حجت الاسلام فرحزاد: خدمت شما و همه بینندگان عزیز عرض سلام دارم و از خدای متعال صمیمانه تشکر می کنیم باران و برفی که باریده ان شاءالله مردم ما شکرگزار باشند که ان شاءالله بیشتر ببارد و جبران شود کمبود آب. جای تشکر ویژه دارد از عزیزانی که هم روز پدر و هم روز مادر که قبلاً پشت سر گذاشتیم. یک تلنگری است آقای شریعتی عزیز آدم دچار زندگی روزمرگی هست. کاری، شغلی، برنامه ای. فراموش می کند که یک احترامی هم ویژه به پدر، به کادر بگذارد. یک نعمت هایی اطراف ما هست و ما غافل هستیم و خب الحمدلله خدا حفظ کند یا رحمت کند بنبانگذارانی که سنت روز مادر و پدر را گذاشتند. ان شاءالله روز پسر و دختر و جوان و نوجوان را هم تجدید بکنند، اگر هم نیست بگذارند که آنها هم ان شاءالله یک احترام ویژه، توجه ویژه بشود. مخصوصاً که هفته قبل عرض کردیم عزیزانی که پدر یا مادر را از دست دادند فراموش نکنند. خیلی مهم است و برایشان هدایایی، صدقه ای بدهند که بعد از مردم ان شاءالله آق شان نشوند. در خدمت شما هستیم.
شریعتی: ان شاءالله. در محضر صحیفه نورانی سجادیه هستیم. دعای بیست و چهارم را امروز مرور می کنیم.
حجت الاسلام فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم. عزیزان بیننده توجه داشته باشند صحیفه سجادیه را که تلاوت کردیم ان شاءالله بحث درختکاری بحث مهمی است. عزیزان توجه ویژه بکنند. ادامه برنامه را خوب گوش بدهند که شاید تا حالا سمت خدا در این موضوع پرداخته نشده و لازم و به جا هم هست.
شریعتی: دوستداران طبیعت و محیط زیست و درخت ان شاءالله با هم همراه باشند بعد از صحیفه سجادیه.
حجت الاسلام فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم. در ادامه دعا برای پدر و مادر حضرت عرضه می دارد: «اللَّهُمَّ خَفِّضْ لَهُمَا صَوْتِي» خدایا یک کاری بکن من صدایم را هیچ وقت برای پدر و مادرم بلند نکنم. اصلاً کلاً آقای شریعتی بلند صدا زدن و مخصوصاً داد زدن، حالا یک کسی دور است، در بیابان است ناچاریم. اما آدم هر چه بتواند کلاً بلند قرآن نخواند مگر حالا قاری است که می خواهد صدایش برسد، اذان مثلاً. آنها استثنائات است. خیلی ملایم، این بهتر است. ما در اصول کافی روایت داریم یک علامت مؤمن این است که «و لا یعدوا صوته سمع» یعنی صدای او از گوشش فراتر نرود. این کنایه و اشاره به این است که آرام حرف بزند. دیدید بعضی ها در خانه می آیند داد می زند می گوید چخبر است. صدای گیرنده را زیاد می کند. خود آلودگی صدا، خودش یک بحثی است که باید جدا صحبت کرد. بنده 13 رجب رفتم شهرستانی راننده ای بود که آقا به هر مناسبتی راننده ای بوده که من یک ماه با او رفتم بوق نزده است، این همینطوری دستش رو بوق بود. آخه بد عادتی است. بوق به جا درست است. حق الناس هم هست. آن را گذاشته اند برای مواقع ضروری و خطر. نه اینکه به هر مناسبتی آدم بیخودی بوق بزند. می خواهم عرض کنم این آلودگی صوت خودش یک بحث جدایی هست. اصلاً یک علامت مؤمن این است که آرام صحبت می کند، ملایم صحبت می کند. مخصوصاً بزرگتر، پدر و مادر. لذا حضرت اینجا هم دعا می کند خدایا «خَفِّضْ لَهُمَا صَوْتِي» صدای من را پایین قرار بده برای پدر و مادرم. «وَ أَطِبْ لَهُمَا كَلَامِي» گفتار من هم پاکیزه و نیکو باشد. یعنی حرف زشت نباشد. حرف خوب به پدر و مادرم بزنم. «وَ أَلِنْ لَهُمَا عَرِيكَتِي» خدایا خلق و خوی من و رفتار من هم به پدر و مادرم خیلی ملایم و نرم باشد. اگر نظر عزیزان باشد ما شاید پنج شش ماه راجع به حسن خلق صحبت کردیم. کتابی چاپ شد به نام زیبایی اخلاق. برنامه سمت خدا. در آن روایت از امام صادق (ع) سؤال کردند خوش اخلاقی که سفارش شده چی هست؟ در همین سه چیز ایشان چیز کردند. آدم درست حرف بزند، ملایم حرف بزند، نرم و ملایم باشد. برخوردش برخورد خوبی باشد. «وَ اعْطِفْ عَلَيْهِمَا قَلْبِي» خدایا قلب من را نسبت به پدر و مادر مهربان قرار بده. با عاطفه باشد. تند و تیز نباشند. «وَ صَيِّرْنِي بِهِمَا رَفِيقاً» کاری بکن که من با رفق و مدارا یا با رفاقت. اصلاً کلمه رفق یعنی مدارا کردن. خلاصه پدر و مادر توقعاتی دارند، انتظاراتی دارند. بیجا که نباید باشد. اگر هم بود ما باید تحمل کنیم. خیلی تا حالا باز هم... چون بیننده ها اول تا آخر بحث را گوش نمی دهند این دو سه هفته هم ما هی تکرار کردیم. پیام خیلی می دهند که حاج آقا از طرف بچه ها هم شاکی خیلی داریم، احترام بچه ها را هم بگیرید. منتظر دعای بیست و پنجم باشید. آن طرف هم می گوییم ولی این طرف هم شما گوش بدهید، عمل کنید. من معتقدم اگر این طرف خوب گوش بدهید آن طرف هم درست می شود. یعنی با محبت دل پدر و مادر را به دست می آورید و آنها هم به شما مهربان می شوند. «وَ صَيِّرْنِي بِهِمَا رَفِيقاً» یک بحث قشنگی اینجا هست ولی فرصت نیست عرض کنم که هم رفق و مدارا، رفیق هم به معنای رفق و مدارا آمده و هم به معنی دوست آمده است. امام مثل یک دوست مهربان است یا اهل مداراست. بنده آقای شریعتی عزیز معتقدم حلال مشکلاتی که می تواند، کلیدی است که ارتباط مان را با خدا، ارتباط مان با بندگان خدا، ارتباط مان را با پدر و مادر، با همسر، با اولاد، با خواهر، با برادر، با مشتری. کنار آن تعاملاتی که ما داریم دوستش هستیم. تا با خدا رفیق نشوی دعای مشلول هم می خوانی آخر بعد از 170 تا اسم می گوید: «یا رفیق یا شفیق فُكَّنِي مِنْ حَلَقِ الْمَضِيق» آخرش می گوید یعنی با خدا باید رفیق شوی. نمازی که با رفاقت باشد یعنی جونم در آن باشد، عشق باشد. اگر می خواهی مشکلاتت با همسرت رفع شود باید با او دوست شوی. منهای همسر بودن او شما را دوست بدارد، شما او را دوست بدارید. رفیق باشید. وقتی که رفیق شدید، همدیگر را درک کردید، دل های شما به هم قاطی شد، من قول می دهم مشکلات حل می شود. من از پدر مادرها حضرت می فرماید: «وَ صَيِّرْنِي بِهِمَا رَفِيقاً» چرا بچه از خانه گریزان است؟ چرا دیر به خانه می آید؟ برای اینکه پدر و مادر با او رفیق نیستند. بیگانه اند. چرا بچه ها گریزان هستند؟ برای اینکه پدر و مادر می روند با رفیق هایشان گپ می زنند، با بچه هایشان گپ نمی زنند. چون با هم رفیق نیستند. من خواهش دارم پدر مادر با بچه ها، کنار پدری و مادری با بچه ات دوست باش. غمگین هست ببین چرا غمگین است. دست به سر او بکش، او را نوازش بکن، مشکل او را حل کن. حرفش را گوش کن. اگر یادتان باشد یک جوانی نامه چند صفحه ای داده بود که این جوان می گفت پدر من زیارت عاشورا می خواند، رادیو معارف را ترک نمی کند. زیارت عاشورا، نماز جماعت، جلسه روضه ولی اصلاً به بچه هایش توجه نمی کند. به بچه هایش فقط یک جواب سلام می دهد. من سوار موتور می شوم در شهر می گردم از تنهایی اینکه پدرم با من بد است، گرم نمی گیرد گریه می کنم. خیلی بد است. دین فقط یک عبادت و نماز نیست. بیاییم با همسرمان دوست باشیم، با بچه هایمان دوست باشیم. خواهر برادر، خواهر برادری سر جای خودش، دوست هم باشیم. با همسایه مان، با افرادی که همکار ما هستند. لذا اینجا می فرماید: «وَ صَيِّرْنِي بِهِمَا رَفِيقاً» هم به معنی دوست و هم من را مدارا... اصلاً دوست است که من را می تواند مدارا کند. ببینید ما الآن خدای ناکرده ماشین هایمان به هم بخورد. آقای شریعتی است. برو این حرف ها چیست. ولی اگر بیگانه باشد یقه هم بگیرد می گیرد ممکن است درگیر شود، ممکن است پلیس بیاید جریمه اش را بدهد. اما اینکه رفیق ماست. همه چیز تمام شد. اصلاً کلمه ی رفیق می آید مشکلات حل می شود.
