برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
-شب قدر
91-05-21
اوصاف تو از ابتدا تا انتها نيست آئينه اي سرتا به پا نيک، آينه اي و خلق حيران صفاتت تابيده جان تو از ذات خدا نور، چشمي که توفيق تماشاي تو را داشت جسم تو را جان ديده و جاي تو را نور، در حلقه ي عشاق تو اي صبح صادق بر هم لبي گل کرده يا قدوس يا نور، قرآن وصفت سوره سوره باشکوه است فرقان نبأ يوسف قيامت هل اتي نون، از کعبه تا مسجد مسير روشن توست از آسمان تا آسمان از نور تا نور، خورشيدي و بر شانه ي خورشيد رفتي فرياد مي زد آسمان نورٌ علي نور، پايان کاردشمنان توست با نار، آغاز راه دوستان توست با نور، در مدح تو چشم غزل روشن که ديده است وصف تو را از بتدا تا انتها نور.
سوال – در شب احيا، چه تصميمي بگيريم تا سال بابرکتي داشته باشيم ؟
پاسخ – ماه رمضان اوج ماههاي سال است و روزهاي قدر اوج ماه رمضان است. اگر شبهاي ماه رمضان نسيم رحمت است، شب قدر شب طوفان رحمت است. اگر شبهاي ديگر ماه رمضان شب نم نم باران رحمت است، شب قدر شب سيلاب رحمت است. در تمام کره ي زمين خانه ي خدا برجسته شده است يا در ميان انبياء پيامبر اسلام برگزيده شده است. در بين انواع سنگ ها، يکي درُ شده است. اگر همه ي سنگها دُر بودند ديگر کسي قدر درُ را نمي شناخت. اگر همه ي انسانها برگزيده بودند ديگر انسان برگزيده شناخته نمي شد. خدا شب قدر را نامعلوم گذاشته است. نامعلوم بودن چند خاصيت داريد و يکي از خاصيت هاي آن جذابيت است. ظهور امام زمان (عج) يا وقوع قيامت هم مخفي است. خاصيت ديگر، شکوه و عظمت مي آورد. در مورد اهميت و خصوصيات شب قدر در قرآن آمده است. در مورد اهميت شب قدر داريم که ليلة القدر خير من الف شهر و ما ادراک ماليلةالقدر و در قرآن در مورد حوادثي که در شب قدر اتفاق مي افتد صحبت مي کند: اين شب مبارک و نزول قرآن است، شب فرود فرشتگان و شب امنيت است. شب بيست و سوم اهميت بيشتري دارد. در اين شب کارهاي زيادي در اولويت است. بعضي علما کسب علم را در شب قدر در اولويت مي دانستند. يکي از کارهايي که مي توان در اين شب انجام داد تقويت عزم و اراده است. اکثريت مي دانند که گناه بد است يا مي دانند غيبت کردن گناه است. ولي آمار غيبت بالاست. مثلا همه مي دانند که وسواس بد است ولي به آن مبتلا هستند. پس مشکل مردم، مشکل ضعف و اراده است. در سوره طه آيه 115 داريم که عزم حضرت آدم کم بود که به آن درخت نزديک شد و از بهشت رانده است. دردعاي کميل داريم: خدايا به درون ما عزم لازم را بده، تا خدمت تو را بکنيم.
هارون الرشيد به گِل خوردن عادت کرده بود. و اين شان او را پايين آورده بود. بزرگي به هارون الرشيد گفت که عزم ملوکانه ات کجاست؟ تو چطور مي خواهي مملکت را اداره کني؟ در صبح عاشورا حُر عزم کرد که به خيمه ي امام حسين (ع) برود ولي عمر بن سعد اين عزم را نداشت که به امام بپيوندد. در قرآن داريم: پيامبر صبور باش، مثل پيامبران اولوالعزم. داريم جادوگراني که نزد فرعون بودند در صبح کافر و در شب مومن و نيک شدند. اين بخاطر عزم آنها بود. با اينکه فرعون آنها را تهديد کرد ولي آنها به موسي ايمان آوردند. آسيه درخانه ي فرعون بود که ادعاي خدايي مي کرد ولي او در آن خانه موحد ماند. اصحاب کهف عزم و ايمان شان قوي بود. ظلم را ترک کردند و از دين و آئين شان دفاع کردند. دين داري، ترک گناه، ترک وسواس و توبه عزم مي خواهد. اميرالمومنين مي فرمايد: با عزم و اراده با سستي مبارزه کنيد. با وهم و سستي نمي توان تصميم گرفت. در ماه رمضان ما عزم مي کنيم که روزه بگيريم. مثلا ما عزم مي کنيم که در گرماي تابستان به حج برويم و در اوج گرما را دور خانه ي خدا طواف کنيم. در هنگام مُحرم شدن در آئينه نگاه نمي کنيم و کسي را آزار نمي دهيم حتي حيواني را نمي کشيم. يعني ما يک انسان بي آزار مي شويم. در شب قدر با ما قرآن و عترت داراي دو بال مي شويم و اين تجسم ثقلين است. پس دراين شب ما بايد عزم و اراده مان را قوي کنيم.
