برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين عالي
-شفاعت
91-05-15
سوال – چه کساني مي توانند شفاعت بکنند؟
پاسخ – رحمت عام خدا دردنيا شامل همه مي شود ولي در آخرت رحمت خاص خدا شامل مومنين مي شود. اين رحمت خاص از کانال برترين عالم وجود يعني پيامبر و اهل بيت جذب مي شود و آنها اين رحمت را تقسيم مي کنند. بخاطر همين لقب پيامبر رحمت للعالمين و قاسم يعني قسمت کننده ي رحمت است. تمام کساني که در مرتبه ي پايين تر از پيامبر هستند چه مومنين و چه گناهکاران، چشم شان به شفاعت و دستگيري پيامبر است و به اين مقام پيامبر، مقام محمود مي گويند. در سوره ي اسراء آيه 79 خدا به پيامبر دستور مي دهد که اگر مي خواهي به مقامي برسي که همه تو را ستايش بکنند، بخشي از شب را بلند شو و نماز شب بخوان. در مورد پيامبر تحجر واجب بود. مرحوم طبرسي در مجمع البيان دارد که پيامبر چندين سال و به مدت طولاني بيدار مي ماند و به عبادت مي ايستاد و سنگيني بدنش را روي پايش احساس مي کرد و بعد از مدتي بر اثر کثرت عبادت چشم هاي پيامبر گود افتاده بود و پاهايش ورم کرده بود بعد آيه نازل شد که اي پيامبر، ما قرآن را نازل نکرديم که اين قدر خودت را به سختي بيندازي. پيامبر براي اينکه بتواند از همه دستگيري بکند اين همه صدمات را تحمل مي کرد. همه ي مفسرين شيعه و سني گفته اند که اين مقام محمود همان مقام شفاعت کبري است. کلمه ي محمود از حمد يعني ستايش مي آيد، پيامبر کاري مي کند که مورد ستايش همه مي شود. پيامبر در روز قيامت چکار مي کند که در قيامت همه او را ستايش مي کنند؟ پيامبر از همه دستگيري خواهد کرد.
سعدي در شعرهايش دارد که همه ي پيامبران تحت ظل رسول اکرم هستند. در عالم دنيا نمي توانيم همت محمد را بفهيم و آن در روز قيامت مشخص مي شود. اگر مي خواهي جوان باشي و عاشقي کني، طوري عاشقي کن که در آخرت سربلند باشي و عشق محمد را داشته باشي. پيامبر مي فرمايد: همه ي پيامبران زير پرچم من هستند.
يکي ازاهالي بصره خدمت امام باقر(ع) رسيد و گفت که اميدوارکننده ترين آيه در قرآن کدام است. امام از او سوال کرد که به نظر تو اميدوار کننده ترين آيه کدام است؟ او اين آيه را خواند: اي کساني که گناهي کرده ايد و زياده روي کرده ايد خدا همه ي گناهان را مي بخشد. امام اين آيه را خواند: اي پيامبردر روز قيامت آنقدر خدا به تو مي بخشد تا خشنود بشوي. اين همام مقام شفاعت پيامبر است. آيا اين پيامبر راضي مي شود که در قيامت خودش در لذت هاي بهشتي باشد و عده اي از اهل اسلام که خدا و پيامبر و اهل بيت را قبول داشتند و دشمن نبودند ولي شيطان آنها را به گناه کشيد، در عذاب باشند؟ پيامبر براي مشرکين هم دلسوزي مي کرد. در جنگ بدر وقتي سران مشرکين را اسير کرده بودند و از جلوي پيامبر عبورمي دادند پيامبر لبخند مي زند. يکي از آنها گفت که تو ما را اسير کرده اي و مي خندي؟ پيامبر گفت که خنده ي من براي اين است که من شما را با غل و زنجير به بهشت مي برم ولي شما نمي آييد. پس اين پيامبر در قيامت هم پادرمياني مي کند.
پيامبر که داراي اين مقام است يعني مقام دستگيري کل مردم، راضي نمي شود که خودش در بهشت باشد و مسلمانان درعذاب بمانند و خدا آنقدربه او مي بخشد تا پيامبر خشنود بشود. امام سجاد(ع)مي فرمايد: خدايا اگر من را به جهنم ببري شيطان خوشحال مي شود و اگر به بهشت ببري، پيامبرت خوشحال مي شود و من مي دانم که تو خشنودي پيامبرت را مي خواهي.
