موضوع برنامه: شرایط جامعه جاهلی در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
«السَّلامُ عَلَیکَ یا رَسولَ الله». سلام به پیامبر رحمت، سلام به حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم و سلام به امام صادق علیه السلام. خیلی خوش آمدید. عیدتان مبارک باشد ان شاءالله. بهترین ها نصیب تان بشود. ان شاءالله هر چه خوبی است، هر چه خیر است، هر چه برکت است، به حق پیامبر که رحمت للعالمین است و به حق امام صادق به سمت شما سرازیر شود. سبد سبد این گل های زیبا تقدیم نگاه شما باشد. با احترام و با افتخار امروز همراه شما هستیم و در محضر حاج آقای میرهاشم عزیزمان. آقا سلام علیکم و رحمه الله. عیدتان مبارک و خیلی خوش آمدید.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: سلام علیکم و رحمه الله و برکاته. عید شما هم ان شاءالله مبارک. به سروران ارجمندی هم که برنامه را می بینند سلام علیکم عرض می کنیم، عیدتان مبارک باشد ان شاءالله. همین اول یک دعایی بکنیم ان شاءالله عزیزان آمین بگویند و به اجابت برسد. ان شاءالله عیدی ما، عیدی این ولادت رسول اکرم و عیدی ولادت آقا امام صادق فرج آقا امام زمان ان شاءالله باشد و همه مومنین، همه خوبان، همه انسان های عالم، ان شاءالله گشایش در کار و زندگی شان حاصل بشود.
شریعتی: ان شاءالله. ما که از زمان نبی مکرم اسلام دور ماندیم. قرن ها گذشته و سال ها، ولی دلخوشیم که ان شاءالله باشیم در روزگار آمدن حضرت که یک نفر عین محمد را ببینیم و ان شاءالله محو تماشای او بشویم. و آن روز دور نیست، همه نزدیک می بینیم. به تعبیر حاج آقا ان شاءالله عیدی ما باشد. چقدر خوشحالیم خدمت شما هستیم و خدمت دوستانمان. برای شفای مرضا مخصوص دعا کنید، برای رفع گرفتاری ها و مشکلات و ان شاءالله که به حق نبی مکرم اسلام همه مان عاقبت بخیر شویم و این گره ها و مشکلات از زندگی ما رخت بربندد. ببینیم امروز حاج آقای میرهاشم برای ما چه به ارمغان آوردند و بنا است چه نکاتی را بشنویم.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: خدا ان شاءالله توفیق دهد می خواهیم اشاره کنیم به دو نکته؛ یکی اوضاع زمان آقا رسول اکرم به چه صورت بود، و دوم این که آقا رسول اکرم چه کاری کردند که توانستند نتیجه بگیرند و امروز که امروز هم هست هر مقداری که ما رجوع به آقا رسول اکرم و راه او و جریان او که همین جریان امام صادق هم هست، هر موقع در هر محیطی اگر آدم به همین مکتب رجوع کند دوباره می تواند در این گرفتاری ها، در این سختی ها، در این انحرافات فکری، نجات پیدا کند. این دو محور را ان شاءالله خدا توفیق دهد در این جلسه بتوانیم محضر شما و بینندگان عزیز نوکری کنیم و اشاره کنیم.
در قرآن کریم زمان رسول اکرم که زمان جاهلیت بود چهار جاهلیت را در قرآن کریم اشاره می فرماید. در بعضی از آن ها اشاره به جاهلیت اولی دارد، برخی از بزرگان در تفسیرش گرفتند که این جاهلیت اولی کنایه از این است که بعدها دوباره جاهلیت مدرن هم می آید. سال ها و سال ها می گذرد و دوباره این جهالت ها می آید و دوباره برگشت به اسلام است که می تواند مردم را نجات بدهد، برگشت به منجی است که می تواند نجات دهد. در هر زمانی، حتی در هر مکانی. مثلاً داخل خانواده فقر فکری، فقر معنوی، این گرفتاری هایی که پیدا می شود، سوء مدیریتی که گاهی اوقات در خانواده ها پیدا می شود، یا در محله ها، یا در روستاها، یا در شهرها، یا درکشورها. برگشت این ها و راه نجات این ها برگشت به راه اسلام است، آقا رسول اکرم و راه او. منشأ پیدایش این ها هم همان بحث جاهلیت ها است.
