98-12-11-حجت الاسلام والمسلمين بهشتي– ابعاد مختلف تربيت عبادي(توجه به قرائت سوره در نماز)

برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: ابعاد مختلف تربيت عبادي(توجه به قرائت سوره در نماز)
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين بهشتي
تاريخ پخش: 11-12- 98     
شريعتي: بسم الله الرحمن الرحيم و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين
سلام مي‌کنم به همه دوستان عزيزم، بيننده‌هاي خوب و نازنين‌مان، انشاءالله هرجا که هستيد خداوند متعال پشت و پناه شما باشد و تنتان سالم و قلبتان سليم و دلهايتان آرام آرام به ذکر خداي متعال باشد. به سمت خداي امروز خوش آمديد. حاج آقاي بهشتي سلام عليکم و رحمة الله.
حاج آقاي بهشتي: سلام عليکم و رحمة الله، بنده هم خدمت شما و بينندگان و شنوندگان عزيز سلام مي‌کنم. براي همه ملت ايران آرزوي صحت و سلامت و نشاط و شادابي و خير و برکت دارم. کم کم داريم به ماه رمضان نزديک مي‌شويم. اين دعاي ماه رمضان زودتر امسال در ذهن و دل مردم ما باشد «اللهم اشفع کل مريض» از اين دعا نوع دوستي فهميده مي‌شود که مريض‌ها را استثناء نمي‌کند. من فکر مي‌کردم تصاوير زيبايي که به ملکوت عالم مخابره مي‌شود از سطح کره خاک کم نيستند. به دليل اينکه در حادثه‌ها هم زيبايي‌هاي زيادي به چشم مي‌خورد. ما به کربلا نگاه مي‌کنيم سنگدلي و خونريزي و کشتن است ولي زينب کبري که نگاه مي‌کند، زيبايي مي‌بيند. اين همدلي که در بين ملت ايران در اين ده دوازده روز موج مي‌زند، ميليون‌ها سوره حمد براي شفاي کساني که نمي‌شناسند، ميليون‌ها ختم قرآن، شب و روز همه به فکر همديگر افتادند و اين خيلي با ارزش است. دست‌هايي که به سوي آسمان دراز مي‌شود و از پروردگار عالم استمداد طلبيده مي‌شود، معصومين را وسيله قرار مي‌دهند. چيزي که ماه رجب و ماه شعبان و رمضان، رابطه گرم با خدا در دل سختي‌ها بيشتر اوج مي‌گيرد. اين چيزي که زياد در روزهاي گذشته مي‌شنويم و پزشکان و پرستاران عزيز ما چيزي به نام جانفشاني دارند و خودشان را در هدف و معرض خطر قرار مي‌دهند. اينها همه از ملت هستند و مردم به آنها دعا مي‌کنند. محققان ما در آزمايشگاه‌ها شبانه روز کار مي‌کنند و گاهي ده دوازده روز است خانواده خود را نديدند، اينها خيلي قيمتي است. در همين آغاز يک خواهشي بکنم، اين ماجرا به کسب و کار مردم هم صدمه زده است. از همه عزيزان مي‌خواهم که مراعات مستأجرها را بکنند. افرادي هستند چک دارند، بدهي دارند.  الآن وقتش است که ما از جنس کارهايي که براي تشييع سردار سليماني کرديم و مردم چگونه به ميدان آمدند، الآن وقت آن جنس کارهاست. بحث ما بحث شيطان بود، شيطان نمي‌خواهد برادري و دوستي و محبت و صميميت را و عصباني مي‌شود. انشاءالله به مدد الهي از اين گردنه عبور مي‌کنيم. به همديگر دعا کنيم. اخبار بسيار خوشي مي‌رسد که گروه‌هاي جهادي از همه اقشار اعلام آمادگي مي‌کنند. براي همه مردم دنيا دعا کنيم و از خدا بخواهيم از اين امتحان و آزمون سخت سر بلند بيرون بياييم.
شريعتي: هفته‌هاي قبل در مورد سوره‌ي حمد صحبت کرديم و نکات اين سوره را شنيديم. حسن مطلع برنامه امروز يک حمد شفاء باشد که جزء خواص اين سوره است و امام صادق تأکيد کردند که براي شفاي مريض‌ها سوره حمد را بخوانيد. انشاءالله خداوند به همه مريض‌ها لباس عافيت بپوشاند. نکات پاياني بحث شيطان را بشنويم و وارد سوره شويم.