سوال – پيامبر و اهل بيت در شفاعت کردن هزينه اي پرداخت مي کنند. ما چکار کنيم که آنها هزينه ي کمتري براي شفاعت ما پرداخت کنند؟
پاسخ – درجلد هشت بحارالانوار داريم که پيامبر در هنگام مرگ در بستر خوابيده بودند و جبرئيل نازل شد و گفت که بهشت براي شما آماده است و ملکوتيان براي استقبال شما صف کشيده اند. پيامبر فرمود که براي امت من چه آورده اي؟ جبرئيل گفت که چيزهايي که خدا به شما مي دهد بغير از چيزهايي است که به انبياء ديگر مي دهد،مقام محمود براي شماست و آنقدر خدا از انسانها به تومي بخشد تا خشنود بشوي. پيامبر گفت که الان چشمم روشن شد و آنگاه پيامبر جان به جان تسليم کرد. پس مومني که پيامبر و اهل بيت را دوست داشته است در عذاب باقي نخواهد ماند البته ممکن است که اين شفاعت مدتي طول بکشد که اين خيلي ترسناک است. هر لحظه ي قيامت برابر با سالهاي دنياست. اميدوار کننده اين است که آنها قطعا مومنين را دستگيري مي کنند. به مرحوم کاشف القطاع خبر دادند که يکي از شيوخ عرب از دنيا رفته است و براي نماز ميت به سراغ او مي آيند. ايشان به کتابخانه رفت و در آنجا خوابيد زيرا نمي خواست که براي اين عرب که فرد صالحي نبود نماز بخواند. در خواب ديد که اين مرد عرب را براي دفن به صحن اميرالمومنين آوردند. چند جا را براي قبر کندند و به مانع برخورد کردند و بالاخره او را دفن کردند. بعد ديد که دو تا ملک او را از قبر بيرون کشيدند و حضرت علي (ع) دستور داد که او را بيرون بکشند زيرا فرد صالحي نبوده است. آن عرب به اميرالمومنين گفت که من سوالي دارم. اگر مرا بيرون بيندازيد حق من است ولي الان مرا پيش دشمنان شما مي برند و آنها مي گويند که تو يک عمر سنگ علي را به سينه مي زدي و آخر هم تو را پيش ما آوردند. پس علي چه شد؟ اگر دشمنان اين را بگويند من چه جوابي به آنها بدهم. اميرالمومنين فرمان داد که او را رها کنند. علامه از خواب بيدار شد و به سمت حرم اميرالمومنين رفت. ديد که شيخ عرب را آوردند و خواستند در چند محل او را دفن کنند ولي به مانع برخورد کردند و بعد او را دفن کردند و ايشان فهميدند که رويايش صادقه بوده است. ايشان جلو رفت و براي ميت نماز خواند.
پيامبر براي دستگيري هزينه اي را متقبل مي شوند بخصوص براي افرادي که اهل جهنم هستند. کسي که در بهشت است جايش خوب است حتي اگر شفاعت شامل او نشود. کسي که اهل جهنم است پيامبر بايد براي آنها زحمت زيادي بکشد تا ضامن آنها بشود.
سرپرستي مومنين پيامبر و آل معصوم هستند. آنها پدران اين امت هستند. پدر براي اهل خانه هزينه مي کند. پيامبر فرمود: من و علي پدران اين امت هستيم. آنها سرپرست هستند که انسانها را به قرب برسانند. آنها مثل پدر مسئوليت پذير هستند و در راه ما را دستگيري مي کنند. همانطور که پدر دلسوز سپر فرزندانشان مي شود ائمه و امامان هم سپر بلا مي شدند. موسي بن جعفر مي فرمود که من سپر بلاي امتم شدم. در زيارت اربعين داريم که امام حسين(ع) خون قلبش را داد و سرش را بالاي نيزه داد تا بندگان خدا را از ظلالت بيرون بياورد. پس ائمه در دنيا براي شفاعت شان هزينه پرداخت مي کنند. در روايت داريم که وقتي شما در دنيا گناه مي کنيد اهل بيت شرمنده مي شوند.امام صادق (ع) دربين ياران شان فرمودند که چرا شما پيامبر را ناراحت مي کنيد؟ آنها گفتند که ما کاري نکرديم. امام فرمود: مگر نمي دانيد که پيامبر ناظر براعمال شما است و او پدر شماست. وقتي شما گناه مي کنيد پيامبر ناراحت مي شود. پس پيامبر را ناراحت نکنيد بلکه او را خوشحال کنيد. پيامبر و اهل بيت سرپرستي بندگان را دردنيا و آخرت بعهده دارند تا آنها را به سمت خدا ببرند. پس آنها سرمايه گذاري را در دنيا و آخرت تحمل مي کنند. حتي پيامبر و اهل بيت براي کساني که حق الله و حق الناس بر گردن شان هست پادرمياني مي کنند و آبرو گرو مي گذارند. پس آنها هم در دنيا متحمل سختي بوده اند و هم در آخرت ناظر و نگران آنها هستند و شفاعت مي کنند. داريم که اگر مي خواهيد به ما اهل بيت کمک کنيد با تقوا باشيد. حضرت علي (ع) در نهج البلاغه مي فرمايد: با تقواي تان به علي کمک بدهيد. در بحارالانوار داريم که اين کمک به اهل بيت کمک در شفاعت و دستگيري است. پدر مهرباني که در گردنه هاي سخت دست بچه اش را مي گيرد و مي برد تا پرت نشود و اين بچه مي خواهد دستش را بکشد، مثل ائمه است که ما انسانها با گناه دست مان را از دست آنها مي کشيم و به سمت شيطان مي رويم. اينکار باعث مي شود که زحمت آنها بيشتر بشود و هزينه شان بالا برود. بزرگواري مي فرمودند که امام زمان(عج) فرموده که ما چاره اي نداريم جز اينکه شما را با خودمان ببريم. اگر اين طور باشد در جايي بايد بلايي سر ما بيايد که پاک بشويم. و ممکن است که آن بلا بيماري طولاني باشد تا شما پاک بشويد که باز هم در اينجا آنها ناراحت مي شوند. آنها فرموده اند که با پاک بودن و عفت با ما راه بياييد و محکم در صراط مستقيم پيش برويد. با اين کمک ما مي توانيم هزينه ي اهل بيت را پايين بياوريم. اهل بيت براي همه ي مردم هزينه ي مي کنند ولي کساني که دشمني با اهل بيت کرده اند، در روز قيامت اهل بيت از آنها حمايت نمي کنند. کساني هم که مستضعف بوده اند اهل بيت از آنها حمايت مي کند. از مرحوم رشتي در بعد از مرگ پرسيدند که وضعيت تو در آنجا چطور است. ايشان گفتند: شکر خدا را که در پناه حسينيم، عالم از اين خوبتر پناه ندارد.
