمدلله که از این الحمدلله بیجا ما خیلی داریم استغفار کردم. گفتند چطور؟ گفت من در بازار مغازه ای داشتم گفتند آقا بازار آتش گرفته است رفتم دیدم بقیه ی مغازه ها سوخته است و مغازه ی من نسوخته است گفتم خب الحمدلله یعنی الحمدلله مال بقیه سوخت مال من نسوخت. یک موقعی خدا از سر دل ما خبر دارد می گویی خدا را شکر ماشین من تصادف نکرد اما نه اینکه الحمدلله که بقیه تصادف کردند، بقیه تو دره افتادند، بقیه تو برف و بوران گیر کردند. آقای شریعتی: حاج آقا چقدر خوب است اینقدر باطن ما صیقلی باشد که این ها را بفهمیم و متوجه بشویم. حجت الاسلام فرحزاد: بله، کسی البته تو مسیر باشد خدا به او می فهماند حدیث داریم امام صادق به عنوان بَثری فرمود استفهم الله لا یفهمک همیشه مؤمن از خدا بگوید که خدایا رب زدنی علما خدا به من بفهمان و چقدر شیرین است یعنی ذره ای یک موج ریزی می آید این ها را پاک می کند هی پاک می کند و می رود جلو. حتی ممکن است یکی از استغفارهایی که اولیا خدا داشتند احساس بکنند که در مقابل خدا یک وجودی دارند، یک مثلاً چیز تافته جدا بافته، آقای شریعتی: تو هستی من هم هستم. حجت الاسلام فرحزاد: مثلاً یعنی مرحوم آقای دولابی همیشه می فرمودند من مهم ترین چیزی که در زندگی مواظب هستم که یک وقت عنوانی، تعینی یک چیزی در مقابل حق، در مقابل خدا درست نشود یعنی اگر بشود فوری. یک موقعی ایشان می فرمودند من مشهد مثلاً می رفتم حرم بچه های من یا مثلاً بعضی از آشنايان که می رسیدند با دستشان به شانه ی من، اینقدر می گفت از تیغ و شمشیر برای من سخت تر بود آقا بی ادبی نکردیم من شاگرد آقای دولابی بودم یا این آقا پسرتون، گفت یکی در مقابل امام رضا، یکی هم من کی هستم که تو دست به عبای من میکشی؟ من خاک هستم از خاک هم کمتر هستم هیچ هستم. لذا خیلی از بزرگان مواظب هستند، در حالات مرحوم آیت الله حجت که خیلی بزرگ بود پدر خانم آقا شیخ مرتضی حائری کسی که از مرگ خودش خبر داده است و خیلی کرامات داشته است قبر او هم در مدرسه ی حجتیه دفن است که طلاب خارجی هستند خیلی بزرگ بودند. آقای شریعتی: همانی که حاج آقای حسینی قصه را یک وقتی گفتند آخرین چیزی که به ایشان دادند تربت و فرمود آخر الزادی من الدنیا تربت الحسین. حجت الاسلام فرحزاد: آره مثلاً درباره ی ایشان گفتند که یک طلبه ای نامه نوشت به ایشان که من گرفتار هستم و کمکم کنید اول خدا و دوم شما خیلی ایشان ناراحت شد گفت من چطوری از این جمله توبه کنم؟ اول خدا دوم من؟ منو کنار خدا گذاشتی؟ آقای شریعتی: این ها نفس مهذب هستند. حجت الاسلام فرحزاد: آره، مثلاً یک کسی قرآن به ایشان داد گفت آقا یک امضا بزن ایشان خیلی ناراحت شد گفت من به قرآن امضا بزنم؟ منِ نفهم فوری امضا می کنم، یک وقتی یک کتاب معمولی است من به قرآن امضا بزنم خیلی در آن بو دارد یعنی اصلاً پیغمبر بزند آره، من به قرآن امضا بزنم؟ حالا او نیت بدی نداشته ولی می خواهم بگویم آدم درک این مسائل ممکن است توبه کند و استغفار بکند لذا یکی از استغفارها استشمام بوی وجود، این به درد معرفت نفس هم می خورد، استشمام بوی هستی در خودمان منهای خدا قوه ای از خودمان ببینیم، تعریفی از خودمان یک وقت، امیر المومنین می فرماید کسی که از خودش تعریف می کند مَن مدَحَ نَفْسَه فقَد ذَبَحَها مواظب باشیم از خودمان تعریف نکنیم دیگران هم تعریف می کنند بگوییم خدایا به تو پناه می بریم. در نهج البلاغه خطبه ی متقین است و ان زُکي اَحَدهم اگر کسی دیگه از متقین تعریف می کند خاف مما يقولون از تعریف دیگران می ترسند لرزه به آن ها می افتد. می گویند خدایا اللهم اغفر لی ما لا یَعلَمون وجعلنی خیرَ مما یظنون، خدایا از اینکه آن ها می گویند و گمان دارند بالاتر ما را قرار بده و گناهانی که آن ها خبر ندارند ما را ببخش. اگر نظر بیننده ها باشد حالا فردا هم شروع دهه ی فجر هست و ورود حضرت امام ببینید رو به کسی انتقاد کردن خیلی مگر موارد اورژانسی استثنا است، خیلی مذمت شده است. که من مثلاً به شما یک انتقادی دارم بیایم تو جمع بگویم باید خلوت بگویم ولی حضرت امام رحمة الله علیه دو مورد محکم در رسانه یا پخش علنی زنده بوده که کلیپ های آن هم هست یکی مرحوم آیت الله مشکینی از آقا خیلی تعریف کردند آقا فرمودند من از آقای مشکینی گلایه دارم. آقای شریعتی: بله دیدم. حجت الاسلام فرحزاد: گلایه دارم، یک وقت طرف باور می کند روبروی او چرا می گویید، یک وقت من نمی بینم این ها را در خودم. یکی هم مرحوم فخرالدین حجازی که شما آفتابی و شما چنینی با اون انشائاتی که حضرت امام محکم ایستادند. ما حدیث داریم إحثوا فی وُجوهِ المَدّاحین التراب یعنی آنهایی که مدح و ستایش تو را می کنند و جلوی تو خاک بریز کنایه از این است که ساکتشان کن. آقای شریعتی: البته به نیت آدم ها هم نمیدونم یعنی به ما هم گفتند خوبی های افراد را هم به آن ها بگویید. حجت الاسلام فرحزاد: نه ببینید علنی مخفیانه عیبی ندارد، مخفیانه تشکر کنید آقا این صفت خوب و این ادب و اخلاق خوب اما اینکه جلوی جمع و هم بود دارد هم اینکه طرف جلوی جمع یک وقت احساس می کند که مثلاً یک کسی یک چیزی خدایی نکرده، آقای شریعتی: یک وقت هایی فقط مبالغه کنی یا اغراق کنی. حجت الاسلام فرحزاد: آره، بچه را هم آقای شریعتی عزیز خُلقَ الانسان ضعیفا ما خیلی ضعیف هستیم صد نفر، دویست نفر می گویند شریعتی و فرحزاد چنین و چنان هستند خدایی نکرده، آقای شریعتی: آدم فکر می کند خبری است. حجت الاسلام فرحزاد: آره یا باورش می شود این ها، خیلی ما ضعیف هستیم لذا به آن استغفار، توبه و به خدا پناه آوردند. شاید بسیاری از استغفارهای اولياء خدا اینکه یک حس استقلالی وجودی چیزی این جمله البته روایات اهل سنت نقل کردند که اگر این معنی که من می گویم نباشد اصلاً روایت را ما قبول نمی کنیم. یا لَیت لَم یخلق محمد صلی الله علیه و آله و سلم آقای شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. حجت الاسلام فرحزاد: که عرض کردم منابع اهل سنت نقل کردند پیغمبر خدا گاهی می گفتند کاش محمد خلق نمیشد خب اینکه اعتراضی به خدا است، بزرگان ما این را اینطوری معنا کردند یعنی هیچ در مقابل خدا من معدوم و اَن لا تعلوا علی الله پیغمبر در مقابل خدا خودشان را هیچ هیچ می