حاج آقاي بهشتي: اعوذ بالله من الشيطان الرجيم، بسم الله الرحمن الرحيم، الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي.
عرض کرديم که شيطان که 99 بار در قرآن نامش آمده، 88 بار با کلمه شيطان و شياطين و يازده بار با کلمه ابليس، يعني مأيوس کن. ابليس و شيطان مي‌خواهند اميد را از انسان بگيرند و چهارده بار خدا در قرآن فرموده: او دشمن است. توهم نيست، خرافه نيست. خيال نيست، اين دشمن را جدي بگيريد. رفتيم سراغ اينکه اگر چنين دشمني هست من پنج سؤال داريم، امکانات اين دشمن چقدر است. دنبال چه اهدافي مي‌گردد. با چه ابزاري به سراغ ما مي‌آيد و با چه شيوه‌هايي کار خود را انجام مي‌دهد. راه‌هاي مقابله با او کدام است؟ به راه‌هاي مقابله رسيديم، يکي را خيلي مختصر گفتيم. استعاذه، وقتي شيطان به سراغ ما مي‌آيد با ابزار پيچيده‌اي که دارد ما به خدا پناه ببريم.
حضرت آيت الله جوادي آملي دوران تفسير اين آيات را دوران موشکباران مي‌فرمودند، در زمان موشکباران مردم دست به کار شدند و پناهگاه مي‌ساختند که تا راديو اعلام مي‌کرد علامت قرمز به پناهگاه مي‌رفتند. لذا وقتي مي‌گوييم: از شر شيطان به خدا پناه مي‌بريم يک کاري بايد انجام بدهيم اينکه محل گناه را ترک کنيم. قرآن مي‌فرمايد: در جلسه‌اي که شيطان حضور دارد و دين شما را مسخره مي‌کند، ننشين. آن مجلس را ترک کن. اين پناه بردن است. منظره گناه پيش آمده بايد صحنه را ترک کنيم. مثل استغفرالله که علاوه بر گفتن بايد اقدامي انجام بدهيم که آن استغفار تحقق پيدا بکند. حتي مستحب است در رکعت اول پيش از خواندن سوره حمد هم اعوذ بالله من الشيطان الرجيم بگوييم. مستحب است نمازگزار قبل از خواندن سوره حمد اعوذ بالله بگويد. چون شيطان قسم خورده که من در صراط مستقيم در کمين مي‌نشينم. بعضي فکر مي‌کنند شيطان در جاهاي آلوده هست. نه، او در صراط مستقيم مي‌آيد که سالم‌ها را آلوده کند. مي‌آيد وسوسه مي‌کند و دانه دانه صيد مي‌کند و به سمت خود مي‌برد. اعوذ يعني خدايا به تو پناه مي‌برم و از تو کمک مي‌خواهم.
