برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
-خطاب هاي قرآني
91-08-20
سوال – آيه دوم سوره مائده ( يا ايهاالذين امنوا ...) را توضيح بفرماييد.
پاسخ – اين آيه در اواخرعمر پيامبرنازل شده است. بيشتر اين آيه حالت نهي و سلبي دارد. اين آيه مي فرمايد: اي کساني که ايمان آورده ايد شعائر الهي را حلال نشماريد( سبک نشماريد). شعائر يعني شعار و آرم .شعائر در اين آيه در مورد مناسک حج است . در قرآن داريم که صفا و مروه از شعائر و نشانه هاي الهي است .مستحب است که انسان وقتي در صفا و مروه راه مي رود، آيه 158 سوره بقره را بخواند. هر کسي شعائر الهي را بزرگ بشمارد نشانه ي تقواي قلب او است .پس ما بايد شعائر الهي را حفظ کنيم. روز غدير و عاشورا از شعائراسلامي است يعني نشانه وعلامت است .سابقه هاي تاريخي و زيارت قبور ائمه بايد حفظ بشود. صفا و مروه دو تا کوه است و اينها از شعائر اسلامي است. قرآن مي فرمايد :قرباني کردن از شعائر اسلامي است و يک مانور است. در روايت داريم که دين زوال پيدا نمي کند تا زماني که حج پابرجاست زيرا نشانه اي از خداست. امام حسين (ع)در بياباني يارانش را قرباني کرد و اين مراسم نبايد فراموش بشود. خدا در اين آيه مي فرمايد ماه هاي حرام را حلال نشماريد. پيامبر در برخورد با فرهنگ جاهلي سه کار انجام داد: انکاري ،اثباتي و اصلاحي . پيامبر با قوانين جاهلي سه برخورد انجام داد: انکاري مثل بت پرستي وشراب خواري .قوانيني اصلاحي يعني پيامبر قوانين عرب قبل از اسلام را قبول کرد و تغييراتي در آن بوجود آورد.مثلا عرب هاعريان طواف مي کردند و اسلام فرمود که بايد لباس بپوشيد يا اينکه عربها دور بت ها طواف مي کردند ولي بعد اين کار را ترک کردند. عرب ها در منا اشعار عشقي مي خواندند ولي آيه نازل شد که در منا ذکر خدا را بگوييد. ما قوانين اصلاحي زياد داريم .قوانين ديگر قوانين اثباتي است يعني پيامبر به قوانين عرب ها دست نزد و آنرا تغيير نداد. مثلا در عرب چهار ماه از سال، جزو ماههاي حرام بود و اسلام آنرا قبول کرد. اين آيه مي فرمايد که ماه هاي حرام را، حلال نشماريد. پس ما نبايد حرام خدا را حلال کنيم. اختلاف فتواي فقها در مصداق است نه در موضوع .قرآن مي فرمايد :هدي را حلال نشماريد. در قديم گوسفند و شتر را با خودشان به حج مي آورند و در منا سرمي بريدند. منظور اين آيه اين است که شتري يا گوسفندي را که براي قرباني در حج در نظر گرفته ايد عوض نکنيد. پس اگر کسي نذر شرعي کرده است که کاري را نجام بدهد نمي تواند آنرا تغيير بدهد. ما بايد طبق نذر و وقت عمل کنيم. قرآن مي فرمايد: زائراني که قصد خانه خدا را دارند آزار ندهيد. فقط در حج است که همه ي مردم با هم مساوي هستند. از امام صادق (ع )پرسيدند که چرا بايد در صفا و مروه تند دويد، امام فرمود: زيرا غرور انسان شکسته مي شود .
در سال ششم هجري مسلمانان تصميم گرفتند که به مکه بروند. مشرکين راه آنها را بستند و گفتند که سال ديگر بياييد. مسلمانان مجبور شدند که برگردند. و خيلي هم ناراحت شدند. خدا در قرآن به مسلمانان مي فرمايد: دشمني گروهي شما را وادار نکند که شما انتقام بگيريد از کساني که نگذاشتند شما به مسجد حرام برويد و مقابله به مثل نکنيد. پس بدانيد که مقابله به مثل هنر نيست. در سوره فصلت آيه 33 تا 36 داريم: پيامبر،بگو گفتار کسي بهتر است که گفتار خدا را بگويد ،عمل صالح انجام بدهد و تسليم خدا باشد. پيامبر به مسلمانان بگو که آيا بدي با خوبي يکي است ،پس شما نيکو جواب بده .البته انسان نبايد خودش را خوار کند. روايت داريم :مومن خودش را خوار نمي کند. اگر ما خطايي از گذشته ديديم آنرا نگه نداريم تا روزي از آن براي انتقام استفاده کنيم. بعضي ها دنبال مچ گيري هستند. خدا مي فرمايد که بدي ها را بپوشانيد. برجسته کردن خطاهاي ديگران اشتباه است.
