ان شاءالله که خدا توفیقات همه را روزافزون کند. از صمیم دل دعا می کنیم خدا ان شاءالله همه مریض ها را شفا بدهد، مشکلات همه ملت ها مخصوصاً مملکت ما را برطرف کند، باران رحمتش را معنوی و مادی هر چه بیشتر بر ما بباراند. و واقعاً همه مردم ایران دغدغه همدیگر را دارند، استان هایی که مشکل دارند، مشکل معیشتی، خشکسالی، بیکاری و امثال این ها. خدا به حق پیغمبر و اهل بیت به دل مسئولین ما هم همت و نیت و اخلاص و مقامت در خیر رساندن به مردم ان شاءالله خدا مرحمت بکند که مشکلات به لطف خدا حل بشود. شریعتی: ان شاءالله. حالتان چطور است؟ حجت الاسلام فرحزاد: الحمدلله ، الهی شکر. شریعتی: خدا را شکر. خدمت شما هستیم. دعای 31 صحیفه سجادیه را بنا است با هم مرور بکنیم. سعدی چه خوب گفت: خرما نتوان خورد از این خار که کشتیم دیبا نتوان بافت از این پشم که رشتیم بر لوح معاصی خط عذری نکشیدیم پهلوی کبائر حسناتی ننوشتیم ما کشته نفسیم و بس آوخ که برآید از ما به قیامت که چرا نفس نَکُشتیم پیری و جوانی پی هم چون شب و روزند ما شب شد و روز آمد و بیدار نگشتیم ان شاءالله اهل تنبه بشویم، اهل بیداری بشویم و ان شاءالله توبه بکنیم و به سوی او برگردیم. حجت الاسلام فرحزاد: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ». چه اشعار خوب و مناسب بحث، خدا به زبان شما جاری کرد. «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ / الحَمدُللهِ رَبِّ العالَمین» «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». در این دعا امام سجاد (ع) بخش اول مدح و ستایش خدای متعال را کردند، بعد عرضه داشتند که من در جایگاهی هستم که، حالا آن مقامی که اهل بیت دارند معلوم است، که مثلاً در گناه غوطه ور است و زمام خطایا او را گرفته است و شیطان بر او غالب شده است و در امر و نهی الهی کوتاهی کرده است. بعد چشم دلش بینا شده است و عیب ها و خرابکاری ها و گناه های خودش را دیده است. تا به این فراز می رسند که: «فَأَقْبَلَ نَحْوَكَ مُؤَمِّلًا لَكَ مُسْتَحْيِياً مِنْكَ» اولین منزل از منزل های سیر و سلوک می گویند منزل یقظه است. این که آدم از خواب غفلت و از خواب جهل و از خواب نادانی بیدار بشود، بفهمد که خرابکاری کرده است، گناه و معصیت کرده است، اقرار بکند. لذا حضرت در ادامه دعا می فرماید که بعد از این که من بیدار شدم و عظمت گناه را دیدم اقبال کردم، رو آوردم، به سوی تو در حالی که آرزو دارم و امید به تو دارم و از گناه و معصیتم شرمنده ام و حیا و خجالت می کشم. «وَ وَجَّهَ رَغْبَتَهُ إِلَيْكَ ثِقَةً بِكَ» میل و رغبتم به سوی تو کشیده شده است چون وثوق به تو دارم تو می توانی جبران مافات بکنی. «فَأَمَّكَ بِطَمَعِهِ يَقِيناً» تو را قصد کردم در حالی که یقین دارم با این طمع به آرزوهایم می رسم. «وَ قَصَدَكَ بِخَوْفِهِ إِخْلَاصاً» با ترس از گناه ها تو را قصد کردم، با اخلاصی که واقعاً نیت پاک دارم. «قَدْ خَلَا طَمَعُهُ مِنْ كُلِّ مَطْمُوعٍ فِيهِ غَيْرِكَ» کسی که طرف خدا می رود باید دندان طمع از دیگران بِکَند. خداست که تواب است، خداست که غفار است، خداست که ستار است. یعنی اصل کار و گره ها همه دست خداست و او باید باز کند. طمع خود را از غیر تو کَندَم. «وَ أَفْرَخَ رَوْعُهُ مِنْ كُلِّ مَحْذُورٍ مِنْهُ سِوَاكَ» ترس خودم را هم از غیر تو بریدم که من فقط از تو باید بترسم. یعنی طرف من تو هستی. حالا نکته های جالبی درباره توبه یک بحثی است که مورد نیاز هم هست، یعنی برای همه صغیر و کبیر نیاز است. بیشترین کار پیغمبر ما استغفار بوده است. حالا یک بحثی است که فرصت شد ان شاءالله بگوییم که خداوند میفرماید: «وَ اَستَغفِر لِذَنبِکَ وَ لِلمُومِنین» که آیا انبیا اصلاً گناه داشتند، نداشتند، گناه آن ها قطعاً گناهی مثل معمول مردم نبوده است حالا در مقابل عظمت خدا یک چیزهایی حس می کردند. پیغمبر ما و امام های ما در روایات داریم که از همه بیشتر استغفار داشتند. یعنی استغفار را خدا خیلی دوست دارد. شریعتی: اهل استغفار بودند. حجت الاسلام فرحزاد: یعنی انسان در درگاه خدا طاعت جن و انس هم بیاورد باز باید خودش را کوچک ببیند، عملش را در برابر خدا ناچیز ببیند. ما چند نکته راجع به توبه عرض کردیم. یکی این که عرض کردیم یکی از بهترین و مهم ترین الطاف خدای متعال این است که راه توبه را باز کرده است، دوم عرض کردیم که