برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
-عيد غدير
91-08-06
زخمي ام التيام مي خواهم التيام از امام مي خواهم، السلام عليک يا ساقي من عليک السلام مي خواهم، مستي ام را بيا و دو چندان کن جام مي پشت جام مي خواهم، گاه گاهي کمي جنون دارم من جنوني مدام مي خواهم، تا بِگردم کمي به دور سرت طوف بيت الحرام مي خواهم، لحظه ي مرگ چشم در راهم از تو حسن ختام مي خواهم، در نجف سينه بي قرار از عشق گفت يا يمکن الفرار از عشق.
سوال – در مورد ولايت و عيد غدير توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ- ايام عيد غدير بنام ايام ولايت نامگذاري شده است. آيه مباهله و آيه ولايت در اين ماه نازل شده است، آيه اکمال در روز عيد غدير نازل شده است. بحث ما در مورد آيات ولايت در قرآن است. کتاب آيات ولايت در قرآن از آيت الله مکارم است کهA ايشان در اين کتاب 25 آيه را بحث کرده است که پنج آيه آن در مورد امامت است بخصوص در مورد ولايت حضرت اميرالمومنين، پنج آيه در مورد فضايل حضرت علي (ع) است و بقيه آن در مورد اهل بيت است.
از اين پنج آيه، سه آيه در سوره مائده است. آيه 67 است ( آيه تبليغ )که مي فرمايد: اي پيامبر رسالت خودت را برسان. اين آيه در روز عيد غدير نازل شده است. اين آيه پنج بخش دارد که خدا مي فرمايد: اي رسول، اين خطاب به رسول است يعني اين خطاب مربوط به رسالت است. بخش دوم آيه مي فرمايد: آن چيزي که قبلا به تو ماموريت داده ايم را به اطلاع عموم برسان. ( اين ماموريت همان جانشيني حضرت اميرالمومنين است). معناي بعضي از آيات در شان نزول آن آيه معنا مي شود. در کتاب تفسير کبير A فخر رازي در مورد اين آيه مي فرمايد: اين آيه در فضل حضرت علي(ع) نازل شده است. وقتي اين آيه نازل شد پيامبر دست علي را گرفت و گفت که هر کس من مولاي اوA هستم علي مولاي اوست. عُمر در آنجا علي را ملاقات کرد و جلو آمد و گفت: پسر ابوطالب، مبارک باشد. تو امروز رهبر من و رهبر همه ي مومنان و مومنات شده اي. بخش سوم آيه مي فرمايد: تو وظيفه ات را انجام داده اي ولي اگر اين را انجام ندهي گويا رسالت خودت را انجام نداده اي. اين بخش آيه اهميت ولايت را مي رساند. بخش چهارم مي فرمايد: پيامبر ابلاغ اين دستور خطراتي در پي دارد، از واکنش پنهان و آشکار نترس. در ذيل آيه معارج داريم که فردي در همان موقع مخالفت کرد و گفت که من حاضربميرم ولي اين انتخاب را قبول نکنم. اين آيه نشان مي دهد که احتمال بروز خطر بوده است. پس اين ابلاغA خيلي مهم بوده که خطر آميز هم بوده است. بخش پنجم مي فرمايد: اگر کساني پافشاري بر عقايده خود کردند ناراحت نشو زيرا آنها صلاحيت هدايت ندارند. اين آيه بسيار مهمي است که تاکيد برموضوع امامت و ولايت دارد.
