برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
-خطاب هاي قرآني
91-11-21
من بي تو دمي قرار نتوانم کرد احسان تو را شمار نتوانم کرد، گر بر تن من زبان شود هر مويي يک شُکر تو از هزار نتوانم کرد.
سوال – در مورد خطاب هاي قرآني (آيه 27 سوره انفال) توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – آيه 27 سوره انفال مي فرمايد: اي کساني که ايمان آورده ايد به خدا، رسول و امانات خيانت نکنيد.
در اين آيه سه خيانت يعني خيانت به خدا، رسول و امانت مذمت شده است. گناه خيانت، گناه بسيار زشتي است. و در قرآن و روايات مذمت شده است. پيامبر فرمود: چهار چيز است که اگر وارد خانه اي بشود بنياد معنوي آن خانه از هم مي پاشد :خيانت، دزدي، شراب خواري و گناهان جنسي. يعني خانه اي که اين چهار عمل در آن باشد فرو مي ريزد.
جاي سه چيز در جهنم است: مکر، خدعه و خيانت. يعني اگر کسي اين کارها را انجام بدهد جايش در جهنم است. ما سه قسم خيانت داريم :خيانت به خدا. يکي از خيانت هاي به خدا خيانت در باورهاي عبادتي ماست. مثلا اگر کسي در نماز ريا بکند، اين خيانت است. زيرا اينکار براي خداست ولي فرد آنرا براي انگيزه ي غيرخدايي انجام مي دهد. لذا خدا اين کار را قبول نمي کند. در حديث داريم که در قيامت فردي را مي آورد که کارهاي خوب زيادي کرده است ولي در کارهايش انگيزه ي الهي نداشته است. اگر من بخاطر ديگران انفاق کنم نه بخاطر خدا، اين خيانت به خدا محسوب مي شود. پس اگر کاري که براي خداست به انگيزه ي غيرخدا انجام بگيرد خيانت است. اگر شما لباس بپوشيد براي اينکه مردم خوششان بيايد اشکالي ندارد زيرا شرط لباس پوشيدن، خدا نيست. درعبادت، روزه و حج شرط براي خدا بودن است.
يکي از مصاديق خيانت به خدا اين است که انسان در گفتارش به خدا دروغ بگويد. مثلا نذر کند که اگر فرزندش خوب شد انفاق کند ولي اين کار را نکند يا از اول قصد اين کار را نداشته باشد. شما حرفي را مي زنيد که خلاف آن عمل مي کنيد که اين خيانت است.
پيامبر با چهار گروه از يهوديان جنگ داشتند. بني قريضه به پيامبر خيانت کردند و با مشرکين همدست شدند. ابولبابه راز پيامبر را با اشاره افشا کرد و به پيامبر خيانت کرد.البته او بعدا توبه کرد.درمسجدالنبي ستوني بنام ابولبابه يا توبه است که او خودش را به آنجا بست. خيانت به پيامبر گناه بزرگي است. پيامبر خالدبن وليد را براي گرفتن زکات فرستاد و او را به شهادت رساندند، اين خيانت به پيامبر است. در سوره حجرات داريم که از خدا و پيامبر جلو نيفتيد. اگر کسي به توصيه ي پيامبر عمل نکرد اشکالي ندارد. مثلا سنت پيامبر سلام به بچه ها و لبخند است ولي اگرکسي اين کارها را نکند اشکالي ندارد. پيامبر فرمود :جانشين من علي است. اگر کسي اين امر رسول را نپذيرفت، اين يک نوع خيانت است.
در زمان ما اگر کسي به قرآن عمل نکند و حرف پيامبر راگوش نکند، اين کار يک نوع خيانت است. اگر کسي در لواي پيامبر کار غيراسلامي انجام بدهد اين خيانت است. يکي از مصاديق خيانت به پيامبر جعل حديث است.
خيانت در امانت مفهوم عام دارد يعني يکي از اقسام خيانت، خيانت در امانت است که در اين آيه آمده است. امانت چيست ؟ گاهي امانت، فرد است. اگر شما عالم ديني و شهدا را فراموش کنيد و پا روي حق آنها بگذاريد، اين خيانت است. خيانت ديگر خيانت به اشياء است. مثلا فردي پيش شما چيزي را مي گذارد. امام سجاد(ع) فرمود: اگر قاتل پدرم شمشيرش( شمشيري که با آن پدرم را کشت) را نزد من به امانت بگذارد، به آن خيانت نمي کنم. وقتي پيامبر مکه را فتح کردند، در خانه ي خدا بسته بود. کليد دست فرد مشرکي بود. پيامبر کليد را بعنوان امانت گرفت که بت ها را بشکند. بعد عباس، عموي پيامبر به پيامبر گفت که آيا مي شود من کليد دار کعبه بشوم؟ آيه نازل شد که اي پيامبر، خدا به شما فرمان مي دهد که امانت را برگرداني حتي اگر فرد مشرک باشد.