شریعتی: و در واقع دوری از تعالیم اسلام و تعالیم نبوی.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: احسنت. در قرآن کریم چهار جاهلیت وجود دارد که در آن دارد فقر اقتصادی، فقر معنوی، فقر فکری، فقر امنیتی، مجموعه ی این بیچارگی ها که منشأ آن هم باز همین حرکات جاهلی است، این جهل غیر جاهلیت. گاهی اوقات ممکن است آن ها یک تمدنی داشتند، یک مدنیتی داشتند، یک قوانینی داشتند، ولی این قوانین فکرش، نگاهش، برخوردش، حکمش، این ها برپایه یک قوانین جاهلی شکل گرفته بود. دوم کاری که آقا رسول اکرم انجام دادند و ویژگی ایشان که باعث شد که بخش زیادی از این کنار زده شود یا حداقل در تاریخ یاد داده شود که هر کسی می تواند به مقداری با این جاهلیت ها مبارزه کند. اما آن چهار جاهلیت یکی «ظَنُ الجاهِلیة» است. در زمان جاهلیت یک چیزی شکل گرفت نسبت به خدا و جهان هستی یا بی دینی محض شکل گرفت، یا آن جایی که دین شکل گرفت در آن یک انحرافی بود، خرافات به اسم دین برای این ها شکل گرفته بود، نگاه های نادرست بود، باری بعضی ها هم این مقدار دیانتشان قوی تر بود سوء ظن نسبت به خدا شکل گرفته بود. این «ظَنُ الجاهِلیة» را بعضی از مفسرین اشاره کرده اند. یا بعضی ها از این سمت افتاده بودند می گفتند خدا کاری از دستش برنمی آید که قرآن کریم توبیخ می کند، یا بعضی ها از آن سمت افتادند که اگر کسی رفت در خانه ی خدا دیگر کشته شدن و مغلوب شدن و شکست خوردن وجود ندارد، ما همین که گفتیم خدا باید همه چیز درست بشود. قرآن کریم توبیخ می کند این نگاه جاهلی، این فکر جاهلی را، که یا اصلاً خدا را قبول ندارد یا اگر قبول دارد یک سوء ظن خاصی نسبت به خدا پیدا کند. این «ظَنُ الجاهِلیة» که شکل گرفت. نقطه مقابلش اسلام راهکاری که در مقابل این ارائه می دهد این که نگاه را نسبت به خدا، نسبت به جهان، باید درست کرد و در مقابل آن هم کار و عملی باید انجام شود. این نیست که شما همین طوری یک گوشه نشستید و همه چیز بخواهد با برکت باشد و درست باشد، بالاخره طرف باید یک حرکتی انجام دهد، یک حرکت درستی. یکی «ظَنُ الجاهِلیة» بود. شاید نفاق و کفر را هم در همین راستا بیاوریم، شاید رَیب و شک و تردید را هم در این راستا بیاوریم و شاید عرض کردم این بحث خاص که می گفتند که اصلاً نصرت و یاری خدا معنا ندارد، خودمان فکر می کنیم و جلو می رویم، چیزی به اسم خدا این وسط نیست و نصرت خدا را در نظر نمی گرفتند. دوم چیزی که در جاهلیت خیلی شکل گرفته بود بحث «حُکمُ الجاهِلیَة» بود. این قضاوت های عجیب و غریب جاهلی که شروع به شکل گرفتن شده بود. شخص خیلی راحت چون جزو اشراف بود، چون جزو مسئولین بود. در بعضی روایات دارد که یکی از خصوصیات زمان جاهلیت بحث این بود که طرف چون حسب و نصب درست و حسابی داشت، مثلاً می گفت چون نسب من به فلانی می رسد یا فرزند فلان هستم پس هر کاری می توانم انجام دهم، هر ظلم و خیانتی. امروز هم خیلی باید دقت کنیم. گاهی اوقات در خانواده طرف قضاوت نادرست می کند، در فامیل، دوست، آشنا، گاهی اوقات در محله، گاهی اوقات در جهان، گاهی اوقات در کشور. خیلی مهم است آدم دقت کند که این جا دچار این جاهلیت نشود، این جاهلیت خیلی فقرها ایجاد می کند، بیچارگی ها ایجاد می کند. خصوصاً اگر خدایی نکرده شخص به اسم دین بخواهد این کارها را انجام دهد. حالا حیفم می آید همین جا اشاره نکنم. در یک نقلی از وجود مبارک مولا امیرالمومنین، در کتاب امالی شیخ صدوق هم به آن اشاره شده است. حضرت می آید از کنار خانه یک یهودی رد بشود حالا موقعی است که حضرت کلی اعوان و انصار دارد و یاران دارد و نگهدار دارد، یک دفعه این یهودی بیرون می آید و یقه حضرت را می گیرد. بعد حضرت می گوید بفرمایید، می گوید من یک پولی به شما قرض دادم می خواهم آن را از شما بگیرم، آن پول را باید بدهید. حضرت آن جا می فرماید که من الان ندارم، می گوید نه، همین الان از شما می خواهم. بعد حضرت می فرماید اجازه می دهید بروم تهیه کنم، می گوید نه همین جا، من می خواهم با شما باشم. حضرت می فرماید باشد، حالا یک مقدار صبر می کنیم ببینیم چطور می شود . این با حضرت همراه بوده است. حالا فرض بفرمایید یک مقدار که جلوتر رفتند حضرت نشست، این شخص هم با او نشست. نماز ظهر شد، حضرت همان جا نماز ظهر را خواند. نماز عصر، مغرب، عشاء. مردم دیدند آقا مسجد نیامدند. برگشتند سراغ این آمدند. بعضی ها گفتند یارسول الله بیایید برویم، حضرت فرمود نه، این طلبکار است من باید طلب او را بدهم. این ها رفتند با او دعوا کنند، حضرت به آن ها تَشَر رفت. فرمود اصلاً این دین ما آمده است که ظلم نکنیم، خیانت نکنیم، تجاوز به حقوق دیگران نکنیم، فرقی ندارد که این هم مذهب با من باشد یا نباشد. این خیلی مهم است.
شریعتی: «إنَّکَ لَعَلی خُلقٍ عَظیم».