شریعتی: بله، همینطور است.
حجت الاسلام فرحزاد: باز یک خاطره ای از آقای بهاء الدینی بگویم. خدا ایشان را رحمت کند. ایشان حسینیه شان روضه می گرفتند، الآن هم آقازاده شان می گیرد. شهادت ها، وفیات. ایشان معتقد بود که روضه خوب است مثلاً یک مداح، یک سخنران مثلاً. حالا یکی دیگر هم اضافه کنند. بعضی جاها دیده اید در شهرها 5 تا، 10 تا. بعضی جاها صبح تا ظهر. حالا جمعیت عوض شود طوری نیست. برنامه فشرده. خسته کننده است. آقا خسته می شدند. حق روضه ادا نشود، گریه نکند. به هر حال پس بزند. هر چیزی اعتدالش خوب است. ایشان گاهی خسته می شد. طولانی بود پنج شش نفر منبر می رفتند و مداحی می کردند. بنده سوار ماشین شان می کردم می رفتیم بیابانی، درختی، سبزه زاری، یک تابی می خوردیم و برمی گشتیم. رسیدم انتهای خیابان چند راه بود. گفتم آقا کجا بروم؟ گفت هر کجا که شما بروید ما همراه شما می آییم. جهنم هم بروید می آییم. گفتم ای والله آقا. آدم با آدم های خوب رفیق شود اگر خدای ناکرده در آتش و چاله و جهنم هم بیفتی می آیند تو را در می آورند. تو را تنها نمی گذارند. از سفارشات اکید مرحوم آقای دولابی که این برای رفقا و برای بستگان هم من تکراراً گفته ام. فرمودند تا آخر عمر هیچ گاه رفیقان راه را رها نکنید. رفقای راه را هیچ گاه تا آخر عمر رها نکنید. فرمودند اگر هم در چاه یا چاله ای می روید طنابت را محکم به رفقایت ببند برو. مثلاً ریاستی می خواهی قبول کنی خدای ناکرده حواست پرت می شود مثلاً در دنیا می افتی. ولی چون با رفقا ارتباط داری می آیند تو را بیرون می کشند. اصلاً غیر از گرفتاری، بدهی، ورشکستگی، زندانی، چیزی. خدای ناکرده پیشامد ناگواری. وقتی رفیق صمیمی داشتی او تو را ول نمی کند. رهایت نمی کند.
شریعتی: اصلاً در شرایط سخت زندگی آدم روی رفقایش حساب می کند. چقدر دلگرم می شود.
حجت الاسلام فرحزاد: فرمودند هیچ وقت تا آخر عمرتان رفقای خوب را رها نکنید و یک بزرگواری آمده بود خدمت آقای دولابی گفت یک نصیحت خاص می خواهم بکنم. چقدر این نصیحت او به جا بود. یعنی من چون آن مورد را می شناختم. جوانی کم سن و سال بود. ایشان فرمودند چون پدرشان مرد بزرگواری بود. حاج آقا به ایشان فرمودند که هیچ وقت رفقای پدرتان را رها نکن. من دیدم اتفاقاً حدیث است. چون رفقای پدر شما بوی پدر شما را می دهند. اخلاق شان، صفات شان مثل پدر شماست چون پدر شما با آنها نشست و برخاست داشته است. می فرماید رابطه ات را حتی با رفقای پدر رها نکن نورت خاموش می شود. نورت قطع می شود.
حافظ برگرفته شاید ده ها آیه روایت است. روز قیامت انگشتش را گاز می گیرد «يا لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلا» کاش من فلانی را رفیق نمی گرفتم. رفیق ناباب. و رفیق خوب از هر گوهری ارزشمندتر است. حافظ می گوید دریغ و درد که تا این زمان ندانستم/ که کیمیای سعادت رفیق بود رفیق. کیمیای سعادت. و لذا می فرماید: «وَ صَيِّرْنِي بِهِمَا رَفِيقاً وَ عَلَيْهِمَا شَفِيقاً» و من بر پدر مادرم خیلی مهربان باشم. با مهربانی برخورد بکنم. اگر نظر عزیزان باشد راجع به پدر و مادر ما چند فصل صحبت کردیم. یک تکرارش خوب است چون یادآوری است. بعضی ها هم گفته اند ما از اول عقب ماندیم، شما یادآوری می کنید خیلی خوب است. من تشکر می کنم که نکات ریز سمت خدا را هم تذکر می دهم.