دیدند معدوم می دیدند چون معدوم می دیدند این معنی درست می شد. آقای شریعتی: کاش همین هم نبودم. حجت الاسلام فرحزاد: نبودم مثلاً، که در واقع از خودش هیچی ندارد. یا مثلاً عبارت بزرگانی که وجودُکَ این هایی که می گویند ما گناه نداریم، وجودَک ذنبٌ لا یقاسُ به ذنبٌ همینی که می گوییم من هستم، من چنین هستم، این روایت را یک بار دیگر خواندیم به اصطلاح بحث غرور و تکبر داشتیم یک کسی در خانه ی پیغمبر خدا را زد حضرت فرمودند کیه؟ گفت منم، که پیغمبر خدا ناراحت شدند در را باز کردند و فرمودند کی گفت منم؟ گفت من بودم، فرمودند منم چیه بگو فلانی هستم مثلاً اسم بیاور خب فرمودند منم مال خدا است اَنَا الجبار، اَنَا المتکبر، اَنَا الخبیر، اَنَا الغدیر، این اَنَا گفتن من چنین کردم من چنان کردم مثلاً حالا بگوییم بنده یک جوری تعبیر کنیم این من گفتن نهی شده است حالا ورود حضرت امام هست این هم یک جکی است که از حضرت امام نقل شده است. حضرت امام فرمودند که من علم غیب مثلاً دارم اگر کسی در بزند من می گویم کیست اتفاقا چند دقیقه بعد یکی در زد آقا فرمودند کیه؟ او سکوت کرد و نگفت چیزی گفتند پس بگو کیه؟ گفت من گفتم چی، اگر کسی در بزند من می گویم کیه منم گفتم کیه! نگفتم که اسمش را می گویم، من گفتم می گویم کیه! مثل او که گفته بود حالا ایام شادی شروع می شود گفته بود من تخم مرغ را زمین می زنم نمی شکند گفتند خب امتحان کن، زد گفت من گفتم زمین نمی شکند نگفتم تخم مرغ نمی شکند که، گفتم تخم مرغ را می زنم زمین نمی شکند! البته این کار را نکنید یک وقت اسراف می شود بد آموزی نداشته باشد. وجودُکَ ذنبٌ لا یقاس به ذنبٌ گرفتم آنکه مرا نگیری به هیچ گناهی خیلی شعر خوبی است نمی دانم مال کیست به خدا می گوید، گرفتم آنکه مرا نگیری به هیچ گناهی همین گناه مرا بس که با وجود تو هستم آقای شریعتی: تو هستی منم هستم. حجت الاسلام فرحزاد: آره تو هستی منم هستم اصلاً تو هستی یعنی هیچی. آقای شریعتی: جایی برای من نمی ماند که. حجت الاسلام فرحزاد: ببینید جا دارد این را تکرار بکنم قشنگ است چون هفته ی قبل آخر برنامه من یک مقدار با شتاب گفتم و خوب جا نیفتاد، پیغمبر ما اهل شعر و شاعری نبودند برای اینکه فردا متهم بشوند قرآن مثلاً شعر درست کرده است ولی فرمودند اَصدَقُ کلمة قالت هل عرب صادق ترین شعری که عرب سروده است و گفته است ظاهراً لُبید گفته است این شعر است. الا کل شی ما خلا الله باطلٌ و کل نعیمٍ لا محالة زائلٌ خیلی شعر زیبایی است. الا یعنی بیدار باش و آگاه باش، درک کن، بفهم، تنبیه است تنبیه یعنی آگاهی، کل شی ما خلا الله باطل یعنی غیر از خدا همه چیز باطلٌ است یکی هم ما هستیم یعنی منهای خدا باطل هستیم همه ی موجودات منهای خدا باطل هستند. این صریح آیه ی قرآن است «ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ» ما یک حق داریم و یک باطل حق یعنی واقعیت دارد حقیقت محض است و باطل یعنی نیست و سراب است. خدا می گوید موجودات باطل هستند یعنی از خودشان هیچی ندارند باطل باطل هستند حق من هستم، «ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ» فقط