برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: هنر خوب زيستن
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين لقماني
تاريخ پخش: 23-12-96
بسم الله الرحمن الرحيم. اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
بفرماييد فروردين شود اسفندهاي ما *** نه بر لب، بلکه در دل گل کند لبخندهاي ما
بفرماييد هر چيزي همان باشد که مي‌خواهد *** همان يعني نه مانند من و مانندهاي ما
سر مويي اگر با عاشقان داري سر ياري *** بيافشان زلف و مشکن حلقه‌ي پيوندهاي ما
به بالايت قسم، سرو و صنوبر با تو مي‌بالند *** بيا تا راست باشد عاقبت سوگندهاي ما
نمي‌دانم کجايي يا کي اي، آنقدر مي‌دانم *** که مي‌آيي که بگشايي گره از بندهاي ما
بفرماييد فردا زودتر فردا شود امروز *** همين حالا بيايد وعده‌ي آينده‌هاي ماA A A
شريعتي: سلام به شما و ايماني که از آن سرشار هستيد. سلام به شما و دلهاي آسماني شما، سلام به شما و لحظات ناب و دريايي شما، خيلي خوش آمديد به سمت خداي امروز. خوشحاليم که امروز همراه شما و در کنار شما هستيم. کم کم روزهاي پاياني سال 1396 را تجربه مي‌کنيم، آرزو مي‌کنم که سال 1397 سالي سرشار از برکت و عافيت و تندرستي براي همه شما باشد. حاج آقاي لقماني سلام عليکم و رحمة الله. خيلي خوش آمديد.
حاج آقاي لقماني: سلام عليکم و رحمة الله، بنده هم خدمت شما و همه بينندگان عزيز عرض سلام دارم. پيشاپيش سال جديد را صميمانه تبريک مي‌گويم. انشاءالله سال خوش و خرم و همراه با سلامتي و سعادت پيش رو داشته باشيد.
شريعتي: از لطف و محبت همه دوستان صميمانه سپاسگزار هستيم از اينکه طي اين سالها همراه ما هستيد، مايه افتخار و بالندگي ما هست از اينکه دوستان خوبي چون شما را داريم. قرار هست هنرمندانه زندگي کنيم و از هنر خوب زيستن بشنويم.
حاج آقاي لقماني: بسم الله الرحمن الرحيم.
اي بار خدا به حق هستي *** شش چيز مرا مدد فرستي
ايمان و امان و تندرستي *** فتح و فرج و فراخ دستي
آخر سال هست و همه مشغول خانه تکاني هستند. در اين بحث مي‌خواهيم يک مقدار دل تکاني کنيم. هنر خوب زيستن را پيش رو قرار داديم، روايت پيامبر که هشت رکن داشت. امروز رکن هشتم را بيان مي‌کنيم و يک مژده‌اي هم خدمت عزيزان بدهم. انشاءالله سال آينده بحث سبک زندگي بدون اشتباه و هوشمندانه را داريم. انشاءالله سال 97 بدون کوچکترين اشتباه بتوانيم زندگي‌مان را استمرار بدهيم و به ابديت و جاودانگي برسيم.
سخنم را با جمله عباس، عموي پيامبر آغاز مي‌کنم. يک نفر سؤال کرد: شما بزرگتر هستيد يا پسر برادر شما محمد(ص)؟ يک جمله‌اي ايشان گفتند: «هو اکبرُ مني و أنا أسن منه» بنده معتقد هستم اين جمله را نه فقط جبرئيل به زبان بلکه به ذهن عباس عموي پيامبر جاري کرد. پاسخ دادند: پسر برادرم پيامبر بزرگتر از من است ولي من مسن‌تر از او هستم. سال جديد نزديک است. ما يک بزرگ شدن داريم يک مُسن شدن. کي سال تحويل ميشود؟ از زماني که حرکت زمين به دور خورشيد سال قبل آغاز شده، زمين به همان‌جا مي‌رسد و سال تحويل ميشود. براي زمين و زمينيان يک سال بزرگ ميشوند، مُسن ميشوند. درخت‌ها را ديديد، مي‌شمارند. مي‌گويند: اين چهار دايره دارد چهار سالش است. زمين، همه چيز همينطور هستند. ولي آيا اين سن براي انسان‌ها هم هست؟ نه، افراد عوام و عادي، مادي و سطحي مي‌نگرند، مي‌گويند: بله ما بزرگ شديم. ولي اين بزرگي نيست اين مُسن بودن است. کي معلوم ميشود ما بزرگ شديم؟ وقتي وجود ما به دور خورشيد ولايت چرخيد. نکته‌اي گفتيم، حکمتي و حکايتي آموختيم و در زندگي عمل کرديم، به اين تعداد بزرگ شديم و الا مُسن شديم. بعضي هشتاد سال زندگي مي‌کنند و بعضي يک سال را هشتاد بار تکرار مي‌کنند. همان است!
