برنامه سمت خدا
حجت الاسلام والمسلمين رنجبر
پرسش وپاسخ
88-08-16
وقتي مدتي خدا را عبادت مي کنم به خودم غرّه مي شوم و غرور من را مي گيرد چه بايد کرد؟
کسي در جاده ماشينش آتش مي گيرد، کنار مي زند و از کسي کپسول آتشنشاني مي گيرد و آتش را خاموش مي کند. حالا کسي که از طرف کپسول گرفته و آتش را خاموش کرده، نسبت به او طلبکار است يا بدهکار؟ بدهکار است. روايات مي گويند: نمازي که شما مي خوانيد، اين آتش هايي را که برافروخته ايد، خاموش مي کند. وقت نماز فرشته ها مي گويند: بلند شويد و با اين نماز، آتش هايي را که برافروخته ايد خاموش کنيد. پس نماز آتشنشان است. شما وقتي نماز مي خوانيد، آتش هاي خودتان را خاموش مي کنيد. پس شما هر چه نسبت به خدا نماز مي خوانيد، بدهکار تر مي شويد. اگر انسان اين حقيقت را بفهمد، مغرور نمي شود. غرور به خاطر جهل ماست. ما فکر مي کنيم با عبادت طلبکار مي شويم. در حاليکه ما با عبادت بدهکار مي شويم. البته با عبادت نکردن هم بزهکار و گناهکار مي شويم. هر دو صورتش به زيان ماست چه عبادت بکنيم و چه عبادت نکنيم. عقل مي گويد: عبادت کن. چون تو مشکل کم نداري. ما با عبادت، اشکالات و مشکلات خودمان را حل مي کنيم. اگر کسي اين را بفهمد، هيچ گاه احساس غرور نمي کند. فکر ميکنيم گره اي از کار خدا باز ميکنيم. خيلي ها مي گويند: يک نمازي بخوان که به درد خدا بخورد. مگر خدا درد دارد که به دردش بخورد؟ ما منبع و کانون درد هستيم. ما بايد با نماز خواندن دردهاي خودمان را دوا کنيم.
به دروغ عادت کرده ام، به دادم برسيد. چه کار بايد بکنم؟
آنکه به داد انسان مي رسد فهم است. حافظ مي گويد: گوهر معرفت آموز که با خود ببري که نصيب دگران است نصاب زر و سيم. هر چه هست در فهم و آگاهي است. ما بايد بفهميم که دروغ ممکن است گل بدهد ولي ميوه نمي دهد. دروغ هايي را تاکنون گفته ايد را روي کاغذ بنويسيد، ببينيد نتيجه داده است يا خير؟
قرآن مي گويد: هيچ کس از من راستگوتر نيست. من خدا ميگويم، دروغ شما را به جايي نمي رساند و خدا آدم دروغ گو را هدايت نميکند و راه را به او نشان نمي دهد و بخاطر همين عاقبت آدم دروغگو، ندامت و پشيماني است. خاصيت دروغ اين است که آدم را روسياه مي کند. حافظ مي گويد: به صدق کوش که خورشيد زايد از نفست، از دروغ سيه رو گشت صبح نخست. ما دو تا صبح داريم. يک صبح در وقت سحر، يک روشني در آسمان مي زند و شما فکر مي کنيد صبح شده ولي دوباره تاريک ميشود. به اين صبح کاذب مي گويند. به آدم دروغ ميگويد. صبح اصلي وقتي است که خورشيد مي آيد. تو با صداقت تابش و نورانيت مي دهي. صبح نخست دروغ گفت و به روسياهي مبتلا شد و دوباره مبتلا به تاريک شد. دروغ خيلي که هنر کند، کار شما را جلو مي برد ولي خود شما را عقب مي اندازد. صداقت ممکن است کار شما را عقب بيندازد ولي خود شما را جلو مي اندازد. شما تير را که درکمان ميگذاري موقتا عقب مي رود، ولي هرچه عقب تر برود با شتاب بيشتري به جلو مي رود و به هدف مي خورد. صداقت هم همينطور است. شما وقتي صداقت بخرج مي دهي، ممکن است مدتي عقب بيفتي و شما احساس عقب ماندن مي کني ولي طولي نميکشد که راه صد ساله را يک شبه مي روي. قرآن مي گويد: کساني که اهل صداقت هستند اول ندارند ولي آخر دارند و به نتيجه مي رسند. اگر صداقت از همان اولش باغ سبز داشت، چه کسي دروغ مي گفت؟ بعضي ها ميگويند: من چوب صداقتم را مي خورم. راست است و همين است. بالاخره خدا امتحان ميکند چه کسي اهل صداقت است و چه کسي اهل صداقت نيست؟ برعکس دروغ که شکلات دارد. وقتي سوار هواپيما مي شويد يک شکلات مي دهند که دهانتان را شيرين کنند. همان اولش است، ممکن است آخرش سقوط هم باشد. دروغ با شکلات، اول دهان شما را شيرين مي کند، اما در آخر شما را بدبخت مي کند.
چه مي شود که آدمها رياکار مي شوند؟
اگر خط کش کج باشد، خطي را هم که شما با آن مي کشيد، کج ميشود. راستي، راستي مي آورد و کجي، کجي مي آورد. ريا کجي است و يک خطا، زاييده يک اشتباه ديگر است. آن اشتباه کجاست؟ سِّر رياکاري چيست؟ چه ميشود که انسان ريا کار ميشود؟ اينها دچار اشتباه ميشوند. اشتباه آنها اين است که تصور ميکنند ديگران روزي رسان هستند. شما مدير عامل شرکت من هستيد. من فکر مي کنم شماهمه کاره هستيد. شما هستيد که ميتوانيد به من روزي بدهيد و يا روزي را از من بگيريد. لذا من جلوي شما اهل تظاهر و ريا مي شوم. ظاهر سازي ميکنم. قرآن مي گويد: اشتباه نکن من رزاق هستم. هيچ کس جز خدا به تو روزي نميدهد. هيچ کس نميتواند به تو روزي بدهد مگر مگر او بخواهد. هيچ کس نميتواند از تو روزي را بگيرد، مگر او بخواهد. حافظ قلم شاه جهان مقصد رزق است، از بَهر معيشت نکن انديشه باطل. او است که تقسيم مي کند و آن آقا يکي از خدمتکارهاي خداست. غم زانو ننشين غم بيهوده نخور کزغم خوردن تو رزق نگردد کم و بيش. با غم و غصه روزي کسي کم و زياد نميشود. پس اگرانسان اين را بداند، فقط پيش خدا ريا ميکند و کاري مي کند که فقط خدا ببيند. ديگر هيچ گناه و معصيتي هم انجام نمي دهد و دروغي هم نمي گويد. چرا ما دروغ مي گوييم؟ چون مي خواهيم صد تومان خودمان را دويست بکنيم. چون احساس مي کنيم اگر دروغ بگوييم، صد دويست ميشود. يعني دروغ رازق و روزي رسان است. خدا ميگويد: دروغ روزي رسان نيست. من روزي رسان هستم. حالا ممکن است طرف در بازار دروغ هم بگويد و روزي هم براي او بياورد. ممکن است بگويند: تملق هم رازق است. رزق فقط عدس و لوبيا نيست. در قرآن هر چيزي که براي انسان خوب است، رزق ناميده شده است. آبرو، ثروت، قدرت، خوب است. مثلا دارو خوب است. رزق است. شما دارو را براي شفا مي خوريد و رزق دوم شفا است. اينکه قرآن مي گويد: خدا رازق است يعني اثر دست خداست. شما پول را براي رفاه مي خواهيد. شما با دروغ مي توانيد پول را کم و زياد کنيد ولي رفاه دست خداست. شما هر چيزي را براي چيزي مي خواهيد، آن چيز دست من است. پوستش دست شماست، مغزش دست من است. اگر کسي اين را بفهمد، هيچ وقت به کسي تهمت نمي زند. زيرا تهمت مي زنيم که آبروي طرف برود. آبرو دست خداست. من اعتبار ظاهري شما را پايين مي آورم تا شخصيت شما را پايين بياورم. شخصيت دست خداست. او تصميم ميگيرد. رزق يعني آثار. من هستم که اثر مي دهم. پس اگر اين را بفهميم، هيچ وقت ريا نميکنيم. زيرا من ريا مي کنم که اضافه کار بيشتري بگيرم تا آرامش در زندگي ام داشته باشم. خوب آرامش دست خداست. قرآن انديشه ما را تهذيب مي کند. تو اگر مي فهميدي خدا رازق است و روي تهمت و ريا حساس است و وقتي شما مي خواهي از مدرکت بهره ببري، خدا جلوي آنرا مي گيرم.