یکی اینکه گفتیم حق پدر و مادر را کسی نمی تواند ادا کند. باید خدا ادا کند ولی در توان مان باید انجام بدهیم. دو اگر بینندگان عزیز یادشان باشد گفتیم پدر مادر هیچ استثنا ندارد. تا حالا هم الآن یک ماهه هر چه گفتیم کسی آیه ای، حدیثی برای ما پیدا نکرده است مثلاً این مورد بی احترامی به پدر و مادر مانعی ندارد. نه، ما تا حالا پیدا نکردیم. در محضر علما این منبرها رفته اند ولی پیدا نشده که بگویند پدر اگر کافر باشد مثلاً دشمن اهل بیت است. نه. حرمت او لازم است. سوم عرض کردیم مفصل هر نوع بی حرمتی، بی ادبی، اذیت و آزار، دل شکستن پدر و مادر، آق والدین است و خط قرمز خداست. ولو اینها ظالم باشند، ولو اینها حق ما را ندهند. ما حق نداریم تجاوز به حق شان بکنیم. چهارم که هفته قبل عرض کردیم زنده و مرده ندارند. حدیث از پیغمبر است که سید ابرار کسی است که بعد از مردن به پدر و مادرش خدمت کند. حالا واجباتی که گردنشان هست، نمازی، روضه ای، صدقه ای. بهترین چیز صدقه دادن است. وصیت شان را عمل بکند. و اما پنجم. اجر و پاداشی که برای احترام پدر و مادر هست بسیار فوق العاده است. بسیار فوق العاده است. این حدیث خیلی فوق العاده است. و نمونه ها و مشابه های این حدیث هم آقای شریعتی عزیز، بینندگان عزیز، من دنبالش هستم پیدا کردم خیلی اینطور حدیث ها دل من را جذب کرده است. و مشابه های آن را هم مثال هایش را می گویم. می شود کسی در بهشت همنشین پیغمبر باشد. می شود در بهشت کسی همنشین امام زمان باشد؟ همنشین موسی کلیم الله باشد؟ خیلی مقام بلند است. ممکن است در ذهن بینندگان، در ذهن عزیزان بیاید که ممکن است. وصی امام. هارون کنار حضرت موسی باشد، حضرت عالی کنار پیغمبر باشد. نه، آنها که سر جایش هست. مسلم هست. آنها که هستند و خواهند بود. افراد عادی یعنی یک آدم کاسب، یک آدم کارمند، یک معلم معمولی، یک طلبه، یک آدم تولید کشاورزی دارد به اصطلاح گوسفند تولید می کند. می تواند همنشین پیغمبرها باشد؟ حضرت داوود (ع) به خدا گفت خدا همنشین من در بهشت گفتند یک خانم خانه دار است. اصلاً خودش هم تعجب کرد. که یک خانم خانه دار... عذر می خواهم. برای اینکه جا بیفتد. امام زمان که همه عالم به قربان او، امام (ره) گفت جان ما فدای خاک زیرپای امام زمان. امام زمان بگوید خدایا همنشین من در بهشت کیه؟ بگویند یک خانم خانه دار است.
شریعتی: او چه کار کرده که همنشین شده است؟
حجت الاسلام فرحزاد: احسنت. حضرت موسی (ع) که ما در محضر آقای عابدینی داستان حضرت موسی را دارند مفصل از قرآن بیان می کنند که بیشترین داستانی است که در قرآن تکرار شده چون خیلی شاخ و برگ دارد و خیلی بالا و پایین، فراز و نشیب دارد. روایت عجیبی است این روایت. موسی کلیم الله به خدای متعال عرص کرد بارپروردگارا. همنشین من، جلس من، همدرجه ی من در بهشت کی هست. علی القاعده باید بگویند هارون است، مثلاً فلان پیغمبر است. گفتند همنشین شما یک قصاب فلان محله است. من از همه عزیزان قصاب عذر می خواهم. قصابی ای که گوشت می آورند می فروشد خوب است. قصابی که گوسفند سر می برد یک کم کراهت دارد چون آدم کمی قساوت قلب می گیرد. کراهت دارد. مثلاً کفن فروش چون آرزو می کند مرده ها بیایند کفن بخرند. قصاب کجا، موسی کلیم الله کجا. روایت که با کسی شوخی ندارد. خدا با کسی فامیل نیست. قصاب خیلی تعجب آور است.
شریعتی: باز هم باید بروی بگردی ببینی نکته اش چیست.
حجت الاسلام فرحزاد: آره. چه ربطی به موسی کلیم الله دارد. هنوز دنیا نیامده چه محشری به پا شده و بعد هم که عصایش را می اندازد اژدها قصر فرعون را می بلعد. آدرس گرفت رفت. از دور برانداز کرد به صورت ناشناس. مثل آدم های معمولی. دارد کاسبی اش را می کند. به اندازه می خرد، به اندازه می فروشد. شغل حلال و خوب. دید نه، مشکل حل نمی شود. آمد و احوالپرسی کرد و گفت من غریب هستم و اگر مهمان بشود. گفت مهمان عزیز خداست، روی سر جا دارد بفرما برو.
