برنامه سمت خدا
حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
- ماه رجب
92-02-21
سوال – در مورد اعمال ماه رجب و اهميت آن توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – گاهي خداوند در زندگي براي ما، فرصت هاي ويژه براي بازگشت مي گذارد مثلا بعضي مغازه ها در زمان هايي جنس هايشان را تخفيف مي دهند. خداوند در بعضي از مناسبت ها به بهشت چوب حراج مي زند و بهشت را ارزان در اختيار انسان قرار مي دهد. اين زمينه سازي گاهي مکاني است مثلا زير قُبه ي امام حسين (ع)دعا مستجاب است يا ثواب نماز در مسجدالحرام چند برابر است. گاهي اين زمينه سازي زماني است مثلا ثواب عبادت در شب قدر بيشتر از هشتاد سال است يا روزه ي ماه رجب ثواب زيادي دارد.
خداوند سه ماه از سال ( به تعبيري سه تا سرازيري) را براي صلح و آشتي قرار داده است: رجب، شعبان و رمضان. در ماه رجب شب ليلةالرغائب، اولين شب جمعه ماه رجب،شب اول ماه، سيزده رجب بيست و هفت رجب و اعتکاف را داريم. در ماه شعبان شب نيمه شعبان و مناسبت هاي مختلف را داريم. در ماه رمضان تمام نفس هاي ما عبادت و خواندن يک آيه قرآن ثواب تلاوت تمام قرآن را دارد.
کتاب چهل حديث امام خميني کتاب خوبي است. در اين کتاب امام مي فرمايد: گاهي اوقات تور مي اندازند که ماهي بگيرند يا براي پرنده دانه مي پاشند تا در دام بيفتند، اين ايام، ايام دانه پاشي است مثلا نماز شب اول رجب فلان قدر ثواب دارد يا روزه ماه رجب. .. شما با اين کار به تور خدا مي افتيد و با خدا رفيق مي شويد. اين ثواب ها وسيله ي آشتي شما با خدا مي شود و انسان صيد خدا مي شود. حتي مشرکين قبل از اسلام هم انتظار ماه رجب را مي کشيدند زيرا اولين ماه حرام ماه رجب بود.( ماه هاي حرام ديگر ذي القعده، ذي الحجه و محرم است) آنها در اين ماه به آرامش مي رسيدند. ماه رجب به معناي ريزش رحمت است.
کتاب المراقبات في الاعمال السنه ( سلوک عارفان )نوشته ي ميرزا جواد آقاي ملکي است که ايشان در قبرستان شيخان قم دفن است. ايشان شخص عارف و عالمي بود. در اين کتاب به ما مي گويد که در هر ماه چطور از خودمان مراقبت کنيم. مراقبات ماه رجب و رمضان از همه پربارتر است.
در اين کتاب روايتي از پيامبر داريم: خداوند يک فرشته اي بنام داعي( دعوت کننده ) دارد که در آسمان هفتم است، وقتي ماه رجب مي شود در همه ي شب هاي ماه رجب از اول شب تا بامداد ندا مي دهد اي ذاکران، اي مطيعان، اي مستغفران مژده مژده، خدا مي فرمايد که من همنشين آنم که با من همنشين شود، من بخشنده ي آنم که از من بخشش بخواهد، ماه ماه من است، بنده هم بنده ي من است و رحمت هم رحمت من است. هر کسي مرا در اين ماه بخواند پاسخش را مي دهم و هر کسي خواسته اي از من بخواهد خواسته اش را برآورده مي سازم. کسي که در اين ماه با خدا ارتباط برقرار کند رشته ي ميان خدا و بنده برقرار مي شود. اين يک فراخوان است ولي ضوابط و شرايطي دارد.