سوال – در مورد راه کارهاي تقويت عزم و اراده توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – حضرت اميرالمومنين مي فرمايد: اگر مي خواهيد عزم تان تقويت بشود بايد حزم تان را تقويت کنيد. هر کس حزمش کم است عزمش هم کم است. حزم يعني عاقبت انديشي. فردي که وسواس دارد بايد به آخر کار بينديشد. زيرا يک فرد وسواسي اسراف کار است و وقتش را هدر مي دهد و خودش را آزار مي دهد، اينها حرام است. اگر ما به آثار آن فکر کنيم وسواس را کنار مي گذاريم. کسي که ربا خوار است، اگر به حرفهاي خدا بينديشد که مي فرمايد ما رباکار را به زمين مي زنيم و او رشد نخواهد کرد، ديگر دنبال ربا نمي رود. اگر شما مي خواهيد مال تان افزايش پيدا کند، با ربا نمي توانيد به اين مقصد برسيد.
فردي نزد پيامبر آمد و گفت که مرا نصيحت بکنيد. پيامبر فرمود: هر کاري که مي کني آخر آن را بسنج. قيس تاجر شراب بود و به خدمت پيامبر آمد. پيامبر فرمود: فکرکن که بعد از زندگي مرگ است و بعد در قبر رفتن است، در قبر اگر همراهت بد باشد تو را آزار مي دهد. مواظب باش که در قبر با خودت همراه خوب ببري.قيس با شنيدن اين جملات عوض شد و توبه کرد. پيامبر عزم او را تقويت کرد. خدا در قرآن مي فرمايد: يکي از راههاي تقويت عزم، صبر و بردباري است. انسان بداخلاق مي تواند با صبر، عزمش را تقويت کند و بر بد اخلاقي اش فائق بيايد. البته اين کار مشکلي است زيرا گناه جاذبه دارد. عده اي هستند که گناه را مدتي ترک مي کنند ولي دوباره به طرف گناه مي روند ولي بايد دوباره توبه کنند.
سوال – صفحه ي پنجاه و يک قرآن را توضيح بفرماييد.
پاسخ – در اين صفحه داريم: کساني که کافر هستند و منکر خالق هستتند، در قيامت اولاد و مال به درد آنها نمي خورد، آنها خودشان وسيله ي آتش جهنم هستند.
انسان هاي مومن مال و اولادشان به دردشان مي خورد و اگر ثوابي در اين دنيا بکنند اين ثواب به آنها هم مي رسد.
سوال – در مورد ادامه ي راه کارهاي عملي عزم و اراده توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – ما در مورد دانستن قبح گناه مشکلي نداريم. بيشتر رباخواران مي دانند که ربا زشت است يعني خوبي و بدي را مي فهميم. همين که انسان کار زشت خودش را در پنهاني انجام مي دهد، نشان دهنده ي کارناپسند است. مخفي کردن روابط نشان دهنده ي زشتي کار است. بيشتر مردم در ترک گناه ضعيف هستند و بايد براي تقويت عزم شان دور انديشي داشته باشند و به عاقبت گناه بينديشيم و راه ديگر صبر بود. راه ديگر کنترل عوامل گناه است. مثلا عاملي که باعث مي شود مفرد فحاشي کند غريزه ي غضب است وعاملي که باعث قدرت طلبي است غريزه ي رياست طلبي است. ما بايد منشا گناه يعني غضب و رياست طلبي را کنترل کنيم. در روايات و قرآن داريم که عفت بورزيد تا شهوت تان را کنترل کنيد.