در جنگ صفين، اميرالمومنين به ميدان صفين رسيد و ياران حضرت تشنه بودند و امام فرمود اگر مي خواهيد خوار نشويد مبارزه کنيد تا آب را آزاد کنيد . ياران جنگيدند و آب را گرفتند . بعضي ها به امام گفتند که شما هم به سپاه معاويه آب ندهيد ولي امام فرمود ما به سپاهيان آنها آب مي دهيم .در کربلا امام حسين(ع) به سپاه ابن زياد آب داد ولي آنها آب را روي امام بستند.
سوال – آيه 111 تا 118 سوره انعام را توضيح بفرماييد.
پاسخ – آيه آخر مي فرمايد: در هنگام ذبح حيوان ، نام خدا را ببريد. خداوند در خوردن هم انگيزه ي الهي مي دهد. همه ي کارها بايد با بسم الله شروع شود. پس نيت و انگيزه ديني خيلي مهم است .
سوال – در مورد ادامه ي آيه دوم سوره مائده توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – خدا مي فرمايد: در کارهاي نيک و تقوا به يکديگر کمک کنيد يعني در کارهاي مثبت مشارکت کنيد. مردم بايد ببينند که چطور مي توانند زمينه ي خوبي را در جامعه فراهم کنند.يک نفر مي تواند با ساخت يک فيلم خوب به جامعه کمک کند. اين تعاون در نيکي است. مثلا ساخت يک نمازخانه براي مدرسه تعاون در نيکي و تقوا است. حتي روضه هاي خانگي تعاون در نيکي و تقوا است. هر کسي در جامعه بايد کمک کند که دين رشد کند. مثلا يکي مي تواند به ازدواج جوانان کمک کند و يکي مي تواند به قرض الحسنه کمک کند و ...مثلا اگر پوست موزي روي زميني افتاده است و شما آنرا از روي زمين برداريد، اين تعاون در نيکي است . ما بايد همه خودمان را مسئول بدانيم . روزي امام سجاد(ع) داشتند با اسب مي رفتند ، همه ديدند که امام از اسب پياده شد و کلوخي را از سر راه برداشت و دوباره به راهش ادامه داد. خدا مي فرمايد: اي مردم ،به گناه و تجاوز کمک نکنيد. صفوان شتردار بود و شترهايش را به هارون الرشيد کرايه داد تا او به حج برود. امام موسي کاظم (ع) به او گفت که چرا شترهايت را به هارون اجازه مي دهي؟ آنها ظالم هستند و تو دوست داري که او سالم برگردد تا پول تو را بدهد ، همين اندازه هم کمک به ظلم است . صفوان تمام شترها را فروخت. اگر دختر خانمي بدحجاب بيرون بيايد و اين باعث گناه جواني بشود ،اين خانم تعاون در گناه کرده است زيرا زمينه ي گناه جوانان را فراهم کرده است. اگر معلمي حرف زشتي سرکلاس بزند و بچه ها از او ياد بگيرند اين معلم تعاون در گناه کرده است .انگشتر طلا براي مرد حرام است .کارخانه اي که براي مردها انگشتر طلا مي سازد تعاون در گناه دارد .کارگاهي که مانتوهاي کوتاه مي دوزد تعاون در گناه مي کند. فيلم سازي که آموزش بد در فيلم مي دهد، اين تعاون درگناه است. در آخر اين آيه مي فرمايد : اي مردم از خدا بترسيد زيرا خدا شديد العقاب است .
خدايا همه ي ما را اهل تقوا قرار بده و از تعاون در گناه دور کن ، نسل جوان ما را متدين قرار بده و زمينه ي ازدواج همه ي جوانان را فراهم بفرما.