-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
- قيامت
92-04-23
عمرم به سر رسيد نشد يارتان شوم آقا نشد که لايق ديدارتان شوم ،غفلت بساط کرد سر راه طفل دل نشد وايم نشد که راهي بازارتان شوم، واصل اگر به عرصه ي حسن تو مي شدم چيزي نداشتم که خريدارتان شوم، باري زدوش حضرت تان برنداشتم شرمنده ام که تا به کجا بارتان شدم، ماه خدا رسيد و دلم آرزو نمود ميهمان کنار سفره ي افطارتان شوم.
سوال – در مورد سوره ي تغابن و يوم التغابن توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ- روايت داريم :لذتي که انسان خودش را مخاطب پروردگار مي بيند سختي ها را بر انسان آسان مي کند. هيچ کس مثل يک فرد روزه دار نمي تواند دعاي لحظه ي افطار را درک کند مخصوصا در مناطق گرم و کساني که کارهاي سنگين دارند. اللهم لک صمت وعلي رزقک ... اين خستگي روزانه را از بين مي برد. لحظه ي افطار يک دعاي مستجاب دارد. به امام خميني گفته بودند که وقتي ما روزه مي گيريم به کارهاي مان نمي رسيم. امام فرموده بودند که روزه خودش يک کار است. ما از خدا مي خواهيم که به دو گروه کمک کند: کساني که در مناطق گرمسير زندگي مي کنند و کارهاي سخت دارند، و مي خواهند روزه بگيرند و همچنين کساني که سال اولي است که روزه مي گيرند.
در سوره تغابن و آيه نهم آمده است: فرداي قيامت روزي است که افراد مي فهمند که مغبون شده اند، هم خوب ها وهم بدها. خوب ها وقتي خوبي را مي بينند احساس زيان کاري مي کنند و مي گويند که اي کاش ما بيشتر کار خوب مي کرديم. خداوند فرمود :من جزاي روزه را مي دهم، من خودم پاداش روزه دار هستم. افراد خوب مي گويند که اي کاش بيشتر روزه مي گرفتيم. بدها هم وقتي عذاب را مي بينند متوجه مي شوند که مغبون شده اند. انسان هر چه هم به مقامات بالا برسد، باز مقامات انبياء را مي بيند و حسرت مي خورد.
در قرآن به تغابن و خسران اشاره کرده است. در قرآن بيش از پنجاه بار واژه ي خسارت آمده است. در آيه 15 سوره زمر داريم: اي پيامبر بگو کساني ضرر مي کنند که مي بينند در قيامت همه چيز را باختند، در قيامت خسران مبين معلوم مي شود.
در آيه 103 سوره مومنون داريم: در قيامت متوجه مي شوند که زيان ديدند و در جهنم خواهند بود.
در آيه 78 سوره غافر داريم: کساني که در دنيا دنبال باطل بوده اند متوجه مي شوند که خسارت ديده اند.
در آيه 27 سوره جاثيه هم در مورد خسران صحبت کرده است. تمام موارد خسران در قرآن خسران معنوي است. ضرر مادي جبران مي شود ولي خسارت مبين خسارت معنوي است زيرا کاري از دست کسي برنمي آيد.
يکي از خسارت هاي مهم انسان در روز قيامت اين است که ماه رمضان تمام بشود و او آمرزيده نشود. پيامبر در خطبه ي شعبانيه فرمود: بيچاره و مغبون کسي است که در ماه رمضان آمرزيده نشود. مثل افرادي که از فرصت هاي رمضان استفاده نکردند، دعا، نماز و روزه نخواندند. و براي آنها ماه رمضان با ماه هاي ديگر مساوي است.