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: آقا نجم الدین بزگوار، این را یادمان باشد دین اسلام را اگر با نگاه امیرالمومنین و اهل بیت جلو نیاییم یک چیز دیگر در جهان نشان داده می شود، یک دین عجیب غریب نشان داده می شود. این جا مولا امیرالمومنین دارد سنت نبوی را به ما یاد می دهد. ما سنت نبوی را اگر از مولا امیرالمومنین، از اهل بیت، از امام باقر، از قال الصادق، یاد نگیریم، خیلی زیباست ولادت رسول اکرم با امام صادق یکی است، که اصلاً این مسیر، مسیر درستی است. و الّا دچار اشتباه می شوم، دچار مشکل می شویم. این جا حضرت فرمود که فرقی ندارد که این چه مذهبی دارد، من نباید ظلم کنم، نباید به او خیانت کنم. همین روش را مولا امیرالمومنین دارد. «وَ یُطعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسکِینًا وَ یَتِیمًا وَ أَسِیرًا» آن اسیر را خواهش می کنم یک مطالعه بفرمایید که چه کسی را اسیر می گفتند. مثلاً طرف کافر حربی بوده آمده جنگ کند، این اسیر می شد. بعد حضرت شب سوم یک لقمه فقط برای خودش و حضرت زهرا باقی مانده است که افطار کنند آن لقمه روز سوم روزه گرفتنشان یک مقدار غذا بوده مولا امیرالمومنین و حضرت زهرا شروع کردند به اسیر دادند. به مسکین و یتیم دارد در شب اول و دوم، شب سوم عطا کردند. این سنت نبوی است. این «حُکمُ الجاهِلیة» خیلی مهم است. این ها رفتند با یهودی دعوا کنند حضرت فرمود اجازه ندارید. همان جا یهودی گفت: «اَشهَدُ أَن لا الهَ الَّا الله و اَشهَدُ أَنَّ مُحَمَّدً رَسولُ الله».
شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم».
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: بعد آن یهودی برگشت گفت یارسول الله، قصد جسارت به شما نداشتم، ویژگی شما را در تورات دیده بودم. در آیات قرآن هم می فرماید که این ها همان طور که پسران خودشان را می شناختند حضرت رسول را هم می شناختند. من یک موقع قبلاً به بعضی از رفقا عرض کرده بودم. این ها در کتاب مقدس خودشان که گاهی اوقات در اختیار بنده قرار نمی دهند خصوصیات منجی ذکر شده است و این ها بعد حضرت عیسی روح الله خصوصیات منجی را می دانستند که آقا رسول اکرم باشد و امروز هم خصوصیات منجی آقا امام زمان را می دانند که این همه دست و پا می زنند کسانی که بر علیه آقا امام زمان قدم برمی دارند یک جهتش همین است که خصوصیات منجی را می دانند می خواهند جلوگیری کنند از بستری که بخواهد برای فرج و ظهور آمادگی ایجاد کند. این شخص گفت آقا قصد جسارت نداشتم، در تورات ویژگی شما بیان شده است، من این جا تمام آن ویژگی ها را دیدم. جزو اصحاب و یاران آقا رسول اکرم شد. حضرت در رفتار خودش در درجه اول، بعد اطرافیانش، خانواده و دیگران، بعد اصحاب، این را شروع به سرایت دادن کرد که شما طبق حکم جاهلیت امتیازخواهی خاص اصلاً چنین چیزی وجود ندارد. پس یک «ظَنُ الجاهِلیَة» سوء ظن ها، پندارها، دوم «حُکمُ الجاهِلیَة» احکامی که صادر می شد، امتیازهای بی جایی که صادر می شد. مثلاً یکی از چیزهایی که خیلی زشت رواج پیدا کرده بود نگاه این ها نسبت به نکاح بود. خیلی عجیب است، باعث شرمساری است که این را عرض کنم که هم جاهلیت قدم و متاسفانه جاهلیت مدرن هم دارد رو به سمت این می رود. به اسم حمایت از خانم ها، به اسم حمایت از زنان، شروع می کند کارهایی را انجام می دهند و بستر و فرهنگی را ایجاد می کنند که او تبدیل به کالا می شود. گاهی اوقات خود آن خانم هم توجه ندارد که در چه مسیری قرار گرفته است. در زمان جاهلیت آقا رسول اکرم دیدند که این ها بی احترامی و بی حرمتی که نسبت به زن ها دارند این است که نکاحشان نکاح ابتیاعی است، کالایی است فروشی است. اصلاً این شکل گرفت، به آن نکاح ابتیاعی می گفتند، خرید و فروشی، کالایی. نقطه مقابل آقا رسول اکرم فرمود که بهترین شما کسی است که بهترین برخورد را با خانواده اش داشته باشد و من بهترین برخورد را با خانواده دارم. اصلاً نگاه تفاوت دارد. این یک امانتی است، باید هوای او را داشته باشیم. خدا توفیق آن را بدهد. یک موقع اصلاً نگاهشان نسبت به مرد، نگاهشان نسبت به زن. یک موقع می گفتند نکاح، نکاح ابتیاعی است، زشت ترین چیزها. به اسم زیبایی، به اسم هنر، این ها می آمدند عفاف را برمی داشتند و بزرگ ترین خیانت ها را نسبت به خانم ها انجام می دادند. در جاهلیت نکاح قرضی، نکاح میراثی، اصلاً به یک کسی به ارث می رسید، این وسط هیچ اختیاری و فهمی نبود. این خود به خود می شود، یعنی جامعه ای که در آن به این سمت و سو حرکت می کند. یا گاهی اوقات جامعه شان به جایی رسید که نکاح تولیدی بود، می گفتند این زن را فقط می گیریم پسر بزاید و بعد هیچ کاری هم با او نداریم. در جامعه یک جاهلیتی عجیبی شروع به شکل گرفتن کرد. پس یکی «ظَنُ الجاهِلیَة» بود، یکی «حُکمُ الجاهِلیَة» بود. سوم «تَبَرُجُ الجاهِلیَة» بود. این بی بندو بارگی ها، برهنگی ها، این هم عجیب و غریب شروع کرد در آن زمان جاهلیت اوج گرفت. حتی یک موقع این ها مناسک عبادی شان