همانم که بودم به ده سالگي *** همان ديو با من به دلالگي
بعضي از عزيزان سمت خدا اصرار داشتند که اين حسن تدبيري که در زندگي بيان کرديد، چيست؟ ما مي‌خواهيم داشته باشيم و کاري به فرهنگ غربي‌ها نداريم. بحث امروز ما اين است که ما بهترين نوروزهاي زندگي را داشته باشيم. اول بنده و بعد هم عزيزان گوش بدهيم و عمل کنيم. انسان‌هاي فرزانه به آخر سال که مي‌رسند عين انبارگرداني ادارات و نهادها، ديگر بيست اسفند خريد و فروش ندارند، انبارگرداني دارند. حسابرسي دارند ببينند در يک سال چه کردند. انسان هم بايد همينطور باشد. نسبت به گذشته تحليل، سبک و سنگين کنيم. نسبت به الآن و حال، ترميم. چه روحيات بدي من دارم. چه اخلاق بدي دارم، ترميم کنم. نسبت به آينده تصميم بگيرم. نسبت به گذشته ترميم، من دل شما را شکستم، مال شما نزد من است. يک سلسله چيزهايي هست، نسبت به گذشته ترميم کنم. سال جديد ميشود، من هم بايد جديد شوم. و الا من کهنه هستم ولو لباس من نو شود. ولو ادکلن و عينک من عوض شود. نسبت به الآن ترميم کنم. دلجويي‌‌ها، معذرت مي‌خواهم. نسبت به آينده تصميم بگيرم. تفاوت انسان با جمادات و نباتات در اين تصميم است. چه بکنيم؟
پيامبر اسلام فرمودند: «الناس نيام فإذا ماتوا انتبهوا» (بحار الانوار، ج50) ناس چه کساني هستند؟ سطحي نگر، مادي و عادي. ظاهر زندگي را مي‌بيند. مردم خواب هستند وقتي مردند، بيدار ميشوند. چقدر روايت به روزي است. تا از دنيا رفت، «يا ليتنا» اي کاش‌ها شروع ميشود. ولي بعضي هستند ناس نيستند، خاص هستند. گاهي يک چوپان است، يک کاسب ساده است ولي خاص است و مي‌فهمد بايد چه بکند. در اين روزهاي پاياني يک مروري نسبت به گذشته بکنيم. براي الآن ترميم و براي آينده تصميم. من مي‌دانم «بَلِ الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِيرَة» (قيامت/14) مي‌دانم بخيل و حسود هستم، خداي نکرده چشمم، دستم و دامنم ناپاک است. همين الآن تصميم بگيرم، آنوقت ببينيم سال جديد چه سالي ميشود. نوروز امسال چه نوروزي ميشود. از نظر جهاني براي هر سال يک نامي قرار مي‌دهند. از نظر ملي رهبر عزيز انقلاب براي هر سال نامي قرار مي‌دهند. بياييم بنده و شما سال جديد را براي خودمان نامي قرار بدهيم. سال آرامش! سال سکوت، سال عبادت بيشتر، خوش زباني فراوان‌تر. اين همان حسن تدبير ميشود. همان «هو اکبر مني» ما حالا بزرگ شديم و الا مُسن شديم. بالا بياييم ببينيم چه هست و الا جاهل خواهيم بود.