وقتي يوسف به قدرت رسيد، زليخا پير و نابينا شده بود، به او گفتند که يوسف دارد مي آيد، او به مقابل يوسف رسيد و گفت: حرص و شهوت پادشاهان را خوار مي کند، تقوا و صبر بردگان را پادشاه مي کند. شکر خدايي را که شاهان را بخاطر گناه زمين زد و بردگان را به خاطر اطاعت ملوک کرد. امام خميني از تبعيد به رهبري انقلاب رسيد و شاه از بين رفت. موسي وقتي بدنبال فرعون به دريا رسيد، خدا به او گفت که نترس. راه ديگر تقويت عزم، نشست و برخاست با افراد صاحب عزم و مطالعه تاريخ انسانها اولوالعزم است. داريم که با انسان ترسو، بخيل، نادان همنشين نشو زيرا آنها روي انسان تاثير مي گذارند.
پيامبر فرمود که اگر به عيادت بيماري مي رويد که درحال موت است، باز به او اميد بدهيد. وقتي کتابخانه ي شيخ طوسي را آتش زدند او به نجف آمد و دوباره تاسيس حوزه و کتابخانه ي جديدي را کرد و اين بخاطر عزم او بود. خوب است که در جلسات افراد با عزم شرکت کنيد و با افرادي که موج هاي مثبت مي دهند همنشيني کنيد. طلبه اي در نجف وضعيت مالي اش بهم ريخت و نزد مرحوم قاضي رفت و ديد که ايشان با بادبزني خودشان را در هواي گرم باد مي زنند و به پسرش مي گفت که پول نيست تا نفت چراغ تهيه کنيم. او تعجب کرد که او چقدر سرحال است.
از يکي از خبرنگاران غربي سوال کرده بودند( در زمان جنگ) که در ايران چه چيزي نظر شما را جلب کرد. او گفت که اطمينان و آرامش امام خميني. براي تقويت عزم بايد با اين افراد نشست و برخاست کرد. بعضي ها در کارها آيه ياس مي خوانند و انسان را نااميد مي کنند. راه ديگر تقويت عزم تلاش و کوشش است. در واقع راه ديگر شروع کردن است. بايد از همين الان تصميم گرفت تا کاري را شروع کرد يا کنار گذاشت.
اين شبها شب تقويت تصميم و اراده است. خواجه نصيرالدين طوسي در کتاب اوصاف الاشراف، راه هايي را براي سير و سلوک مي گويد که اولين آن تقويت اراده است.در قرآن خدا به پيامبر مي فرمايد که اگر آنها نخواهند دين دار بشوند با زور نمي تواني آنها را ديندار کني.
سوال – بهترين عملي که مي شود در شب قدر آنرا انجام داد چيست؟
پاسخ – نماز و دعاي شب بيست و سوم را در مفاتيح نوشته اند. در شب قدر انسان بايد با خدا ارتباط برقرار کند و اميد را در خودش تقويت کند. حديث داريم فقيه و آگاه نبايد مردم را مايوس کند يا اميد زيادي به مردم بدهد. ما بايد اميد و خوف را باهم داشته باشيم. ما حتما نبايد تمام دعاي جوشن کبير را بخوانيم بلکه بايد با توسل به خدا و ائمه با خدا آشتي کنيم. احيا يعني بيدار بودن در شب قدر موضوعيت دارد. کار ديگر ارتباط با امام زمان (عج) در اين شب است. پس دعاي فرج را در اين شب زياد بخوانيد و ارتباط با امام زمان(عج) برقرار کنيد. من توصيه مي کنم که مساجد محل را مغتنم بشماريد. البته رفتن به مشهد و جمکران هم خوب است. امشب زماني نيست که انسان وقتش را صرف فوتبال يا کامپيوتر بکند.
خدايا در اين شب قدر، ما را ببخش و بيامرز، توفيق عبادت و بندگي به ما عنايت کن، همه ي بيماران را شفا بده و حاجت همه ي حاجتمندان را روا کن.