ميرزا جوادملکي قبل از اينکه اين حديث را توضيح بدهد مي نويسد: آه، آه با اين همه ناسپاسي و بد بندگي، باز ما را دعوت کرده ؛کجايند سپاسگزارا؟ کجايند حق شناسان ؟کجايند تلاش گران؟
اعمال اين ماه در کتاب مفاتيح الجنان نوشته شده است. يکي از اعمال در شب اول ماه رجب است که احياء اين شب مستحب است و روزه ي اول ماه رجب هم مستحب است. در شب اول ماه دو رکعت نماز از پيامبر رسيده است که اگر کسي اين دو رکعت نماز را بخواند مثل روزي است که از مادر متولد شده است. رکعت اول نماز بعد از حمد يک بار سوره الم نشرح و سه بار قل هو الله خوانده مي شود و در رکعت دوم بعد از حمد، يکبار الم نشرح، يک بار قل هوالله، ناس و فلق خوانده مي شود.
سي شب اين ماه، دو رکعت نماز دارد: هر رکعت بعد از حمد، سه بار قل يا ايهاالکافرون
و يک بار قل هوالله خوانده مي شود، اين نماز در شب خوانده مي شود. اگر کسي اين 60 رکعت نماز را بخواند، ثواب 60 عمره را مي برد.
در تمام ماه رجب امام سجاد(ع) در سجده هاي نماز اين ذکر را مي گفتند: عَظم ذنبُ من عبدک فاليَحسُن العفو مِن عندک( خدايا گناه بنده بزرگ است ولي عفو تو نيکوتر است) در ماه رجب ذکر لاالله الا لله خيلي ثواب دارد. خواندن ده هزار مرتبه سوره قل هوالله وارد شده است. همچنين ذکرهاي استغفرالله ربي واتوب اليه و صلوات وارد شده است.
دعاي ماه رجب يا من ارجوه لکل خير. . است( اي خدايي که من درهمه ي خوبي ها به تو اميد دارم) اميد مهمترين سرمايه است. در روايت داريم که اميد بزرگترين داشته ي يک انسان است. فردي نزد امام صادق(ع) آمد و گفت که گروهي در منطقه ي ما هستند که اهل گناه هستند و مي گويند که اميد ما به خداست. امام فرمود: به خدا قسم دروغ مي گويند. هر کس دنبال چيزي است آنرا طلب مي کند. ما اميد صادق و اميد کاذب داريم. اميرالمومنين مي فرمايد: بپرهيز از اميد دروغين. در دعا داريم: خدايا پناه مي برم از اميدي که دروغين است. خواندن سوره کهف در شب هاي جمعه مستحب است. امام حسن (ع) هر شب اين سوره ي را مي خوانده و گريه مي کرده است. در آيه 110 سوره کهف داريم: هر کس اميد ملاقات به خدا را دارد عمل صالح انجام بدهد.
حکمت 150 اميرالمومنين در نهج البلاغه مي فرمايد: سي تا کار را انجام ندهيد. سيد رضي در ذيل اين حکمت مي نويسد که اگراز نهج البلاغه هيچي نمانده بود جز اين حکمت، براي موعظه کافي بود. حضرت امير مي فرمايد: از کساني نباشيد که به خد اميد دارند ولي عمل نمي کنند.
پس ماه رجب، ماه اميد است و به اميد تاکيد شده است: يا من ارجوه لکل خير... ولي ما بايد زمينه ي خير را فراهم کنيم. فردي نزد پيامبر آمد و گفت که من از مرگ مي ترسم. پيامبر فرمود: آيا ثروت داري ؟ او گفت: بله. پيامبر فرمود: ثروت خودت را به عالم ديگر بفرست و وقتي به آنجا بروي به ثروت خودت مي رسيد و ديگر از مرگ نمي ترسي. وقتي انسان مالش را وقف کند يا به فقرا کمک کند و. .. و بداند که مالش در آن دنياست، ديگر از مرگ ترسي ندارد زيرا مي داند که در آن دنيا دستش پر است. پس کسي اميد دارد که براي چيزي کار کرده باشد. ما اميد به خير مثل بهشت داريم ولي بايد در اين دنيا براي خير کاري بکنيم.