در آيه 200 سوره اعراف مي‌فرمايد: «وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ‏ الشَّيْطانِ‏ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ» اگر شيطان خواست تو را تحريک کند، فاستعذ بالله، به خدا پناه ببر. او همه حرف‌ها را مي‌شنود و همه منظره‌ها را مي‌بيند. حاج آقاي قرائتي مي‌فرمايد: مثل بچه‌اي که دستش را از دست پدر و مادر جدا کرده و همينطور مي‌رود در پارک مي‌گردد و اراذل و اوباش به او طمع مي‌کنند. بايد سريع خود را به پدر و مادر برساند و اينبار يک دژ محکمي براي او ايجاد مي‌شود. دومين مورد ياد خداست، همين نمازي که از اول سال 98 در مورد اجزاء آن حرف زديم. اين نماز يک قلعه‌اي براي ما ايجاد مي‌کند، امام زمان(ع) فرمود: نماز قلعه‌اي براي شما ايجاد مي‌کند که مصونيت از شيطان براي شما پيدا مي‌شود. به نماز اهتمام بورزيم و بچه‌هاي خود را با نماز آشنا کنيم. بايد شيوه‌هاي دعوت ديگران، کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان را بگوييم. چگونه ديگران را دعوت به نماز کنيم؟
قرآن کريم در آيه 201 سوره اعراف مي‌فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا» متقين اينگونه هستند که «إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ» گروهي از شيطان‌ها وقتي با آنها تماس مي‌گيرند، «تَذَكَّرُوا» بيدار مي‌شوند. يادشان مي‌افتد خدايي دارند و هدفي براي آنها تعيين شده است. قديم زياد مي‌گفتند: جن و بسم الله! يعني خدا که آمد شيطان به طور طبيعي صحنه را ترک مي‌کند. ياد خدا و ذکر، اين همه دعاهايي که به ما تعليم دادند و حضرت امام خميني مي‌فرمود: يکي از افتخارات ما دعاهايي است که معصومين به ما ياد دادند و اينها همه براي پراکنده شدن شيطان‌هاي جني و انسي است. فلان ذکر را در روز شنبه، يکشنبه، جمعه و پنجشنبه، دعاها و همه براي دور کردن شيطان است. سومين راه مقابله، مبارزه است. «فَقاتِلُوا أَوْلِياءَ الشَّيْطانِ» (نساء/76) با هواداران شيطان مبارزه کنيد. بايد کمر ببنديد و به ميدان بياييد. «إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطانِ كانَ ضعيفا» مطمئن باشيد با امکاناتي که خدا در اختيار شما قرار داده يعني عقل و فطرت و وجدان مي‌توانيد غلبه کنيد.
عدم اطاعت از شيطان يکي از فرمان‌هاست، سوره يس آيه 60، خداوند مي‌فرمايد: «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ‏ يا بَنِي آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ» شيطان به ما دستور مي‌دهد گناه کن، خوب اطاعت نکنيد، مقاومت کنيد. خدا به ما عرضه داده که در مقابل شيطان ايستادگي کنيم. نه تنها به بچه‌ها بايد به خودمان قدرت نه گفتن را ياد بدهيم. اين نه گفتن خيلي خوب است. يکي از عامل‌ها رفيق ناباب است که روز قيامت مي‌گويد: رفيق بود مرا گمراه کرد.
سوره حمد که در همه نمازها واجب است و نمازي بدون سوره حمد نداريم. نماز از طهارت شروع شد، بعد در مورد وقت نماز و مکان نماز و قبله گفتيم، اذان و اقامه، دل را گفتيم، نيت، تکبيرة الاحرام، سوره حمد را خوانديم، همچنان از متن قرآن بايد در حافظه ما بيايد و بر زبان ما جاري شود. امام رضا(ع) فرمود: علت اينکه بايد در نمازهايمان قرآن بخوانيم، به مردم دستور داده شده قرائت قرآن داشته باشند، تا قرآن از زندگي‌ها کنار گذاشته نشود و آيات قرآن ضايع نشود. «أُمِرُوا بِالْقِرَاءَةِ فِي الصَّلَاةِ ِ لِئَلَّا يَكُونَ الْقُرْآنُ مَهْجُوراً مُضَيَّعاً وَ لِيَكُونَ‏ مَحْفُوظاً مَدْرُوساً» از قرآن حراست و حفاظت شود. قرآن درس زندگي شود. مسلمان‌ها در نماز فرادي و جماعت، صبح و ظهر  عصر و مغرب و عشاء قرآن بخوانند، قرآن يعني هر صبح و شام مسلمان‌ها به خودشان مي‌گويند: من يک برنامه‌اي دارم. خالق من آن برنامه را براي من تنظيم کرده است. مي‌خواهم ازدواج کنم، سفر بروم، رفيق انتخاب کنم به قرآن مراجعه مي‌کنم. منتهي يک سوره را الزاماً بايد بخوانيم و سوره دوم را به انتخاب خودمان.