هیچ وقت گول شیطان را نخوریم به این که راه توبه باز است پس من هر کاری می کنم بعد توبه می کنم. صد درصد این وسوسه شیطان است. ترک گناه بالاتر از طلب توبه است. این حدیث را هفته قبل روی این خیلی مانور دادیم، تکرارش بد نیست. «مَن قارَفَ ذَنباً فَقَد فارَقَه عَقلٌ لا یَرجِعُ اِلَیهِ اَبَداً». خیلی تکان دهنده است. کسی که در یک گناهی فرو برود عقلی، فهمی، درکی، حقیقتی، از او جدا می شود و هیچ وقت ابدیت به او برنمی گردد. خدا گناهش را می بخشد، 99 درصد هم ممکن است جبران بشود، ولی یک درصدی است که این حدیث می فرماید یک چیزی خلاصه از آن کم می گذارند. ممکن است 99 درصد آن جبران بشود ولی فکر نکنیم که با آن کسی که اصلاً گناه نکرده است هیچ فرقی ندارد، یک فرقی دارد. شریعتی: بالاخره یک ردی از آن می ماند. حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. چون بعضی ها پیام دادند، پیامشان هم به جا بود. که آقا مثلاً این حدیث می فرماید که اگر کسی در گناه فرو برود عقلی از او می رود. مثل روایاتی که می گوید مثل روزی است که از مادر متولد شده است، «تائِبُ مِنَ الذَنب کَمَن لَا ذَنبَ لَه». جمع بین این روایات این است که خدا اکثر و قریب به اتفاق را می بخشد اما یک نقطه ای این گوشه کنار برایش هست ولی ترک گناه بالاتر از طلب توبه است. اصلاً آدم گناه نکند. شریعتی: و چه بسا راحت تر. حجت الاسلام فرحزاد: راحت تر است و بعد هم چه بسا خیلی ها موفق به توبه نمی شوند. هیچ وقت گول این مسئله را نخوریم. موضوع دیگر این که عرض کردیم توبه واجب فوری است، یعنی کسی که دلی می شکند. من خیلی از پیام هایی که اگر عزیزان برایشان پیش می آید برای ما بفرستند یعنی تشویق می شویم، می بینیم که این حدیث ها به ثمر نشسته است. شریعتی: راهمان درست است یا نه. حجت الاسلام فرحزاد: عزیزی نوشته بود شما فرمودید توبه واجب فوری است سر سفره نشسته بودیم همسر من گوش می داد، همان موقع از من عذرخواهی کرد. گفت من اشتباه کردم، من را ببخش، من را حلال کن. یک بزرگواری می فرمودند من هر چند روز یک بار از خانمم یا مادرم عذرخواهی می کنم چون حق این ها بر ما عظیم است. لباس می شویند، غذا درست می کنند، خانه داری می کنند، بچه داری می کنند، مرخصی ندارند، تعطیلی ندارند، شب و روز کار می کنند. برای همه ی آن هایی که می روند یک کاری می کنند یک درصدی گذاشتند اما برای خانم های خانه دار که بالاترین شغل را دارند که فرزند تربیت کردن است، الان هم که در این ایام کرونا کار معلم ها را انجام می دهند واقعاً دست مریزاد دارند، واقعاً گاهی از معلم سخت تر است. شریعتی: مادری گفته بود اگر معلمی بلد بودیم که می رفتیم معلم می شدیم. حجت الاسلام فرحزاد: بله. یعنی واقعاً هیچ دولتی، هیچ حکومتی، بیایند بگویند این ها هم یک جایگاهی دارند، این ها هم یک تشویقی می خواهند. حالا تشویق مالی نه، یک جور تشویق های دیگر. زن های خانه دار که خوب همسرداری می کنند، فرزندداری، خانه داری، جهاد می کنند. به نظر من از هر پرفسوری بالاتر هستند. امام خمینی ها را تربیت می کنند، مادر خوبی بشود، پدر خوبی بشود. ما از این ها غافل هستیم. پس توبه واجب فوری است. یک پیام زیبای دیگری هم داشتیم که من تصمیم جدی گرفتم یک گناهی بکنم، این حدیث ها را که آقا خواندم دیگر گفتم نه، به کل کنار می گذارم. الحمدلله . به این باید توجه داشته باشیم طبق قرآن و روایات فراوان، ریشه یابی آدم بخواهند داشته باشد ریشه بیشتر کدورت ها، اختلاف ها، دعواها، ناهنجاری ها، بی برکتی ها، مشکلات، برای اعمال ناشایست انسان ها است که گناه منشا و ریشه خیلی از بی برکتی ها و خسارت ها است. حالا این حدیث را بد نیست بگوییم، البته این استثنا دارد. ممکن است به ذهن عزیزان بیاید که شما اگر این را بیان می کنید پس امامان و پیغمبران هم هیچ گناهی نداشتند مشکلات داشتند، یا مثلاً بچه بی گناه است مثلاً مشکلات پیدا می کند. در معصومین و اولیای خدا این جدا است، آن ها بلا برای ترفیع درجه و مقام و ثواب چیزی دیگر است ولی برای عموم مردم، عموم مردم که در گناه آلوده هستند، طبق آیات و روایات ریشه خیلی از مشکلات و معضلات، اعمال و رفتارهای خود ما است. حالا من مسطوره و نمونه ی آیه و روایتش را می خوانم. روایت زیبایی از مولا امیرالمومنین (ع) است. حضرت فرمودند: «تَوَقُوا اَلذُنُوب» از گناه پرهیز کنید. یک