سوال – صفحه 324 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – در سوره آخر اين صفحه داريم: هر نفسي مرگ را مي چشد( ما منکر خدا داريم ولي منکر مرگ نداريم)،ما شما را با خير و شر آزمايش مي کنيم(در وجود خدا شر وجود ندارد اين تصور ماست که فلان چيز شر است. در سوره مدثر داريم که وليد دوازده اولاد سالم داشت ولي از امکانات استفاده نکرد و خدا او را نفرين کرد و عامر بن عبدالله در يک روز هفت اولادش مردند. اين ها امتحان الهي است. حضرت ايوب با فقر و حضرت سليمان با ثروت امتحان شدند.ما بايد بدانيم که اين ها آزمون است. مثلا در جايي زلزله يا سيل مي آيد نبايد بگوييم که حتما بخاطر گناهان است زيرا ممکن است که آزمون الهي باشد) وهمه پيش خدا برمي گرديم.
اموال بهلول را دزديده بودند. بهلول به قبرستان رفت و در آنجا نشست. به او گفتند که مال تو را دزديده اند و تو به قبرستان آمده اي ؟او گفت: اين دزد هر کجا باشد آخر به قبرستان مي آيد.
سوال – در مورد اسرار اعمال ماه رجب توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – چرا وقتي ما مي خواهيم گوسفندي را سر ببريم بايد بسم الله الرحمن الرحيم بگوييم؟ روايت داريم: هر کاري که بدون بسم الله شروع بشود ناقص است. در سوره آل عمران داريم: کساني که خدا را چه ايستاده، چه نشسته و چه خوابيده ذکر مي کنند. سوره انفال آيه 55 مي فرمايد: اي مومنان اگر به جبهه رفتيد ثابت قدم باشيد و خدا را زياد ذکر کنيد..
سوره نساء آيه 133 مي فرمايد: وقتي نمازتان تمام شد ذکر خدا کنيد. سوره نساء آيه 142 مي فرمايد: وقتي منافق نماز مي خواند با کسالت مي خواند و ياد خدا را کم مي کند. در آيه بعدي مي فرمايد: چرا شيطان به شما مي گويد گناه کنيد. آيه 91 سوره مائده مي فرمايد: شيطان مي گويد که گناه کنيد تا ذکر خدا از زندگي شما دور بشود.
پس خدا مي فرمايد که در همه جا ذکر کنيد، شيطان و منافق مي خواهند انسان را از ذکر باز دارند. چرا اين همه تاکيد مي کنند که ذکر خدا را بگوييد؟ زيرا ذکر در برابر غفلت و نسيان است. ذاکر کسي است که غافل نيست. پس وقتي ذاکر باشيد غافل نيستيد ؛ گناه نمي کنيد و به سقوط نمي افتيد. تاکيد ذکر در قرآن بخاطر اين است که يادمان کنيد تا يادتان کنيم و کسي که از ياد من اعراض مي کند يک زندگي سختي دارد.
خواندن ذکر قل هوالله و لااله الاالله براي خدا تاثيري ندارد و خواندن بسم الله در سر سفره تاثيري براي خدا ندارد ولي وقتي شما کاري را با بسم الله شروع مي کنيد يعني مي گوييد که من به قانون خدا احترام مي گذارم و سعي مي کنيد که غذايم تان حلال باشد. ذکر، حالت توجه براي انسان ايجاد مي کند. پس در مسير بندگي بايد ذاکر باشيم.
امام سجاد(ع) پانزده مناجات دارد بنام مناجات خمسه عشر، مرحومه مجلسي براي سير و سلوک تاکيد مي کردند که اين مناجات خوانده شود. بعضي از علماء در نماز شب در قنوت اين دعا را مي خواندند. امام در مناجات ذاکرين مي فرمايد: خدايا خودت ذکرت را به دل ما الهام کن در تنها و در حضور مردم، در شب و روز، در پنهان و آشکار، در سختي و خوشي و به ما انس بده ذکر قلبي (باور)را.
در دعاي جوشن داريم: اي خدايي که تو بهترين ذاکر هستي و بهترين ياد کننده هستي. اي کسي که يادت شيرين است، اي کسي که ذکر تو براي ذاکر افتخار است.
روز اول ماه رجب روز ميلاد امام باقر(ع) است. انشاءالله در اين ماه هاي ازدواج ها زياد بشود.
خداوندا در ظهور آقا امام زمان(عج) تعجيل بفرما و همه ي ما را از پيروان و منتظران واقعي ايشان قرار بده.