قرآن 114 سوره دارد که از اين تعداد چهار سوره در قرآن هست که سجده واجب دارد و به فتواي فقهاي شيعه حق نداريم در نماز بخوانيم. چهار سوره ديگر هست که بخواهيم بخوانيم بايد جفت بخوانيم. يکي سوره ضحي هست که خواندنش در نماز ايرادي ندارد ولي سوره «الم نشرح» را هم پيوسته بايد بخواند. ضحي و انشراح، فيل و قريش، در کتاب وسايل الشيعه صفحات زيادي ائمه ما فرمودند سوره‌هاي متنوع بخوانيد. البته بايد قرائت ما صحيح باشد و شتابزده نباشد. تجويد را رعايت کنيم و زيبا بخوانيم. سوره‌ي فلق و ناس را بخوانيم، سوره قدر و کوثر را بخوانيم. بيست صفحه از کتاب وسايل الشيعه سؤال‌هايي است که از پيامبر مي‌پرسيدند: يا رسول الله در نمازهايمان چه سوره‌هايي را بخوانيم؟ داريم که فرمودند: صبح شنبه در نماز صبح چه سوره‌هايي را بخوانيد. در نماز ظهر چه سوره‌هايي را بخوانيد، در نماز مغرب و عشاء، سوره‌هاي جزء سي را حفظ کنيم. اگر مي‌خواهيم احتياط کنيم در نمازهاي نافله بخوانيم. احاديث زيادي داريم که سوره‌هاي قرآن را در نافله‌ها بخوانيد. ما هفده رکعت نماز واجب داريم و سي و چهار رکعت هم نماز نافله داريم. شروع به تمرين کنيم و در نمازهاي نافله بخوانيم.
بيشترين حديث اين حديث است که سوره‌هاي قدر و قل هو الله را حتماً بخوانيد. مؤمن، در رکعت اول نمازهايش بعد از سوره حمد، سوره قدر و در رکعت دوم بعد از سوره حمد، سوره قل هو الله را بخواند. بيشترين تأکيد در مورد اين دو سوره است. سوره قدر که قدر خودمان و شب قدر و قدر اين مأموريتي که از آسمان به ما داده شده را بدانيم. در مورد سوره «قل هو الله احد» احاديث بسياري به ما رسيده که مي‌خواهيم بگوييم. اسم‌هاي اين سوره چيست؟ يکي توحيد است. يعني توحيد ناب در شأن نزول سوره اخلاص، ناب‌ترين بيان براي توحيد که هيچ ناخالصي ندارد سوره «قل هو الله احد» است. لذا سوره اخلاص گفتند چون خالص خالص است. چون درباره توحيد و يکتاپرستي است سوره توحيد گفتند. آن چهار سوره‌اي که سجده واجب دارد سوره‌ي 32، الم، تنزيل، سوره‌ي 41 سجده، سوره 53 نجم، و سوره 96 علق را نمي‌توان در نمازها خواند.
در شب جمعه و روز جمعه هم چه نماز جمعه باشد، چه نماز خودمان را بخوانيم، مستحب است رکعت اول سوره جمعه و رکجعت دوم سوره منافقين خوانده شود. قرائت نمازهاي ما بايد صحيح باشد. مستحب است زيبا باشد ولي بايد صحيح باشد. در همه رساله‌ها مسأله هزار تا هزار و ده يک مسأله اين است که اگر يکي از کلمات حمد يا سوره را نداند يا عمداً آن را نگويد يا به جاي حرفي، حرف ديگر را بگويد، مثلاً به جاي ضاد، ضا بگويد يا جايي که بدون زير و زبر خوانده شود يا تشديد را نگويد، نماز او باطل است. در طي اين هزار و چند صد سال مرسوم بوده بين مسلمان‌ها و کساني بودند که قرائت نمازشان صحيح است. برويم قرائت نمازهايمان را چک کنيم. حتي گهگاهي برويم براي کسي که مطمئن هستيم قرائت او درست است از او ياد بگيريم. در راديو قرآن هم برنامه‌هايي هست که مردم مي‌خوانند و آن استاد هم تأييد مي‌کند يا مي‌گويد: اينجا ايراد است برطرف کن. در حرم امامام ما هم در مشهد يا در قم، يکي از کارهايي که صورت مي‌گيرد اصلاح نماز است.