هم عجیب بود. یعنی این تبرج آن قدر رواج پیدا کرد که حتی مناسک ابراهیمی خودشان، حج خانه ی خدا هم یک دفعه یک چیز عجیب و غریبی از آن درآمد. آدم حیا می کند یک موقع بخواهد توضیح بدهد و شعرهای جاهلی که در این قضایا سروده شد. تبرج جاهلیت و بی بندوباری عجیب در آن جا شروع به شکل گرفتن و رونق گرفتن کرد. یک شاعر بزرگ عرب دارد، میمون بن قیس. لغت او اَعشی بود. خوب است در بعضی از فضاهای جاهلی آن موقع ببیند. این خصوصیات آقا رسول اکرم را می شنود خیلی خوشحال می شود. بعد یک شعری را هم آماده می کند که خدمت حضرت برسد. شاعر بزرگی هم بوده است. خدمت حضرت برسد و حالا اسلام هم بیاورد. شعر مفصلی این شاعر بزرگ عرب در مدح آقا رسول اکرم دارد. ولی نگاهش به رسول اکرم این است که ایشان یک رئیسی است که کریم هم هست، بخشنده است. دیگر در شعرش از اسلام حضرت رسول، از عدالت و تقوا و دیانت و این ها نیست. بعضی ها آمدند به میمون بن قیس گفتند که خودش از آقا رسول اکرم شنید، بعضی ها گفتند که اشخاص دیگر آمدند. می دانستند که این میمون بن قیس، این شاعر بزرگ عرب، یک علاقه ی خاصی دارد مثلاً به شراب و این ها. این ها آمدند نزد او و گفتند که این اسلام را اصلاً می دانی که چگونه است، در مورد اسلام شنیدی؟ خوب اسلام از نگاه اقتصادی اش ربا را قبول نمی کند، چون اسلام می گوید شما باید بر پایه ی یک تولید درآمد داشته باشی یا بر پایه یک تجارتی یا بر پایه یک خدمتی. نمی شود بیخود همین طوری یک کسی پول روی پول انبار کند. یک تولیدی یا تجارتی یا یک خدمتی باشد. نمی شود به اسم نزول خوری و ربا باشد. یا نگاه اسلام بحث خانواده و نسل بسیار توجه شده است. لذا بحث بی بند و باری، زنا، فحشا، این گونه گناهان مقابله شده است.
شریعتی: یعنی خانواده و تجارت هر دو در اسلام مفهوم مقدس هستند.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: بله. خیلی این را قشنگ فرمودید. می خواهیم این سنت نبوی را در این داستان ببینیم. آقا امام باقر یک زمینی داشتند که کارگرهایی روی آن کار می کردند، حضرت آن جا بالاسر این ها آمدند، در گرما هم بود خیس عرق بودند. یک کسی آمد گفت که یابن رسول الله، یا امام باقر، شما به دنبال دنیا آمده اید! نگاه را ببینید. باز هم نگاه جاهلی است، یا از این طرف می افتد یا آن طرف. آقا امام باقر قریب به این مضامین فرمود که من الان از دنیا بروم در حال عبادت هستم. بالاخره طرف یک خدمتی باید انجام دهد.
شریعتی: «الکاسِبُ حَبیبُ الله».
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: «الکادِ عَلی عَیالِه مِن حَلالِ کَالمُجاهِدُ فِي سَبیلِ الله». خیلی نگاه های زیبایی در داخل دین دارد که این دین را همه را با هم اگر کسی ببیند زیبا می شود. مثلاً چرا در دین درباره ی فحشا و بی بندوباری و بی حیایی و لاابالی گری جلوی این ها را می گیرد؟ چون آثار سوء خیلی بدی دارد، یعنی به نفع خود شماست. در همین دنیا برای شما خوشبختی می آورد اگر این ها را مراعات بکنید. خیلی هم در آن جا اثر دارد. بعد حضرت آن جا برای میمون بن قیس شروع به توضیح دادن می کند. فرض کنید اسلام این خصوصیات را دارد، بعد با فحشا و بی بندوباری مقابله دارد، با ربا مقابله دارد. بعد در آن جا می گویند در اسلام چون توجه به بحث عقل هست و این که عقل زوال پیدا نکند آن ماده تقطیر کننده عقل، آن ماده ای که عقل را زائل می کند، برای عقل مشکل درست می کند، این در نگاه اسلام حرام می شود؛ مسکرات. بعد گفتند که در اسلام شراب حرام است. خیلی عجیب است. گاهی اوقات شخص می خواهد به اوج سعادت برسد لحظه ی آخر قطاع الطریق از راه می رسد، یک راهزن پیدا می شود. شاید اگر کسی این را نمی گفت مانع عاقبت بخیری این شاعر بزرگ عرب نمی شد. در آیات قرآن هم دارد: «لَقَد أَضَلَّنِي عَنِ الذِّکرِ بَعدَ إذ جَاءَني». من داشتم راه درست را می رفتم، یک کسی رفیقی آمد یک چیزی به من گفت راه من را از همه ی آن ها دور کرد. این قطاع الطریق خیلی عجیب است. یک موقع من یادم نمی رود، فکر می کنم اول راهنمایی بودم. یک جلسه ی خیلی خوبی رفتم. یادم است یک دفترچه داشتیم یک قسمتش را گذاشته بودیم قرآن، یک قسمت را احکام می گفتند، یک قسمت را عقاید می گفتند. خیلی هم جذاب بود. بعد مباحثه می کردیم. بعد هم فوتبال می رفتیم. خیلی جلسه ی خوبی بود. آن مربی که ما آن جا داشتیم یک رفیقی داشتیم در گوش من می گفت این مربی آدم منافقی است، این مربی دروغ می گوید، خلاصه:
واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می کنند
چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند
آن قدر در گوش ما خواند من قشنگ یادم است اول راهنمایی این جلسه خوب را از دست دادم. سرد شدم. خیلی اثر دارد. من بعدها قصه این را خوردم. بعد این رفیق ما خودش از دست رفت. خدا هم به ما رحم کرد. خیلی اثر دارد که گاهی یک دفعه قطاع الطریق پیدا می شود، راهزن پیدا می شود. چه جلسات خوبی بود، من دفترچه اش را دارم یک گوشه عقاید چه حرف های خوبی نوشتم.
