برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: ابعاد مختلف تربيت عبادي (توجه به قنوت در نماز)
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين بهشتي
تاريخ پخش: 07-02- 99
شريعتي: بسم الله الرحمن الرحيم، اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
سلام مي‌کنم به همه دوستان عزيزم، بيننده‌هاي خوب و شنونده‌هاي نازنين‌مان، انشاءالله هرجا که هستيد خداوند متعال پشت و پناه شما باشد. انشاءالله بهره ما از اين ماه بي شمار باشد و براي همديگر دعا کنيم. حاج آقاي بهشتي سلام عليکم و رحمة الله.
حاج آقاي بهشتي: سلام عليکم و رحمة الله، بنده هم خدمت شما و بينندگان و شنوندگان عزيز سلام مي‌کنم. از خداوند مي‌خواهم براي همه انسان‌ها خير مقدر بفرمايد و دلهاي ما را براي نزول رحمت‌هايش در شب‌هاي قدر آماده بفرمايد.
شريعتي: امروز در ذيل بحث هفته گذشته در مورد قنوت صحبت خواهيم کرد «رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّار» بحث امروز را خواهيم شنيد.
حاج آقاي بهشتي: بسم الله الرحمن الرحيم، «الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي»
در ماه رمضان به بحث قنوت رسيديم، از وضو شروع کرديم، وقت و قبله و اذان و نيت و آيات سوره حمد را گفتيم، رکوع و سجده را گفتيم. من اسمش را پله پله تا خدا گذاشتم، مي‌فرمايند: در تمام نمازهاي واجب و مستحب پيش از رکوع رکعت دوم مستحب است نمازگزار قنوت بخواند. اهل سنت فتواي ديگري دارند. در فقه شيعه تمام نمازها صبح و ظهر و عصر و مغرب و عشاء و تمام نمازهاي مستحبي قبل از رکوع رکعت دوم و بعد از قرائت قنوت بخوانند. در نماز شب يک قنوت طولاني دارد که اشاره مي‌کنم. در نماز جمعه دو قنوت هست، رکعت اول قبل از رکوع و رکعت دوم بعد از رکوع و در نماز عيد فطر و عيد قربان نه قنوت است، مردم ما آشنايي دارند. انشاءالله به سلامت اين مريضي برداشته شود و نماز باشکوهي در عيد فطر برگزار شود. اگر قسمت شد و زنده بوديم همان دعا را روز عيد فطر شرح خواهيم داد. در نماز آيات هم پنج رکوع دارد.
مسأله ديگر ادب قنوت گرفتن است. ما در نمازمان نظام داريم، چطور بايستيم؟ چطور دست‌هايمان را موقع الله اکبر بلند کنيم؟ چطور به رکوع و سجده برويم؟ در قنوت انگشتان دست بسته و انگشت شست باز، دست‌ها به هم چسبيده باشد. اين حالت براي دعاي بعد از نماز است. در قنوت نماز دست‌ها به هم چسبيده و کف دست به سمت آسمان و مقابل صورت باشد. ادبي که امامان ما ياد دادند، انگشتان دست بسته و انگشتان شست باز، دست‌ها به هم چسبيده، کف دست به سمت آسمان و مقابل صورت باشد. اين يک قنوت مؤدب است و معنايش هم فقر است. يعني خدايا من نيازمند هستم، به درگاه تو آمدم، به من بده.
اينقدر اين مستحب مهم است مي‌فرمايند: اگر نمازگزار قنوت را فراموش کند، قبل از رکوع فراموش کند يادش مي‌آيد و انجام مي‌دهد، بعد از رکوع اگر فراموش کرد، انجام مي‌دهد و بعد از سجده اگر يادش آمد قنوت را انجام ندادم، نمازش تمام شد، قنوت مي‌خواند. حضرت امام خميني در کتاب تحريرالوسيله مي‌فرمايد: مدت زيادي بعد از نماز يادش آمد که قنوت نخوانده است، در همان حالت دست به قنوت بگيرد و دعا بخواند. اين نشان مي‌دهد خيلي اهميت دارد. چه دعايي بخوانيم؟ به اختيار خودمان گذاشته شده است. مثل اينکه بعد از سوره حمد يک سوره‌اي را بايد بخوانيم با انتخاب خودمان، هر سوره‌اي را خواستيم البته امامان ما راهنمايي کردند ولي الزاماً سوره خاصي نيست و در قنوت هم به ما فرمودند: يک بسم الله الرحمن الرحيم و ذکر صلوات، يک استغفار، يا دعاهايي که ائمه به ما ياد دادند و در کتاب‌هاي حديثي باب‌هايي هست به نام قنوتات ائمه، پيغمبر در قنوت چه مي‌خواند، اميرالمؤمنين چه مي‌خواند تا امام زمان(ع)، يا دعاهاي قرآني از قول انبياء. بعد از اين جلسه چهل تا از دعاهاي قرآني را خواهم گفت. بياييم همت کنيم الآن که فرصت زياد هست، در فضاي مجازي گروه‌هاي جهادي بيايند، حفظ چهل دعاي قرآني. ماه رمضان ماه قرآن و ماه دعاست.
خدا رحمت کند آيت الله ابراهيم اميني که در قنوت نماز جماعتشان در مسجد اعظم، دعاي امام زمان(ع) «اللهم ارزقنا توفق الطاعه و بعد المعصيه» به همه اقشار و اصناف توجه شده است. حضرت آيت الله جوادي آملي، مي‌فرمودند: اين حديثي که «مَنْ حَفِظَ مِنْ أُمَّتِي أَرْبَعِينَ حَدِيثاً مِمَّا يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ مِنْ أَمْرِ دِينِهِمْ بَعَثَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَقِيهاً عَالِماً» (وسائل الشيعه، ج 27، ص 94) هرکس از امت من چهل حديث را حفظ کند، خداوند او را روز قيامت فقيه مبعوث مي‌کند. ايشان مي‌فرمودند: منظور چهل حديث تنها نيست. چهل آيه قرآن هم چهل حديث است، چون خود قرآن به خودش حديث گفته است. حديث يعني سخن تازه، بياييم براساس همين حديث چهل آيه قرآني را که با ربّ يا ربنّا شروع مي‌شود، مطرح کنيم. چه پيام‌هايي دارد؟ امام مجتبي به يکي از اصحابش فرمود: مي‌خواهي دعا کني سراغ دعاهاي قرآني برو، ببين انبياء از خدا چه خواستند و همان‌ها را در دستور کارت قرار بده. نيت کرديم اگر زنده بوديم از هفته آينده چهل مورد از اين آيه‌ها را بيان کنيم.
اهل سنت چه فتوايي دارند؟ فرق مختلف چون شافعي و مالکي و حنبلي‌ها در مورد قنوت چه فتوايي دارند؟ شافعي‌ها و مالکي‌ها فتوايشان اين است که قنوت در نماز صبح و نماز شب و وقت‌هايي که بلايي نازل مي‌شود، قحطسالي مي‌شود، به قنوت خواندن توصيه مي‌شود. دو فرقه ديگر وقت‌هايي که بلا نازل مي‌شود و در نماز شب، چه بلايي از اين کرونا بالاتر است؟ الآن وقت اين است که مسأله قنوت را ترويج کنيم. دعاست و فقهاي آنها هم به ويژه ترويج مي‌کنند. در دوره قحطسالي يا بلا، مخصوصاً سفارش شده در نمازهايشان قنوت بخوانند.