حق، اینی که پیغمبر می فرماید لَیتَ لَم یخلق یعنی منهای خدا من هم هیچ هستم، «ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ» یعنی فقط حق اوست، «وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ» هرچی غیر از خدا هر چی باشد، امیرالمؤمنین یک جمله ی زیبایی دارند می فرمایند کلما شغلکَ عن الحق فهو صنَمُک، هر چی که تو را از خدا غافل کند مشغول کند منهای خدا بگویی این هم یک چیزی است این بت است بت که فقط سنگ و چوب خودمان هم بت هستیم خیلی چیزها بت هستند به غیر از خدا تکیه میکنی بت است. کلما یشغلکَ عن الحق فهو صنَمُک لذا می فرماید «وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ» غیر از خدا هر چی که می خوانید و دعوت می کنید و می گویید ناله می زنید همه ی آن باطل است حق خداست، الا کل شی ما خلا الله باطل و کلُ نعیمٍ تمام نعمت های دنیا حتی خورشید کُورَت منظومه شمسی جمع می شود، کهکشان ها جمع می شود طبق آیات قرآن، کل عالم ماده تبدیل می شود و می رود توی قیامت و یک چیز دیگر می شود این خیلی مهم است. آقای شریعتی: فقط اوست که می ماند. حجت الاسلام فرحزاد: بله، لمَن الملک «لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ» و این شعر دیگر هم که خیلی زیباست که مرحوم آیت الله قاضی رحمت الله علیه فرمودند که این وحدتی که بزرگان و عرفا می گویند تو این شعر صراحتاً آمده است. این شعر در بهار مرحوم مجلسی نقل کردند که امیرالمؤمنین وقتی که پیغمبر خدا رفتند شبانه به غار ثور و مخفیانه به طرف مدینه امیرالمؤمنین گذاشتند که وصایای ایشان را عمل کنند و امانت ها را بدهد و فاطمیات را با امن و امان بیاورد و تا وقتی هم که حضرت علی نیامدند پیغمبر وارد مدینه نشدند در قُبا ماندند تا امیرالمؤمنین بیایند. فاطمیات فاطمه، زهرا، مادر بزرگوار آن ها چند تا فاطمه نام بودند این هایی که ایمان آورده بودند. حضرت وقتی آمدند بیرون مکه این ها فهمیدند یک چند نفر مسلح آمدند حضرت علی را بگیرند یا درگیر بشوند و ایشان را برگردانند وقتی که رسیدند به حضرت امیر حضرت دیدند نه این ها محکم ایستادند و چند نفر در مقابل بقیه هم که خانم هستند حضرت شمشیر کشیدند این شعر را خواندند، لا شی الا الله این دیگر خیلی صریح است در وحدت، لا شی ء الا الله فَارْفَع یَکفیکَ ربُ الناس ما هَمَّکا اَهَمَّکا این جمله مهم است، لا شی الا الله یعنی الله نور السموات و الارض جز خدا کسی نیست مرد میدان هستید بیاید جلو، همتت را ببر بالا. پروردگار کعبه تو را کفایت می کند آن ها ترسیدند و فرار کردند دیدند تعارف ندارد و قدرتی دارد اصلاً از حضرت امیر علیه السلام حدیث قشنگی است آخه این هایی که مقابل حضرت می آمدند عذر می خواهم آدم های کم جان که نبودند حالا امروز یک مقداری لطیفه های من گل کرده است. مرحوم آیت الله بهاءالدینی رحمت الله علیه می فرمودند که دو نفر کشتی گرفتند یکی طرف مقابل را محکم زد زمین وقتی اونی که زمین خورد به طرف گفت که فکر نکنی تو پهلوان و قهرمانی من جان و پر نداشتم! یک وقت خدا می گوید قهرمان را زمین می زند و یک وقت آدم ضعیف را، آدم ضعیف را زمین زده که، آقای شریعتی: فکر نکنی خبری است من جان نداشتم. حجت الاسلام فرحزاد: آره من جان نداشتم. حالا این هایی که مقابل امیرالمؤمنین می آمدند مثل عمر بن عبدود، خیبری ها آقا 40 نفر را می زدند خیلی قوی بودند. از حضرت امیر پرسیدند که چطور بر اَقران و اغیار غلبه میکردی؟ فرمود وقتی مقابل این ها قرار می گرفتم هیبت من آنها را می گرفت، ترس که در طرف بیفتد خودش را گم می کند. من همین جا به قهرمان ها و هنرمندانی که می خواهند بدرخشند هیچ وقت احساس ضعف یعنی احساس ضعف کردید ضعیف هستید فرمودند من از خودم یعنی ناامید نمی شدم من قوی بودم، هیبت خودم را که نشان می دادم هیبت من آنها را می گرفت طرف می ترسید و شل میشد. لذا لا شی الی الله البته از خدایی است این دیگه، لا شی ء الا الله فارفع یکفیک رب الناس ما همکا اهمکا. پس استغفارها و توبه هایی که حضرت آدم مثلاً خب یک ترک اولا بوده است یعنی گناه آنطوری نبوده است بهتر بوده که نخورد یا حضرت یونس تو شکم ماهی رفته بهتر بود چاره اندیشی می کرد برای قومش. این ها از این گناهان، این ها معصوم هستند ما اعتقادمان این است، یک ترک اولا ممکن است. این هم بد نیست یک نکته ای عرض کنم چرا اینقدر در روایات یا دعاها امام های ما استغفار کردند؟ خیلی استغفار داریم، یک بُعد آن که من خیلی این بُعد را اهمیت می دهم ما روایاتی داریم که زیر مجموعه ما خلاف می کنند مدیر و مسئول هم احساس تکلیف می کند و خجالت می کشد. مثالی که خیلی زدیم، شما بچه ی تو، نوه ی تو شلوغ کاری می کند پدر و مادر عذرخواهی می کنند و ببخشید بچه رفته سنگ زده و شکسته، ولو ممکن است در تربیت او هم کوتاهی نکرده باشم. امام و پیغمبر کوتاهی هم نکردند ولی از گناه امت خجالت می کشند سرشان پایین می رود. بسیاری از حَمَلهُ ذنوبَ شیعة العلی روایت داریم لذا پیغمبر ما هم گاهی استغفارهای ایشان برای امت است یعنی دیگران که خراب کاری می کنند آنجا منعکس می شود استغفار می کنند. گاهی نزدیکان آن ها و اطرافیان آن ها گاهی از عبادت ها و خوبی های آن ها این هم فصل خیلی مهمی است وقت نیست بازش کنیم. سعدی یک شعر خیلی قشنگی دارد می گوید عاصیان از گناه توبه کنند عارفان از عبادت استغفار، عاصیان از گناه توبه کنند عارفان از عبادت استغفار این نماز بود من خواندم؟ این ذکر بود؟ امام سجاد می گوید اگر امر نکرده بودی من تو را یاد نمی کردم تو مناجات ذاکرین است، امر تو چون ذکری بقدری لا بقدرک، یاد تو به اندازه ی خودم به اندازه ی تو نیست که، آقای شریعتی: باز هم کم است. حجت الاسلام فرحزاد: عبادت من به اندازه ی خودم هست به اندازه ی تو نیست که، ما عَبَدناک حَقا عبادَتک، ما عَرَفناکَ حق معرفتک. یعنی ممکن است خیلی از اولیا خدا استغفار و توبه ی آن ها از همین اعمال خوب آن ها هم توبه و استغفرلله. مرحوم آیت الله بهجت این جمله ی قشنگی است، آنهایی که می گویند ما گناه نداریم گناه ندارید بخواهد خدا مچ تو را بگیرد، آیت الله بهجت می فرمودند میرزای قومی می فرمودند اگر خدای بزرگ ما را به خاطر همین نمازها جهنم نبرد ما از او ممنون هستیم بهشت نبرد ولی جهنم نبرد یعنی این نماز است تو می خوانی؟ حضور قلب تو، شرایط آن، آن کمال آن، هزار جا می رود بدنش اینجاست و دلش هزار جا هست. می گویند یک کسی نماز می خواند فرار می کرد می گفتند چرا فرار میکنی گفت حدیث داریم که قلمبه می کنند و محکم تو سرت می زنند گفت خب فرار کنی به کسی دیگر نمی خورد هر کجا بروی به خودت می خورد. این خیلی مهم است، عارفان از عبادت استغفار از خوبی هایشان هم استغفار می کنند یعنی منهای خدا از خودشان هیچی نمی بینند حتی از خوبی هایشان بخواهند عرضه کنند می گویند استغفرالله. آقای شریعتی: همان لا حولَ و لا قوّة الا بالله من که از خودم چیزی ندارم. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت اگر حس می کند که از خودم نمازی خواندم و صدقه ای دادم، آقای شریعتی: باز هم این قوتش از تو بوده است. حجت الاسلام فرحزاد: باز هم این قوتش از تو بوده است و لذا می گوید استغفرالله اصلاً کار ما بشود استغفرالله. آقای شریعتی: ز هرچه غیر یار استغفرالله. حجت الاسلام فرحزاد: از کجا میدانستی می خواستم این شعر را بخوانم! آقای شریعتی: آقا دلها به هم نزدیک است می گویند دل به دل راه دارد. حجت الاسلام فرحزاد: مرحوم فیض تقریبا همین بیانی که شما فرمودید استغفار اولیاء خدا، آقا بگذارید راجع به فیض هم یک کلمه بگویم. اقای شریعتی: چقدر خوب شد استغفار و معرفت نفس با هم تلفیق شدند. حجت الاسلام فرحزاد: آره دیگر دو تا بحث نشدند. ببینید مرحوم آیت الله بهاری که ذکر خیر ایشان امروز کردیم ایشان می فرمودند که ما تو علمای شیعه علمایی که جامع باشند یعنی بسیاری از علما ما فقط تو فقه و اصول کار کردند یا تو اعتقادات مثلاً. ولی شخصیت ها مثل شیخ بهایی جامع علوم در هر رشته ای چهار باغی که در اصفهان چهارصد سال هست ایشان مهندسی آن را کرده است الان هزار تا تریلی هم در آن رد می شود. ما کوچه و خیابان می سازیم 10 سال دیگر باید ميلياردها هزینه کنیم من تو قم سراغ دارم چون در قم زندگی می کنم. آقای شریعتی: بله دوباره عقب نشینی، حجت الاسلام فرحزاد: میلیاردها این خانه و مغازه را بخرند دوباره عقب نشینی خیلی کارمان به هم بد شده است یعنی اصلاً دنیاداری هم یاد نداریم. شیخ بهایی در علوم مختلف، یکی هم فیض کاشانی، شما اشعار او را ببینید، علم الحدیث او، علم تفسیر او، فقه او. آیت الله بهجت می فرمودند این کتاب مفاتیحی که سه جلد است درباره ی فقه است مسافرت هم کسی می رود ببرد همراه خودش اینقدر این آدم متبحر بوده است. حالا ببینید راجع به استغفار یک غزل خیلی زیبایی دارد که شما اشاره کردید می گوید : ز هر چه غیر یار استغفرالله، غیر از خدا باطل است. ز بود مستعار استغفرالله، دمی کان بگذرد بی یاد رویش، از آن دم بی شمار استغفرالله، زبان کان تر به ذکر دوست نَبوَد، ز سرَش الحذر استغفرالله، سر آمد عمر و یک ساعت ز غفلت، نگشتم هوشیار استغفرالله، از این غفلت ها. جوانی رفت و پیری هم سر آمد، نکردم هیچ کار استغفرالله. آقا اگر عزیزان حالا یاد امام هم چون فردا روز ورود ایشان هست زیاد کردیم، حضرت امام در یکی از سخنرانی ها می گفتند من شاید در عمرم دو رکعت نماز نخواندم. آدم های نادان و جاهل می گویند امام چه حرف دروغی گفتند؟ این همه تلویزیون نشان داده که ایشان نماز می خوانند، دو رکعت نماز نخواندم نمازی که نماز باشد درست هم هست از نمازهایم استغفرلله. جوانی رفت و پیری هم سر آمد، نکردم هیچ کار استغفرالله، نکردم یک سجودی در همه عمر، که آید آن به کار استغفرالله، خطا بود آنچه گفتم آنچه کردم، از آن ها الفرار استغفرالله. (از آنچه گفتم و از آنچه کردم) ز کردار بدم صد بار توبه، ز گفتارم هزار استغفرالله، شدم دور از دیار یار ای فیض، من مهجور زار استغفرالله. حالا این دعا را هم بگویم، ببینید اين را من بار دیگر گفتم به درد می خورد امیرالمؤمنین سلام الله علیه دیدند یک کسی یَدعوا صحیفة الطویله دعای خیلی طولانی می خواند فرمودند خدایی که دعای طولانی را اجابت می کند دعای کوتاه را هم اجابت می کند من دعاها را در چهار کلمه برایت فشرده می کنم چون به درد بحث ما می خورد. چیست؟ فرمودند بگو الحمدلله علی کل نعمَ بر همه ی نعمت ها الحمدلله و اَسألُ الله من کل خیر، کل آن را هم به اندازه ی عالم بکش. این دو، سوم و اعوذ بالله من کل شر از هر شری هم به خدا پناه می برم، چهارمی و استغفرالله من کل ذنب خودم و غیر خودم، این چهار کلمه را عزیزان شبانه روز یاد بگیرند بعد از نماز قنوت، الحمدلله علی کل نعمَ، و اَسألُ الله من کل خیر، و اعوذ بالله من کل شر، و استغفرالله من کل ذنب. آقای شریعتی: «اَسْتَغْفِراللّهَ مِنْ جَمِیع ما کَرِهَ اللّهُ» خیلی از شما ممنون و متشکرم خیلی بحث خوبی شد. به قول آن عارف به قول آن بزرگ آقایان ما ابدیت در پیش داریم و حالا من توصیه می کنم دوستانی که می خواهند برای معاد خودشان، برای آخرت خودشان توشه ای جمع بکنند شرح احادیث بحارالانوار مرحوم مجلسی را با قلم و بیان شیوه ی حاج آقای عابدینی تهیه بکنند تا ابد زندگی می توانند دوستان این کتاب را نشان بدهند این جلد اول این مجموعه هست مجموعه ی شرح احادیث نورانی کتاب الموت بحار الانوار عزیزانی که اهل مطالعه هستند، اهل تعمق و تدبر هستند ان شاءالله این کتاب را تهیه بکنند تازه و داغ است و وارد بازار نشر شده است ممنونم از نشر محترم عارف و تبریک می گویم به حاج آقای عابدینی عزیز به خاطر این آثار مکتوب که ماندگار است و ان شاءالله همه ی ما جز مخاطبان فرمایشات ایشان باشیم و در واقع مخاطبان قرآن و احادیث ناب اهل بیت. مشرف بشویم به ساحت نورانی قرآن کریم، قربانی ماه رجب را هم از امروز با اذن از امیرالمؤمنین که مولود این ماه است آغاز می کنیم عزیزانی که می خواهند با این طرح با ما همراه بشوند دیگر تقریبا سه سالی می شود که ما این طرح را الحمدلله داریم در برنامه ی سمت خدا. بیش از 500 هزار خانوار از این بسته ها بهره مند شدند و این میسر نمی شد مگر با لطف و همدلی و اخلاص تک تک مخاطبان جان ما که صادقانه و صمیمانه با ما همراه بودند *780*3131# کد دستوری ما هست سایت و کانال ما در سروش و ایتا هم هست و دوستان می توانند مراجعه کنند. خیلی خوب امروز هم