مستحب است در نماز جماعت و فرادي بعد از اينکه سوره حمد تمام شد، الحمدلله رب العالمين بگوييم. بعد از والضالين، کراهت دارد در يک شبانه‌روز نمازگزار سوره «قل هو الله» را نخواند. بايد طوري تنظيم کنيم که حتماً سوره توحيد در نمازهاي ما خوانده شود. مستحب است اگر سوره توحيد را خواند، يک يا دو يا سه بار بگويد: «کذلک الله ربي» يعني اين است خداي من! بعضي فکر مي‌کنند اين جمله براي قبل از قنوت است. نه، ممکن است کسي رکعت اول سوره «قل هو الله» را بخواند. اين جمله طبق حديث پس از پايان سوره توحيد است. قبل از رفتن به رکوع يا قبل از رفتن به قنوت. سوره اخلاص چه سوره‌اي است؟ امام صادق فرمود: يهود از رسول خدا تقاضا کردند که خدايت را براي ما توصيف کن. پيغمبر پاسخ نداد. مدتي گذشت و مسيحي‌ها آمدند همين را گفتند. خدايت را براي ما توصيف کن. با يک فاصله زماني مشرکين آمدند اين سؤال را پرسيدند. گويا در کتاب‌هاي آسماني يهودي‌ها و مسيحي‌ها هست که پيامبر آخر که آمد برويد اين سؤال را بپرسيد. بعد از چند روز جبرئيل اين سوره را آورد. اين سوره «قل هو الله احد» در پاسخ پرسشگران يهودي، مسيحي، مشرکين است که خداي اسلام چه خدايي است. شناسنامه خدا طبق حديث همين سوره کوتاه است. پيغمبر فرمود: آيا يکي از شما عاجز هست که هرشب يک سوم قرآن را بخواند؟ يکي از حاضران گفت: چه کسي توانايي اين کار را دارد؟ در حديث ديگري داريم که يکوقتي پيامبر ما به خانه دخترش آمد که ببيند بچه‌هايش را، ديروقت بود و مي‌خواستند بخوابند. خواستند بلند شوند حضرت فرمود: راحت باشيد. پيغمبر فرمود: فاطمه جان هرشب که مي‌خواهي بخوابي قرآن را ختم کن. فاطمه زهرا پرسيد: چطور ممکن است هرشب قبل از خواب کسي قرآن را ختم کند؟ پيغمبر فرمود: سه بار سوره «قل هو الله» را بخوان. بعضي از علماي ما تحليلشان اين است که چون يک سوم قرآن توحيد است، شايد معنايش اين است که «قل هو الله» يک سوم قرآن است.
در آداب ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان بيشترين توصيه به خواندن سوره توحيد است. صدها و هزار بار و ده هزار بار، حتي يکي از آداب ماه رجب اين است که ده هزار بار سوره‌ي توحيد را بخوانيد. بسم الله الرحمن الرحيم چهار کلمه است اما خلاصه و چکيده‌ي همه کتاب‌هاي آسماني است. نگاه به کوتاهي‌اش نکنيد. پيامبر عزيز ما، اميرالمؤمنين را به سريعه‌اي فرستادند، سريعه جنگ‌هايي بود که پيامبر حضور نداشتند. وقتي برگشتند، از رزمندگان پرسيدند: از علي برايم بگوييد. گفتند: علي همه خوبي‌ها را دارد ولي در همه نمازهايش «قل هو الله» را مي‌خواند. پيغمبر پرسيد: علي جان چرا اين کار را مي‌کني؟ عرض کرد يا رسول الله من خيلي اين سوره را دوست دارم. پيغمبر فرمود: خدا هم بخاطر اينکه اين سوره را دوست داري، تو را خيلي دوست دارد.
سعد بن معاذ از اصحاب پيامبر است، از دنيا رفت. پيغمبر فرمود: هفتاد هزار ملک که بينشان جبرئيل هم بود براي تشييع سعد بن معاذ آمدند. پيغمبر از جبرئيل پرسيد: چه خبر است؟ براي چه کاري از کارهاي سعد اين همه فرشته آمده است؟ جبرئيل فرمود: به دليل اينکه او «قل هو الله» را زياد مي‌خواند و پيوسته در هر حالي اين سوره را تکرار مي‌کرد. معلوم است يک عظمتي در سوره «قل هو الله» هست. پيغمبر فرمود: کسي که ايمان به خدا و روز قيامت دارد، سوره توحيد را بعد از هر نماز ترک نکند. در مساجد تا نماز تمام مي‌شد سه تا تکبير و بعد «قل هو الله احد» مي‌خواند. جزء تعقيبات نماز باشد زيرا هرکس آن را بعد از نماز بخواند خير دنيا و آخرت براي او جمع مي‌شود و خدا خود او و پدر و مادرش را مي‌آمرزد. در تفسير مجمع البيان آمده که خواندن اين سوره به هنگام ورود به خانه روزي را فراوان مي‌کند و فقر را از بين مي‌برد. از همين امروز تمرين کنيم تا وارد خانه مي‌شويم اين سوره را بخوانيم.