بخش دوم سراغ قرآن مي‌رويم ببينيم در قرآن هم به قنوت نماز اشاره شده است؟ تحت عنوان سه واژه، يکي همين قنوت، کلمه قنوت به معناي پيروي و اطاعت و خضوع و تواضع است در لغت، از زبان حضرت مريم، خداوند به حضرت مريم مي‌فرمايد: «يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَ اسْجُدِي وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِين» (آل‌عمران/43) يعني اي مريم، در پيشگاه پروردگارت تواضع کن، يا اطاعت کن از پروردگارت، يا در سوره بقره آيه 116 مي‌فرمايد: «لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلٌّ لَهُ قانِتُون» ما گفتيم همه هستي و کائنات سجده مي‌کنند و تسبيح مي‌گويند، اينجا قنوت هم دارد. يعني همه هستي در پيشگاه پروردگار خاضع و مطيع است. در سوره روم آيه 26 دارد: «وَ لَهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلٌّ لَهُ قانِتُونَ» يا اين آيه، «وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِين» (بقره/238) اي نمازگزاران، «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِين» از همه نمازها و نماز ظهر مراقبت کنيد، يعني خالصانه، خاضعانه و با فروتني در پيشگاه خدا به عبادت برخيزيد. امام باقر(ع) در تفسير اين آيه فرمودند: «قال هو الدعاء»،«وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِين» يعني در نمازتان يک بخش دعايي داشته باشيد.
در سوره آل عمران آيه 17 مي‌فرمايد: «الصَّابِرِينَ وَ الصَّادِقِينَ وَ الْقانِتِينَ وَ الْمُنْفِقِينَ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحار» مقاومت کنندگان و راستگويان، قانتين، قانتين يعني مطيعين و خاضعين و فروتن‌ها که در قرآن اشاره شده است. ابراهيم خليل را قرآن مي‌فرمايد: «قانتا» يعني مطيع و خاضع، «إِنَّ إِبْراهِيمَ كانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّهِ» (نحل/120) در پيشگاه خدا متواضع و مطيع بود.
در سوره احزاب آيه 35 کلمه قنوت در آن آمده است. ده صفت در اين آيه هست، «إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتِينَ» مرداني که متواضع هستند در پيشگاه خدا، «وَ الْقانِتاتِ» زناني که در پيشگاه خدا فروتن هستند. سوره زمر آيه 9 مي‌فرمايد: «أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّيْلِ ساجِداً وَ قائِماً» بعضي وقتي به سختي و گرفتاري و بلا و مصيبت مي‌رسند با خدا راز و نياز مي‌کنند. اينها را مقايسه کنيد با کساني که هميشه در دل شب برمي‌خيزند و قانت در پيشگاه خدا هستند، در حال سجده و قيام هستند «يَحْذَرُ الْآخِرَةَ» ترسان از آخرت هستند، «وَ يَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ» اميد به رحمت پروردگار دارند. فرشته‌هاي آسمان وقتي صداي بعضي را مي‌شنوند، مي‌گويند: اين صداي آشنايي است! رفاقت ما با خدا هميشگي باشد.
سوره مؤمنون آيه 76 مي‌فرمايد: «فَمَا اسْتَكانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما يَتَضَرَّعُونَ» بعضي در برابر خدا تواضع ندارند. تضرع ندارند. امام صادق در تفسير اين آيه فرمود: «التَّضَرُّعُ: رَفْعُ الْيَدَيْنِ [بِالدُّعَاءِ]» در پيشگاه خدا بلند کردن دست‌ها به دعا. «وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا» (مزمل/8) امام معصوم فرمودند: در نماز قنوت بگيريد. در نماز دستان خود را به رسم نياز بلند کنيد و از خداوند حاجت بطلبيد. پيغمبر فرمود: «أَطْوَلُكُمْ قُنُوتاً فِي دَارِ الدُّنْيَا أَطْوَلُكُمْ رَاحَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِي الْمَوْقِفِ» روز قيامت روز سختي است و پنجاه هزار سال طول آن روز است و خداوند برنامه‌هايي دارد، به ما ياد دادند در سجده نمازها از اهوال يوم القيامه به خداوند پناه ببريم. پيغمبر فرمود: هرکس مي‌خواهد روز قيامت راحت باشد، قنوت طولاني داشته باشد. در حديث ديگري ابوذر غفاري از پيامبر پرسيد: يا رسول الله، کدام نماز از همه بهتر است؟ نمازي که قنوتش طولاني باشد. درست است مستحب است اما خيلي ارزش دارد. امام صادق فرمود: در قنوت هر دعايي به زبانت جاري شد خوب است. پرسيد: مي‌توانيم براي مسائل دنيايي بخواهيم؟ فرمود: بله، براي ماديات و معنويات، براي دنيا و آخرت، خدايا خانه مي‌خواهم، بچه مي‌خواهم. براي خودم و ديگران، پنجره‌اي است که خداوند گشوده و موضوع آزاد است و در دل نماز خداوند به ما اجازه داده است.
بعضي علما نظير حاج ملا هادي سبزواري در قنوت نماز شب خود دعاي جوشن کبير مي‌خواند. خدا را به هزار و يک اسم در قنوت نماز صدا بزند. دعاي جوشن کبير براي شب‌هاي قدر و ماه رمضان نيست، از همين شب‌ها شروع کنيم چند بند را بخوانيم. اعضاي خانواده هر کدام يک بند اين دعا را بخوانند.
شريعتي: اگر بخواهيم فرازهاي جوشن کبير يا دعاي ابوحمزه يا دعاي افتتاح را در قنوت‌هاي نماز بخوانيم، اشکال ندارد از رو بخوانيم؟
حاج آقاي بهشتي: نه، در نماز مستحبي ايرادي ندارد. خدا قسمت کند در طواف، آنجا خيلي صفا دارد. يک نامه‌اي امام رضا به مأمون دارد خيلي عجيب است. مي‌فرمايد: «الْقُنُوتُ سُنَّةٌ وَاجِبَةٌ» کلمه سنة يعني مستحب، کلمه واجب يعني الزام، اين معلوم مي‌شود فقهاي ما اينطور برداشت کردند، يعني مستحب مؤکد. مستحبي که خيلي سفارش شده طوري که بعضي فقها نظير شيخ صدوق واجب مي‌دانسته است. امام رضا در نامه‌اتي به مأمون فرموده: سنتي است واجب يعني خيلي تأکيد شده است، «فِي الْغَدَاةِ» در نماز صبح، «وَ صَلَاةِ الظُّهْرِ و العصر و المغرب و العشاء الآخره» در نمازهاي پنج گانه شبانه روزي امام رضا فرمود: قنوت مستحب مؤکده است. امام صادق فرمود: «الْقُنُوتُ فِي جَمِيعِ الصَّلَوَاتِ سُنَّةٌ وَاجِبَةٌ فِي الرَّكْعَةِ الثَّانِيَةِ قَبْلَ الرُّكُوعِ وَ بَعْدَ الْقِرَاءَةِ» براي همه نمازها مستحبي است مورد توجه، امام صادق فرمود: واجبات نماز هفت مورد است. وقت نماز، وضو، توجه، نيت، به سمت قبله باشد، رکوع و سجود، دعا، باز امام قنوت را در کنار واجبات نماز آورده است.
در حديث دارد امام رضا(ع) هر دعايي که در قنوت مي‌خواند اين دعا را حتماً مي‌خواند. «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْأَعَزُّ الْأَكْرَمُ» بعضي از مسجدها دعاهاي قرآني را به کاشي‌کاري‌ها نوشتند، بياييم اينها را همرنگي کنيم با اولياء خدا. نمازهاي ما دو جور است، نمازهاي ظهر و عصر را وظيفه داريم آهسته بخوانيم و نمازهاي صبح و مغرب و عشاء را با صداي بلند بخوانيم. ولي قنوت در هر پنج نماز با صداي بلند بخوانيد. امام صادق فرمود: سزاوار است امام جماعت «يَنْبَغِي لِلْإِمَامِ أَنْ يُسْمِعَ مَنْ خَلْفَهُ كُلَّمَا يَقُولُ» هرچه مي‌گويد در نمازش به پشت سري‌ها بفهماند. ممکن است کسي بگويد، اينکه ميکروفون مي‌گذارند ريشه در اين حديث دارد. مستحب است تا آن آخر صداي امام جماعت را بشنوند.
سالهاي قبل براي سرکشي در امر نماز رفته بودم شهر اردبيل، شب شد گفتيم به مسجدي براي نماز برويم. مسجد سرور عزيز جناب آقاي عاملي رفتيم. به قنوت رسيديم، يک آهنگ خوشي که انصافاً شنيدني است. دعاي قنوت را خواندند. به بچه‌هاي اردبيل گفتم: عجب قنوتي! گفتند: ايشان يک اخلاق خاصي دارد هفته‌اي يک فراز از دعاها و مناجات‌ها و زيارت‌ها را جدا مي‌کند و در نماز صبح و ظهر و مغرب و عشاء مردم همراهي مي‌کنند. هفته بعد يک دعاي ديگر، در سايت ايشان هم بود. سايت ايشان از سايت‌هاي فعال است براي عزيزان در داخل و خارج از کشور، امام جماعت‌ها اين کار را بکنند. همين دعاهاي قرآني يا غير قرآني را بياورند. در زيارت امين الله يک فراز دعا داريم «اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسِي مُطْمَئِنَّةً بِقَدَرِكَ رَاضِيَةً بِقَضَائِكَ» اين را امام جماعت ده روز تکرار کند و بقيه همراه شوند. اينجا ايست کنيم چون کم کاري داريم، در سبک زندگي‌مان تجديد نظر کنيم. از خدا چه بخواهيم؟
در حديث داريم اگر مي‌خواهي کسي را بشناسي از دعايش بشناس، دعا يعني آرزوها و آرمان‌ها، چه مي‌خواهم؟ يعني تمام انرژي‌ام را براي رسيدن به اين قله بگذارم. اين چه باشد خوب است؟ امام حسن مجتبي فرمود: برو سراغ دعاهاي قرآن، دعاهايي که ائمه به ما ياد دادند. بسيج مساجد، هيأت امناي مساجد، گروه‌هايي که کار فرهنگي مي‌کنند، اين يک کار ماندگار مي‌شود. يعني پدر يک خانه در قنوتش هر دعايي که مي‌خواند ديگر بچه‌ها از بس مي‌شنوند، پدربزرگ من خدا رحمتش کند اين دعا را مي‌خواند. بياييم يک ارثي براي نسل‌هاي بعد بگذاريم و ارث ما همين مناجات ما با پروردگار و چشيدن آن شيريني باشد. در اين حديث امام صادق فرمود: شايسته است امام جماعت هرچه مي‌گويد، صدايش را همه بشنوند. مردم حق ندارند صدايشان را آنقدر بلند کنند که امام جماعت بشنود. حالت تبعيت و اطاعت و پيروي است.
عبدالله بن هلال، مي‌گويد: به امام صادق(ع) گفتم: گاهي دل من مي‌گيرد، پريشان مي‌شوم و نمي‌دانم چه کنم؟ امام فرمود: در نماز واجبت، در قنوت نماز با خدا حرف بزن و حاجاتت را بخواه. يکوقتي دنبال اين بودم، اينکه به هم مي‌رسيم و التماس دعا مي‌گوييم ريشه حديثي دارد؟ ديدم در حديثي امام صادق به يکي از اصحابشان فرمودند: اگر در قنوت نماز به گريه افتادي به من دعا کن. معلوم است اين قسمتي است از نماز که خيلي در آسمان‌ها به آن نمازگزار توجه مي‌کنند. امام باقر(ع) مي‌فرمايد: در قنوت بخوانيد «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي وَ عَافِنِي إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» يعني خدايا مرا بيامرز و بر من رحمت آور و به من سلامتي بده، تو بر هر کاري توانا هستي.
عالم اصفهاني به نام آيت الله موسوي يک کتابي دارد دو جلدي که شايد هشتصد صفحه باشد به نام «مکيال المکارم في دعاء القائم» دعاهايي که اهل‌بيت به ما ياد دادند در رابطه با امام زمان(ع)، يک دعايش را بيشتر ايراني‌ها حفظ هستند، «اللهم کن لوليک الحجة بن الحسن» دعاي سلامت امام زمان(عج)، مخصوصاً روز جمعه و شب‌هاي ماه رمضان و مخصوصاً شب‌هاي قدر و سحرهاي شب‌هاي قدر اين دعا براي سلامتي امام زمان خوانده شود. معلم‌ها قيامت خواهند فهميد عجب شغلي داشتند. امام باقر(ع) فرمود: يک کسي روز قيامت پرونده‌اش را نگاه مي‌کند، شادمان مي‌شود و به هوا مي‌پرد. فرشته‌اي مي‌گويد: چخبر است همه گريه مي‌کنند؟ مي‌گويد: اينجا چيزي نوشته که من انجام ندادم. آن فرشته مي‌پرسد چيست؟ مي‌گويد: تو به يک ميليون نفر قرآن ياد دادي. کي؟ چه کسي اين عدد را نوشته است؟ تو به ده نفر قرآن ياد دادي و يکي از آن ده نفر به صد نفر ياد داد و يکي از آن صد نفر به هشتصد نفر ياد داد و يکي از آن هشتصد نفر به هشت هزار نفر ياد داد و اين برکت کار معلمي است.
اين دعا را هم اميرالمؤمنين در قنوت نماز مي‌خواند و امام صادق به اصحاب خود فرمود: دعاي جدم اميرالمؤمنين را حتماً بخوانيد و مضمونش براي آخرالزمان است. به نوعي فرازي از دعاي افتتاح هم هست. «اللّهمّ انّا نشكوا اليك غيبة نبيّنا» ما شکايت داريم پيغمبر در جمع ما نيست. جمع ما کم است، «و كثرة عدوّنا» دشمن ما زياد است. دشمن بر ما هجوم آورده و فتنه ما را محاصره کرده، با يک عدلي که همگاني خواهي کرد پروردگارا گشايش ايجاد بفرما و امام حقي که تو او را مي‌شناسي، اين دعايي است که امام صادق فرمود: جد ما در قنوت نمازهايش مي‌خواند. از چند امام اين حديث به ما رسيده که «وَ لَوْ أَدْرَكْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَيَّامَ حَيَاتِي» اگر درک کنم مهدي را تمام عمر در خدمت او خواهم بود.
يک کسي به نام أبا معقل از امام صادق(ع) نقل کرده که ما اينطور شنيديم که اميرالمؤمنين در قنوت نمازشان به معاويه و عمروعاص و ابوموسي اشعري لعن مي‌کرد، آيا درست است؟ حضرت در پاسخ فرمود: بله، احاديثي داريم که در نماز به اسم مي‌توانيم به کساني دعا کنيم و به کساني لعن کنيم. قنوت نماز شب، هفتاد مرتبه استغفرالله و سيصد بار العفو و دعاي به چهل مؤمن، اين را شنيده‌ايم که امام مجتبي و امام حسين(ع) براي ما نقل فرمودند، کوچک بودم نصف شب مادر براي نماز شب بيدار مي‌شد، مي‌رسيد به قنوتي که بايد به چهل نفر دعا کند، خوب گوش مي‌کردم ببينم به چه کسي دعا مي‌کند. در پايان نماز مي‌پرسيدم: مادر جان به خودمان دعا نکردي؟ مادرم فرمود: «الجار ثم الدار» نوع دوستي و انسان دوستي را مادر در قنوت نماز شب به فرزندش ياد مي‌دهد.
ابن مسعود مي‌گويد: من بخاطر قنوت نماز اين سه نفر مسلمان شدم. وارد مسجدالحرام شدم ديدم کسي جلو ايستاده، آقازاده‌اي هم کنارش هست و خانمي محجبه پشت سر پيغمبر نماز خواندند، رکوع و سجده کردند تا به قنوت رسيدند، آنجا عشق به اسلام در دلم آمد و مسلمان شد. معلوم مي‌شود قنوت از همان نمازهاي اولي که پيغمبر بنيان گزاري کرده بوده است.
شريعتي: نکات خوبي را شنيديم. براي رفع اين معضل و مشکل هم دعا کنيم و همه پرستاران و پزشکان را هم دعا کنيم. دعاي ما در حق همديگر مستجاب است. امروز صفحه 389 قرآن کريم، آيات 29 تا 35 سوره مبارکه قصص را تلاوت خواهيم کرد.
«فَلَمَّا قَضى مُوسَى الْأَجَلَ وَ سارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جانِبِ الطُّورِ ناراً قالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ «29» فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يا مُوسى إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ «30» وَ أَنْ أَلْقِ عَصاكَ فَلَمَّا رَآها تَهْتَزُّ كَأَنَّها جَانٌّ وَلَّى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يا مُوسى أَقْبِلْ وَ لا تَخَفْ إِنَّكَ مِنَ الْآمِنِينَ «31» اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ وَ اضْمُمْ إِلَيْكَ جَناحَكَ مِنَ الرَّهْبِ فَذانِكَ بُرْهانانِ مِنْ رَبِّكَ إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ «32» قالَ رَبِّ إِنِّي قَتَلْتُ مِنْهُمْ نَفْساً فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ «33» وَ أَخِي هارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِساناً فَأَرْسِلْهُ مَعِي رِدْءاً يُصَدِّقُنِي إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ «34» قالَ سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَ نَجْعَلُ لَكُما سُلْطاناً فَلا يَصِلُونَ إِلَيْكُما بِآياتِنا أَنْتُما وَ مَنِ اتَّبَعَكُمَا الْغالِبُونَ»
ترجمه آيات: پس چون موسى، مدّت (قرارداد خود با شعيب) را به پايان رساند و با خانوادهاش رهسپار گرديد، از سوى (كوه) طور آتشى را ديد. به خانوادهاش گفت: (همين جا) بمانيد، همانا من آتشى ديدهام، (مىروم تا) شايد از آن خبرى بيابم يا مقدارى آتش برايتان بياورم تا (با آن) گرم شويد. پس همين كه (موسى) به نزد آن (آتش) آمد، (ناگهان) از جانب راست آن درّه، در آن منطقه مبارك و خجسته از (ميان) يك درخت، ندا داده شد كه اى موسى! همانا من، اللّه، پروردگار جهانيان هستم. و (از تو مىخواهم) اينكه عصايت را بيفكنى! پس چون (موسى عصا را انداخت ناگهان) مشاهده كرد كه آن (عصا) چنان جست و خيز مىكند كه گويا مارى چالاك و كوچك است، پشتكنان فرار كرد و به عقب (هم) نگاه نكرد! (به او ندا رسيد كه) اى موسى! پيش بيا و نترس، همانا تو درامان هستى. (اى موسى! اكنون) دستت را در گريبانت فرو ببر (خواهى ديد كه) بدون هيچ بيمارى، و نقص و عيبى، سفيد و درخشان بيرون خواهد آمد، و براى رهايى از (تعجب و) ترس، بازوى خود را جمع كن، پس اين (دو معجزه، دو دليل روشن و) دو برهان از طرف پروردگارت به سوى فرعون و اشراف اطراف اوست، به درستىكه آنان گروهى فاسق بودهاند. (موسى) گفت: پروردگارا! همانا من يكىاز آنها (فرعونيان) را كشتهام، پس مىترسم كه مرا (به قصاص او) به قتل رسانند. و برادرم هارون را كه در بيان از من شيواتر است براى يارىام با من بفرست تامرا تصديق كند، همانا مىترسم كه (فرعونيان) مرا تكذيب كنند. (خداوند) فرمود: (نگران مباش) ما بازوى تو را به واسطه (همراهى) برادرت محكم خواهيم كرد و براى شما، برترى و سلطه قرار خواهيم داد، پس به بركت آيات (و نشانههاى) ما بر شما دست نخواهند يافت (و) شما و هركس پيروىتان كند، پيروز خواهيد بود.
شريعتي: آنهايي که دوست دارند با قرآن مأنوس باشند مي‌توانند کتاب «رفيق روزهاي بندگي» حاج آقاي عابديني را از سايت دريافت کنند، آداب انس با قرآن کريم با بيان حاج آقاي عابديني است. حاج آقاي ميرباقري هم در شبکه قرآن تفسير سوره حجرات را مي‌گويند. فايل صوتي آن را در کانال برنامه قرار خواهيم داد. از شخصيت جناب کميل بشنويم.
حاج آقاي بهشتي: از اولين کساني است که همراه مالک اشتر با اميرالمؤمنين بيعت کرد، يک روزي اميرالمؤمنين از پسر ابورافع خواست ده نفر از افراد مورد اعتماد مرا خبر کن و اينجا بياور. عبيد الله بن ابو رافع گفت: خود شما اسامي‌شان را بفرماييد. چه کساني هستند که مورد اعتماد شما هستند. حضرت اسم ده نفر را آوردند و يک نفر کميل بود. از کارگزاران اميرالمؤمنين بود و دعاي کميل که بسيار ماندگار شد. يکي از انشاءهايي که در کودکي به ما مي‌دادند، اين بود علم بهتر است يا ثروت؟ حکمتي در نهج‌البلاغه هست که يک فراز آن در اين مورد هست، حکمت 147 علم بهتر است يا ثروت؟ مي‌فرمايد: «يَا كُمَيْلُ الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ» مال را بايد بگذاري و بروي ولي علم با تو مي‌ماند. «وَ الْعِلْمُ يَزْكُو عَلَى الْإِنْفَاقِ وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ» پول با خرج کردن کم مي‌شود اما علم را هرچه تدريس کني بيشتر تثبيت مي‌شود و رشد مي‌کند.
امام صادق اين دعا را در قنوت تعليم دادند، «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ عَافِنَا وَ اعْفُ عَنَّا فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» پروردگارا ما را بيامرز، بر ما رحمت آور و سلامتي به ما بده و از ما در دنيا و آخرت درگذر. امام باقر(ع) اين دعا را به ما تعليم دادند تا در قنوت بخوانيم. «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ لِي» خدايا از تو مي‌خواهم براي خودم، «وَ لِوَالِدَيَّ» براي پدر و مادرم، «وَ لِوُلْدِي» براي فرزندانم، «وَ لِأَهْلِ بَيْتِي» براي بستگانم، «وَ إِخْوَانِيَ الْمُؤْمِنِينَ فِيكَ» همه دوستان با ايمان من که در مسير تو هستند، «الْيَقِينَ وَ الْعَفْوَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الرَّحْمَةَ وَ الْمَغْفِرَةَ وَ الْعَافِيَةَ» يقين، عفو و به مريضي مبتلا نشدن مي‌خواهم و رحمت و مغفرت «فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ» در دنيا و آخرت.
دوست طلبه‌اي داشتم شهيد علي فلاح، که هميشه با ايشان به جبهه رفتم. ارتباطي با سردار علي فضلي داشت و از آنجا مي‌فهميد عمليات‌ها کي هست. رفتيم عمليات بيت المقدس و رسيديم جايي که خيلي جاي سختي بود و نزديک ظهر بود. رفيق طلبه‌اي به نام جعفري اهل اصفهان داشتيم، ايشان هم شهيد شد. به من گفت: آرپيجي مي‌خواهيم، ما پريديم گلوله بياوريم ديديم يک جمعي تمام بدن‌هايشان مجروح است و مشغول دعا خواندن هستند. يکي هم به قنوت ايستاده با بدن مجروح عاشقانه قنوت مي‌خواند. رفتم و برگشتم ديدم از هفت نفر، سه نفر شهيد شدند. اينها صحنه‌هايي است که آسماني‌ها بيشتر اطلاع دارند تا زميني‌ها که شفاعتشان را براي همه از خدا تمنا مي‌کنيم.
شريعتي: «والحمدلله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين»