برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين ماندگاري
- هفته وحدت
90-11-18
سوال – شما اين هفته را هفته ي وحدت و رحمت ناميده ايد، آيا بخشيدن کساني که به ما ظلم کرده اند باعث جري شدن آنها نمي شود ؟
پاسخ – بحث ظلم کردن و بخشيدن شبيه بحث گناه کردن و توبه کردن است. شبيه بحث خوف و رجائي است که نسبت به خداوند لازم است. ما مي گوييم ظلم کردن بد است و خدا از ظلم نمي گذرد و خداوند در روز قيامت شما را در مقابل هم قرار مي دهد و مي فرمايد که با يکديگر تسويه حساب بکنيد، من از ظلم شما نمي گذرم، خودتان پاسخگوي ظلم تان باشيد. خدا مي فرمايد: من مدافع مظلوم هستم. اميرالمومنين به مالک اشتر مي فرمايد: به کسي ظلم نکن، اگر اين کار را انجام بدهي طرف تو خدا مي شود. ممکن است که ظلم کردن من در حد يک نگاه باشد چه برسد به ظلم آبرويي، ناموسي، مالي واجتماعي باشد. حضرت علي (ع) مي فرمايد: من حاضر نيستم که يک پوسته را از دهان مورچه اي بيرون بکشم حتي اگر دنيا را به من بدهند. يعني حتي کمي ظلم هم بد است و کسي نبايد خودش را مجاز به ظلم کردن بداند تا زماني کسي واسطه بشود تا او را ببخشند. مثلا توبه باعث بخشيدن گناهان ما مي شود ولي آيا انسان عاقل مي گويد بخاطر وجود توبه، گناه بکنيم ؟ مثلا بيمارستان مجهزي براي درمان مسمويت ساخته اند، آيا انسان عاقلي مي گويد بخاطر اين بيمارستان سم بخوريم ؟ ساخت بيمارستان مجوزي براي سم خوردن نيست. اگر کسي سهوا سم بخود، او را به بيمارستان مي برند تا نجات پيدا بکند. ما با اين طرح مي خواهيم انسانها را نجات بدهيم نه اينکه مجوز ظلم کردن به کسي بدهيم. دين ظلم را تاييد نمي کند و ما هم ظلم را تاييد نمي کنيم. کساني که در حقوق خانوادگي، اجتماعي، اقتصادي و معاملات ظلم مي کنند بايد بترسند، کساني که در ادارات و سازمان ها ظلم مي کنند بايد بترسند. انساني که ظلم مي کند نبايد دلش را به عباداتش خوش کند. مثلا آقا و خانمي مي خواهند به عمره بروند. آقا مقروض است ولي مقدار زيادي پول به حج مي رود که در آنجا سوغاتي بخرد. در فرودگاه يکي از طلبکارهايش را مي کند و او طلبش را مطالبه مي کند و اين آقا چون قبول دارد که بدهکار است مبلغ را به او مي پردازد. در مکه و مدينه و... هم عده اي از آشنايان را مي بيند وبدهي خودش را مي پردازد و پول هايش تمام مي شود. با خودش مي گويد که خدا را شکر که با خودم پول آورده بودم، اگر نتوانستم سوغاتي بخرم حداقل آبرويم را خريدم. در هنگام بازگشت يکي ديگر از طلبکارهايش را مي بيند که ديه اي گردنش افتاده است و همين الان پولش را مي خواهد. اين آقا مي گويد که پولي ندارد ولي او قبول نمي کند و مي گويد: پس به جاي من به زندان برو. کساني که در ظلم مي کنند در قيامت طلبکارها طلب هايشان را از او مي خواهند، نماز و روزه و حج مقبول را به آنها مي دهند يعني در قيامت شما بايد با عمل طلبکاران را راضي کنيد. وقتي اعمال شما تمام مي شود و طلبکاري مي آيد و طلبش را مي خواهد، چون عملي نداريد که به او بدهيد او به شما آتش مي دهد. در آنجا آنها فرياد مي زنند: اي کاش ظلم نکرده بوديم يا اي کاش عمل بيشتري با خودمان آورده بوديم تا بتوانيم ظلم ها را جبران کنيم.
پس چند نکته واقعيت دنيا و آخرت است: يکي اينکه از سه چير بترسم. از مکافات عمل در همين دنيا، ظلم نکنيم زيرا عبادات مان را از دست مي دهيم و ما بنده ي خداي ارحم الراحمين هستيم که بر ما احاطه دارد، علم دارد وما را د رحال گناه ديده است ولي با اين حال دوربرگردان توبه را گذاشته است. اگر کسي سهوا يا جهلا يا عمدا ( پشيمان باشد ) ظلم کرده باشد، ما نبايد راه را بر او ببنديم و بگوييم که ما تا قيامت تو را نمي بخشيم. چون هيچ کدام از ما معصوم نيستيم و همه ظلم کرده ايم، بايد ببخشيم تا بخشيده بشويم. راه را براي ديگران باز بگذاريد تا راه را براي ما باز بگذارند. ما مجوز ظلم نداده ايم بلکه راه را براي توبه کننده باز کرده ايم.