روايتي هست هر وقت من نگاه مي‌کنم، وادار به تأمل مي‌شوم. از اميرالمؤمنين علي(ع) است. «نعمة الجاهل كروضة علي مزبلة» (مجموعهورام، ج 2، ص 17) گاهي خداوند به انسان نعمت ميدهد. نعمت چيست؟ داده دلچسب، شيرين، به عمق جان انسان مي‌چسبد. گاهي من اين نعمت را بر اثر جهالت و ناداني نقمت مي‌کنم. به جاي بال، وبال است. اميرالمؤمنين افرادي که دانا نيستند، هوشيار نيستند، مي‌فرمايد: «نعمة الجاهل كروضة علي مزبلة» نعمت جاهل مثل باغي است که کنار چيزي متعفّن و بد بو باشد. نگاه متعفن، مال متعفّن، حال زندگي‌اش خوب نيست. بد است، بداخلاق است،«نعمة الجاهل كروضة علي مزبلة» لذا فرمودند: جاهل کيست؟ «الجاهل حيران» جاهل حيران است و دور خودش مي‌چرخد. مسير مشخصي ندارد. «الجاهل صغير و إن كان شيخا» (کنزالفوائد/ج1/ص319) جاهل کوچولو است. دنيا پر از کودکان کهنسال است، بازيگر زندگي‌اش نيست و بازيچه است. اين جاهل است. چه بکنيم امسال نوروز ما متفاوت باشد؟ حسن تدبير ما چيست؟ بنده چند راهکار را بيان مي‌کنم، عزيزان خلاصه برداري کنند و صبح به صبح در سال جديد نگاه کنند. آرام آرام رشد پيدا مي‌کنيم.
1- افزايش آگاهي و دانايي در زندگي؛ اين حسن تدبير است. هر روزي سهميه بدهيم يک پله بالا بياييم. بزرگي را براي مجلسي دعوت کردند. جمعيت زيادي آمدند. خادم اين حسينيه ديد جا نيست، آقا نمي‌تواند به منبر برود. بلندگو را دست گرفت و گفت: آقايان دقت کنند، همه بلند شويد و يک قدم جلو بياييد. يک قدم جلو آمدند و نشستند، آقا آمد روي منبر نشست و گفت: من يک ساعت مي‌خواستم بگويم: يک قدم جلو بياييد، اين خادم مسجد در يک دقيقه گفت! من مي‌دانم بد زبان هستم. مي‌دانم بد دل هستم، حسود هستم، نمي‌توانم ببينم همسايه من در ايام عيد فلان چيز را خريده است. افزايش آگاهي و دانايي، هرکسي در حد خودش مي‌تواند يک قدم بردارد. روزي که آيه را با ترجمه نگاه کنيم و با آن زندگي کنيم. «هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ» (زمر/9) گفت پشت يک ماشين رد شدم ديدم اين جمله نوشته بود: ما بد نبوديم، بلد نبوديم! روزي يک نکته، يک شعر، يک حکمت و حکايت، جملات و داستان‌ها، يک تأمل سه دقيقه‌اي داشته باشيم. «كَذلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلى قُلُوبِ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ» (روم/59) دلهايي که نمي‌دانند و جاهل هستند گاهي مهر بر آنها زده ميشود. مرتب فرار ميکند و نمي‌آيد بشنود و ياد بگيرد. مي‌فرمايد: بقيه عمر انسان هيچ ثمري ندارد. گذشته هم که تمام شد، الآن اگر انسان بتواند يک قدم بردارد. چيزي ياد بگيرد، بعضي‌ها را ديديد، دوست دارند جدول حل مي‌کنند. يک چيزي ياد مي‌گيرد. بعضي هستند مي‌گويند: من به خودم سهميه دادم، صبح به صبح بيست دقيقه، نيم ساعت يک کتابي که خوب هست را مطالعه مي‌کنم و با اينها زندگي مي‌کنم.
2- توجه و مراقبت از خويشتن؛ هيچکس به اندازه‌ي خود ما به ما خيانت نمي‌کند. مراقب باشيم. شهيد عباس بابايي، نه حجت الاسلام و آيت الله بود نه چهره حوزوي، از ايشان پرسيدند: چه کار مي‌کني؟ گفت: صبح تا شب نگهباني مي‌دهم. شما که سردار هستيد، کجا نگهباني مي‌دهيد؟ نگهباني دلم را مي‌دهم. فکر بد و نيت بد. صبح تا شب نگهباني دلم را مي‌دهم. عزيزان سال تمام شد. سال آينده هم فرا مي‌رسد. 365 روز سال 96 را اگر به ما بگويند: 365 دقيقه حرف بزن، نمي‌توانيم. 365 ثانيه، نمي‌توانيم. گذشت و تمام شد و از خاطره‌ها محو شد، ولي پرونده‌ها باقي است و بايگاني شد. مراقب مراقب باشيم.