امام رضا(ع) مي فرمايد که قبل از ماه رمضان حق الناس و حق الله را ادا کن. سعي کنيم که سحري و افطاري حلال بخوريم. اينها خسارت است و غير قابل جبران است. خدا در هر روز ماه رمضان و شب هاي قدر ميليون ها انسان را مي بخشد و اگر ما يکي از آنها نباشيم آيا اين ضرر نيست؟ از امام صادق(ع) داريم که اگر کسي در ماه رمضان آمرزيده نشد بايد تا ماه رمضان سال آينده منتظر بماند. توبه فقط براي ماه رمضان نيست ولي وقتي اين همه زمينه در اين ماه است و ما جذب نشديم، چه زماني توبه خواهيم کرد؟
پيامبر فرمود: اگر کسي يک روز را روزه بگيرد، اگر خدا تمام زمين پر از طلا را به آنها بدهد باز پاداش آنها را نداده است تا روز قيامت. پاداش روزه در اين دنيا امکان ندارد. علامه طباطبايي فرمود: سنجش هاي خوبي و بدي دنيا و آخرت با هم متفاوت است. آيا مي شود کسي اين حديث را بشوند و روزه گرفتن براي او سخت باشد؟
پيامبر فرمود: کسي که يک روزه ي ماه رمضان را بدون عذر بخورد، اگر تمام روزگار را روزه بگيرد، جبران آن روزه نمي شود. اگر ما قضاي روزه را بگيريم عذاب نخواهيم ديد ولي روزه خوردن با قضا جبران نمي شود. اگر ما مي خواهيم گرفتار تغابن نشويم از ماه رمضان استفاده کنيم. فضيلت ماه رمضان خيلي زياد است.
مغبون هاي قيامت چه کساني هستند؟
1-امام فرمود: کسي که زکات مالش را با طيب خاطر ندهد، در قيامت مغبون است. زيرا اين مال ها براي وارث مي مان که يا وارث آنرا به حرام مي خورد که باز عذابش براي فرد است يا اينکه خمس مال را مي دهد و آنرا حلال استفاده مي کند که باز حسرتش براي فرد مي ماند.
بعضي ها مي گويند که خمس مال مان را به چه کسي بدهيم که بخورد؟ خمس دو بخش دارد:سهم امام و سهم سادات فقير. مراجع معمولا پرداخت خمس سادات فقير را به طرف واگذار مي کنند. پس شما مي توانيد سيد فقير پيدا کنيد و به او بدهيد. مصرف سهم امام براي خرج مساجد ،کارهاي ديني و چاپ کتاب است. شما مي توانيد پيش مجتهد برويد و بگوييد که من مي خواهم مستقيم آنرا خرج کنم و آنها شما را به ساخت مسجد يا کارهاي خير راهنمايي مي کنند. مناطق دور افتاده اي هستند که مسجد و بيمارستان و مدرسه ندارند. شما مي توانيد اين کار را مستقيم انجام بدهيد. اگر شما اين کار را بکنيد در قيامت مغبون نخواهيد شد.
خانم هايي که شوهرشان اهل خمس دادن نيستند مي توانند خمس سحر و افطارشان را بدهند. يعني اگر نمي خواهند خمس تمام مال شان را بدهند، خمس سحر و افطارشان را بدهند. اگر خانم يقين دارد که به سحري و افطاري خمس تعلق مي گيرد(مثلا شما برنجي داريد که براي سال قبل است و خمس به آن تعلق گرفته است و از آن استفاده مي کنيد) مي تواند خمس سحر و افطار خودش را بدهد. اگر خانم پول ندارد مي تواند نيت کند يعني بر ذمه بگيرد و بعداً پرداخت کند. بيشتر مجتهدين اين کار را اجازه مي دهند.
2-امام صادق(ع) مي فرمايد: کساني مغبون هستند که دست گرفتن شان بيشتر از دست دادن شان است.يعني گرفتن برايش محبوب تر باشد تا دادن. در واقع در قيامت پرداخت هاي خير به درد ما مي خورد. عده اي در ماه رمضان سبد کالا به فقرا مي دهند که اين کار خيلي خوبي است. هر کس به توان خودش مي تواند به ديگران کمک کند.
روايت داريم که پيامبر گوسفندي را قرباني کردند و همه را پخش کردند. يکي از همسران پيامبر گفت که همه ي گوسفند رفت. پيامبر فرمود :اشتباه مي کني، آنچه رفت مانده است.