در روايتي پيامبر فرمود: اگر مي خواهيد به کسي نمره بدهيد به طولاني بودن نمازش نگاه نکنيد بلکه به اداي امانت و راستگويي او نگاه کنيد. کميل داشت به صداي قاري که زيبا قرآن مي خواند گوش مي داد و مي گفت که او خيلي زيبا مي خواند. همين قاري قرآن در جنگ با اميرالمومنين کشته شد و حضرت او را به کميل نشان داد و گفت اين همان قاري قرآن بود. او با امام زمانش جنگيد و خيانت کرد.
يکي از بدترين خيانت ها، خيانت به بيت المال است. حضرت علي(ع) فرمود: بدترين خيانت، خيانت به امت است. اگر به وقت يا مال مردم خيانت بشود، اين بدترين خيانت هاست.
روايت داريم :افشاي سِر ديگران، خيانت است. خيلي موارد گفتگويي در مجالس اتفاق مي افتد که آنرا در سايت ها و اينترنت مي گذارند که اين خيانت است. گاهي حرفها در مجالس امانت هستند و نبايد از مجلس بيرون بروند. مثلا شما در مورد آقايي که براي تحقيق آمده اند اطلاعاتي مي دهيد که اين ها امانت است و نبايد از مجلس خارج بشود.
گاهي خيانت اقتصادي است. رسول اکرم از جايي رد مي شدند که ديدند فردي گندم مي فروشد ولي زير گندم با روي گندم فرق دارد. حضرت فرمود: تو خيانت و نيرنگ کرده اي و اين کار حرام است. مثلا فروشنده به مشتري يک دست ليوان نشان مي دهد ولي همان نوع ليوان را نمي دهد و جنس نامرغوب مي دهد يا اگر شما پول جنس مرغوب را از مشتري بگيريد و جنس نامرغوب تحويل بدهيد، اينکار خيانت است. ما در قرآن پنج آيه در مورد کم فروشي داريم، واي بر کم فروشان. مومني داشت جان مي داد ولي داشت عذاب مي کشيد. ايشان کاسب بود. از شاگردش پرسيدند که اشکال ايشان چه بود؟ شاگرد گفت که او دو تا پيمانه داشت. با پيمانه اي که بيشتر بود گندم مي خريد و با پيمانه اي که کمتر بود گندم مي فروخت يعني سنگ يک کيلويي خريد و فروش او با هم فرق داشت.
مرحوم خوانساري مي فرمود که فردي مومني در نجف به سختي و فلاکت افتاد، سخت هم جان داد. گفتند که در نجف بيماري وبا آمد و پزشکان آبليمو را تجويز کردند، آبليمو گران شد و اين آقا آبليموي قلابي درست مي کرد و مي فروخت. اين خيانت اقتصادي است که بازاري ها و توليد کننده ها بايد خيلي دقت کنند. حتي داريم که پارچه اي که در آفتاب بهتر نشان داده مي شود را نبايد در آفتاب نشان داد و بايد آنرا در سايه نشان داد. اميرالمومنين در بازار اشک مي ريخت و مي فرمود: مي فروشيد و مي خريد ولي قيامت را فراموش کرده ايد. در بازار به فروشنده اي ماهي و خرما و.. . ياد مي داد که چطور فروشندگي کنند و به آنها تذکر مي داد.
خيانت ديگر خيانت خانوادگي است. زن و شوهر بايد براي همديگر باشند. دين مي فرمايد که زن و مرد لباس همديگر هستند و بايد همديگر را بپوشانند. اگر ما مواظب لباس مان نباشيم و کثيف بشود، ديگر نمي تواند از ما حفاظت کند. مرد پادشاه وجود و زن ملکه است، اين دو بايد با هم و در کنار هم زندگي را اداره کنند. اگر زن يا مردي به همسرش خيانت کرد، بداند که روزي او هم مورد خيانت قرار مي گيرد. البته دفع فساد به فساد نيست. پيامبر فرمود :تو به کسي که به تو خيانت کرده است، خيانت نکن و خائني را اضافه نکن.
سوال – صفحه 233 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – قرآن تقسيم بندي هايي دارد. در اين صفحه داريم که مردم دو دسته هستند : خوشبخت و بدبخت (منظور خوشبختي مادي نيست ).کساني که خوشبخت هستند جاي شان در بهشت است.
سوال – براي پرهيز از خيانت چکار بايد کرد؟
پاسخ – روايت داريم: راس کفر خيانت است و راس نفاق خيانت است. يعني مهمترين کار منافقين خيانت است. نقطه ي مقابل خيانت امانت است.