يک نفر نزد شيخ رجبعلي خياط آمد لباس بدوزد. گفت: شغلت چيست؟ گفت: نجار هستم. گفت: چند سال است؟ گفت: شصت سال. گفت: آيا دري درست کردي براي قلبت که محکم ببندي نامحرم وارد نشود؟! ناسپاس ترين اعضاء چشم انسان است. هرچه انسان به چشم خوراک بدهد باز هم مي‌خواهد. عکس، فيلم، مراقبه! مراقبه! اگر انسان مراقب نباشد موج او را ميبرد. کسي که بيست سال پيش ما ديديم، الآن نگاه مي‌کنيم اين همان است؟ اينقدر مقدس و مقيد؟ چرا اينطور شده است؟ ويروس گناه آرام مي‌آيد. بهترين چوب هم دچار موريانه ميشود. قديس هم مقابل در باز وسوسه ميشود. مراقب باشيم. «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُم» (حجرات/13) بهترين شما کيست؟ کسي که باتقوا ترين باشد. مي‌تواند يک دکمه را بزند، نزند. مي‌تواند يک مال را بردارد، برندارد. با برج مراقبت، عقل و شرع در ارتباط باشد. مرتب خودمان را به اولياي الهي عرضه کنيم. ببينيم عيب ما چيست، نقص ما چيست، ميشود يک سال کاملاً جديد و متفاوت.
ما از کجا بدانيم سال 95 و 96 سقوط کرديم يا صعود داشتيم؟ سؤال خوبي است. قرآن دو تا کليد بيان ميکند. «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ» (مريم/59) اگر نسبت به نماز بي ميل، بي حال، بي خيال، شد شد، نشد نشد. «وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ» همينطور موج ما را ميبرد. سيري ناپذير هم هست. اگر اينطور شديم، سقوط کرديم. ولي اگر مراقب بوديم، بيشتر از گذشته صعود داشتيم، تا حالا تمام شد. سال 97 يک مقدار نسبت به نماز، يک مقدار نسبت به عبادات، يک مقدار نسبت به محرمات مراقب باشيم. يکي از بزرگان به روحانيون فرموده بودند: اينقدر مردم را اميدوار نکنيد که اگر يک قطره اشک بريزي چه ميشود. اگر يک سينه بزني، چه ميشود. يک مقدار خوف مردم را بالا ببريد. نسبت به حق الناس، نسبت به حق الله!
بايد اي دل اندکي بهتر شوي *** يا نه، اصلاً آدمي ديگر شوي
از همين امروز هنگام نماز *** با خدا قدري صميمي‌تر شوي
وقتي که با خدا صميمي شديم، خدا ما را با کل آفرينش صميمي ميکند. دوست داشتني ميکند ولي اگر از نماز و عبادت کم گذاشتيم که چه شود، هيچي نمي‌شود و بدتر هم ميشود.
3- سومين چيزي که در سال جديد سرلوحه خودمان قرار بدهيم، ارتباط و انس با قرآن است. اول قرائت، چرا قرآن را قرآن مي‌گويند؟ کتاب قرائت شدني است. بايد خوانده شود. اول قرائت، حاج آقا من سواد ندارم. ممکن است انسان سوره حمد را باز کند، سه بار، چهار بار، پنج بار بخواند. «قل هو الله» را بخواند. اول قرائت، بعد تلاوت، همراه شدن با معاني، سوم تدبر، در عمق واژه‌ها انسان برود.
بشنو از قرآن چه نيکو دم زند *** زخمه بر ساز دل آدم زند
تا کند بيدارش از خواب گران *** از قيامت گويد و احوال آن
مقام معظم رهبري فرمودند: در تلاطم پيروزي انقلاب امام وارد ايران شدند و بعد از بهشت زهرا در ساختماني که بودند، ما ديديم در لحظات مختلف امام قرآن را باز مي‌کنند و شروع به خواندن مي‌کنند. استمداد، مدد طلبيدن، نورانيت مي‌آورد. مي‌خواهيم زندگي ما نوراني شود، خانه ما نوراني شود، «نَوِّرُوا بُيُوتَكُمْ بِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ» (كافي، ج 2، ص 610) خانه‌هاي خود را نوراني کنيد، خانه دل را، خانه خودتان را، بچه‌ها ببينند پدر و مادر قرآن مي‌خوانند. ببينند انس با قرآن دارند. «وَ لا تَتَّخِذُوهَا قُبُورا» خانه‌هايتان را قبر قرار ندهيد. قبر چند ويژگي دارد؟ اول تاريک است. بعضي از خانه‌ها بزرگ است. پروژکتور هم کار ميکند، هالوژن دارد، تاريک است. دلگير است. تنگ است، تنها است. دلي که بدون قرآن باشد ولو دور و اطرافش شلوغ باشد، باز هم تنهاست. «نَوِّرُوا بُيُوتَكُمْ بِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ» بهترين شما کيست، ياد بگيرد و ياد بدهد.