امام زين العابدين در پاسخ کسي که درباره سوره توحيد سؤال کرد، فرمود: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلِمَ أَنَّهُ يَكُونُ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ أَقْوَامٌ‏ مُتَعَمِّقُونَ» خداوند مي‌دانست در آخرالزمان جمعيت‌هايي مي‌آيند که عميق فکر مي‌کنند و ژرف انديش هستند. چون اين را مي‌دانست «فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى‏ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» سوره توحيد را نازل کرد، يعني اين سوره يک تفاسير و معاني و معارفي دارد آخرالزماني‌ها کشف خواهند کرد که تا آخرالزمان هنوز کسي متوجه نشده است. همچنين آياتي از سوره حديد. سراغ محتواي سوره برويم.
«بسم الله الرحمن الرحيم، قل هو الله احد» اين در پاسخ همان پرسشي است که خدايت را براي ما معرفي کن. بگو، گرچه همه آيات قرآن را پيامبر مأمور بود بگويد، اما در بعضي سوره‌ها که با «قل» شروع مي‌شود، چهار قل يا سوره جن، بگو: «هو» يعني او، او به خدا اشاره دارد. با ابهام شروع مي‌شود. خدا چيست و خدا کيست؟ مفسرين مي‌گويند: معنايش اين است که خداوند هم ظاهر است هم باطن است. ظاهر است چون از علائمش مي‌شود فهميد، از آيات و نشانه‌هايش، اينقدر روشن است به روشني خورشيد، خورشيد، ماه، آسمان و زمين و ستاره، صحرا و دريا، همه نشان مي‌دهد خدا هست ولي همين خدا يک ابهامي دارد به خاطر عظمت و بزرگي‌اش به راحتي نمي‌شود او را شناخت و درک کرد. از درک ما بزرگتر است. بزرگتر است از آنچه ما وصف مي‌کنيم. بايد سبحان الله گفت. براي همين است که از دسترس افکار محدود انسان‌ها بيرون است هرچند آثارش پيدا هست.
اميرالمؤمنين فرمود: در شب جنگ بدر حضرت خضر را در خواب ديدم و از او خواستم چيزي به من ياد بدهد که به کمک آن ذکر بر دشمنان پيروز شوم، خضر گفت: بگو: «يا هو يا من لا هو الا هو» اي او، يا هو! هنگامي که صبح شد جريان را خدمت پيامبر تعريف کردم و پيامبر فرمود: يا علي اسم اعظم را به تو ياد دادند. اين کلمات را در جنگ بدر گفتيم و به پيروزي رسيديم. عمار ياسر مي‌گويد: در جنگ صفين در بحبوحه‌ي پيکار ديدم علي بن ابي طالب اين ذکر را مي‌خواند. پرسيدم اين کنايات چيست؟ فرمود: اين اسم اعظم خدا، ستون توحيد است. «قل هو» او خدايي است که پر رمز و راز است. پروردگارا خودت را آشکارتر به ما بشناسان. «قل هو الله» الله اسمي از اسم‌هاي خداست که روي هيچکس نمي‌شود گذاشت، مجيد، رحيم، رحمان اينها اسم‌هاي خداست ولي ديگران هم مي‌توانند بگذارند ولي الله نه، همه صفات جمال و جلال خدا و همه دعاي جوشن کبير که هزار و يک اسم پروردگار در آنجا هست، در يک کلمه الله است. بگو او که رمز و راز دارد، الله است و صفاتش را در دعاي جوشن کبير به ما ياد داده است. امام (ع) فرمود: اميرالمؤمنين درباره ريشه الله فرمودند: الله از وله، يعني متحيرند عقل‌ها در شناخت او، عشق مي‌ورزند به او، بعد فرمودند: «وَ اللَّهُ هُوَ الْمَسْتُورُ عَنْ دَرْكِ الْأَبْصَارِ» چشم‌ها نمي‌تواند او را ببيند. «الْمَحْجُوبُ عَنِ الْأَوْهَامِ وَ الْخَطَرَاتِ» خيال‌ها نمي‌تواند او را تصور کند. از آثارش بايد به او برسد. اين جهان مصنوع و صانع دارد و اين جهان مخلوق است و خالق دارد.