شریعتی: الان که نگاه می کنید برایتان جذاب است.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: بله. این قطاع الطریق شد، گفت شراب را می خواهی چه کار کنی. گفت بقیه را مشکل ندارم، من فقط اعتیاد شدید به شراب دارم، یک سال شراب می خورم و بعد می آیم شهادتین را می گویم. می گویند از آن جا که جدا شد یک دفعه اسبش یک حرکتی کرد از روی اسب افتاد و مرد. فکر می کرد حالا حالاها هنوز زنده است. گفت یک سال شراب می خورم و بعد توبه می کنم و می آیم مسلمان می شوم. این بی بند و باری در زمان جاهلی، سوم «تَبُرُجُ الجاهِلیَة» این فراوان در زمان جاهلیت بود. و چهارم بحث «حَمیَةُ الجاهِلیَة» است. این چهارتا در قرآن کریم اشاره شده است. این مورد چهارم را هم یک اشاره عرض کنم. یک موقعی یک کسی که تب گرفته باشد، سردرد گرفته باشد، این را از این واژه «حَمیَة» استفاده می کند. «حَمیَة» می گویند آن کسی که آتش خشم صورتش را گرفته است. حالا وقتی جاهلیت هم می آید یعنی شدیدتر است. معنای «حَمیَة الجاهِلیَة» این است که مقابل حق تسلیم نمی شود.
شریعتی: یک تعصب بی جا دارد.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: حالا یک مقدار این تعصب را هم بگوییم. می گوید دور و بری من، حزب من، گروه من، باند من، این بهتر از بقیه است. اصلاً بی دلیل فقط این ها را انتخاب می کند. یا حتی بدتر از این بعضی ها ترجمه کردند. گروه ما باشد، باند ما باشد، مجموعه ی ما باشد. من یک موقع به این رفقا در کارهای فرهنگی می گویم. می گویم ای کاش کاری کنیم که هرگز «حَمیَة الجاهِلیَة» نباشد. هیئت ما، گروه ما، کانون ما، دانشگاه ما، حوزه ما، مسئولین ما؛ هر جا که شخص هست ای کاش طوری تربیت پیدا کند که ما سرباز هر کسی هستیم که در مسیر درست قدم برمی دارد. فرقی ندارد. یک جا آقا نجم الدین بزرگوار یک کاری را شروع کرد ما برویم نوکری او را بکنیم. آدم تعصب بی جا نداشته باشد، بگوید آقا چون از باند ما است، از گروه ما است.
شریعتی: حق مدار باشیم.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: احسنت. در این «حَمیَة الجاهِلیَة» دارد یعنی این که حتی بد خودش را، باند و گروه خودش را، بر خوبان باند و گروه دیگر شروع به برتری دادن می کند. این که عرض کردم تقریباً 3-4 معنا است که در حمیة بیان می کنند. بعضی ها گفتند از این هم بدتر است، تعصب جاهلی این است که شخص یاری ظالم می کند به صرف این که میل او به او کشیده شده است.
شریعتی: دوست دارم.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: دوست دارم. یاری ظلم و ظالم و هر کسی که تجاوزگر است به صرف این که دوست دارم. این «حَمیَة الجاهِلیَة» و تعصب جاهلی است. این چهارتا در قرآن کریم اشاره شده است. «ظَنُّ الجاهِلیَة»، «حَمیَة الجاهِلیَة»، «تَبَرُجُ الجاهِلیَة»، «حَکمُ الجاهِلیَة». این چهار جاهلیت رواج داشته است. این قسمت اول بود. قسمت دوم این که خود ویژگی های ناب آقا رسول اکرم، خصوصیات آقا رسول اکرم، کاری کرد آن بستری که فراهم کرد و محتوای کلامی که ارائه داد، خیلی با این جاهلیت ها شروع کرد به مقابله کردن. عرض هم کردیم، این جاهلیت ها در بعضی آیات قرآن جاهلیت اولی است یعنی مدرن آن هم می آید. یعنی دقیقاً خرافات شروع به بیداد کردن می کند. مثلاً یک موقع به رفقا عرض می کردم، می گفتم رفقا یک موقع به خانواده خودتان اگر زودتر از موعد آن جهان بینی درست و آن دین درست را برایشان نگویید بخواهید یا نخواهید این ها بعد از یک مدت در خرافات می افتند. آن وقت باید در به در دنبال یک آدم های خرافاتی دیگر بگردید تا این مشکل را حل کند. مثلاً آن جا این جوری کنی چه اتفاقی می افتد. یک جایی در این جاهلیت ها بیان می کنند، یک سر و صداهای زشتی باید از خودشان درمی آوردند که می گفتند این جا غول وجود دارد، جن وجود دارد، یا فلان بیماری وجود دارد باید دور شود. آقایانی که اهل مطالعه هستند می دانند، تعشیر. یعنی چه؟ یعنی ده بار بیایی صدا در بیاوری. آن قدر خرافات زیاد شده بود. امروز هم همین طور است. شما دین حقیقی را نیاورید نسخه های تقلبی زیاد می شود، از زمین و زمان انرژی های عجیب و غریب شروع به درست کردن می کنند. اگر شما انرژی درست را از دین و دیانت و جهان بینی درست ندهید یک چیزهای عجیب و غریب به دست می آید.
شریعتی: ضمن این که این جاهلیت ها را که با هم مرور می کردیم و نکاتی که شما می فرمودید رد پایی از آن جاهلیت در زمان ما و عصر حاضر کاملاً محسوس و ملموس است. این طور نیست؟
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: بله. عرض کردم فقر معنوی، امروز هم هست. همه جنس تقلبی دین شروع به رواج پیدا کردن می کند. شما وقتی آن جنس واقعی دین که «إنِّي تارِکُ فِیکُم الثَقَلِین کِتابَ الله وَ عِترَتي اَهلِ بَیتي»، مسیر درستی که آقا رسول اکرم فرمودند، امام صادق (ع) اشاره کردند، مسیری که مشخص شده است که مسیر درستی بوده است، اگر نباشد جنس تقلبی زیاد می شود. عرض کردم فقر معنوی، فقر اقتصادی، فقر امنیتی، جنگ های بی دلیلی که به پا می شد. یک موقع دعوای خانوادگی عجیب است. در جاهلیت طرف می گفت بیرون می روم روی درخت یک چیزی را گره می زنم، اگر برگشتم گره بود زن من خائن نیست، اگر برگشتم گره باز شده بود زن من خائن است. این ها همین طور شروع می کردند نداهای بسیار زشت نسبت به نگاه های خانوادگی داشتند. در نگاه قبیله ای هم همین طور. یک کسی حالا به او چپ چپ نگاه کرده خشمش را نتوانسته بگیرد، این او را زده است، سگش را از بین برده است، همین طور همدیگر را می کشتند.
شریعتی: در این شرایط و در این فضا پیامبر ما باید بیاید و جامعه را هدایت کند.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: یک چیزی هم داخل پرانتز عرض کنم. یک موقع من بی انصافی در بعضی از این فضاهای مجازی دیدم که جنگ های رسول اکرم را... . خواهش می کنم سرورانی که برنامه را نگاه می کنند در این جنگ هایی که به نوعی جنگ های تحمیلی برای آقا رسول اکرم بوده است ملاحظه بفرمایید میزان کشتار چقدر بوده است، ببینید به یک درصد می رسیده است. یک تحقیق است آدم نگاه کند. این همه می گویند زمان آقا رسول اکرم جنگ بوده است، آیا میزان جنگ ایشان، جنگ های تحمیلی که بر حضرت بود، ببینید باز هم آن جا «أصالَتُ الکُشتن» بوده یا نه. یک جا هم دارد مولا امیرالمومنین می گویند چرا فلانی را نکشتید، حضرت فرمود در نسلش آدم خوبی درمی آید. یعنی این هم نبوده که در یک جایی هم جنگ تحمیلی بوده همواره بنا بر کشت و کشتار بوده باشد. اما شما در جاهلیت مدرن نگاه کنید. مولا امیرالمومنین می فرماید شاخص جاهلیت این است که جهان را همواره در ترس می برد و خوف می برد، بعد آن گاه بدترین چیزها را شروع به هدیه دادن می کند. جاهلیت این گونه است. یک خوف و یک ترسی خیلی زیباست، آن گاه با بدترین حمله ها شروع به آسیب زدن می کند، بدترین هجمه ها را در آن جامعه دارد. در این دوره زمانه هم دقیقاً همین اتفاق ها دارد می افتد. در این جهالت ها که خرافات عجیب و غریبی در جامعه شکل گرفت، جنگ های بی مورد، حتی خرج کردن های بی مورد، چشم و هم چشمی های بی مورد، یک چیزی بین این ها رواج پیدا کرده بود که تفاخر و فخر فروشی های بی جا بود. بعد آخر هم می رفتند برای این که تعداد نفرات ما بیشتر است می رفتند سر سنگ قبرها شروع به شمردن می کردند که آقا نفرات ما بیشتر از شماست، پس ما برتری نسبت به شما داریم. «أَلهَکُم التَکاثُر/ حَتِّی زُرتُم المَقَابِرَ». آن انسانیت ها، آن کمالات، شروع به از بین رفتن کرد. نقطه ی مقابل آقا رسول اکرم در مدت زمان کوتاهی که آمدند ویژگی های خاص خودشان و محتوای زیبایی که ارائه دادند و مشیت خدا هم که بر او کمک کرد، خدا هم همیشه همین طور می خواهد که هر کسی قدم بردارد برای این که این دین نقطه مقابل جاهلیت را دور بدهد خدا هم او را یاری می کند. کار را به جایی رساند که حضرت فرمود، خیلی تعبیر قشنگی است. می فرماید که در جاهلیت یک کسانی عزیز بودند و حال آن که جایگاه آن ها آن جا نبود و کسانی ذلیل بودند و حال آن که جایگاهشان آن جا نبود. و کاری که اسلام انجام داد و هر جا رجوع به اسلام بشود تغییر این ملاک های ارزشمند است. بیخود این ها برای کسانی ارزشمند شدند و حال آن که هیچ دلیلی برای ارزشمندی این ها وجود نداشت. بیشترین مراجعات را داشتند، بیشترین ظلم ها را هم چه بسا این ها انجام می دادند. اگر اجازه بفرمایید چند ویژگی های آقا رسول اکرم (ص) را اشاره بکنیم.