سدی بزنید که گناه نکنید. «فَما مِن بَلِیِّةٍ وَ لَا نَقصِ رِزقٍ إلَّا بِذَنبٍ» هیچ بلایی به سر شما نمی آید و هیچ رزق و روزی کم نمی شود و بی برکتی نمی شود، الا به گناه. «حَتَّی الخَدشِ» که خدشه بر شما وارد می شود، «وَ النکبة» نکبت و گرفتاری و زمین خوردن و این ها، «وَ المُصیبِةِ» خیلی از مصائب هم است. بعد جالب است که امیرالمومنین به آیه قرآن استشهاد کرده است. کلام خدا است، حق است. «قالَ الله تَعالی یَقُول: «ما أَصابَکُم مِن مُصیبَةٍ فِبِما کَسَبَت أَیدِیکُم وَ یَعفُوا عَن کَثیرٍ»». کلام خدا را که نمی شود رد کرد. عرض کردم استثنا دارد. مشکل سمت خدا چیست؟ این است که در آشپزخانه هستند، رفت و آمد هستند، تلفن جواب می دهند، فقط همین یک قسمت را گوش می دهند. می گویند حاج آقا این طوری گفت. پس انبیا، اولیا، آن ها یک کلاس دیگر دارند. ما قبول داریم آن ها جدا هستند. ولی عموم مردم مشکلات از خود ما است. حالا آیه و روایت هم خیلی زیاد است. شریعتی: بد نیست یک بازنگری در وجود خودمان بکنیم. اگر گناهی داشتیم، اگر مشکلی هم داشتیم، آن گناه را کنار بگذاریم و منتظر گشایش باشیم. حجت الاسلام فرحزاد: بله. خیلی هم آیه و روایت در این زمینه داریم. خدا کم نمی گذارد، «خِیرُ الرازِقین» است، رزاق است. ربا برکت را می برد، دروغ برکت را می برد، خیلی چیزها هست. ما این سمتی ها را نمی بینیم، همه را می خواهیم گردن دیگران بیندازیم، یا خدایی نکرده گردن خدا بیندازیم. شریعتی: هیچ وقت یک نگاه به خودمان نمی اندازیم. حجت الاسلام فرحزاد: یعنی فرافکنی در مملکت ما بیداد می کند. نمی خواهیم بگوییم خودمان عیب داریم، همواره دیگران عیب دارند. در هر صورت «مَا اَصابَکُم مِن مُصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَت أَیدِیکُم وَ یَعفُوا عَن کَثِیرٍ»، کلی هم می گوید. آن چه که مصیبت به شما اصابت کرده است، مصیبت نه فقط مرگ و میر. یکی از عرفای بزرگ باد می زد چراغ خاموش می شد یا برق می رفت می گفت: «إنَّا لِله وَ إنّا اِلَیهِ راجِعُون». چه اتفاقی افتاده است ما چه گناهی کردیم. «فَبِمَا کَسَبَت أَیدِیکُم» ببین دستاورد خود شما است. حالا یا خودت یا اطرافیان یا دیگران، فرقی نمی کند. و تازه خدا میفرماید: «وَ یَعفُوا عَن کَثِیرٍ» خیلی هایش را خدا می بخشد. «لَم یُؤاخِذ بِالجَریرَه»، «اَظهَرَ الجَمیل». از صدها یک موردش را گوشمالی می دهد بیدار بشوی، 99 موردش را می بخشد. لذا حضرت امیر این آیه را فرمودند: «اَرجُوا مِن آیَتِ مِن کِتابِ الله» یکی از امیدوار کننده ترین آیه های قرآن این آیه است. «وَ یَعفُوا عَن کَثِیرٍ». چون 99 موردش را می گوید من می بخشم، یعنی بخواهم گیر بدهم. آیه قرآن است: «وَ لَؤ یُؤَاخِذُ اللهُ النَّاسَ بَمَا کَسَبُوا مَا تَرَکَ عَلَی ظَهرِهَا مِن دَابِّةٍ» اگر خدا بخواهد مطابق اعمال ما رفتار کند سنگ کم است به ما بباراند. ولی خدا می گوید می بخشم، دعا، نیایش، تضرع، زاری، دعای آن هایی که گناه نمی کنند. چون بخش زیادی را می بخشد، بخش دیگری را هم گوشمالی می دهد و بیدار می کند. پس این آیات امیدوار کننده است. این هم خیلی حدیث کلیدی و ناب و جامعی است. یادم است یک موقعی در چه زمینه ای بود در مملکت ما مشکل مهمی پیدا شده بود. عده ای از طلاب و مردم قم آمدند به دیدن مرحوم آیت الله بهجت (ره). به ایشان گفتند که مشکل مملکتی پیدا شده است. آیت الله بهجت یک شخصیت پخته، مرجع، اهل دل، اهل معنا، اهل عرفان، شاگرد مرحوم قاضی. یعنی آدم تیزبینی بوده است. ایشان یک حدیث خیلی زیبایی که پاسخ این آقایانی که می گویند ما داریم در رنج و مشکلات دست و پنجه نرم می کنیم. ایشان فرمودند که از پیغمبر خدا، حضرت محمد مصطفی (ص). شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». حجت الاسلام فرحزاد: خیلی حدیث کلیدی و کاربردی است. عزیزان زیرنویس هم می کنند و در کانال ها هم می گذارند، می توانند مراجعه کنند. پیغمبر خدا فرمود: «ألا أُخبِرُکُم بِدائِکُم وَ دَوائِکُم؟» شریعتی: دردتان چیست، درمانتان چیست. حجت الاسلام فرحزاد: بله. شما پیش یک طبیبی می روید ریشه این مریضی را تشخیص می دهد، درمانش هم راحت است. این خیلی قشنگ است. کلیدی دارید که همه درها را باز کند، دوا و قرصی باشد که هر نوع مریضی را خوب بکند. پیغمبر و امام ها چنین چیزهایی آوردند. «وَ مَن یَتَّقِ الله یَجعَل لَهُ مَخرَجاً وَ یَرزُقُهُ مِن حَیثُ لا یَحتَسِب». فرمود شرق و غرب عالم به این آیه چنگ بزنند همه را کفایت می کند. «ألا أُخبِرُکُم بِدائِکُم وَ دَوائِکُم؟».