رحمت خدا به روح بلند ملاصدرا، ملاصدرا مي‌گويد: در دل خطر که قرار مي‌گيرد به يک نقطه اميدوار هستي و آن خداست. در دريا که طوفاني مي‌شود همچنان اميد هست به سه جا اميد نيست. حضرت آيت الله جوادي آملي در ديدار با رهبر شوروي، گورباچف، اين مثال را زدند که اگر شما در هواپيمايي باشي و خلبان اعلام کند يک خطر اساسي ما را تهديد مي‌کند، چه کار مي‌کنيد؟     ايشان يک لبخند زد و گفت: مي‌دانم شما چه مي‌خواهيد بگوييد، ما همان را قبول نداريم. يعني نگفت نمي‌فهمم! يعني يک چيزي است که کسي نمي‌تواند رد کند. انسان در دل خطر همچنان اميدوار است. مريض بدحال نا اميد نمي‌شود و منتظر الله است. اميرالمؤمنين به پسرش امام حسن مجتبي نامه‌اي نوشت که مي‌فرمايد: اگر خداي دوم و سوم و چهارمي بود آنها پيغمبر مي‌فرستادند که بشناسيم و اطاعت کنيم. همين که پيامبران را از جانب خداي واحد مي‌بينيم، اعزام شدند. اميرالمؤمنين فرمود: نشانه توحيد است. يک دليل ديگر براي توحيد هماهنگي در هستي است.
خورشيد به سطح دريا مي‌تابد، آب دريا بخار مي‌شود و بالا مي‌آيد، ابرها متراکم مي‌شوند و بادها ابرها را جا به جا مي‌کنند، باران روي خاک مي‌ريزد. بين باران و خاک هماهنگي است. اين آب در دل خاک مي‌رود و دانه را خدا بذرافشاني کرده يا انسان‌ها، بين آب و خاک هماهنگي است. تبديل به گندم مي‌شود. گندم يا يک علفي مي‌شود، گوسفند آن را مي‌خورد و تبديل به گوشت مي‌شود و گوشت را مي‌خريم. بين گوشت و معده ما هماهنگي هست. اين نظاماتي که در جهان وجود دارد، اين نشانه اين است که يک خدا وجود دارد. ناهماهنگي اگر بود معلوم مي‌شد چند فرمانروا وجود دارد.
شريعتي: امروز صفحه 333 قرآن کريم را تلاوت خواهيم کرد.
«ذلِكَ‏ بِأَنَ‏ اللَّهَ‏ هُوَ الْحَقُ‏ وَ أَنَّهُ يُحْيِ الْمَوْتى‏ وَ أَنَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ «6» وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها وَ أَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ «7» وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدىً وَ لا كِتابٍ مُنِيرٍ «8» ثانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ وَ نُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَذابَ الْحَرِيقِ «9» ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ يَداكَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ «10» وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلى‏ حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى‏ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةَ ذلِكَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبِينُ «11» يَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَضُرُّهُ وَ ما لا يَنْفَعُهُ ذلِكَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِيدُ «12» يَدْعُوا لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ لَبِئْسَ الْمَوْلى‏ وَ لَبِئْسَ الْعَشِيرُ «13» إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ ما يُرِيدُ «14» مَنْ كانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّماءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ ما يَغِيظُ»