شریعتی: او خودش را معرفی نکرد.
حجت الاسلام فرحزاد: برد منزل و دید که یک زنبیلی آنجا است به اصطلاح یک پیرزنی فرتوت و خیلی پیر در آن زنبیل هست. یک جایی درست کرده بود که مثلاً حیوانی، چیزی حمله نکند. محفوظ باشد. آن زنبیل را آورد و دید مادرش این قصاب هست. از موسی کلیم الله عذرخواهی کرد. گفت مهمان عزیز است ولی من چون باید اول به مادر برسم. مادر را تر و خشک کرد و گفت مادرجان چه می خواهی؟ غذا، گرسنه ای؟ غذا دهان او گذاشت. همین فرمایشاتی که امام سجاد فرمود که من با نرمی صحبت بکنم، با نرمی، اخلاق خوب. آخه بعضی ها به پدر و مادر می رسند اما ضایع می کنند. مثل شیری که یک لگد می زند همه را می ریزند. مواظب باشد. سخت است. قبول دارم سخت است. ممکن است مریض هستند، پیر هستند، ناراحتی اعصاب دارند، فراموشی دارند. خیلی سخت است. حتی گاهی از نگهداری بچه سخت تر است. خیلی با محبت و ملایمت. وقتی که به مادر خوب رسید، او را سیر کرد، این مادر دست هایش را به طرف آسمان بلند کرد گفت ای خدا بچه ی من را همنشین موسی کلیم الله قرار بده و این دعا مستجاب شد. قربان شما بروم. با احترام به پدر و مادر آدم می تواند به این جاها برسد. یک عالم برجسته ای فرمود که مجتهد مسلم: گفت من حاضرم درس و بحث و زندگی ام را تعطیل بکنم پدرم اگر پیر است فلان جا افتاده نیاز دارد همه ریاست و شاگرد و تعلیم را کنار بگذارم بروم به او برسم چون می دانم در این گوهر ارزشمندی خوابیده است. پس اگر ما بدانیم که پشت آن یک گوهر ارزشمندی است، همه سختی های آن را هم به جان می خریم. ما داریم افرادی که... من یک آقای بزرگواری سراغ داریم ایشان خیلی توفیقات عجیب و غریبی دارد و اینها یک رمز مهمش این است که پدر ایشان ده پانزده سال پیر و زمین گیر شد، شب و روز به او خدمت کرد و همش هم برای او دعا کرد. و خدا توفیق بزرگی نصیب این کرد. ان شاءالله خدای متعال به ما توفیق بدهد که احترام پدر و مادر را زنده و مرده داشته باشیم. پدر و مادر فرمود بهشت و جهنم شما هستند. یعنی خدمت و محبت آنها بهشت را واجب می کند تا موسی کلیم الله می برد، اذیت و آزار آنها هم چه عرض بکنم. از آن طرف آدم را سرنگون می کند. مواظب باشید.
شریعتی: ان شاءالله خدا به همه پدر و مادرها سلامتی بدهد، آنهایی هم که نیستند ان شاءالله همنشین امیر المؤمنین باشند و با امیرالمؤمنین (ع) محشور باشند. یکی از آن صدقه های جاریه درختکاری است که شاید از این منظر، از منظر آموزه های دینی کمتر به آن پرداختیم. امروز حاج آقای فرحزاد راجع به درخت و درختکاری برای ما صحبت می کنند و ان شاءالله هر کدام ما بتوانیم امروز یک انگیزه ای پیدا کنیم که بتوانیم یک نهالی را بکاریم.