سوال – صفحه ي 45 قرآن را توضيح بفرماييد.
پاسخ – خدا در آيه قبلي در مورد پرداخت انفاق توصيه کرده بود. و در آيه 268 سوره بقره مي فرمايد که وقتي شما مي خواهيد انفاق کنيد شيطان دو تا کار انجام مي دهد. يکي اينکه تو را وسوسه مي کند که فقير مي شويي و تو را از انفاق مي ترساند و از طرفي تو را امر به بدي مي کند. خدا به کساني که انفاق مي کنند دو تا وعده مي دهد: يکي اينکه در آخرت به آنها مغفرت مي دهد و در اين دنيا به آنها برکت مي دهد. يکي از عوامل وسعت روزي و برکت اموال انفاق است. اميرالمومنين در نهج البلاغه دارد که وقتي فقير شديد با خدا معامله کنيد با صدقه دادن و خدا وسعت مي دهد و او عليم است.
سوال – در مورد گروههاي شفاعت کننده توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در روايات حدود بيست دسته شفاعت کننده نامبرده شده است. دست اول خدا بعد پيامبر و بعد اهل بيت و دسته ي چهارم انبياء الهي هستند که امت خودشان را شفاعت مي کنند. دسته ي چهارم علما هستند. در قيامت به عابد مي گويند که به بهشت برو ولي به عالم مي گويند که بايست و کساني را که تربيت کرده اي ببين. دسته ي ششم شهدا هستند. داريم: انبياء، علما و شهدا هم شفاعت مي کنند. شفاعت خدا و پيامبر و اهل بيت نامحدود است ولي شفاعت بقيه شفاعت کنندگان محدود است. مثلا شهدا خانواده و دوستان شان را مي توانند شفاعت کنند. گروه هفتم ملائکه هستند، مثل دو ملکي که اعمال ما را ثبت مي کنند يا ملکي که سلام هاي زائرين را به امام حسين (ع) مي رسانند. هشتمين شفيع ما قرآن است. داريم که قرآن را ياد بگيريد که در قيامت شما را شفاعت مي کند. قرآن در قيامت به زيباتري چهره نمايان مي شود و به صف مسلمين مي آيد و مسلمين تعجب مي کنند و فکر مي کنند که جزو شهدا است و بعد به صف بالاتر مي رود تا به زير عرش الهي قرار مي گيرد. قرآن در آنجا از بعضي شکايت مي کند و از بعضي شفاعت مي کند. کساني که با باطن قرآن ارتباط برقرار کرده اند شفاعت قرآن از آنها عميق تر است. اين حديث در کافي است. کمترين حدي که يک مومن مي تواند شفاعت بکند تا سي نفر پايين تر از است. دهمين شافع رحم و خويشان هستند يعني کساني که بالاتر هستند خويشاوند پايين تر را شفاعت مي کنند. يازدهمين شفاعت ما اعمال صالح است. يکي از کساني که دست ما را مي گيرد اعمال ماست. داريم: شفيعي بهتر از توبه نيست. در جايي گفته شده که صلوات دست ما را مي گيرد. دوازدهمين شفيع همسايه است. بخاطر همين رابطه با همسايه در دنيا و در آخرت خوب است. سيزدهمين شفيع بچه هاي سقط شده هستند. رحمت خاص شامل حال آنها مي شود و دم بهشت مي ايستند تا پدر ومادرشان بيايند. چهاردهمين دسته شفيع دوست است. کساني که دوستي شان در دنيا صادقانه است در آخرت هم دست همديگر را مي گيرند. پانزدهمين دسته فقرا هستند. فقرا مومني که با عزت زندگي کردند خدا براي آنها جبران مي کند و به آنها شفاعت مي دهد. آنها خانواده ي خودشان را شفاعت مي کنند که فقر را تحمل کرده اند. صلوات، توبه، راست گويان، مجاهدين و دانشجوياني که علم مفيد کسب مي کنند مي توانند شفاعت بکنند.
انشاء الله ما جزو کساني باشيم که از شفاعت گسترده ي اهل بيت بهره مند بشويم.