آيه دوم در آيه سوم ( آيه اکمال )سوره مائده است. سوره مائده آخرين سوره اي است که بر پيامبر نازل شد. بعد از نزول اين سوره پيامبر از دنيا رفت. بعضي مواقع يک سوره ي قرآن کامل نازل شده است.مثل سوره والعصر و الرحمن. بعضي از سوره هاي قرآن بصورت آيه آيه نازل شده است و بتدريج نازل شده است. مثل سوره بقره و آل عمران. بعضي ها مي گويند که اين آيات را خود پيامبر جايگزين کرده است و بعضي معتقد هستند که بعد از رحلت پيامبر بدين صورت درآمده است. در بعضي آيات دو مفهوم مستقل کنارهم گذاشته شده است و با هم ارتباط ندارد. آيه 3 سوره مائده هم اين طور است. يعني يک بحث مستقلي در مورد گوشت هاي حلال مي کند که خوردن گوشت هاي مردار و خوک بر شما حرام است. بعد مي فرمايد: در اين روز دين بر شما کامل شد و کافران مايوس شدند، نترسيد و فقط از خدا بترسيد.. . و اگر شما در اضطرار قرار گرفتيد. اگر اين قسمت را از آيه حذف کنيم خللي بر آيه وارد نمي شود و اين نشان مي دهد که اين جمله ي معترضه است. و اين نشان مي دهد که اين حادثه مهمي است که همان حادثه ي غدير است. وقتي اين آيه نازل شد پيامبر فرمود: الله اکبر، خدا را شکر مي کنم بخاطر اکمال دين، اتمام نعمت و رضاي خدا و.. .. شما مي توانيد در کتاب تفسير نمونه، تفسير اين آيه را بخوانيد.
آيه بعدي آيه 55 ( آيه ولايت )سوره مائده است که در مورد حضرت امير است که در حال نماز انگشتر خودشان را به فقير دادند. بعضي ها شبهه مي اندازند که مگر مي شود حضرت در حال نماز انگشتر به فقير بدهد زيرا در حال نماز، تير از پاي حضرت مي کشيدند و حضرت متوجه نشد. در پاسخ بايد گفت که اين انفاق، کار دنيوي نبوده است ولي تير درآوردن کار نيوي است و حضرت متوجه آن نمي شده است ولي ما در قرآن هميشه نماز را همراه با انفاق داريم و اين انفاق حضرت در راستاي نماز بود. اين کار در راستاي عبادت بود. پيامبر از خدا تقاضا کرد که جانشين او را معرفي کند. آيه نازل شد: همانا ولي شما خدا، پيامبر و کساني هستند که نماز مي خوانند و در حال رکوع انفاق مي کنند. حالا ممکن است که بعضي ها بگويند که چرا خدا اسم حضرت علي(ع) را نياورده است. قرآن خيلي از اوقات کليات را بيان مي کند. مثلا در مورد نماز کلي گفته است و تعداد رکعت ها را نگفته است. مثلا در حج بايد هفت دور طواف کنيم ولي اين در قرآن نيست و جزو سنت پيامبر است.
سوال – صفحه 128 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – در اين صفحه داريم: خدا در همه جا حضور دارد هم از پنهان و هم از آشکار شما خبر دارد. در دعاي عرفه داريم که خدايا آنقدر به من خشيّت بده گويا که تو را مي بينم. فرمود: خدا از سِّر شما خبر دارد. خدا ازهمه ي نيت ها خبر دارد.
سوال – در مورد ادامه ي بحث ولايت و عيد غدير توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – آيه 59 سوره نساء معروف به آيه اولي الامر است. منابع شيعه و سني روي اين آيه تاکيد دارند. اولي الامر يعني کسي که ولايت امر دارد و قدرت مديريت دارد و اين اولي الامرعطف به رسول شده است و اطاعت از اولي الامر، اطاعت از رسول است. اولي الامر يعني جانشينان پيامبر.
جابربن عبدالله انصاري نزد پيامبر آمد و سوال کرد که اطاعت از اولي الامر يعني چه ؟ پيامبر همه امامان را با نام شمردند.
آيه 119 (آيه صادقين) سوره توبه مي فرمايد: اي مردم تقوا داشته باشيد و هميشه با صادقان باشيد. اين آيه مي رساند که صادقين معصوم هستند. روايت داريم: نحن الصادقون.
اين آيات پنج گانه نشانه ي جانشيني حضرت علي(ع) و ولايت است. در روايت داريم که ما به ولايت نمي رسيم مگر با عمل و تلاش. ما بايد سيره اهل بيت را عملي کنيم تا از پيروان عملي ائمه باشيم.
انشاء الله ما ياري دهنده و پشتيبان اهل بيت باشيم.