برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
-خطاب هاي قرآني
91-10-09
مرا از اين همه اندوه تيره راحت کن کجاست سمت سپيده مرا هدايت کن،نگاه کن چه شب و روز تنبلي دارم سکوت پشت دلم را شکست صحبت کن،هزار
جمعه ي بي روح بي تو جان کندند بس است بي تو نشستن بس است حرکت کن، تو از
سلاله ي نوري تو نبض باراني نگاه ملتمسه خاک را اجابت کن، مرا به عشق
بکوچان به مست حض ظهور مرا به جشن بزرگ ظهور دعوت کن،بيا گرم کن اين روزهاي
برفي را بهارگمشده را به اين خلق قسمت کن.
سوال – در مورد خطاب هاي قرآني ( آيه 87 و 90 سوره مائده) توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – قرآن مي فرمايد: اي کساني که ايمان آورده ايد چيزهايي که خدا بر شما حلال کرده است برخودتان حرام نکنيد. البته زياده روي هم نکنيد.چيزي بخوريد که حلال و پاکيزه باشد و اگر مطمئن شديد که آن چيز حلال است بخوريد. اين قسم ها به درد نمي خورد و لغو است. خدا شما را بخاطر اين قسم ها مواخده نمي کند.
اين آيه نشان مي دهد که نبايد در دين اعمال سليقه کنيم. و نبايد براي خودمان سختي ايجاد کنيم. افرادي هستند که خودشان را از نعمت هاي خدا محروم مي کنند مثلا خداوند کوه، جنگل و دريا آفريده است، اگر بگوييم که خانوادگي به دريا يا جنگل برويم، مي گويند که نه فقط بايد به زيارت و روضه رفت. نعمت هاي خدا براي کفارآفريده نشده است. شأن نزول اين آيه اين است که پيامبر از سختي وعذاب قيامت صحبت مي کردند، عده اي بعد از شنيدن سخنان پيامبر تصميم گرفتند که براي خودشان محدوديت هايي ايجاد کنند: زن نگيرند، شب تا صبح عبادت کنند و... (اگر معلم مي گويد که امتحان سخت است منظور اين است که خوب درس بخوانيد نه اينکه درس هاي ديگر را تعطيل کنيد.) پيامبر شنيد که آنها حلال را برخودشان حرام کرده اند. مثلا بعضي ها مي گويند که در ماه محرم و صفر نبايد به خواستگاري رفت يا عقد کرد. اين فکر اشتباه است. گاهي خانم مي خواهد تمام مستحبات و زيارات را انجام بدهد و اين باعث مي شود که از کارهايي که بايد بر همسرش انجام دهد باز بماند و حق شوهرش را به جا نياورد. گاهي اوقات اِعمال سليقه در تقدسA خوب نيست. اگر کسي امکاناتش را دارد مي تواند برنج و گوشت خوب بخورد و براي نذزي هم گوشت خوب بدهد. چيزهاي خوب براي مومن آفريده شده است. روزي امام حسين(ع) لباس شيکي بپوشيده بود، يکي از اصحاب گفت آقا شما اين لباس را پوشيده ايد ؟ امام فرمود :خدا فرموده است که زينت هاي حلال را به خودتان حرام نکنيد. در قرآن بعد از بخوريد کلمات متفاوتي آمده است :بخوريد و شکر کنيد،بخوريد و تجاوز نکنيد، بخوريد و اطاعت کنيد، بخوريد و بندگي کنيد، بخوريد و اسراف نکنيد، بخوريد و تقوا داشته باشيد و بخوريد و مردم را آزارندهيد. پس خوردن و خوابيدن در اسلام اشکالي ندارد ولي همين خوردن و خوابيدن مي تواند مقدمه ي حلال يا حرام بشود. امام سجاد(ع) مي فرمايد: خدايا به ما عمر بده، مادامي که عمرمان در مسير بندگي توست، اگر عمر من مزرعه ي شيطان است،مرا بگير. بعد از صحبت هاي پيامبر در مورد قيامت،بعضي ها قسم خورده بودند که ديگر ازدواج نکنند و قرآن مي فرمايد که اين قسم ها به درد نمي خورد و لغو است. خدا شما را بخاطر اين قسم ها مواخده نمي کند. قسم بايد مجاز باشد و زمينه ي شرعي داشته باشد. مثلا خانمي نمي تواند قسم بخورد که حقوق شوهرش را ناديده بگيرد.
در سوره اعراف 157 مي فرمايد که خدا طيبات را حلال کرده و خبائث را حرام کرده است. اين اصل کلي اين است. پدري درخانه به فرزندش مي گويد که با چه کسي رفيق باش و با چه کسي رفيق نباش. پدر خيرخواه است. خدا حکيم است و مصلحت ما را مي داند. پزشک به بيماري مي گويد که سوپ بخور و به بيمار ديگري مي گويد که کباب بخور. پزشک مصلحت شما را مي داند،پس شما بايد به دستورالعمل پزشک عمل کنيد. هر چيزي را که خدا گفته حرام است خبيث است. سگ نجس است با اينکه نعمت خداست. نگهداري و خريد و فروش سگ اشکالي ندارد ولي درتعامل با انسان اشکال دارد. همه ي چيزهايي که خدا آفريده است نعمت است. مثلا گوشت گوسفند حلال است ولي گوشت انسان حرام است. خدا نمي خواهد بگويد که نعمت هاي من مطرود است بلکه مي خواهد بگويد که اين نعمت براي شما خوب نيست. خدا مي گويد که دروغ و شراب براي جسم شما ضرر دارد.
در سوره اعراف آيه 90 خدا مي فرمايد :اي مومنان شراب، قمار( ميسر يعني پول آسان ) بت و نوعي از خاصي از قمار،اينها کارهاي شيطاني است، از آن اجتناب کنيد شايد رستگار شويد. خداي درجايي مي فرمايد که نماز بخوانيد يا اينکه مي فرمايد روزه برشما نوشته شده است.
شراب کم کم حرام شد زيرا جامعه ي عرب به شراب عادت داشتند و زياد شراب مي خوردند. وقتي شراب حرام شد بعضي ها گفتند که هيچ کدام از چيزهايي که خدا حرام کرد به اندازه ي شراب سخت نبوده است. بعضي ها نزد پيامبر آمدند و گفتند که ما مسلمان مي شويم بشرطي که شراب را بر ما حلال کني. شراب در چهار مرحله حرام شد. خدا سوره نحل آيه 67 مي فرمايد :از انگور و خرما مي توان شراب و رزق حلال گرفت. در اين مرحله خدا فرمود که شراب چيز خوبي نيست. خدا در سوره بقره آيه 259 مي فرمايد: از تو حکم شراب و قمار را مي پرسند، بگو که گناه آن خيلي بزرگ است البته منافعي دارد.( معاملات شراب سود دارد). اين آيه جنبه ي خبري داشت. خدا در سوره نساء آيه 43 مي فرمايد: نزديک نماز نرويد وقتي مست هستيد. با نزول اين آيه،عده اي دچار مشکل شدند و از پيامبر سوال کردند. آيه 90 سوره مائده نازل شد: شراب،قمار و بت پرستي حرام است به آن نزديک نشويد تا رستگار شويد. در اين آيه خدا شراب را حرام کرد. پس خدا حتي مقدار کم آنرا هم حرام کرد. احکام اسلام تابع مصالحي است. در قرآن داريم: خداوند از هر چه که ما را نهي کرده است يا منکراست يا فحشا يا تجاوز. بعضي از قسمت هاي بدن گوسفند حرام است.حتي ممکن است که آن قسمت خوشمزه باشد. خدا اين همه نوشيدني حلال گذاشته است و فقط شراب را حلال کرده است. پيامبر فرمود: شراب خوار مثل بت پرست است زيرا خدا را در کنار بت پرست آورده است.
سوال – سوره توبه آيه 27 تا 29 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – خدا مي فرمايد: خداوند توبه ي هر کسي که شايستگي داشته باشد مي پذيرد،خدا مهربان و آمرزنده است.
کسي که شرب خمر مي کند و پشيمان هم نيست مثل بت پرست است يعني بت پرست خدا را زير پا گذاشته و شراب خوار دستور خدا را زير پا گذاشته است. شيطان خدا را قبول داشت ولي حرف خدا را گوش نکرد. انکار ضروريات دين مثل انکار خداست. اگر کسي مبتلا به شرب خمر است توبه کند زيرا خدا توبه پذير است. ما نبايد بگوييم کسي که آب از سرش گذشت چه يک وجب چه صد وجب. قيس،تاجر شراب بود ولي پيامبر برايش توضيحاتي در مورد قبر و قيامت داد و او دست از اين کار برداشت و توبه کرد. مالک بن دينار شراب مي ساخت. او دختر بچه اي داشت که فوت کرده بود. شبي خواب ديد که او را دارند به جهنم مي برند و همه جا آتش است، دخترش را در اتاقي ديد که آتش نبود و خواست پيش دخترش برود که آتش دنبالش رفت،دخترش گفت که وقتش نرسيده که گناه را کنار بگذاري. او توبه کرد و از اولياء الله شد. فضيل دزدي مي کرد و آيه قرآن را شنيد و عوض شد. حُرّبن يزيد رياحي روز عاشورا عوض شد و توبه کرد. کساني که قصد توبه دارند بايد حُّر وار توبه کنند يعني اينکه يک لحظه تصميم بگيرند و گناه را کنار بگذارند،نيش و کنايه ها شما را اذيت نکند،از ملامت نترسيد. حُر افسر سپاه عمرسعد بود ولي الان افسر تمام امت شده است، آن زمان فرد بود ولي الان امت شد. انسان بايد تصميم بگيرد و از خودش بگذرد، اين توبه واقعي است. روايت داريم که اگر شراب خوريد تا چهل روز نماز شما قبول نمي شود. منظور اين روايت اين نيست که نماز نخوانيد بلکه منظور اين است که نماز شما بالا نمي رود. کسي که شراب مي خورد مجاز نيست که نماز را ترک کند زيرا باعث مي شود که دو تا کار حرام انجام بدهد: خوردن شراب و نخواندن نماز.
شيطان مي خواهد از طريق شراب و قمار بين شما اختلاف ايجاد کند و شما را از خدا و نماز باز دارد. پيامبر شيطان را در نزديک مسجد ديد. پيامبر از شيطان پرسيد که اينجا چکار مي کني؟ شيطان گفت: آمده ام که مردم را از خواندن نماز جماعت بازدارم. شيطان گفت : نماز جماعت مرا ذوب مي کند.
اين آيات بيان مي کند که اهل ايمان نه سخت گيري کنند و نه بي مبالات باشند يعني حد را رعايت کنند، از نعمت هاي حلال استفاده کنند و از حلال دوري کنند. روايت داريم که خدا مثل پزشک است و شما مثل بيمار هستيد.
خدايا رزق حلال و معنوي به همه ي ما عنايت بفرما، لقمه اي از رزق حرام را در زندگي ما قرار نده.