حجت الاسلام فرحزاد: حتماً. آقای رکنی همیشه یک فرمایشی را دارد که کارشناسان ها اگر عمل نکنند حرفشان اثر ندارد. گفتند یک موقعی آقای قرائتی یک مقدار غذا مانده بود، گفتند من سرمانخورده ام این غذا تمیز است. این را یا بدهید به یک پرنده ای یا کسی بخورد. پاک است. آقای رکنی فرمودند که این اگر راجع به اسراف صحبت کند اثر دارد. من برای اینکه اثر بکند، ریاکاری می کنم. من به یکی از دوستان زنگ زدم که بسیار بسیار از او تشکر می کنم. ایشان نهال می رود از کرج می خرد و به دوستانی می دهند که می روند به مناطق محروم. و در آنجا محیطی است که درخت های میوه بارور می شود. آب هم خیلی نمی خواهد. درخت های گردو، درخت بادام، انجیر و امثال اینها. گفتم متوسط قیمت نهاد چقدر است؟ گفت 30 تومان. گفتم پس ان شاءالله برو 10 تا به نیت ما بکار که حرف مان ان شاءالله اثر کند. گفتم از سنت هایی که فراموش شده یا کمرنگ شده موضوع درختکاری است. اکثر ما مؤمن یا غیرمؤمن تک بعدی هستیم، یعنی فقط بعد سیاسی را گرفتیم، بعد عبادی را گرفتیم، بعد اجتماعی را گرفتیم. امیرالمؤمنین همان جور که در محراب عبادت، عبادت می کند، در میدان جنگ می جنگد ده ها هزار درخت کاشته است. امیرالمؤمنین (س) سوار مرکب بودند یک گونی هم پر. یک نفر پرسید آقا سوار چه هستید؟ گفت سوار درخت خرما هستم. تمام هسته خرما، در روایت داریم همه آنها را کاشتند، همه هم درخت بارور شده است. چه در مدینه بودند. چه در کوفه بودند. ده ها هزار حضرت درخت نخل کاشتند. ما امیرالمؤمنین و امامان ما کشاورزی می کردند. درخت می کاشتند. چه ایرادی دارد علمای ما، مراجع ما، حوزه های علمیه ما، بزرگان دینی ما، نه فقط نمادین. من عالمی را سراغ دارم که منزل ایشان باغچه هست. درخت کاشته است، بیل می زند، هرس می کند. همه کار می کند. خیلی کار خوبی است. رفع خستگی از دنیا و آخرت دارد. فقط در ماه رجب و عبادت و روزه مقلد نباشیم. در همه چیز مقلد دین خدا باشیم. به درختکاری من از جهت می خواهم نگاه کنم. اولاً نگاه دینی و مذهبی: به عنوان وقف، به عنوان نذر، به عنوان صدقه جاریه، به عنوان باقیات و صالحات یکی از بالاترین عبادت ها است. ما الان چه قدر برای قرآن و اهل بیت وقف داریم. چه ایرادی دارد که ما خانه ای، مغازه ای، چیزی را برای درختکاری وقف کنیم. یعنی همان جور که حضرت امیر چشمه درست می کرد، درخت می کاشت و وقف می کرد بیاییم این سیره حضرت را هم پیاده کنیم. و در عمده روایاتی که می گوید بنی آدم از دنیا می روند، «انقطع اعملوا» پرونده او بسته می شود الا شش چیز. در اینها یکی از پایه هایی که در روایات می گوید باقیات و صالحات است درختکاری است و ما غفلت کردیم. این روایت هم خیلی تکان دهنده و جالب است. روایت در مستدرک الوسایل جلد 13 صفحه 459 پیامبر عظیم الشأن (ص) فرمود: «إِنْ قَامَتِ السَّاعَةُ وَ فِي يَدِ أَحَدِكُمُ الْفَسِيلَةُ فَإِنِ اسْتَطَاعَ أَنْ لَا تَقُومَ السَّاعَةُ حَتَّى يَغْرِسَهَا فَلْيَغْرِسْهَا» اگر قیامت دارد به پا می شود ولی در دست شما یک نهال کوچکی هست اگر چند ثانیه وقت دارید بکار. می گوید قیامت یعنی دیگر تمام می شود. صوراسرافیل بزنند همه موجودات می میرند. این حدیث خیلی مهم است. پیامبری که یک سر سوزن به دنیا وابسته نیست و علاقه ندارد ولی می گوید اگر یک نهال کوچکی در دست شما است اگر صوراسرافیل دمیده می شود اگر وقت می کنید آن را بکارید. امام صادق (ع) به مفضل می فرماید: «مَعَ مَا فِي النَّبَاتِ مِنَ التَّلَذُّذِ بِحُسْنِ مَنْظَرِهِ وَ نَضَارَتِهِ الَّتِي لَا يَعْدِلُهَا شَيْءٌ مِنْ مَنَاظِرِ الْعَالَمِ وَ مَلَاهِيه» ما هیچ وقت شاید از این بعد توجه نکردیم. امام صادق (ع) دارد بیان می کند. امام صادق از این بعد می گوید که شما وقتی به یک جنگلی، فضای سبزی می روید و با طراوت نگاه می کنید لذتی به شما دست می دهد که هیچ یک از لذت های دنیا جایگزین آن نیست. حضرت به مفضل می گوید تلذذی که «لَا يَعْدِلُهَا شَيْءٌ مِنْ مَنَاظِرِ الْعَالَمِ»، بعضی جاها آدم خشکسالی را می بینید اصلاً ماتم می گیرد. احساس غربت می کند. روحیه مردم را شاد کردن، از افسردگی درآمدن اینها هنر نیست؟ اینها عبادت نیست؟ خیلی عبادت است. بیاییم یک کاری کنیم که مراتع، جنگل ها، پارکها، اطراف شهرها ... امام صادق می فرماید قلب شما، حال می آید. چیزی که در عالم جایگزین آن نیست. پس بیایید مناظر طبیعی را با درختکاری زیبا کنیم. امیرالمؤمنین (ع) که عرض کردم ده ها هزار نخل خرما کاشتند. امام صادق (ع) فرمودند «سِتَّةٌ تَلْحَقُ الْمُؤْمِنَ بَعْدَ وَفَاتِه» آدمی که می میرد پرونده او بسته می شود اما شش چیز او باقی می ماند. «وَلَدٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُ» بچه خوبی دارد برای او استغفار می کند. «وَ مُصْحَفٌ يُخَلِّفُهُ» کتابی نوشته است یا علمی گذاشته است، شاگردی تربیت کرده است، «وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ» درختی کاشته است. بعضی از درخت ها هست هزار و خرده ای سال عمر می کند. بعضی درخت ها هست پنجاه سالگی تازه به بلوغ می رسد. باقیات و صالحات فوق العاده ای است. مسجد و محراب هم درست کنید بعد از چند وقت خراب می شود ولی بعضی درخت-هایی هست که ماندگاری آنها خیلی زیاد است. آقای ابن رضا عزیزان خوانساری خوب می شناسند. سلسله روحانیت آن جا هست. حوزه بزرگی در خوانسار بنا کرده است چند هکتار است. با آیت الله بهاءالدینی حوزه آقای ابن رضا رفتیم چه قدر درختکاری از محصول آنها هم خودشان و هم دیگران استفاده می کنند. هیئت هایی که شما سراغ دارید همین طور که الان برای مستضعفین خدمات خوبی می دهند همایش مهرورزی ایجاد می کنند کار خوبی است، بیاییم همایش درختکاری هم بگذاریم. بانی پیدا کنیم برای درختکاری. اشتباه بزرگ ما این است که می گوییم باید 15 اسفند باشد. چه کسی این حرف را زده است. یک ماه جلوتر، دو ماه جلوتر، از سه ماه جلوتر. حتی بعضی از درخت ها هست که در غیر از فصل زمستان هم بکاریم بازدهی دارد. زمان معین نکنیم. مشکل ما این است که نمادین روز 15 اسفند همه چیز در همین یک روز خلاصه می شود و تمام می شود. خب اشتباه است. هر خانه یک درخت، هر انسان یک درخت، هر خانواده یک درخت.
یک مشکل ما این است که در خارج آب آشامیدنی با آب حمام و دستشویی جدا است. اینها می گویند آب تصفیه شده است حیف است که به باغچه و درخت بدهیم. باید راهکاری پیدا کرد. مدارس ما، دانشگاه های ما، حوزه های علمیه ما مساحت دارند چه ایرادی دارد که چند تا درخت بکارند. آب از یک جایی تأمین کنند. یکی از چیزهای ماندگار فرمود «وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ» «وَ قَلِيبٌ يَحْفِرُهُ» چاه می کند، قناتی را روبراه می کند، چشمه ای را آباد می کند. «وَ صَدَقَةٌ يُجْرِيهَا، وَ سُنَّةٌ يُؤْخَذُ بِهَا» هر صدقه و سنت خوبی که برای خود باقی می گذارد بعد از او ثواب آن برای او می رود. مسجدی می سازد، حسینه می سازد یا کار خیری می کند که دوام دارد. باز فرمایش از امام صادق (ع): «ازْرَعُوا وَ اغْرِسُوا» هم زراعت کنید، هم نهال بکارید. الان یک معضل ما این است که بین جهاد کشاورزی و جنگلبانی درگیری شده است. یعنی می خواهند کشاورزی را توسعه بدهند باغ و منابع طبیعی را از بین می برند. این اشتباه است. بروند جای دیگر کشاورزی کنند. به نظر شما بدن ما اولین چیزی که از همه بیشتر نیاز دارد چیست؟ اکسیژن است. ما بدون غذا ممکن است ده روز، بیست روز زنده بمانیم. آب دو ـ سه روز به شما نرسد از بین می روید. اکسیژن چند دقیقه. حیاتی ترین نیاز همه موجودات اکسیژن است. چرا ما از این غافل هستیم که چیزی که اکسیژن تولید می کند و هوا را از آلودگی پاک می کند. یعنی فقط جنبه میوه نیست. جنبه طراوت و سبزه نیست. من یک موقع که برای غسال های عزیز صحبت می کردم می گفتند وقتی اعلام می کنند به خاطر آلودگی هوا تهران باید تعطیل بشود نمی خواهیم مردم را نگران کنیم ولی آمار مرده های ما دو برابر می شود. یعنی خطر آلودگی هوا از کرونا کمتر نیست. منتها پخش نمی کنند و دل مردم را خالی نمی کنند. مجبور هستند میلیاردها ضرر کنند که تعطیل کنند. تعطیلی ضرر دارد. چیزی که می تواند آلودگی هوا را حل کند درختکاری است. گیاه است. اینها خیلی می تواند مؤثر باشد. به این جدی عمل کنند لذا امام صادق فرمود زراعت کنید، درخت بکارید. «مَا عَمِلَ النَّاسُ عَمَلًا أَحَلَّ وَ لَا أَطْيَبَ مِنْه» مردم عملی بزرگتر و پاکیزه تر از درختکاری نخواهند داشت. یک همایش ملی می خواهد، یک بسیج عمومی می خواهد، عزم جدی می خواهد. این که مقام معظم رهبری یا بعضی از بزرگواران در فضای سبز یک درخت می کارند این خوب است و این باید برای ما الگو باشد. ولی باید دستور مجلس یا قانونی بشود هر جور که می توانند هر بسیجی یک درخت. من پادگانی رفتم سخنرانی چه قدر درخت های زیبایی کاشته بودند. خدا فرمانده آن جا خیر بدهد. من فولاد مبارکه سخنرانی رفتم چاوز نخست وزیر ونزوئلا آن جا آمده بود یک ماه بود ذکر خیر ایشان بود. از دم در با نگهبان احوال پرسی کرده بود تا همه مدیران و مسئولان. در آن جا یک درخت کاشته بود. ما به عنوان یک گناه نابخشودنی قطع کردن درختان، آب ندادن درختان، ضایع کردن منابع طبیعی است. ما حدیث داریم اگر یک نبات، یک گیاهی، یک علفی را بیخودی می کنیم. قطع کردن درختان، نابود کردن منابع طبیعی به عنوان یک گناه کبیره در چشم ما بیاید. ما حدیث داریم که هر گیاه و نباتی یک فرشته ای موکل او است و کسی که آن گیاه را به ناحق نابود می کند «لعنه ذلک الملک» آن فرشته او را لعنت می کند. گاهی شده است که به خاطر خوشگذرانی رفتند کباب بخورند و قلیان بکشند جنگل را آتش زدند. خیلی جنایت است. اینها را باید جریمه های سنگین شبیه آدم کشی در نظر گرفت. در این صد سال اخیر درصد بالایی از منابع طبیعی ما از بین رفته است. درصد بالایی از حیواناتی که باید باشند از بین رفتند و این یک فاجعه مهمی است. این را بیاییم از نظر قانونی و هم از نظر مجلس قانونگذارها، هم از نظر اجرائیات این را یک کاری کنیم که یک بسیج همگانی یعنی از حوزه ها شروع بشود، از علما شروع بشود. از دانشگاه ها، پادگان ها، نیروهای نظامی و انتظامی. بگوید پاداش می دهیم، تسهیلات می دهیم. وام می دهیم. این درختکاری را هر جوری می توانند رونق بدهند و به عنوان یک گناه نابخشودنی تلقی بشود. باز امام صادق (ع) فرمود «لَا تَقْطَعُوا الثِّمَارَ، فَيَبْعَثَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ الْعَذَابَ صَبّاً» درخت های میوه را قطع نکنید خدا عذاب برای شما نازل می کند شما را از بین می برد. درخت نافع و غیر نافع. در این باغ ملی ها، پارک ها می توانیم یک جاهایی حالت حفاظت شده باشد درخت های میوه بکاریم. اگر هم میوه نباشد صنایع چوبی ما. جایی اتاق و خانه هست که چوب لازم نداشته باشد. چه قدر این در طول سال زغال می شود. قلم و دفتر می شود.
شریعتی: هر چه از برکات درخت بگوییم کم گفتیم از هوا و اکسیژن آن گرفته است تا این برکات که شما الان نام بردید. مفاتیح الحیاه بسیار کتاب خوبی است. ان شاءالله خدا حضرت آیت الله جوادی آملی را حفظ کنند. مثل مفاتیح الجنان که کلیدهای بهشت است این هم کلیدهای زندگی است.
حجت الاسلام فرحزاد: این کتاب مفاتیح الحیاه درس زندگی است یعنی چگونه با پدر، با مادر، با همسر، با دوست، با دشمن، با همسایه، با منابع طبیعی رفتار کنیم. به این جامعیت بنده ندیدم. هم عربی آن هست، هم ترجمه آن هست. از کتاب هایی که جامع است و زیر نظر آیت الله جوادی آملی 14 نفر از بزرگان و فضلای قم زحمت کشیدند.
شریعتی: حسن ختام جلسه امروز ما و برنامه امروز ما تلاوت آیات نورانی کلام وحی خواهد بود. صفحه 96 قرآن کریم را عزیزان من تلاوت خواهند کرد.
صفحه 96 قرآن کریم