سوال – اگر ظلم آبرويي باشد يعني آبروي ما را برده باشند، باز هم توصيه ي شما بخشيدن است؟
پاسخ – ما سه تا دليل براي بخشيدن داريم. يکي ببخشيم تا بخشيده بشويم، ديگزي ما بايد در حساب طلبکاري خودمان کوتاه بياييم تا در حساب بدهکاري ما کوتاه بيايند و به ما سخت نگيرند. ديگر اينکه اگر ما ببخشيم آبرو به دست مي آوريم. ما روايتي نداريم که با بخشيدن چيزي از انسان کم مي شود. ما با بخشيدن شبيه خدا مي شويم. در سوره آل عمران آيه 159 داريم که اگر من واسطهAA بخشش بشويم شبيه خدا مي شوم. پس ما به سه دليل ظلم نکنيم و راه را بر ظلم کرده ها نبنديم: يکي بخاطراينکه راه را بر ما نبندند، بخاطر اينکه شبيه خدا و معصومين بشويم و چيزي بهتر از بخشيدن در قيامت به درد ما نمي خورد. در قيامت فقط عمل به درد من مي خورد و بهترين عمل بخشش است. هر کس که مي خواهد در قيامت سرش را بالا بگيرد در اين دنيا ببخشد. يک گل ممکن است که نسبت به يک ميز بزرگ باشد ولي همين گل نسبت به سالن کوچک است. ظلمي که به ما شده است نسبت به اين دنيا بزرگ است ولي نسبت به صحراي قيامت کوچک است. بايد بسترهاي ظلم را ببنديم. روايت داريم: غيبت جرم است. اگر ما راه گفتگو را باز کنيم، راه غيبت بسته مي شود. ما بايد اجازه بدهيم که طرف جلوي ما انتقاد بکند تا او پشت سر ما غيبت نکند. مسئولان نظام اسلامي بايد اجازه بدهند تا مردم افکارشان را با آنها درميان بگذارند تا پشت سرشان غيبت نکنند. ما بايد جلوي ظلم گفتاري (غيبت ) را بگيريم. اگر ما معاملات بانکي و کارهاي اداري را سخت نکنيم، راه خلاف بازAA نمي شود. اگر ما راه پارتي بازي را ببنديم و جاده صواب را اتوباني کنيم کسي از راه خلاف نمي رود. وقتي جاده بسته است مردم از بيابان مي روند. ما بايد راه اصلي را باز بکنيم. وقتي راه ازدواج باز باشد راه گناه بسته مي شود. اگر ما راه گزينش را باز بگذاريم ديگر کسي براي استخدام سراغ با پارتي نمي رود. پس اگر ما راه حق را باز کنيم راه گناه بسته مي شود. آنهايي که ظلم کرده اند، التماس کنند تا بخشيده بشوند. من در روستايي به منبر رفتم. جوانان از من خواستند که در مسجد روستا صحبت کنم با اينکه روحاني داشتند ولي من قبول نکردم. آنها گفتند که حاج آقا دنبال شما فرستاده است. من ديدم که تا حاج آقا نمازشان را خواندند و من مي خواستم بالاي منبر بروم، حاج آقا بيرون رفتند. آنها گفتند که حاج آقا سرش درد مي کند. باز فردا دوباره حاج آقا بعد از نماز رفتند. من دنبال حاج آقا رفتم و معذرت خواهي کردم. تسويه در اين دنيا خيلي ارزانتر از قيامت است، AA کساني که به آنها ظلم شده است بايد زود ببخشند تا فرد پيش آنها ذليل نشود، کسي که به اوظلم شده است قبل ازاينکه طرف براي عذرخواهي بيايد او را ببخشد (در اين مورد خدا مي گويد اين که بنده ي کوچک من است اين طوري مي بخشد، من قبل از اينکه او الهي العفو بگويد، او را مي بخشم. ) اگر رئيس قوه ي قضائيه از رهبري تقاضاي عفومي کند، اگر راهنمايي و رانندگي در يک هفته ي بخصوص جريمه ها را ببخشد، اگر پادگان ها اضافه خدمتها را ببخشند و اگر بانک ها جريمه ها را ببخشند يک جشن عمومي برپا مي شود. نشاط فقط به کف زدن و سرود خواندن نيست، اينها هم نشاط واقعي است و يک انبساط خاطر براي همه بوجود مي آيد. وقتي زنداني که مي خواهند او را قصاص کنند بخشيده مي شود يک انبساط خاطر عمومي ايجادAA AA مي شود. AA AA AA
سوال – ردمظالم چيست و چه موارد دارد؟
پاسخ – ردمظالم نوعي صدقه است. ما دو نوع صدقه داريم. صدقاتي که مردم بصورت روزمره مي دهند صدقه ي مستحب است. مردم خودشان اختيار دارند که اين صدقات را به فقير برسانند. يا اينکه از طريقه بهزيستي و کميته ي امداد به فقرا برسانند. ردمظالم صدقه ي واجب است. من چندين سال پيش به شما ضرري زده ام، حالا يا من شما را مي شناسم يا نمي شناسم، اگر شما را نمي شناسم ولي مي دانم به يک شخص حقيقي صد هزا رتومان ضرر زده ام يا اينکه شخص را مي شناسم ولي اگر اين را به شما بگويم مشکلاتي پيش مي آيد. اين صد هزار تومان مالک دارد و من از طرف شما نمي توانم اين صد هزار تومان را به صدقه بدهم. بايد از شما اجازه بگيرم که ممکن است مشکلاتي پيش بيايد. حالا کسي که بر شما ولايت دارد و مرجع تقليد شماست مي تواند اجازه بدهد که از طرف او صدقه بدهيد. پس اگر من نمي توانم مال را به مالک بدهم بايد آنرا به شبه مالک که همان مرجع تقليد است بدهم. بخاطر همين بايد از مجتهد براي ردمظالم اجازه گرفت. در اين هفته مراجع اجازه عمومي داده اند که مردم بتوانند تا صد هزار تومان رد مظالم به فقير بدهند البته اين مبلغ را نمي توان براي امور خيريه استفاده کرد.
سوال – نامه ي برنامه ي سمت خدا به مراجع براي اجازه ي پرداخت رد مظالم: با توجه به اينکه دغدغه ي مومنين براي پرداخت رد مظالم مي باشد چنانچه حضرتعالي اجازه مي فرماييد مومنين تا مبلغ يک صد هزار تومان از رد مظالم را با اجازه ي حضرت عالي به فقرا پرداخت نمايند.
پاسخ – آيت الله نوري همداني: باعرض تبريکات بمناسبت تولد پيامبر و امام جعفر صادق (ع) و امامت امام زمان (عج)، با دادن اجازه براي پرداخت ردمظالم تا صدهزار تومان به فقرا موافقت مي کنم. البته اين مبلغ فقط بايد به فقرا داده بشود و براي ساخت مسجد و... اجازه داده نمي شود.
آيت الله مکارم شيرازي: با تبريک آغاز ولايت حجت بن الحسن، به مومنين اجازه پرداخت رد مظالم تا يک صد هزارتومان به فقرا داده مي شود ولي اين مبلغ براي ساخت مسجد و کارهاي ديگر نبايد مورد استفاده قرار بگيرد و فقط بايد به نيازمندان داده بشود.
آيت الله خامنه اي: در اين باب ايشان بحث احتياط را مطرح نموده اند بنابراين مقلدين مقام معظم رهبري مي توانند به يکي از مراجع عظام رجوع کنند و با اجازه ي عمومي که آنها داده اند عمل کنند.
آيت الله سيستاني و صافي گلپايگاني هم اجازه اين امر را به مسلمانان داده اند.
سوال – فقيري که مي خواهيم به او رد مظالم بپردازيم بايد ويژگي خاصي داشته باشد ؟
پاسخ – ردمظالم يک بحث فقهي است ونکاتي دارد. رد مظالم وقتي است که من نمي توان اين دِين را به صاحبش برگردانم (ولي اگر بتوانم مستقيم يا غير مستقيم بپردازيم نبايد اينکار را انجام بدهم. حتي ما مي توانيم اين مبلغ را بعنوان کادو به طرف بدهيم ) و از طريق مرجع تقليد اين پول را به فقير بعنوان صدقه مي دهيم، قطعا دادن اين مبلغ به فقير اجازه مي خواهد که در اين برنامه تا صد هزار تومان براي رد مظالم اجازه گرفته شده است، قطعا بايد اين صدقه ي واجب به فقيرغير سيد داده بشود، اين مبلغ حتما بايد صرف فقرا بشود نه براي ساخت مسجد و درمانگاه يا. ..، فقير هم بايد اين مبلغ را رد مورد صحيح مصرف بکند.
سوال – آيا مي شود رد مظالم را هر روز در صندوق صدقات انداخت ؟
پاسخ – کميته ي امداد اجازه ي گرفتن رد مظالم را دارد ولي صندوق هاي صدقات عمومي اين اجازه را ندارند. شما مي توانيد ردمظالم را در يک صندوق جدا در منزل بگذاريد و هر چند وقت يک بار آنرا به کميته ي امداد تحويل بدهند و بگوييد که اين ردمظالم است. نيازي نيست که ما صاحب حق را مطلع بکنيم که مبلغ پرداختي بعنوان ردمظالم است. کساني که از بيت المال حقي را ضايع کرده اند مي توانند به شماره حساب 14/108 نزد بانک ملي پرداخت کنند.
هديه دادن قرآن کار خوبي است مخصوصا اگر هديه دادن قرآن جيبي رايج بشود تا انس بر قرآن براي ما نور بياورد. در ضمن همراه داشتن اين قرآن براي شما اشکالي ندارد.
سوال – سوره جاثيه آيات 1 تا 13 را توضيح بفرماييد.
پاسخ – ما با پيام هايي که پيامبر براي ما آورده است مي توانيم عيدمان را واقعي کنيم. خدا قرآن را آفريده تا آيين زيبا زندگي کردن را به ما ياد بدهد. اول اينکه ظلم نکنيم و بعد اينکه راه را براي کساني که ظلم کرده اند باز کنيم.