اول هم به صورت سوال است. من از معلم ها، مبلغ ها، مروجین، گاهی مطلب را بالبداهه می گویند ممکن است طرف توجه نکند. می گویم آقای شریعتی شما این مسئله را بلد هستید، می خواهی یک مسئله مهم به شما بگویم. شریعتی: این اثرش بیشتر است. حجت الاسلام فرحزاد: بله. چنین چیزی هست. با هر کس می نشینی می گوید من گرفتارم، با هر کس می نشینی از ضعف دلار و ضعف رزق و روزی حرف می زند. می خواهید یک راه حلی به شما نشان بدهم که هم ببینید دردت از کجاست و هم درمانت از کجاست. «ألا أُخبِرُکُم بِدائِکُم وَ دَوائِکُم؟». گفتند: «قیلَ» بله آقاجان. از کجا می خوریم، از کجا همه مشکلات حل می شود. دو کلمه است. «داؤُکُم الذّنوبُ وَ دَواؤُکُم الإستِغفار». حدیث کوچک است. فرمود «مَن اُؤتیتُکُم جَوامِعُ الکَلِم» کلمات جامعه، کاربردی، یک دنیا حرف در آن است. فرمود هر کمبودی، کاستی، در خودتان حس می کنید ببینید کجا پیاله شکسته اید، دل شکسته اید، غفلت کردید، یک خلافی کردید، یک گناهی کردید. بررسی بکنید. لباس سیاه هزارتا لکه نشان نمی دهد، لباس سفید کمترین لک را نشان می دهد. نگاه کنید پیدا می کنید، چراغ را روشن کنید خدا به شما نشان می دهد. اصلاً از خدا بخواهید به شما نشان می دهد. «داؤُکُم» یعنی ریشه همه دردها، باز دارم تکرار می کنم. اولیا خدا استثنا هستند، جدا هستند، آن ها اصلاً ممکن است امام حسین هزارها درجه و مقام باشد. ولی ما امت درد شما گناه و معصیت است، حالا گناه و معصیت شخصی را اجتماعی. گاهی می بینی یک قاضی حکم به ناحق می کند باران رحمت قطع می شود. حدیث داریم، در زمان امام صادق (ع). همین جا اگر قضات یا کسانی که در قوه قضاییه هستند این را جدی بگیرند که دارم عرض می کنم. یک آقایی چند روز قبل آمد نزد من گفت حاج آقا، من 7-8 سال است یک یک پرونده ی را دارم پیگیری می کنم، تمام عالم شهادت می دهد حق با من است، من مظلوم هستم و طرف من ظالم است. ولی سر یک چیز بیخودی که مثلاً کد پستی را آمدند جابجا نوشتند به خاطر همین آمدند حکم را لغو کردند. یعنی معلوم است اعمال نفوذ شده است. ما حدیث داریم که قضاوت برای قاضی حکم کردن یک جاهل است بین دو تا عالم. خیلی این حدیث تکان دهنده است. یعنی من و شما با هم مشکلی داریم می رویم پیش یک قاضی که من و شما دقیقاً می دانیم چه کار کردیم. یک زن و شوهر با هم دعوا دارند در خانه چه کار کردند، چه حرف هایی زدند. آن ها می دانند، عالم هستند، می روند پیش یک قاضی که از جایی خبر ندارد. بستگی دارد که وکیل این ها، خود این ها، پرونده سازی این ها، چگونه بتوانند در ذهن و قلب قاضی نفوذ بکنند. یعنی آن جاهل به آن حقایقی است که این ها انجام دادند ولی این ها قشنگ می دانند. خیلی مشکل است. یعنی واقعاً قضات ما، بازرسان ما، قوه قضاییه ما، هم طولانی شدن رسیدگی به پرونده ها واقعاً مردم را اذیت می کند. طرف مُرد ولی به حقش نرسید، چندین سال باید بماند. نمی دانم حالا رئیس بعدی بتواند این ها را حل بکند، راه هایی داشته باشد. یا این حل اختلاف ها حل بشود. در هر صورت گاهی می بینید که قاضی حکمی می کند. در زمان امام صادق (ع) یک قاضی حکم به ناحق کرد، امام صادق (ع) فرمودند: «بِهِذا وَ اَمثالِ» یعنی مثل این حکم ناحق که آه مظلوم بلند می شود و امثال آن، خدا باران را از اهلش منع می کند، مانع باران می شود. شریعتی: یا در این آشفته بازار صاحب خانه ها هوای مستاجرها را ندارند، هر کسی اگر قیمتی دستش است هر جور دلش خواست قیمت ها را تغییر دهد. حجت الاسلام فرحزاد: بله، این بی رحمی ها واقعاً فوق العاده است. صاحب خانه مهلت بدهد، وقت بدهد. عزیزان افغان مشکلاتی دارند، به ما پناهنده شدند، میهمان ما هستند. کافر هم اگر مهمان تو بود او را اکرام کن، این برادر مومن ما است، برادر مسلمان ما است، هم زبان ما است، به ما پناهنده شده است. درست است ما هم خیلی مشکلات داریم ولی می خواهم عرض کنم که یکی از مشکلات ما بی رحمی است. رحم کنیم تا خدا هم به ما رحم کند. «داؤُکُم الذّنوبُ وَ دَواؤُکُم الإستِغفار». این حدیث خیلی جامع است. فرمود منشا همه ی دردهای شما گناه و معصیت شما است و راه حل برون رفت از همه این ها توبه و استغفار است. یعنی آن حق را ادا بکن، حق آن مظلوم را بده، اعتراف بکن. شریعتی: یعنی هر کدام ما و در کنار هم، جامعه اگر دست به دست هم بدهیم که خوب باشیم خیلی خوب می شود. حجت الاسلام فرحزاد: صد درصد همین جور است. ما این ها را در بعضی جا امتحان کردیم، یعنی در یک مجموعه ای که مثلاً خانوادگی یا رفقا. ما اصلاً یک قرض الحسنه ای داریم 30-40 نفر هستیم. نه دعوا هست، نه اختلاف است، نه کارمزد است، نه ربا است، نه سود است. با یک تلفن به حساب طرف واریز می شود. پس ببینید اسلام را می شود پیاده کرد در صورتی که تقوا باشد، توبه باشد، استغفار باشد. شریعتی: و بخواهیم. حجت الاسلام فرحزاد: بله. یک فرمایشی راجع به قضاوت که گفتم می خواهم عرض کنم هم گناه شخصی و هم گناه دیگران، همه درگیر می شوند. آقای دولابی، خدا رحمتشان کند، از چیزهایی که خیلی روی آن تاکید و پافشاری داشتند. می فرمودند اگر حکومتی بخواهد پا برجا باشد، پا بر جا باشد. چون معروف است که حکومت با کفر ممکن است پا بر جای باشد، ولی با ظلم پایدار نخواهد بود. فرمودند مسئولین مملکت، بازرس های قوی داشته باشند، بروند در زندان ها ببینند مظلومی نباشد که گوشه زندان چند ماه و چند سال است افتاده است، صد درصد هم مظلوم است و حق با او است منتها زبان نداشته، پول نداشته، پارتی نداشته، پرونده درست بکند که حقش را بگیرد. بیایند این مظلوم ها را بیرون بکشند. فرمودند اگر یک مظلوم بی گناهی که صد درصد هیچ ظلمی ندارد و واقعاً مظلوم بوده است، او را محکوم کنند یا یک گوشه ای شکنجه و آزار بدهند، اگر آن مظلوم گوشه ای آه بکشد نه به ظالمی که به او ظلم کرده است، اول مسئول مملکت تا آن پیرمرد و پیرزنی که پشت کوه اصلاً با شهر و تجدد و تمدن کاری ندارند و اصلاً دخالتی هم با این نداشتند، حتی بر آن ها هم اثر دارد. یعنی او هم بلند می شود سر نماز شب بخواند خیلی حال نماز شب ندارد. با این که او تقصیر ندارد. شریعتی: ولی در زندگی همه ما اثر دارد. حجت الاسلام فرحزاد: این ظلم. فرمود دعای مظلوم ولو کافر، ولو یهودی، ولو معاند، ولو منافق. من خیلی به عزیزانی که زندان هستند سفارش می کنم یک وقت شکنجه ای، توهینی، اذیتی، آزاری. ضربه اش فقط به این شخص شکنجه کننده نمی رسد، به کل روحانیت، به کل نظام می رسد. یعنی ستون نظام را به هم می ریزد. شریعتی: «إیَّاکَ وَ ظُلمَ مَن لَا یَجِدُ عَلَیکَ نَاصِراً إلَّا اللهَ». حجت الاسلام فرحزاد: قربانت بشوم، آقای شریعتی عزیز. این جمله را چه زمانی فرمودند؟ امام حسین (ع) که بعضی گفتند از زره هایشان خون بیرون می زد، آمدند در خیمه با امام سجاد (ع) وداع کنند. الان وقت موعظه است، وقت نصیحت است؟! شما این همه داغ دیدید، الان هم بدن خودت زیر سم اسب ها می رود. لحظه آخر آمده است با امام سجاد. ببینید رمز این حدیث هم این جا است که می گوید امت من، حسینی ها، مواظب باشید ظالم نباشید. مخصوصاً به امام سجاد می فرماید بر تو باد از ظلم کردن به کسی که یاوری جز خدا ندارد. یک موقع این هم نکته قشنگی است عرض کنم. خدمت مرحوم علامه مصطفوی، صاحب تحقیق در لغت قرآن است. گمنام بود. یعنی اواخر اصلاً منزوی بود. خدمت ایشان رسیدیم با چند تا از رفقا. خیلی جمله قشنگی فرمودند. فرمودند بعضی ها همسری دارند که زبان دار است، یا مادر و پدری دارند که زبان دار است. یعنی اگر شما حق پدر مادرت را ادا نکنید می گوید چرا سهم ندادی. حقش را می گیرد. یا خانمی هست نفقه اش را نمی دهی، زیارت نمی بری، حقش را می گیرد. با چنگ و دندان می گیرد. فرمودند این ها هیچ خطر ندارد. مظلوم ممکن است بشود اما می آید حقش را قشنگ می گیرد. فرمودند از این ها هیچ نترسید. اما اگر مادری داری، پدری داری، همسری داری، همسر شوهری دارد، که این زبان دفاع ندارد، یا حالش را ندارد، یا اصلاً در خودش نمی بیند، یک گوشه می نشیند زانو بغل می کند و آه می کشد. از این خیلی باید ترسید. از آه مظلوم بترسید. آه می کشد. حکومت بترسد، ما بترسیم، همه بترسند. این همین فرمایش آقا امام حسین است. لحظه عاشورا آخرین وصیت حضرت بوده است، «إیَّاکَ وَ ظُلمَ مَن لَا یَجِدُ عَلَیکَ نَاصِراً إلَّا اللهَ». نه پول دارد، نه وکیل دارد، نه پارتی دارد، می رود یک گوشه و آه می کشد. مواظب باشید. ان شاءالله خدا ما را کمک کند. این حدیث خیلی جامع است؛ «داؤُکُم الذّنوبُ وَ دَواؤُکُم الإستِغفار». شریعتی: «استَغفِرُ الله رَبِّي وَ اَتُوبُ إِلَیهِ». حجت الاسلام فرحزاد: از خودمان سمت خدا شروع کنیم. قربان بینندگان عزیز بروم. ما، آقای شریعتی، آقای رکنی، رفقا و عوامل، کم و کاستی های در برنامه سمت خدا اقرار می کنیم کاستی هایی است، کمبودهایی است، اشتباه هایی است، خطا است. همه حلالیت می طلبیم، عذرخواهی می کنیم، ما را ببخشید، ما شما را دعا می کنیم، در همه دعاها شما را شریک می کنیم. شما همدیگر را حلال بکنید. خدا خیلی دوست دارد، هم حلالیت طلبیدن و بیشتر از آن حلال کردن. من این هفته پیام داشتم. گفتند من رفتم درِ خانه پدرم عذرخواهی کنم من را راه نمی دهد، جواب نمی دهد. این کارها را نکنیم. خدا تواب است، یعنی خیلی توبه پذیر است. خدا غفار است، خیلی پوشنده و آمرزنده است. ما حلالیت می طلبیم، توبه می کنیم، پیش خلق، پیش خدا، از این که «ظَلَمتُ نَفسي». حضرت یونس می گوید: «إنِّي کُنتُ مِنَ الظالِمین». جایی که عقاب پر بریزد با این که معصوم بود، یک ترک اولا کرده است. به خدا اگر مردم ایران این غرورشان را بشکنند، مسئولین ما این غرورشان را بشکنند، من قول می دهم ایران ما بهشت می شود. ما غرور داریم، حاضر نیستیم بشکنیم. ما از همه برتریم، بالاتریم، حاضر نیستیم بگوییم اشتباه کردیم، غلط کردیم. شریعتی: حالا ان شاءالله این مباحث معرفت نفس شما کمک بکند که خود را بشکنیم. گفت: ره آسمان درون است، پر عشق را بجنبان. خوش به حال کسانی که اهل معرفت هستند، خاصه معرفت نفس. در بخش گفتگویمان با حاج آقای فرحزاد می خواهیم راجع به این موضوع صحبت کنیم تا به قرار روزانه مان برسیم ان شاءالله. حجت الاسلام فرحزاد: یک حدیث زیبایی است. خیلی در غرر و کلمات کوتاه مولا امیرالمومنین (ع) راجع به همه موضوعات مخصوصاً راجع به معرفت نفس جمله های کوتاه فراوان داریم. چه کار کنیم هیچ وقت هلاک نشویم، بیچاره نشویم، بدبخت نشویم، جهنمی نشویم. در یک جمله کوتاه حضرت امیر پاسخ این را داده است. «ما هَلَکَ اِمرؤٌ لَم یَعرِف نَفسَه» یا «عَرَفَ قَدرَهٌ». هیچ وقت کسی که اندازه خودش، خودش را بشناسد، پا را فراتر از گلیم خودش نبرد، به حق دیگران تعدی نکند، به حق خدا تعدی نکند، محال است هلاک بشود، محال است گمراه بشود، محال است جهنمی بشود. شریعتی: قدر خودت را دانستی دیگر گناه هم نمی کنی. حجت الاسلام فرحزاد: صد درصد. معذرت می خواهم، اگر یک کسی بگویند ده میلیون به تو می دهیم این لجن های جوب را سر بکش. یک قطره اش را هم فکرش را هم نمی کنم، همه دنیا را پای من بریزی نمی کنم. این مال نادانی است، جهالت است، بی معرفتی است. این چراغ معرفت و نور و هدایت روشن بشود اصلاً آدم سر خم نمی کند برای بت و بت پرست ها و برای دنیا، برای این که خودش را خار و ذلیل کند برای دنیا. خویشتن را آدمی ارزان فروخت او اطلس خویش را بر دلق فروخت خیلی زیبا گفته است. قدر خود را نشناخت مسکین آدمی از فزونی آمد و شد در کمین کسی که خدا می گویند: «نَفَختُ مِن رُوحي» از روح خودم در تو دمیدم، تو مال من هستی، تو بوی خدایی می دهی. بعد آمدی با گِل دنیایی خودت را قاطی کردی و برای دنیا خودت را به لجنزار مالیدی و نابود کردی. خیلی خودت را ارزان فروختی. شریعتی: گفت: اگر از اسمت پرسیدند در غوغای من رَبُک بگو من هم مَلَک بودم پریدن شد فراموشم. حجت الاسلام فرحزاد: من چقدر روایت پیدا کردم که مومن، انسان، از فرشته ها خیلی بالاتر است و ملائکه «خُدَّامُ المُومِنین» خدام دوستان ما هستند. «اَلمُومِنُ اَفضَل مِنَ المَلائِکَة». جبرئیل امین می گوید کاش من جزو آدم بودم، نماز جماعت شرکت می کردم، هفت تا خصلت دارد. اگر بشر بداند که فرشته ها هم برای ما خلق شدند، آدم به خاطر شما خلق شده است. ما خیلی خودمان را گم کردیم. گفت: آنچه از تو گم شده ست گر از سلیمان گم شدی بر سلیمان هم پری هم اهرمن بگریستن یعنی ما واقعاً خودمان را گم کردیم. ریشه همه ی این هایی که ما گناه می کنیم و نور هدایت و معرفت بیاید اصلاً فکر گناه هم می رود، اصلاً فکر نمی کنیم که آتش گداخته در دهانمان بگذاریم. چون نمی شناسیم، نمی فهمیم، خودمان را نشناختیم، اشیاء را هم نشناختیم. بحث ما اگر یادتان باشد هفته قبل برای این مقدمه که بگوییم روح از چه عالمی است گفتیم ما دو عالم داریم، «العالَمُ خَلقُ وَ الاَمر» عالم امر و خلق. عالق خلق عالم دنیا و طبیعت و تدریج و ظلمت و نور قاطی است. عالم امر نور محض است، عالم کن فیکون است، هر چه خدا اراده کند می شود، مومن هم به عالم امر هر چه بخواهد می شود. عالم امر یگانگی است، وحدت است، دویت نیست، تفرقه نیست، بی صفایی نیست، صفا اندر صفا، لطف اندر لطف، رحمت اندر رحمت است. خیلی قشنگ است. یعنی این که عالم امر هر چه میل و اشتها داری می شود، با یک اراده کار انجام می شود، حتی نیاز به گفتن زبانی هم نیست. «إنَّما اَمرُهُ أَرادَ شَیئاً أن یَقُولُ لَهُ کُن فَیَکُون» نه این که خدا بخواهد بگوید، همین خواست او می شود. و من نمونه هایی دیدم در روایات ما هم است. آیات قرآن که فراوان داریم. خدای متعال اراده کرد در یک لحظه آتش بر ابراهیم گلستان شد. حضرت ابراهیم گفت مرده ها را چگونه زنده می کنی. چهار تا پرنده را بکش، در هاونگ بکوب، چهار تا تپه بگذار. عالم امر است دیگر، عالم امر یعنی در یک لحظه پرنده زنده می شود، در یک لحظه مجسمه ی پرنده را حضرت عیسی فوت می کرد می شد یک پرنده ی واقعی. شریعتی: که شما اشاره کردید بهشت شعاعی از این عالم است. حجت الاسلام فرحزاد: بله. یک جلوه ای از عالم امر، بهشت است. و بزرگان ما هم از این کارها کرده اند، یعنی به عالم امر آشنا بودند. یک داستان خیلی زیبایی مربوط به مرحوم بیدآبادی نقل می کنند. مرحوم بیدآبادی در اصفهان از بزرگان اصفهان بوده است. الان مقبره اش هم در تخت فولاد زیارتگاه است. ما، آقای شریعتی عزیز حتماً شما هم تخت فولاد رفته اید، بعد از وادی السلام نجف که بزرگ ترین قبرستان کره زمین است قبرستانی به بزرگی و فوق العادگی تخت فولاد نداریم. یعنی کسی بار سفر ببندد برود آن جا. از علما، انبیا، شهدا، بزرگانی که آن جا هستند، پیر غلام ها، باباها، مثلاً بابا رکن الدین. بزرگان ما می رفتند کنار قبر بابا رکن الدین حاجت می گرفتند. شریعتی: یک گنجینه است. حجت الاسلام فرحزاد: خیلی عجیب است. یعنی واقعاً خدا کند این را نگه داریم. در آن جا مرحوم بیدآبادی یک بقعه و زیارتگاهی دارد. مرحوم بیدآبادی عالم بزرگ اصفهان بوده است. می دانستند آدم فوق العاده ای است. اراذل اوباش اصفهان گفتند ما همه را دست انداختیم، یک بار هم این عالم را دست بیندازیم. می آیند به صورت ظاهری که مثلاً ما برنامه عقد خواندن داریم یا جلسات خیریه داریم یا اطعامی، ایشان را غافلگیرانه در جلسه اراذل اوباش دعوت می کنند. ایشان هم که اصلاً خبر نداشته بداند جلسه مثلاً حدیث کسا است. آقا وارد که می شود اول معلوم نبوده است، بعد می بینند خانم های بد حجاب و آقایان لاابالی و این ها آمدند و داریه و تنبک و یک نفر هم وسط می رقصد. حالا بیا درستش کن. ایشان هم این جا خیلی متاثر می شوند. جالب است، نوشتند که این شعر حافظ را می خوانده است. در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند گر تو نمی پسندی تغییر ده قضا را غزل های اول حافظ است. دل می رود ز دستم، صاحب دلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا خیلی غزل زیبایی است. ده روز مهر گردون افسانه است و افزون نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا تا می رسد به این جا که: در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند گر تو نمی پسندی تغییر ده قضا را این را می خوانده است. ایشان یک نگاهی از آن حالت معنویتی که داشتند نگاه می کنند، می فرمودند تغییر دادیم. در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند گر تو نمی پسندی تغییر ده قضا را گفتند ما تغییر دادیم. آن ها دستشان می لرزد، رقاص ها می نشینند، خواننده ها ساکت می شوند، جلسه عوض می شود، جلسه مثل دعای کمیل می شود. «ظَلَمتُ نَفسي»، آقا غلط کردیم، به دست و پای آقا می افتند. همه این ها به وسیله آقا توبه می کنند، همه از خوب ها می شوند. کاش چنین آقایی داشتیم الان هم همین کار را می کرد، یک آب روی آتش بریزد. من چند روایت پیدا کردم که بعضی ها بودند در زمان پیغمبر، نمونه های خیلی قشنگی است. یک خانمی آمد به پیغمبر خدا گفت که من اصلاً هیچ احساسی به شوهرم ندارم، اصلاً با دیوار برایم فرق نمی کند، علاقه ندارم یا خدایی نکرده تنفر دارم. مسلمان هم بود. حضرت فرمودند به شوهرت بگو بیاید. آمد. گفت نگاهش کن، گفت اصلاً دوستش ندارم، هیچ احساسی ندارم. حضرت فرمودند بیا نزدیک. محرم بودند، زن و شوهر بودند، مدتی زندگی کرده بودند. حضرت در روایت پیشانی این ها را به هم چسباند، فرمودند: «اللّهُمَّ اَلِّف بَینَهُما وَ حَبِّب اَحَدَهُما إلِی صاحِبِ» خدایا بین این ها الفت و محبت ایجاد کن، دل هایشان را به یکدیگر عاشق قرار بده، مهربان قرار بده. می گوید از هم که جدا شدند خاطرخواه و عاشق معشوق هم شدند. این آقا، این خانم می گوید اصلاً مثل شب اولی که این داماد شده است برای من تازه شده است، اصلاً عشق من درباره او هیجان زده شده است. این ها را نمونه هایی در زمان خود ما هم هست. یکی از دوستان ما، اسم ببرم می شناسید. ایشان فرمودند من اوایلی که عقد کردم همین احساس را داشتم. رفتم خدمت یکی از علمای برجسته، شبیه آیت الله بهجت، البته یک شخص دیگر بود. فرمودند نه، ان شاءالله خدا جبران می کند. می گفت آمدم خانه اصلاً 180 درجه تغییر کرد، اصلاً جایی درسی می رفتم ثانیه شماری می کردم برگردم کنار خانمم. شریعتی: دلم تنگ می شود. حجت الاسلام فرحزاد: بله. یعنی واقعاً هستند، در هر زمانی بودند. حالا البته من سراغ ندارم، الان پیام می دهند که از این ها سراغ دارید. ولی از خدا بخواهیم، خود خدا، با واسطه و بی واسطه. در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند گر تو نمی پسندی تغییر ده قضا را آن ها هم معلوم می شود یک چیزی در این ها بوده است. شریعتی: یعنی یک حسرتی داشته است. حجت الاسلام فرحزاد: مثلاً اراذل اوباش بیایند آیت الله بهجت را دعوت کنند. شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکرم. آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند آیا بود که گوشه چشمی به ما کنند صفحه 369 را امروز با هم تلاوت می کنیم، آیات 40 تا 60 سوره مبارکه شعرا را به اتفاق بشنویم و تلاوت کنیم و برمی گردیم با احترام همراه شما هستیم و در کنار شما. صفحه369قرآن کریم شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». چه روزهای قشنگی داشتیم با تفسیر این آیات در محضر حاج آقای عابدینی که از همین جا به ایشان سلام می کنم و مشتاق دیدارشان هستیم. ان شاءالله شاهد حضورشان در برنامه سمت خدا باشیم. حاج آقای فرحزاد از فضیلت ذکر بلند صلوات بر محمد و آل محمد بفرمایید و دعا بکنید و خداحافظی کنیم. حجت الاسلام فرحزاد: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». چهار ذکر است که برترین ذکرها است که ما می گوییم تسبیحات اربعه. «سُبحانَ الله، الحَمدُلِله، لا الهَ الَّا الله، اللهُ اَکبرَ». که در رکعت سوم و چهارم نماز به جای حمد می شود این را بخوانیم که یک بار واجب است، دو بار جایز نیست، سه بار مستحب است. تک تک این ها روایات عجیب داریم، مثلاً ثواب تسبیح، ثواب «الحَمدُلِله»، «لا الهَ الَّا الله» که محشر است چکیده همه ذکرها است و ثواب «اللهُ اَکبَر» که بیشتر ذکر نماز است. شما آقای شریعتی عزیز، بینندگان عزیز، شما «الله اکبَر» که بگویید ثواب آن را می گیرید، «سُبحانَ الله» ثواب آن. راهکاری دارد که با یک تیر همه نشانه ها را بزنیم، همه ثواب ها، یک ذکر جامع. امام صادق (ع) فرمود کسی که می خواهد ثواب تسبیح، حمد، «لا الهَ الَّا الله»، تکبیر، را به او بدهند ثواب هر چهار تا را خدا در صلوات بر محمد و آل محمد جمع کرده است. شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». حجت الاسلام فرحزاد: چهارتا ذکر. و ثواب استغفار هم دارد که گناه ها را منهدم می کند. ان شاءالله از مداومت بر این ذکر غفلت و فراموش نکنیم. خدایا تو را قسم می دهیم به حق محمد و آل محمد، گناهان ما را ببخش و بیامرز. توفیق توبه کامل بر همه ما مرحمت بفرما. قلب امام زمان از ما راضی، فرجش را نزدیک بگردان. باران رحمت، معنوی و مادی، بر ما بیش از این بباران. ما را به بدی هایمان مواخذه نفرما. خدایا به حق محمد و آل محمد همه ی مریض ها، روحی و جسمی، لباس عافیت بپوشان. آن هایی که شغل، مسکن، همسر، اولاد، ندارند مخصوصاً کسانی که سفارش می کنند، التماس می کنند، خدایا به فضل و کرمت به زودی نصیبشان بگردان. اموات، درگذشتگان، حقداران، امام، شهدا، مخصوصا شهید هسته ای شهید فخری زاده که سالگردش بوده است، همه را سر سفره اهل بیت مهمان بگردان. به برکت صلوات و سلام به آقا اباعبدالله (ع). شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکرم. دلت گرفته اگر رو به کربلا برخیز سلام کن به حسین غریب و سر خم کن «السَّلامُ عَلَیکَ یااباعَبدِالله».