کسي که به اهداف امام و خون شهداي بي اعتنايي کند خائن است. مردم انقلاب کردند و شهيد بهشتي ها قانون نوشتند بنام قانون اساسي که استوانه ي انقلاب است و بر اساس آن کشور را ساختند. اين دستاورد با ارزش صدها شهيد و جانباز دارد. مسئولين نبايد به ارزش هاي مردم خيانت کنند. درتعيين افراد بايد دقت شود. اگر کسي در جايگاهي باشد که بداند کسي بهتر از او هم هست، اگر آن جايگاه را رها نکند، اين خيانت است.
شيخ عباس قمي بالاي منبر بود و ديد که ملا تربتي پاي منبر نشسته است. ايشان خودش پايين آمد و گفت که شما از من بهتر صحبت مي کنيد. مرحوم شيخ انصاري که از علماي بزرگ نجف بود به مردم گفت که سعيد علما از من قويتر است، به دنبال او برويد. سعيد علما گفت که من چند سالي است که از نجف دور بوده ام و شيخ از من اولي تر است ولي باز شيخ قبول نکرد و چندين نامه رد و بدل شد.
بعضي ها براي شوراي شهر و مجلس کانديدا مي شوند. در اول انقلاب وقتي از کانديداها سوال مي کردند که شما به چه کسي راي مي دهيد آنها به رقباي شان راي مي دادند. در انتخاب رياست جمهوري اگر مي بينيد که فردي از شما بالاتر است کنار برويد تا او رئيس جمهور بشود. لجباري درکارهاي سياسي بد است. اگر مجموعه ي نظام صلاح مي بينند که فلاني به درد فلان کار نمي خورد فرد بايد قبول کند و اين امانت داري است. اگر من ببينم که فردي از من بهتر است ولي باز مي خواهم در همان جايگاه بمانم، اين کار من خيانت است.
سوال – راه کارهايي در مورد خيانت بفرماييد.
پاسخ – گاهي ما مسير غلطي مي رويم و به نتيجه ي منفي مي رسيم، بعد به دنبال راه کار مي رويم. مثلا به شما مي گويند که قند بدن شما سر مرز است ولي شما گوش نمي کنيد و به خوردن قند ادامه مي دهيد تا اينکه رگ هاي قلب تان بسته مي شود. بعد به بيمارستان مي روييد و مي گوييد که ذکري بگوييد که بيمار شفا پيدا کند. ذکر اين آقا قند نخوردن نبوده است. اسلام گفته است که دخترخانم نبايد رابطه نامشروع داشته، ولي دختر اين کار را مي کند و آبرويش در شهر مي رود بعد مي گويند که ما چه نمازي بخوانيم. مثلا خانم شوهرداري که به شوهرش خيانت کرده است، آبرويش رفته است، طلاق هم گرفته و زندگي از هم پاشيده شده است بعد مي گويد که چه سوره اي بخوانم که زندگي ام درست شود. راه کار عفت ورزيدن است. ما نبايد بگذاريم که در زندگي مان خيانت پيش بيايد.
کسي که اختلاس کرده است و حالا زندگي اش بهم ريخته است نياز به ذکر ندارد زيرا اينجا جاي ذکر نيست. زيرا ذکر يعني ياد. شما بايد اين ذکر را از قبل داشتيد که به اين راه نمي افتاديد. مثلا خواستگاراني آمده است و دختر همه ي خواستگاران را رد کرده است و حالا که خانم چهل سالش شده است دنبال راه کار مي گردد. گاهي سوءتدبيرهاي خودمان باعث بوجود آمدن مشکلات مي شود. توصيه ي ما اين است که عفت بوزيم و هر چيزي را در مسير خودش انجام بدهيم يعني عدالت. اگر ما مرز را رعايت کنيم خيانت پيش نمي آيد. خيانت يعني عبور از مرز و تجاوزو در سوره توبه داريم : پيامبر کساني که حدود خدا را حفظ مي کنند.
آقايي در زندان بود و قرار بود که چشمش را از حدقه در بياورند زيرا روي صورت آقايي اسيد پاشيده بود( ايشان نتوانسته بود که طلبش را بگيرد وعصباني شده بود) که چشم ها و بيني آقا از بين رفته بود و دادگاه هم به قصاص حکم کرده بود. اين آقا خيلي ناراحت بود و مي گفت که چکارکنم ؟ اين آقا زماني که مي خواست اسيد بپاشد بايد فکر مي کرد و جلوي خشم خودش را مي گرفت. آقايي با چوب به سر خانمش زده بود و خانم به کما رفته بود و حالا مي پرسيد من چه سوره اي را بخوانم يا چکار کنم ؟ ما خودمان مشکلاتي را مي آفرينيم و بعد به دنبال راهکار هستيم.
انشا الله خداوند ما را جزو خيانت کاران قرار ندهد و انشاءالله همه ي جوانان زندگي گرمي داشته باشند و مشکلات شان مرتقع شود.