در آیه قرآن خیلی زیبا شخصیت حضرت را بیان می فرماید و در یک روایتی از مولا امیرالمومنین هم خیلی زیبا اشاره می فرماید و این خیلی اثرگذار هم بوده است. در آن آیه مبارکه می فرماید : «لَقَد جاءَکُم رَسُولٌ» این از طرف خداوند پیام آورد ولی بدانید به «أنفُسِکُم» است، از جنس شماست. کسی که دم از دیانت، دم از معنویت، دم از اهل بیت، دم از آقا رسول اکرم می زند و می خواهد اثرگذار باشد این «مِن أَنفُسِکُم» مردمی بودنش را باید دقت کند. این خیلی اثر دارد. دوم: «عَزیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُم» گران است از بر او رنجی که مردم دارند. همین طور بی حساب از رنج کسی نمی گذرد. این خیلی مهم است، خیلی هم اثر دارد. یک مقبولیت عجیبی آقا رسول اکرم داشتند به خاطر این که درد مردم را می دیدند، به جان می خریدند، سعی می کردند مشکلشان را برطرف کنند. سوم: «حَریصٌ عَلَیکُم». یک خصوصیتی که آقا رسول اکرم داشتند برای هدایت قدم برمی داشتند، خیلی برایشان مهم بود. این کودک، این بچه، این نوجوان، این جوان، این در گمراهی نیفتد، در گرفتاری نیفتد، در ضلالت نیفتد، دچار رفیق بد نشود. خیلی مهم است که شخص نسبت به دیگران مسئولیت بپذیرد.
چو بینم که نابینا و چاه است
اگر خاموش بنشینم گناه است
نمی شود بگویی اصلاً به من ربطی ندارد، من هیچ برنامه تربیتی، برنامه فرهنگی، هیچ کار پرورشی نمی خواهم انجام بدهم. نمی شود. طرف در هر جایی هست این نگاه هدایت و نگاه پرورشی خودش را باید داشته باشد.
شریعتی: باید خودش را مسئول بداند.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: و یکی هم «بِالمُومِنینَ رَءوفٌ رَحیمٌ». بعضی ها گفتند جتفش یعنی مهربان، یک معنا کردند. خیلی جالب است این رئوف و رحیم وصف خود خداوند است و برای هیچ پیغمبری به کار برده نشده است ولی برای آقا رسول اکرم فقط و فقط به کار برده شده است. و اهل بیت هم همین خصوصیت رئوف و رحیم را داشتند. رحیم یعنی مهربان، رئوف یک مهربانی ویژه است نسبت به کسی که گرفتار است. رئوف یعنی این که دستگیری می کند از آن کسی که مشکل دارد. می گردد آقا رسول اکرم و اهل بیت و امام زمان این گونه هستند. آن کسی که گرفتار است و در خانه اهل بیت می رود هوایش را بیشتر دارند. این رئوف بودن است. حالا عیبی هم ندارد روز ولادت است، ان شاءالله عیدی باشد برای هر کسی که حاجتی دارد دیر یا زود ان شاءالله حاجت روا بشود به برکت آقا رسول اکرم، امام صادق و آقا امام زمان، این رئوف و رحیم بودنشان، گرفتارها را بیشتر توجه دارند و مددشان می کنند. در روایت هم مولا خیلی قشنگ می فرماید. میفرماید که آقا رسول اکرم «کانَ اَجوَدَ النَّاس کَفَّا» بود، خیلی اهل جود و سخا بود. این گونه نبود که نسبت به دیگران بی تفاوت باشد، نه به آن ها مدد می رساند. «اَرحَبَ النَّاس صَدرًا» در مردم داری بسیار آدم با جرئتی بود. «اَصدَقُ النَّاس لَهجَةً» بود، از همه در گفتار صادق تر بود، صداقت در گفتار و رفتار و کردار حضرت دیده می شد، اهل فریب و دروغ نبود. «اَوفَی النّاسِ ذِمَّةً» با وفاترین آدم نسبت به امانت ها بود، امانت مسئولیتی بود، امانت مالی بود. هر امانتی دستش بود با وفاترین نسبت به آن ها بود. این ها خیلی مهم است که اگر ما یک ذره بخواهیم دم از دیانت بزنیم باید خیلی این ها را شروع کنیم در خودمان اداره کردن تا بتوانیم یک ذره شبیه رسول اکرم باشیم. بعد فرمود: «اَلیَنُهُم عَریکَةً» خصوصیتی که حضرت داشت این بود که خشن نبود، خیلی نرم خو بود. خیلی نعمت است اگر این نعمت به کسی داده شود. «وَ اَکرَمَهُم عِشرَةً» نسبت به خانواده، خویشان، اطرافیان، بسیار با کرامت و احترام و بزگواری برخورد می کرد. «مَن رَآهُ بَدیهَةً هابَهُ» هر کس اول حضرت را می دید هیبت حضرت او را می گرفت، «وَ مَن خالَطَهُ» هر کس با حضرت رسول نشست و برخاست داشت مولا می فرماید، می دید که نه بعد او و نه بعد او گویا مثل آقا رسول اکرم وجود ندارد. ویژگی ناب حضرت و محتوای کاملی که حضرت ارائه دادند و مشیتی که خدا بود توانست در مقابله با این جاهلیت ها که هیچ اثری از انسانیت نمی خواستند باقی بگذارند آقا انسانیت را به اوج رساند، ارتقا داد، حفظ کرد. امروز هم هر جا بحث انسانیتی است ما مدیون دین آقا رسول اکرم و اسلام ناب او هستیم.
شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکرم. حق پیامبر و اهل بیتشان که بر ما خیلی عظیم است و ما کاری از دستمان برنمی آید جز زیاد صلوات فرستادن بر حضرت و اهل بیت پاک و مطهرشان و این جا همراه و همکار خدا می شود شد که فرمود: «إنَّ اللهَ وَ مَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِيِّ یَا أَیُهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَ سَلِّمُوا تَسلِیمًا». «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». و شاید یکی از کارهایی هم که ما می توانیم بکنیم و دل پیغمبرمان که پدر امت هستند، آدم وقتی پدرش را خوشحال می کند خودش کِیف می کند. حالا چقدر خوب است که پیامبر را دلشاد بکنیم و خوشحال بکنیم. این است که با قرآن مأنوس باشیم. ما هم طرح تلاوت روزانه قرآن کریم را داریم در سمت خدا و هم ختم دسته جمعی به صورت هفتگی. دوستانی که می خواهند مشارکت کنند در کانال سمت خدا می توانند عضو بشوند، همراه بشوند. جزئیات آن جا هست. و در پایان هر هفته ختم دسته جمعی قرآن کریم را داریم و چقدر خوب است ثواب تلاوت این آیات را هم هدیه کنیم به روح بلند نبی مکرم اسلام و حضرت امام صادق علیه السلام. صفحه 333 را امروز به اتفاق تلاوت خواهیم کرد، آیات 6 تا 15 سوره مبارکه حج. و ان شاءالله برمی گردیم در بخش دوم گفتگویمان همراه شما و در کنار شما هستیم. امروز خیلی خیلی مبارکتان باشد. «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». صفحه 333قرآن کریم
شریعتی: «اللهُمَّ صَلَّ عَلَی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم». امروز بر همه تان مبارک و مهنا باشد. قرار گذاشته بودیم که امروز برای بچه هایمان، برای خانواده مان، برای اطرافیانمان، یک روز متفاوت باشد به عشق نبی مکرم اسلام. هنوز هم فرصت هست، آن هایی نتوانستند کاری کنند، اقدامی، اتفاقی، عیدی ای. خلاصه ما هم عیدی مان را از حاج آقای میرهاشم خواهیم گرفت ان شاءالله. حاج آقای میرهاشم در این سال ها که الحمدلله سمت خدا به روی آنتن رفته و اتفاقات خوبی هم رقم زده خورده است یکی از طرح های خیلی خوب و دلچسب ما همین طرح قرائت یک صفحه از قرآن کریم بود. یا طرح قربانی اول ماه که دیگر دوستان الحمدلله همراه هستند.یکی از طرح هایی که به یمن نام مبارک امیرالمومنین در ایام غدیر رقم خورد طرح فرزندان غدیر بود. خدا می داند از آن وقتی که ما همراه شدیم با دوستان علی رغم تمام سختی ها و پیچیدگی ها، چقدر اتفاقات مبارکی رقم خورده است در این عرصه و چقدر پدر و مادرها با در آغوش گرفتن فرزندانی که سال ها منتظر بودند. این لبخند رضایت به نظر من یک دنیا می ارزد و این شاد کردن دل دیگران به نظرم بهترین عیدی است. ما هم اقتضا می کنیم به همه ی عزیزانی که در طی این طرح و این ماه ها با ما همراه بودند و دل خیلی ها را شاد کردند می خواهیم دل شما را هم شاد کنیم. در این شادی، در این لحظات ناب و بکر، همراه بشوید و سهیم بشوید. به اتفاق ببینیم و نظاره گر بشویم. منتها شما دعا کنید و دعای شما ان شاءالله حسن ختام جلسه امروز ما باشد و مقدمه ورود ما برای تماشای این تصاویر ناب و دیدنی.
حجت الاسلام میرهاشم حسینی: خیلی ممنون. خدایا ان شاءالله همه ی عزیزان آمین بگویند، به نفس آمین همه ان شاءالله به اجابت برسد. خدایا عیدی ما فرج امام زمان و عیدی ما این است که همه ی فرزندان، خانواده ها، یار حضرت باشند و در مسیر هدایت قدم برداشتن. ان شاءالله عیدی سعادت و خوشبختی دنیا و آخرت باشد.
شریعتی: ان شاءالله. خیلی از شما ممنون و متشکرم. خیلی سپاسگزارم از همراهی شما. کار خیلی کار بزرگی است، طرح فرزندان غدیر. ما بدون مدد و عنایت و لطف خدای متعال و همراهی و همدلی شما رَه به جایی نخواهیم برد. راه نرفته بسیار فراوان است، همچنان نیازمند یاری شما هستیم. این تصاویر را ببینید و لذت ببرید تا فردا که ان شاءالله مجدداً خدمتتان خواهیم رسید و به شما سلام خواهیم کرد. «وَ آخِرُ دَعوَاهُم أَنِ الحَمدُ لِلهِ رَبِّ العَالَمِینَ، وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطاهِرین».