-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين رنجبر
- نيت در اعمال
88-06-28
لطفا در مورد اخلاص ونيت درعمل توضيح دهيد.
عبادت به اخلاص نيت نکوست/ و گرنه چه آيد زبي مغز پوست
اين نمازها و روزه ها وقتي قيمت دارد که به انگيزه الهي باشد و به نيت الهي باشد و بخاطر خدا باشد. اگر اخلاص نداشته باشد و از اخلاص تهي باشد، اين پوست بي مغز مي شود. شما تمام پوست گردوهاي عالم را در مرغوب ترين خاک بکاريد، محال است که سبز بشود. عبادت هم همينطور است. اگر شما سالها نماز بخوانيد و روزه بگيريد ولي انگيزه الهي عامل آن نباشد، پوست بي مغز است. عبادت بايد از سر اخلاص باشد. مثل گلها که برايشان فرق نمي کند، ما آنها را ببينيم يا نبينيم. چه در معرض ديد باشد و چه نباشد، کار خودش را مي کند. به موقع باز ميشود و عطر افشاني مي کند و کاري ندارد که ديده ميشود يا نه. انسان هم نبايد برايش مهم باشد که او را مي بينند يا نمي بيييند، درکش مي کنند يا نمي کنند، مثل دو تا نهالي است که در باغچه هستند و به يکديگر کاري ندارند که سبز ميشوند يا نه، کار خودشان را مي کنند. اخلاص يعني اينکه انسان به هيچ کس توجهي نداشته باشد و ديدن و يا نديدن برايش اهميتي ندارد. سعدي هم مي گويد: عبادت وقتي زيبا است که اخلاص همراه آن باشد. وگرنه مثل پوسته بدون مغز است. اخلاص يعني کاري را فقط براي خدا انجام بدهيم و کاري نداشته باشيم که ديگران مي بينند يا نمي بينند. پياز، هم در زير خاک و دور از نظر ديگران است و هم، در سبد آشپزخانه. هر دو سبز ميشوند. پياز آشپزخانه هر چه سبز تر ميشود پوک تر ميشود و بي خاصيت ميشود ولي پيازي که در زير خاک است هرچه سبزتر ميشود، بيشتر مي ماند.
مکن گفتمت مردي خويش باز چو مردي نمودي مخنث نباش
يک درخت هر چه دارد، از ريشه اش دارد و ريشه درخت را سرپا نگه مي دارد. ريشه، درخت را سبز مي کند. اما شرطش اين است که مخفي باشد. اگر کسي خاک را کنار بزد و ريشه ها را آشکار کند، درخت خشک ميشود. خوبي هاي ما حکم ريشه هاي ما را دارد، اين ها وقتي ميتوانند ما را سبز کنند که پنهان باشند. سعدي همين را مي گويد: اگر جايي مردانگي کردي و مشکلي را حل کردي، فاش نکن خودش فاش ميشود ولي اگر تو فاش کني، خدا کنار مي رود. شما کسي را مي بيني و از او خوشت مي آيد و براي اولين بار کسي را مي بيني و از او بدت مي آيد. اين بخاطر همان نهان هاي ماست. اما م حسن (ع) مي فرمايد: اگر نکته منفي در نهانت داشته باشي، آشکار ميشود. شما تشييع جنازه آيت الله بهجت را ديديد. يک تشييع جنازه بي نظير بود. البته بعد از تشييع امام. چه کسي ايشان را مي شناخت و از خلوت و سِرش خبر داشت ؟ چه کسي حرفهاي ايشان را شنيده بود و کتابهاي ايشان را خوانده بود ؟ ولي ديديد با چه شکوه و عظمتي ايشان را تشييع کردند. خودش فاش نکرد. خدا فاش کرد. آنهايي که کتاب مي نويسند، دو جور هستند، بعضي ها ناشر مولف هستند. خودشان چاپ مي کنند و خودشان توزيع مي کنند. اين ها بيچاره ميشوند چون هر چه پول دارند بايد بدهند و بعد آنها را بايد در خانه شان انبار بکنند. ولي بعضي ها کتابهاي خوب خود را پيش يک انتشارات معتبر مي برند و خود انتشارات به کتاب اعتبار مي دهد. در فاصله کمي، چندين بار چاپ مي شود و همه با خبر ميشوند. ما آدمها در کارهاي مثبتي که مي کنيم، دو دسته هستيم. وقتي کار مثبتي ميکنيم مثل ناشر مولف ها عمل ميکنيم و اين قدرهزينه مي کنيم تا مردم بفهمند ما فلان گِره را بازکرديم. دردسرهاي زيادي هم پيدا مي کنيم. ولي يک وقت کار مثبت را به دست انتشارات خدا مي دهيم که معتبر است و خودش آنرا منتشر مي کند. سعدي هم ميگويد: اگر جايي مردي کردي، بعداز آن نامردي نکن و آنرا باز گو نکن. شهرتي هم بدست نمي آوري.
