برنامه سمت خدا
حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
- حضرت فاطمه و اهل بيت
92-01-24
در سينه ام زدوري تو غير آب نيست ما را به غير سايه ات آقا پناه نيست، وقتي که هست جلوه ي خورشيدي شما اصلا مجال جلوه ي انوار ما نيست، اي سينه زمهرير غم مادرت بيا اين انتظار سينه ي ما که گناه نيست، امشب بيا و درد دلت را به من بگو گر چه دلم به سنگ صبوري چاه نيست، اي روضه ي خوان پهلوي مادر نگاه کن اشک دل است مي چکد اشک نگاه نيست، آقا ببخش روز دگر حر ف مي زنم امروز حال مادرتان روبه راه نيست.
سوال- حضرت فاطمه ي زهرا (س) را از نگاه قرآن کريم تعريف کنيد.
پاسخ – مدح و ثناي حضرت زهرا از زبان ما مشکل است. در قرآن در آيه تطهير و مباهله از حضرت زهرا تعريف کرده است و پيامبر نيز از حضرت زهرا تعريف کرده است. اين تعابير بي نظير است. حتي اهل سنت هم کتابي در فضايل حضرت زهرا نوشته اند. حاکم نيشابوري که ازعلماي اهل سنت است کتابي در مدح حضرت زهرا دارد و رواياتي در اين مورد آورده است. تمام سيره نويسان اهل سنت يعني تمام کساني که زندگي اصحاب پيامبر را نوشته اند، وقتي به کلمه ي فاطمه رسيده اند بخشي از روايات ( متواتر) را آورده اند. پيامبر فرمود: فاطمه پاره تن من است، درجاي ديگر فرمود: فاطمه گوشت تن من است. گاهي مي فرمود: فاطمه موي بدن من است. گاهي مي فرمود: فاطمه روح من است يا نور چشم من است.
روزي سلمان نزد پيامبر آمد و گفت که وضعيت مالي حضرت زهرا و وضعيت معيشتي او خوب نيست من از ديدن اين سختي ها، ناراحت شده ام. رسول خدا فرمود: دخترم فاطمه تمام وجودش ايمان و يقين است.
اميرالمومنين در نامه 28 نهج البلاغه به معاويه (در مورد افتخارات اسلام) مي نويسد: يکي از افتخارات ما رسول خدا، حمزه سيد الشهد است. .. زهرا از ماست. در نقل ديگر حضرت مي فرمايد: من مي بالم به فاطمه و پدرش. دنياي حضرت زهرا خيلي عجيب است. اين تعابير مختص منابع شيعه نيست و در منابع سُني هم اين تعابير نقل شده است. رفتارهاي عملي پيامبر که جلوي فاطمه مي ايستاد، به سوي او مي شتافت و دست او را مي بوسيد نيز مهم است و مي فرمود که تو مادرم هستي.
آيه 61 سوره آل عمران (آيه مباهله)درمورد حضرت زهرا است. وقتي پيامبر خواست با يهوديان نجران مباهله ( نفرين کردن يکديگر يعني همديگر را نفرين کنند تا هرکدام که حق نبودند از بين بروند )کند، سران آنها ديدند که پيامبر با امام حسن و امام حسين و حضرت زهرا مي آيد. در اين آيه به پيامبر مي فرمايد که بگو ما پسران مان را با خودمان مي آوريم و شما هم پسران تان را بياوريد. ما زنهاي مان را مي آوريم. يکي از علماي اهل سنت از پيامبر نقل مي کند: اگر محبوب تر از اين چهار نفر( علي، فاطمه، حسن و حسين) روي زمين سراغ داشت به من مي فرمود که آنها را بياور.ولي خدا به من دستور داد که آنها را بياورم زيرا آنها خلق افضل هستند.
گاهي آيات قرآن در مناسبتي نازل شده است يعني مناسبت آن همان شأن نزول آيه مي شود. ممکن است که پيامبر اين آيه را در جاهاي ديگر استفاده کند يا جبرئيل همان آيه را در مناسبت ديگري بر پيامبر نازل کند يعني يک آيه دو بارنازل بشود که اين انطباق است. مثلا ضرب المثلي اتفاق مي افتد مثل تخم مرغ دزد شتر دزد مي شود. ما اين ضرب المثل را در مورد فردي که از بانک دزدي مي کند هم بکار مي بريم. قرآن از اين دسته آيات زياد دارد و کساني که با قرآن آشنا نيستند گاهي دچار اشتباه مي شوند. آيه 9 سوره حشر در مورد ايثار است و مي فرمايد: بعضي ها ديگران را بر خودشان ترجيح مي دهند با اينکه خودشان هم نياز دارند.
ايثار بالاترين ويژگي اخلاقي است يعني انسان خودش گرسنه مي خوابد ولي غذايش را به فرد ديگري مي دهد. اگر انسان نصف غذا را خودش بخورد و نصف ديگر را به فرد ديگري بدهد اين انفاق است. ايثار صفت با اررزشي است. وقتي مردم مکه به مدينه آمدند، مردم مدينه مال هاي شان را ايثار کردند يعني خانه شان را به مهاجرين دادند و خودشان در کوچه ماندند. اين داستان شأن نزول اين آيه است.
فقيري به مسجد آمد و گفت: يا رسول الله من گرسنه هستم و جاي استراحت ندارم. پيامبر به اصحاب فرمود که چه کسي به اين فرد پناه مي دهد؟ هيچ کس حاضر نشد که اين کار را بکند. حضرت علي(ع) قبول کرد و او را به خانه برد. حضرت علي (ع)از فاطمه پرسيد که چه مقدار غذا داريم و فاطمه فرمود که به اندازه ي يک نفر غذا داريم. حضرت فرمود که من امشب ميهمان آورده ام. اهل خانه گرسنه خوابيدند و ميهمان هم غذا را خورد و متوجه چيزي نشد. فردا اين آيه دوباره نازل شد.
ايثار سه نوع است: مالي، آبرويي( گاهي انسان آبروي کسي را مي خرد و آبروي خودش را از دست مي دهد. حضرت زهرا ايثار آبروي هم داشتند. ايشان با حضرت علي (ع) ازدواج کردند و خيلي از مردم به ايشان اعتراض کردند که چرا با علي ازدواج کرده است. حضرت در مقابل آنها ايستادند) و ايثار جان مثل حضرت ابوالفضل که جانش را در کربلا داد. حضرت زهرا ايثار جان هم داشتند. زيرا خودشان را سپر کرد و سختي کشيد تا مسئله ي ولايت و امامت مطرح بشود.
پيرمردي که گرسنه و فقير بود به مسجد آمد. پيامبر فرمود که چه کسي اين پيرمرد را سير مي کند؟ خبر به فاطمه رسيد. حضرت فاطمه گردنبندشان را براي پيامبر فرستادند تا پيامبر آنرا بفروشد و به فقير بدهد. از فروش گردنبند براي پيرمرد غذا و محل خواب و اسب تهيه شد.
عمار ياسر اين گردنبند را دوباره خريد و به حضرت فاطمه هديه کرد. پيامبر غلامي را که گردنبند را آورد و دوباره برگرداند، آزاد کرد. پيامبر فرمود: چه گردنبند با برکتي.
حضرت عيسي مي فرمود: مم مبارک هستم. مبارک يعني چيزي که کم است ولي آثار زيادي دارد مثلا شب قدر هشت ساعت بيشتر نيست ولي بالاتر از هزار شب است و اين شب مبارک است. مکه سرزمين کوچکي است ولي با برکت است و خواندن دو رکعت نماز، ثواب هزار رکعت نمار را دارد. قرآن کتاب است ولي با برکت است. گاهي شخصيت ها با برکت هستند. حضرت زهرا با برکت است زيرا يازده امام مي فرمايند که مادر ما زهرا است. سادات از نسل حضرت زهرا هستند.ما بايد از ايثارهاي حضرت زهرا درس بگيريم و ايشان را الگوي خودمان قرار بدهيم.
حضرت امام حسن(ع) و امام حسين(ع) بيمار شدند. حضرت فاطمه و اميرالمومنين نذر کردند که براي شفاعت فرزندانشان، سه روز روزه بگيرند.(روزي امام حسين(ع) در کودکي گم شد. پيامبر و حضرت علي(ع) در مدينه نبودند. روايت داريم که حضرت زهرا 70 بار به در منزل آمد و برگشت و به امام حسن (ع) فرمود که به دنبال برادرت برو، من ناراحت هستم.
در بحارالانوار داريم: بلال مي گويد که به خانه حضرت زهرا رفتم و ديدم که حضرت گندم آرد مي کند و بچه هم در بغل دارد. سلام کردم و گفتم که اجازه بدهيد که من بچه را نگه دارم؟ حضرت فرمود: اگر مي خواهي کمک کني، گندم را آرد کن و من بچه را نگه مي دارم. زيرا مادر به بچه مهربانتر است. اين داستان، شفقت حضرت زهرا را نسبت به فررزندان شان مي رساند. يکي از اسامي حضرت زهرا هانيه است يعني مهربان و شفيق. يکي از اسامي خدا هم شفيق است. در حالات امام زمان(عج) داريم که امام مثل پدر مهربان است. پس شما مي توانيد براي شفاي فرزندان تان نذر کنيد و اين نذر حتما نبايد مالي باشد ). حضرت نذر خودشان را ادا کردند و سه روز روزه گرفتند. سه شب پياپي سر افطار فقير، يتيم و اسير آمد و آنها افطاري را به آنها دادند و خودشان گرسنه ماندند و با آب افطار کردند. در اينجا سوره هل اتي (دهر يا انسان) نازل شد که مي فرمايد: آنها براي خدا اين کار را کردند. ما تشکري از يتيم نمي خواهيم و کار ما فقط براي خداست. خداوند هجده آيه در مورد حضرت زهرا و خانواده اش نازل کرد زيرا اين کار با اخلاص و براي رضايت خدا بود.
سوال – صفحه 296 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – حضرت فاطمه مي فرمايد: از دنياي شما سه چيز پيش من محبوب است: تلاوت قرآن، نگاه به چهره پيامبر و انفاق در راه خدا.
در اين صفحه داريم که در هر کاري بگوييد: انشاءالله. البته اين انشاءالله گفتن نبايد لفظي باشد و بايد آنرا باور داشته باشيم. البته گفتن لفظي انشاءالله هم تاثير داردو باعث تقويت باور مي شود.
کتاب هايي نوشته شده است که در مورد آيات قرآني است که در مورد حضرت زهرا نازل شده است. آيه 33 سوره احزاب( آيه تطهير)هم در مورد حضرت زهرا نازل شده است. روايت داريم که شش ماه ( يا نُه ماه)پس از نازل شدن اين آيه، پيامبر به در منزل حضرت زهرا مي آمدند و مي فرمودند: السلام عليک يا اهل البيت. تا مردم کسان ديگري را اهل البيت تلقي نکنند. در نزد فريقين از منابع اهل سنت و شيعه در مورد آيه تطهير روايت آورده شده است. خدا در آيه تطهير مي فرمايد: خدا اراده (تکويني يعني اتفاق مي افتد)کرده است از شما خاندان پليدي و زشتي را ببرد. و شما را پاکيزه قرار داده است. اين آيه مي رساند که اهل بيت معصوم هستند.
گاهي طهارت از نجاست است مثلا لباسي آلوده است و با شستن پاک مي شود، اين طهارت احکامي است. طهارت ديگر طهارت از شرک است يعني فردي مشرک است بعد مومن مي شود و پاک مي شود که اين طهارت اعتقادي است. طهارت ديگر طهارت قلبي است. در روايت داريم که استغفار طهارت است يعني با استغفرالله گفتن قلب شما شسته مي شود. طهارت ديگر پاکيزگي از گناه است. يعني کسي که در زندگي اش گناه نيست البته به خلاقيت خودش و خداوند در آنها عصمت قرار داده است و فرد زمينه اش را هم دارد. طهارتي که در اين آيه آمده است همان عصمت است. يعني در اهل بيت هيچ گناهي راه ندارد. بعضي مي گويند که اين آيه در مورد زنان پيامبر است ولي اين درست نيست. زنان پيامبر اهل بيوت هستند نه اهل البيت. در قرآن داريم که اي زنان پيامبر، در خانه بمانيد، زينت هاي خودتان را آشکار نکنيد، نماز را برپا کنيد،زکات بدهيد و خدا و پيامبر را اطاعت کنيد و در آخر آيه خداوند در مورد اهل البيت مي فرمايد که آنها پاکيزه هستند. شان نزول اين آيه در باره ي حضرت زهرا و خاندانش است.
در سوره شوري، آيه مودت هم خدا مي فرمايد: پيامبر بگو که من اجري براي رسالت خودم نمي خواهم مگر دوستي براي اهل بيت.
حضرت زهرا با اين عظمت وقتي احساس وظيفه کرد که بايد از حق دفاع کند و نبايد سکوت کند وارد جامعه شد، شب به در خانه ي مهاجر و انصار رفت و در مسجد خطبه خواند و از امام علي(ع) دفاع کرد. پس پيروان حضرت زهرا نبايد در جامعه نسبت به مسائل بي تفاوت باشند. بايد حق را بشناسيد و از آن دفاع کنيد، باطل را بشناسيد و با آن بجنگيد. جدا کردن از صحنه هاي اجتماعي جزو سيره ي حضرت زهرا نيست. الان زمان انتخابات است. بي تفاوتي نسبت به سرنوشت جامعه ناپسند است و همه ي مردم مسئول هستند. در قرآن داريم که انسان در مورد اعضاي بدنش مسئوليت دارد. ما از حضرت فاطمه، هم درس فردي مثل ايثار و انفاق و هم درس اجتماعي مثل شرکت کردن در جامعه مي گيريم.
در سوره تحريم داريم که آسيه الگوي همه ي مومنان است. پيامبر فرمود: زهرا پاره ي تن من است و پيامبر الگوي همه ي مومنان است پس حضرت زهرا هم الگوي همه ي زنان و مردان است. بعضي از ائمه فرموده اند که زهرا الگوي ما ائمه است.
سوال – چطور مي توان به اهل بيت مودت و محبت داشت؟
پاسخ – يک نوعي از مودت اين است که انسان مي تواند اهل بيت را قلبا دوست داشته باشد. يک نوع، مودت رفتاري است مثل شرکت در مراسم حضرت زهرا و خرج کردن و روضه هاي خانگي. نامگذاري فرزندان بنام حضرت زهرا و القاب ايشان مثل هانيه،ريحانه،بتول و. .. نوع ديگر مودت اين است که ما به سيره ي حضرت زهرا عمل کنيم زيرا انسان وقتي کسي را دوست دارد سعي مي کند که خودش را به رنگ او در بياورد. بعضي ها لباس تيمي را که دوست دارند مي پوشند و در سکوي همان تيم مي نشينند. ما هم نبايد در سکوي دشمنان حضرت فاطمه بنشينيم. اين اظهار محبت به حضرت زهرا است.
پيامبر به حضرت زهرا فرمود که تو افتخاراتي داري زيرا بهترين انبياء، پدر تو و بهترين اوصياء همسر تو و سيد شباب اهل جنت فرزندان تو هستند و مهدي از فرزندان توست. انشاء الله خداوند همه ي ما را پيرو صديقه اهل بيت قرار بدهد. و مارار از ياران مهدي قرار بدهد.