وقتي امام سجاد(ع) روزه مي گرفتند؛ گوسفند ذبح مي کردند، آبگوشت درست مي کردند و بين نيازمندان تقسيم مي کردند. ولي افطار خودشان نان و خرما بود. ما نمي توانيم به حضرت برسيم ولي مي توانيم به حضرت نزديک بشويم.
پيامبر فرمود :اگر به ديگران افطاري بدهي، ثوابش بيشتر از روزه گرفتن است. هر کس به توان خودش مي تواند افطاري بدهد.
3-پيامبر فرمود: مغبون کسي است که با امروز و فردا کردن فرصت ها را از دست مي دهد. روايت داريم که بيشتر فرياد اهل جهنم از سوف سوف (امروز و فردا) کردن است.
4-دو نعمت وجود دارد که بيشتر مردم در آن مغبون هستند: سلامتي و از فرصت ها استفاده نکردن. آيا سلامتي نعمت نيست؟ کساني هستند که براي گرفتن يک روزه در ماه رمضان حسرت مي خورند. کسي که برايش روزه ضرر دارد نبايد روزه بگيرد. حتي خوف ضرر هم کافي است که فرد روزه نگيرد .حيف نيست که عده اي سالم هستند و روزه نمي گيرند؟
5-امام صادق(ع) مي فرمايد: شب زنده داري را کنار نگذاريد اگر کسي اين کار را کنار بگذارد مغبون است. در ماه رمضان سر خودمان را به فيلم ها و سريال ها گرم نکنيم تا از خواندن نماز شب و قرائت قرآن عقب بمانيم.
سوال – صفحه 388 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – داستان اين صفحه در مورد حضرت موسي و خانواده اش است که حضرت موسي در بيابان تاريک آتشي ديد و وقتي جلو رفت تا ببيند که آن آتش چيست ، ندا آمد که من خداي تو هستم.
در ماه رمضان همه بايد به خدا اميد داشته باشيم. پيامبر فرمود :چيزي که به آن اميد نداري، بيشتر به آن اميد داشته باش تا چيزي که به آن اميد داري. حضرت موسي رفت که آتش بياورد ولي پيامبر شد و برگشت .ما بايد به فضل الهي اميدوار باشيم.
اگر بخواهيم از نعمت ماه رمضان مغبون نشويم، بايد کارهاي خير مثل تلاوت قرآن، افطاري دادن ،خمس دادن و ... را از همان ابتداي ماه رمضان شروع کنيم.
در رمضان اخلاق مهم است. بزرگواري مي فرمود که ما در ماه رمضان طوري بداخلاقي مي کنيم که خانواده مان مي خواهد زودتر اين ماه رحمت تمام بشود. و اين کار خيلي بد است. سختي روزه ،مجوز بداخلاقي نيست. پيامبر در خطبه ي شعبانيه فرمود: کسي که در رمضان اخلاقش را خوب کند آن روزي که در صراط قدم ها مي لغزد، او ثابت قدم رد مي شود.
امام موسي بن جعفر(ع) مي فرمايد: توسعه بدهيد روزي خانواده تان در ماه رمضان. ما بايد کاري بکنيم که بچه ها چشم انتطار ماه رمضان باشند. يعني طعم شيرين ماه رمضان در خانواده ي ما باشد.
در کتاب ارشاد القلوب داريم که در شب معراج به پيامبر خطاب شد :اي احمد، مي داني ميراث روزه چيست ؟ميراث روزه کم گفتن و کم خوردن است. پس در ماه رمضان مواظب گفتار و خوردن مان باشيم. ما نبايد در سحر و افطار جبران خوردن را بکنيم. معمولا در کشور ما سرانه ي مصرف مواد غذايي در ماه رمضان بالا مي رود.
خدايا بيماران را لباس عافيت بپوشان و امر ازدواج و اشتغال جوانان را فراهم کن و شب زنده داري و استفاده از ماه رمضان را به ما عنايت بفرما.