4- شنيدن موعظه، پند و اندرز، من نگويم حجت الاسلام و المسلمين هستم. من به موعظه بيشتر نياز دارم. خانم مذهبي بيشتر نياز دارد. خانواده متدين بيشتر نياز دارند. همه ما نياز به نصيحت داريم. نگوييم: من فلان جا مدير کل هستم. وزير و وکيل هستم.
مزرع سبز فلک ديدم و داس مه نو *** يادم از کشته خويش آمد و هنگام درو
چشمان زيباي حافظ، آسمان آبي را سبز مي‌بيند. ماه را مثل داس ديده است. يک روز آيت الله بروجردي کنار نهر آب نشستند و اين شهر را خواندند.
بر لب جوي نشين و گذر عمر ببين *** کاين اشارت ز جهان گذرا ما را بس
روزي يک نصيحت، جلسه اخلاق، درس اخلاق، الحمدلله کشور ما منور به نور اهل‌بيت هست، هرجايي جلسه اخلاق، چهره به چهره، گاهي تلويزيون بحث‌هاي اخلاقي دارد. خودمان را مقيد کنيم. بنشينيم گوش بدهيم. ما نياز به نصيحت داريم. برگرديم به جايي که از اول بوديم. فطرت، ببينيم چقدر زندگي ما نوراني‌تر ميشود.
5- فوق العاده تجربه شده و همه تجربه کرديم. سال جديد سعي کنيم بيشترين ساعات را با وضو باشيم. «الوضو نورٌ، أَنَّ الْوُضُوءَ عَلَي الْوُضُوءِ نُورٌ عَلَي نُور» پيامبر فرمودند: وضو نور است. فکر گناه کمتر به سراغ ما مي‌آيد. فعل گناه هم کمتر مي‌آيد. وضوي بر وضو، صبح از خانه با وضو بيرون رفتم. ظهر صداي اذان بلند ميشود. مي‌توانم با اين وضو نماز بخوانم؟ بله. يک وضوي ديگر مي‌گيرم، نورٌ علي نور است. کسي که شب با وضو بخوابد تا صبح براي او عبادت نوشته ميشود. حالاتش عوض ميشود. يواش يواش مي‌گويد: مدتي است ديگر از اين فيلم‌هاي ناجور بيزار شدم. از رفقاي ناباب، نمي‌دانم چرا اينطور شدم؟ عادت افراد را ميشود عوض کرد؟ بله. يکي از اينها با وضو بودن است. کسي که با وضو باشد و از دنيا برود در زمره شهداء شهيد خواهد بود. از رختخوابش نور متصاعد ميشود تا کعبه، در نور مي‌خوابد و در نور بيدار ميشود.
بنده اعتقاد دارم عزيزان سمت خدا سخنان بنده و امثال بنده را بهترين از من عمل مي‌کنند. شناخت دارم، کساني را در کاروان دانشجويي داشتيم، پانزده سال قبل گفتيد: با وضو باشيد من ديگر با وضو هستم. اينقدر زندگي من برکت پيدا کرده است و اينقدر حالم خوب است، چون نور است. ديو چو بيرون رود، فرشته درآيد. انسان فرشته است!
6- ششمين چيز که فوق العاده است براي سال جديد برنامه ريزي کنيم، عطوفت و مهرباني است. نسبت به خود، نسبت به خلق، نسبت به حيوانات. بنده خدايي اهل نماز شب بود و يک لحظه ديد اين توفيق از او گرفته شد. يک شب، دو شب، يک ماه، شروع به گريه کرد. خدايا من چه کار کردم؟ خواب ديد، به او گفتند: يادت هست از کوچه مي‌آمدي بروي، ظهر بود و دستت پر بود. يک بچه گنجشک را بچه‌ها گرفته بودند به هم پرت مي‌کردند. تو نگاه کردي و سرت را پايين انداختي و به خانه رفتي. اين بچه گنجشک از تو نزد ما شکايت کرد. ما توفيق نماز شب را تا آخر عمر از تو گرفتيم. مهربان بود اينقدر تأثير دارد. نسبت به ديگران و نسبت به اهل و عيال! پيامبر مهربان بودند، خداوند «فَاللَّهُ خَيْرٌ حافِظاً وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ» (يوسف/64) مهربان‌ترين مهربانان بود. «قُل لله» پيامبر بگو، «كَتَبَ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَة» (انعام/12) مي‌خواهي مهرباني ببيني، مهربان باش. گاهي آدم يک کار کوچک ميکند، ريز، يک صدقه ميدهد، يک لبخند مي‌زند، يک اکرامي ميکند.