در کارهايت اخلاص داشته باشيد.
به اندازه بود بايد نِمود، خجالت نَبُرد آنکه نَنمود و بود
اين بيت خيلي شاهکار است. اگر اين در زندگي زناشويي ما مي آمد طلاق ها جمع ميشد. سعدي مي گويد: آنچه هستي بگو. بعضي ها آرم ماشين را عوض مي کنند. به اندازه اي که هست، نشان بده. بعضي آدمها شخصيت پاييني دارند اما خودشان را خيلي بالا جلوه مي دهند. پسري که به خواستگاري مي رود، اگر به اندازه اي که هست خودش را نشان بدهد، ديگر هيچ وقت اختلاف پيش نمي آيد. حال اگر کسي فوق ليسانس بود و گفت: من ديپلم هستم، هيچ وقت شرمسار نمي شود. تازه وقتي مي فهمند اعتبارش بيشتر ميشود. در هر کاري اخلاص خوب است.
به اندازه بود بايد نمود خجالت نَبرد آنکه نَنمود و بود
انسان همان که هست بايد نشان بدهد. در ميوه فروش ها گاهي چنان ميوه را نورپردازي مي کنند که ميوه براي مشتري جلوه ي ديگري پيدا ميکند. اين معامله در شرع حرام است. چون به اندازه بود بايدنمود. ميوه همان قدرکه مي ارزد بايد نشانش بدهيم. بعضي ها خودشان را نورپردازي مي کنند. خودشان را با هر چيز ممکن بَزک مي کنند اينها هم خلاف ميکنند. سعدي مي گويد: هماني که هستي خودت را نشان بده. تو اگر يک مرتبه بالايي داشته باشي و خودت را در مرتبه پاييني معرفي کني هيچ گاه شرمنده نمي شوي. مرحوم پرفسور حسابي به خانه آقاي جعفري رفته بود و خادم ايشان گفته بودند: مگر ميشود آقاي جعفري را به اين سادگي ديد. بايد تماس بگيريد اگر ايشان بپذيرد. گفتند الان نيستند و بعد شماره ايشان را به پرفسور حسابي مي گويد و ميگويد سواد داري ؟ پرفسور ميگويد: بله کمي دارم. مي گويد: بنويس دو بعد يک دو کنارش بگذار و تا آخر و ميگويد اين شماره علامه است. هروقت خواستي زنگ بزن تا به شما وقت بدهد. علامه که آمد و خدمتکار مشخصات را به ايشان مي دهد، آقاي جعفري مي گويد: اين پرفسور حسابي بوده است. بعد به ايشان زنگ مي زند و از آن موقع هرگاه پرفسور علامه را مي بيند به او ميگويد: بنويس دو. پرفسور است وقتي مي گويند: سواد داري: ميگويد: کمي. سهراب سپهري ميگويد: سر سوزن ذوقي. حالا دنياي ذوق بود. وقتي مي گويد: سر سوزن ذوقي و شما اشعار او را مي خوانيد لذتي مي بري زيرا پايين تر از چيزي که هست مي گويد. چنين کسي هيچ وقت شرمنده نميشود. خود واقعي ات را نشان بده.
اگرکوتهي پاي چوبين نبند که در چشم طفلان نمايي بلند
قديم ها بچه ها روي دو تا قوطي مي ايستادند و با طناب راه مي رفتند و بعضي ها با چوب اين کار را مي کردند. که به آن پاي چوبين مي گفتند. مي گويد: اي طفل در زير پايت چوب نگذار شايد در بين بچه ها، بزرگ بنظر بيايي ولي در بين بزرگتر ها کوچک هستي. بعد با اين پاي چوبي راحت نيستي و زياد نميتواني با آن راه بروي. آخرش بايد پايين بيايي و رسوا مي شوي. بعضي ها در جامعه پاي چوبين به خودشان مي بندند. خودشان را با يک چيزهايي مي خواهند بزرگ بکنند. گاهي با مدرک، با پست، با موقعيت. اين ها پاي چوبي است و يک روز از تو مي گيرند. آن وقت کوتاه بودنت نشان مي دهد. بيا و روي خودت کار کنم. اينقدر روي موقعيتها کار نکن. اينها پاي چوبي است. کاري بکن که وقتي اينها را از تو ميگيرند، بازهم بزرگ باشي. باز هم توي چشمها عزيز باشي. خيلي ها اين جوري نيستند. مثل بساز و بفروش ها. خانه قديمي را بَزک مي کند و ظاهرش را زيبا مي کند و مي فروشد. در ظاهر خيلي خوب است ولي بعد از مدتي خودش را نشان ميدهد. قرآن: خودتان باشيد. طبيعي بالا برويد. چون اگر غيرطبيعي بالا برويد ممکن است بالا برويد ولي بالا نمي مانيد. وقتي نوشابه را در ليوان مي ريزيد، گازهاي آن سريع بالا مي آيد ولي بالا نمي ماند. آدمهايي که با هوس و هوا بالا مي روند، بالا مي رود ولي بالا نمي مانند زيرا با هوا بالا رفته اند. کساني که اين کارها را مي کنند، علت دارد. آنها در درون رشدي نداشته اند. حالا بايد با عوامل بيروني رشد کنند. بالاخره شما بايد بزرگ بشويد، يک وقت طبيعي و يک وقت غير طبيعي. اگر شما تن به رشد واقعي ندهيد، شک نکن که به رشد کاذب تن خواهيد داد. قرآن توصيه مي کند: اگر از کاري دست کشيدي به کار ديگر بچسب چون تو با کار رشد مي کني. بخاطر همين روي معنويت تاکيد مي شود چون معنويت انسان را از درون رشد ميدهد. انسان وقتي از درون رشد کرد، ديگر اين بيروني ها برايش ارزش ندارد. حاضر است اين ها را بشکند. شما گلدان را ببينيد. وقتي گل رشد ميکند و بالا مي آيد گلدان را خرد ميکند. يک موقع آدم به جايي مي رسد که خودش مدرکهايش را خرد ميکند. پرفسور حسابي کم مدرک نداشت ولي به جايي رسيد که اين مدرک ها برايش خيلي حقير بود. چون خودش رشد کرده بود. هرکس به معنويت روي نياورد از درون حقير ميشود در نتيجه ناگزير است که خودش را بَزک کند. خود واقعي ات باش.
برو جان بابا در اخلاص پيچ که نتواني از خلق رستن
شما آب را با شير مخلوط کن. شير حجم پيدا مي کند ولي مزه و خاصيتش را از دست مي دهد. هر چيزي خالصش خوب است. معنويت مثل شير مي ماند و اگر آنرا با غير معنوي مخلوط کني، خودت لذت نمي بري. اگر نماز خالص براي خدا باشد، مزه مي دهد حتي اگر کم باشد. اگر يک استکان شير خالص بخوري بهتر از يک پارچ شير مخلوط با آب است. دو رکعت نماز بخوان. خالصانه بخوان. برو هر کاري ميکني براي خدا باشد و اگر تو همه اعمالت را هم براي خلق انجام بدهي، مزه نمي دهد و اينکه ما از اعمال خودمان، مثل بخشش هاي خودمان، احساس لذت نميکنيم، بخاطر اين است که خالص نيست. اگر خالص بود، حتي کم هم بود، لذتش بيشتر بود. اخلاص در ه رکاري خوب است.
کليد در دوزخ است آن نماز که در چشم مردم گذاري دراز
اين کليد هم قفل مي کند وهم باز مي کند. نماز هم همين طور است. هم ميتواند در بهشت را باز بکند و هم مي تواند در دوزخ را ببندد. تا کليد را کدام طرف بچرخاني. نمازي که به سمت خدا چرخيده بشود، يک کار ميکند. اگر به سمت شيطان چرخيده بشود کارمعکوس مي کند. اگر نماز ميخواني براي خدا بخوان نه براي رييس اداره که بداند شما نماز اول وقت مي خواني. گاهي نمازت را طول مي دهي که مردم ببينند. اين نمازها، زمينه آتش جهنم را براي تو فراهم ميکند. پس در نمازت اخلاص داشته باش.