آیات نورانی سوره ی مبارکه ی سبأ را می شنویم صفحه ی 432 قرآن کریم باز می گردیم هر چقدر زمان بود همراه شما با دل و جان هستیم در کنار شما. آقای شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. برای مشارکت در قربانی که راه ها را گفتیم و ان شاءالله روزهای آینده هم تکرار می کنیم برای تهیه کتاب هم می توانید به سایت ما، کانال ما و اگر به هر دلیلی موفق نشدید به 20000303 پیامک ارسال کنید تا ابد زندگی نوشته ی حاج آقای عابدینی عزیزمان که آرزو میکنم هرجا هستند موفق و موید باشند و مشتاق دیدارشان هستیم ان شاءالله برگردند فص جدیدی از قصه ی حضرت موسی برای ما بفرمایند. حاج آقای فرحزاد از فضیلت ذکر صلوات بشنویم و ان شاءالله نکات پایانی و خداحافظی کنیم. حجت الاسلام فرحزاد: یک روایت نورانی سه خاصیت مهم پیغمبر خدا برای ذکر صلوات بیان کردند. فرمودند من را یاد کردید زیاد این ذکر را بگویید، صلاتکم علی رضاً لرَبکُم و اجابة لدعائکم و زکاة لاعمالکم، خاصیت اول خدا از ما راضی می شود، و رضوان من الله اکبر صلوات باعث رضایتمندی خدا است. دوم باعث اجابت دعاها و بدون صلوات حدیث داریم خدا دعایی را مستجاب نمی کند، سوم زکاة لاعمالکم یعنی اعمال شما را پاک می کند، تزکیه می کند، رشد پیدا می کند که قبول بشود. آنهایی که دوست دارند هم عمل آن ها پاکیزه بشود هم دعا مستجاب بشود و از همه بالاتر خدا راضی بشود زیاد صلوات بر محمد و آل محمد بفرستند. آقای شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. حجت الاسلام فرحزاد: قبل از اینکه دعا بکنم یک تذکر کوتاهی عرض کنم پنجشنبه ای که پیش رو داریم روز اول ماه رجب و ولادت امام محمد باقر و شب جمعه هم شب الرغائب و شروع ماه بزرگ خدا است و مناسبت های بسیار در ماه رجب است، روزه گرفتن، صدقه دادن، دعا کردن، دعا خواندن، استغفار ان شاءالله خودمان را آماده کنیم برای ورود به ماه بزرگ خدای متعال. آقای شریعتی: ان شاءالله. حجت الاسلام فرحزاد: خدایا تو را قسم می دهیم به حق محمد و آل محمد از بهترین برکات ماه جمادی ماه رجب و شعبان و رمضان همه ی ما را بهره مند بگردان. آقای شریعتی: الهی آمین. حجت الاسلام فرحزاد: قلب امام زمان از ما راضی، فرج ایشان را نزدیک، ما را از یاران خوب ایشان قرار بده. آقای شریعتی: الهی آمین. حجت الاسلام فرحزاد: مریض ها شفای عاجل عنایت بفرما، آنهایی که شغل و مسکن، همسر، اولاد ندارند تفضلاً به آن ها مرحمت بفرما. آقای شریعتی: الهی آمین. حجت الاسلام فرحزاد: باران رحمتت را معنوی و مادی بیش از این بر ما نازل بفرما. آقای شریعتی: الهی آمین. حجت الاسلام فرحزاد: خود ما، همه ی عزیزان را عاقبت به خیر بگردان، زیارت مشاهده مشرفه مخصوصا ماه رجب نصیبمان بگردان، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد سلام به آقا اباعبدالله الحسین علیه السلام. آقای شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکرم، خیلی سپاسگزارم هرچه گفتیم جز حکایت دوست در همه عمر از آن پشمانیم، سعدیابی حضور صحبت یار همه عالم به هیچ نسپاریم السلام علیک یا اباعبدالله.