7- گشاده رويي و حسن خلق، برنامه ريزي براي سال آينده، «وَ إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ» (قلم/4)پيامبر تو اخلاق عظيم و برجسته‌اي داري. پيامبر هم فرمودند: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لاتَمِّمَ مَكَارِمَ الاخْلاقِ» (مكارمالاخلاق، ص 8) اولاً خود مکارم يعني چه؟ از کريم بودن مي‌آيد. پيامبر فرمودند: مردم چهار دسته هستند. بخيل، کريم، لئيم، سخي! بعد فرمودند: سخي مي‌خورد و مي‌خوراند. بخيل مي‌خورد ولي نمي‌خوراند. لئيم نه مي‌خورد و نه مي‌خوراند. کريم نمي‌خورد ولي مي‌خوراند. روايتي را از اميرالمؤمنين ديدم که مکارم اخلاق را اينطور توصيف مي‌کنند. «ان تصل من قطعك» با کسي که رابطه‌اش را با تو قطع کرده است اتصال برقرار کن. اينجا ديگر کار خاصي است. انسان خودش را بشکند و جلو برود. بدهي به کسي که تو را محروم کرده است «و تعطى من حرمك» سوم اينکه «و تعفوا من ظلمك» به کسي که به تو ظلم کرده، عفو کني. خدايا سال جديد همه را بخشيدم. ببخش تا خداوند هم تو را ببخشد.
8- عبادات و ارتباطات متعالي داشتن، يک مقدار بيشتر وقت بگذاريم. صداي قرآن بلند شد، وضو بگيريم. نافله‌ها، تسبيحات بگوييم. آرامش داشته باشيم. هر مقدار انسان نسبت به عبادات وقت بگذارد بيشتر سرمايه‌گذاري کند، هم جنبه‌هاي مادي و هم جنبه‌هاي معنوي دارد. «الدعاء مخ العبادة» مغز عبادت است. بعضي از عزيزان سمت خدا و ديگران خوش سليقه هستند. مي‌گويد: دلم مي‌خواهد سال تحويل را در يک مرکز عبادي و معنوي باشم. امامزاده، مسجد، حرم اهل‌بيت! يک نفر مي‌گفت: بيست سال بود يک حاجت داشتم، داده نمي‌شد. يک سال عيد موقع سال تحويل مشهد مقدس بودم. رواق‌ها و صحن‌ها پر بود. قبل از سال تحويل چند نفر مداح هم خواني مي‌کردند «يا مقلب القلوب و الابصار» يک لحظه نفهميدم، نگاهم به سمت گنبد بود. اطرافم را نمي‌ديدم. گفتم: يا علي بن موسي الرضا، امسال من مهمان شما هستم، عيدي مي‌خواهم! گريه کردم و اشک ريختم. يک لحظه سيم وصل شد و بعد از بيست سال دو ماه بعد حضرت حاجت مرا دادند. يک دعاي مستجاب در اين چند نفر باشد، دعاي انسان هم مستجاب است. انشاءالله همه ما سال جديد را سالي متفاوت و متمايز با يک حسن تدبير و برنامه‌ريزي خاصي شروع کنيم، ببينيم چقدر برکت دارد براي دنيا و آخرت، خود و فرزندان و امت ما، انشاءالله!
شريعتي: خيلي نکات خوبي را شنيديم. اين مستلزم اين است که واقعاً خودمان براي خودمان ارزش قائل شويم. کرامت انساني خودمان را بشناسيم و برنامه‌ريزي داشته باشيم که انشاءالله پله‌هاي سعادت را يکي پس از ديگري طي کنيم و سال جديد سال متفاوتي براي همه ما باشد و احسن الحال براي همه ما اتفاق بيافتد. در اين پنج‌شنبه آخر سال ياد کنيم از همه اساتيد و علما و پدران و مادراني که سهيم و شريک بودند در هدايت ما، آنهايي که شرايط تربيت را براي همه ما فراهم کردند که در اين مسير گام برداريم و محبّ اهل‌بيت باشيم. از همه شهداء و همه حق داران ياد کنيم و ثواب و بهره‌اي از تمام کارهاي خير ما به آنها برسد انشاءالله. امروز صفحه 258 قرآن کريم، آيات 19 تا 24 سوره مبارکه ابراهيم در سمت خدا تلاوت خواهد شد.
«أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَ يَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ «19» وَ ما ذلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ «20» وَ بَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعاً فَقالَ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذابِ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ قالُوا لَوْ هَدانَا اللَّهُ لَهَدَيْناكُمْ سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ «21» وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «22» وَ أُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيها سَلامٌ «23» أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ «24»
ترجمه: آيا نديدى كه خداوند آسمانها و زمين را به حقّ آفريد؟ اگر بخواهد شما را مىبرد و آفريدهاى جديد (به جاى شما) مىآورد. و اين تبديل و جابه جايى، براى خداوند سخت نيست. و (در قيامت، مردم) همگى در پيشگاه خدا ظاهر شوند. پس ضعيفان به مستكبران گويند: ما (در دنيا) پيرو شما بوديم، پس آيا (امروز) مىتوانيد چيزى از عذاب خدا را از ما بازداريد؟ (آنها در پاسخ) گويند: اگر خداوند ما را (به رهايى از عذاب) هدايت كرد، قطعا ما شما را هدايت مىكنيم بر ما يكسان است كه فرياد و ناله بزنيم يا صبر كنيم (و ضجّهاى نزنيم) براى ما هيچ راه نجاتى نيست. و (چون كار كيفر و پاداش به اتمام رسد) شيطان (از روى ملامت به دوزخيان) گويد: همانا خداوند به شما وعده داد، وعده راست و من به شما وعده دادم، ولى با شما تخلّف كردم، من بر شما تسلّطى نداشتم، جز آن كه شما را دعوت كردم و شما (به ميل خود) استجابت كرديد. پس مرا ملامت و نكوهش نكنيد و خود را سرزنش كنيد. (در اين روز) نه من مىتوانم فريادرس شما باشم و نه شما فريادرس من. من از اينكه مرا پيش از اين شريك خدا قرار داده بوديد، بيزارم. قطعاً براى ستمگران عذاب دردناكى است. و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند، به باغهايى كه از زير درختانش نهرها جارى است داخل شوند آنان با اذن پرودگارشان براى هميشه در آن خواهند بود و تحيّت آنان به يكديگر سلام است. آيا نديدى كه خداوند چگونه مثل زده؟ كلمة طيّبه (سخن وايمان) پاك همانند درختى پاك است كه ريشهاش ثابت و شاخهاش در آسمان است.
شريعتي: صلوات و درود خدا بر حضرت محمد مصطفي و اهل‌بيت گرانقدرشان. با سمت خدا همراه شما و در کنار شما هستيم. با حاج آقاي لقماني در مورد هنر خوب زيستن و اينکه حال ما در سال جديد حال خوبي باشد صحبت مي‌کنيم. نکات خوبي را شنيديم. اشاره قرآني را بفرماييد و حسن ختام فرمايشات شما را بشنويم.
حاج آقاي لقماني: آيه 24 اين سوره را انتخاب کردم. آيه‌‌اي که از دوران کودکي دوست داشتم معاني اين آيه را بفهمم. خيلي کاربردي است. متناسب با بحث قبلي ما هست. «أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً» کلمه طيبه! آيا نديدي خداوند چگونه کلمه طيبه و گفتار پاکيزه را به درخت پاکيزه‌اي تشبيه کرده که ريشه آن در زمين ثابت و شاخه آن به آسمان خواهد بود. هروقت بخواهي ميوه ميدهد. بعضي‌ها شخصيت و شکل و شاکله‌شان مثل شجره طيبه است. مقابل شجره خبيثه هست که دو آيه بعد مي‌فرمايد. شجره طيبه چيست؟ عمر با برکت است. دلچسب است انسان، دلنشين است. انسان محبوب القلوب است. لذا از ابتدا تا انتها، آغاز تا انجام آموزه‌هاي ديني به ما توصيه مي‌کنند حيات طيبه، زندگي پاک و پاکيزه، بدون کدورت و تيرگي و تباهي. ذريه طيبه، نسلي پاک داشته باشيد. گاهي داشتن يک فرزند صالح باعث ميشود انسان به ابديت بپيوندد. با سرمايه‌هاي بسيار نوراني و بالا، نيت طيبه داشته باشيد. آيت الله بهاءالديني مي‌فرمودند: نيت‌هايتان را خير کنيد تا خداوند اختيار موجودات را به دست شما بدهد. سال دارد جديد ميشود، هنگام تحويل سال بگوييد: خدايا هرکس هر مشکلي دارد برطرف کن. دل همه را شاد کن. انسان براي همه بخواهد.
فراز پاياني روايتي که در اين چند هفته مطرح کرديم اين جمله از پيامبر است که فرمودند: «لا تشغل بوقار آخره الجفاء» صبح تا شب، در طول هفته و ماه و سال به قيافه و تيپ خودت نرس، «آخره الجفاء» پايانش ستم است. نشان ميدهد شخصيت انسان‌ها، دو گونه است. يکي حبابي، يکي خدايي. حبابي به ظواهر زندگي است. همه را اذيت ميکند، سال جديد که ميشود افراد مي‌آيند همه بگويند: چه مبل‌هاي خوشگلي، چه دکوراسيون قشنگي!
صحابي امام صادق(ع) يک سؤال از حضرت کردند: از امام در مورد عشق سؤال کردند. عشق سرعت، عشق موبايل، عشق ماشين، يک عمر، شصت سال، هفتاد سال، امام يک جمله فرمودند: «قُلُوبٌ خَلَتْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ» دلهايي که از ياد خدا تهي است. «فَأَذَاقَهَا اللَّهُ حُبَّ غَيْرِه» (بحارالانوار/ج70/ ص 158) خداوند مي‌چشاند حبّ اشياء و اشخاص را. يعني اگر در دلت خدا نيامد، چيزهاي ديگر مي‌آيد. اين چشم بايد گريه کند، اگر براي محبوبان گريه نکرد، براي کيف و کفش گريه ميکند. اين دل بايد وابسته باشد، اگر وابسته به خدا و اولياي الهي نبود، به کيف و کفش و مدل و برند وابسته ميشود. دلهايي که خالي از ياد خداوند هست، خداوند حبّ اشياء و اشخاص را مي‌چشاند. يک عمر حبابي زندگي ميکند. چشم باز ميکند هيچي به دردش نمي‌خورد. بعضي‌ها که از دنيا مي‌‌روند به زور ميشود هفت نفر را براي دفن او آورد. ولي گاهي مواقع نه، دارد زندگي و بندگي‌اش را ميکند. خداوند آنچنان محبت او را در دلها قرار ميدهد که عمري به بلنداي آفتاب، اين شصت سال، هفتاد سال را، هفتصد سال عمر ميکند. ما را نيافريدند دفنمان کنند. آورده‌اند ما را بکارند. اگر انسان کاشته شد بعد از مرگ برکاتش «كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ» به آسمان مي‌رود. گاهي مواقع به اندازه ابديت انسان برکت دارد. مثل همه عزيزان سمت خدا انشاءالله...
شريعتي: آخرين جلسه سال 1396 هست که در خدمت شما هستيم. از طرف خودم و همه مخاطبين عزيز آرزو مي‌کنم سال جديد براي شما هم سال پر خير و برکتي باشد و ممنون از اينکه امسال در کنار هم از هنر خوب زيستن شنيديم و نکات خوبي را بيان کرديد. اين هفته از بانو مجتهده امين ياد کرديم. اولين بانوي مجتهده جهان اسلام، صاحب تأليفات متعدد که از مفاخر شهر اصفهان هستند. انشاءالله خداوند متعال ايشان را مهمان سفره حضرت زهرا(س) بگرداند و در اين پايان سال براي ايشان و همه اساتيد و علما و همه شخصيت‌هايي که در بين ما نيستند و همه پدران و مادراني که چشم به راه دعاي خير و خيرات ما هستند، دعا مي‌کنيم. دعا بفرماييد و آمين بگوييم.
حاج آقاي لقماني: خدايا به حق محمد و آل محمد هرچه گناه تا به حال انجام داديم، با لطف و رحمت خودت از ما دور بگردان. بهترين، نيکوترين، نوراني‌ترين برکاتت را در سال جديد و سال آينده بر ما ريزش بگردان. هرکس هر حاجتي دارد، هر خواسته‌اي دارد، به حق محمد و آل محمد دل همه را شاد بگردان. به حق محمد و آل محمد آقا امام زمان، حجة بن الحسن، امير آفرينش از دست همه ما راضي و خشنود بگردان. رهبر عزيز ما حفظ بفرما. به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
شريعتي: دعا مي‌کنم به حق علي بن موسي الرضا، حول حالنا الي احسن الحال.A A A