ترجمه آيات: اين (مراحل مختلف خلقت انسان و گياه) به خاطر آن است كه خداوند حقّ است و اوست كه مردگان را زنده مى‏كند و بر هر چيزى تواناست. و (آفرينش انسان از خاك و رويش گياهان از زمين خشك، نشانه آن است كه) همانا قيامت آمدنى است و شكى در آن نيست، و خداوند تمام كسانى را كه در قبرها آرميده‏اند زنده خواهد كرد. و از (ميان) مردم كسى است كه درباره‏ى خدا بدون هيچ دانش و هدايت و كتاب روشنى مجادله مى‏كند. (و) با تكبر و نخوت، مى‏خواهد مردم را از راه خدا گمراه كند، براى او در دنيا رسوايى است و در قيامت، عذاب سوزان به او مى‏چشانيم. (در قيامت به او گفته مى‏شود: اين عذاب سوزان،) به خاطر چيزى است كه دست‏هايت از پيش فرستاده است، و قطعاً خدا به بندگانش ظلم نمى‏كند. و از (ميان) مردم، كسى است كه خداوند را تنها با زبان مى‏پرستد، (ايمان او در حاشيه و در مرز كفر است و با حادثه‏اى كوچك مى‏لغزد) پس اگر خيرى به او برسد، به آن اطمينان يابد، و اگر مصيبت و آزمايشى به او رسد، دگرگون شود (و به سوى كفر رود، چنين كسى) در دنيا و آخرت زيانكار است، اين همان زيان آشكار است. او غير از خداوند چيزى را مى‏خواند كه نه زيانى به او مى‏رساند و نه سودى، اين است همان انحراف دور و عميق. بلكه كسى را مى‏خواند كه ضررش از نفعش بيشتر است، چه مولا و سرپرست بدى و چه همدم زشتى. همانا خداوند اهل ايمان و عمل صالح را در باغ‏هايى (از بهشت) وارد مى‏كند كه نهرها زير درختانش جارى است، (آرى) خداوند هرچه اراده كند، انجام مى‏دهد. هر كس گمان مى‏كند كه خداوند او (پيامبرش) را در دنيا و آخرت يارى نمى‏كند، (و در پى مكر و حيله است، بگو تا) طنابى به آسمان بياويزد (و خود را حلق آويز كند) سپس (آن را) قطع كند، آن گاه بنگرد كه آيا نيرنگش خشم او را فرو مى‏نشاند؟!
شريعتي: نکات پاياني شما را خواهيم شنيد.
حاج آقاي بهشتي: از احمد بن محمد بن عيسي که شيخ القميين بود، حديثي است که متناسب با روزگار ماست، از امام صادق(ع) کتاب شريف اصول کافي نقل کرده است. شايسته است مؤمن هشت ويژگي داشته باشد. در پيشامدهاي لرزاننده خوددار باشد. در حوادث شکيبايي بورزد. اينها نشانه‌هاي مؤمن است. در آسايش‌ها و نعمت‌ها شاکر باشد. به رزق پروردگار قناعت کند. حتي به دشمن ظلم نکند. به خاطر دوستان تن به گناه ندهد. خودش در رنج است و مردم در راحتي هستند. خوشا به حال کساني که جهادي وارد ميدان شدند، دوست مؤمن علم او، بردباري وزير او، شکيبايي فرمانده لشگر او و نرمش برادر او و نيکي پدر اوست.
شريعتي: صحبت‌هاي حاج آقاي عالي حسن ختام برنامه امروز ماست.
حاج آقاي عالي: اين چيزي که در کلمات امام زمان(ع) آمده، ايشان جملاتي دارند که در بلاها به ما پناه بياوريد. حضرت تعبيري دارد که به واسطه من هست که بلا از اهل من و خانواده من و کساني که منسوب به من هستند و شيعيان من دفع مي‌شود. امام زمان بي ترديد به تک تک شيعيان و محبين خود پدرانه نظر دارد. در بلاها به جا هست، به خصوص در آخرالزمان که بلاها مستمر و خيلي متکثر هست، شيعيان توجه‌شان به امام زمان خيلي بيش از اين است و به حضرت استغاثه کنند. نگاه شيعه در اين بلاها به امام زمان باشد. بدون ترديد اين باعث مي‌شود آرامش در جامعه حاکم شود و دعاي امام زمان بيشتر شامل حال شود، انشاءالله بتوانيم از اين بحران هم مثل همه بحران‌ها عبور کنيم. يکي از چيزها نماز استغاثه به حضرت حجت است، از جهت آرامشي که براي آدم ايجاد مي‌کند، هم از جهت اينکه امام حيّ ما هست و اگر به همه معصومين هم توسل کنيد نهايتاً از کانال حضرت داده مي‌شود. نماز استغاثه به امام زمان(عج) را فراموش نکنيم.
«والحمدلله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين»