-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-روز قيامت
92-04-16
بي تو اي جام جهان، جام جهان را چه کنم؟ خود جهان مي گذرد ماندن جان را چه کنم ؟ ماه شعبان و رجب نم نم اشکي شد و رفت ،خانه ابري است خدايا رمضان را چه کنم ؟ شانه بر زلف دعا مي زنم و مي گريم موسي من تو بگو روزه و شبان را چه کنم؟ صاحب حيّ علي لقمه ي نوري برسان سحر از راه رسيده است، اذان را چه کنم ؟ کاتبان تو مرا خط اماني داده اند کشته ي خال توام، خط امان را چه کنم؟
سوال – در مورد اسامي روز قيامت( يوم التغابن) توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در سوره تغابن آيه 9 داريم که نام يکي ديگر از اسامي قيامت يوم التغابن است. خدا مي فرمايد :روزي که خدا شما را جمع مي کند. اين روز، روز تغابن است. و قابل جبران نيست. مرحوم طباطبايي در ذيل اين آيه دارند :
در دنيا به کسي که کلاه سرش مي گذارند مغبون مي گويند. در قيامت کسي کلاه سر ما نگذاشته است بلکه خودمان بايد کارهايي که انجام مي داديم، نداده ايم و مغبون شده ايم. در قرآن داريم :دنيا محل تجارت است. خدا جان و مال ها را از ما مي خريد و...اگر ما در اين تجارت با خدا معامله نکنيم مغبون مي شويم و خودمان سر خودمان کلاه مي گذاريم. در اينجا اين تغابن را باور نمي کنيم ولي در قيامت آنرا باور مي کنيم.
علامه مي فرمايد: معيار و ميزان سنجش هاي دنيا و آخرت با هم متفاوت است. در دنيا اگر ما خانه اي بخريم و آنرا گرانتر بخريم، مي گوييم: مغبون شده ايم .خدا مي فرمايد: کسي که نماز شب بخواند نمي داند که ما چه پاداشي براي او در نظر گرفته ايم. در قيامت خوب ها وقتي پاداش خودشان را مي بينند باور نمي کنند. در مورد بدي هم همين طور است.
در آيه 47 سوره زُمر داريم :در قيامت وقتي اهل آتش عذاب را مي بينند حاضرند هر چه در زمين دارند بدهند تا از عذاب نجات پيدا کنند ولي اين کار امکان نيست. خدا مي فرمايد: اهل عذاب وقتي عذاب شان را مي بينند تصور نمي کردند که چنين عذابي ببينند و آن موقع مغبون مي شوند و آنر روز يوم التغابن است. در آيات قرآن خوف و رجاء با هم است. کساني که اهل نماز شب بودند فکر نمي کردند که براي يک نماز شب اين قدر پاداش ببينند. اگر در نماز جماعت ،تعداد ده نفر به يازده نفر برسد، تمام فرشته ها و جن و انس نمي توانند ثواب اين نماز جماعت را بنويسند. در بخش عذاب هم همين طور است.
در قيامت بدها مغبون مي شوند. آيا در قيامت خوب ها هم مغبون مي شوند؟ ابوالفتوح رازي از پيامبر نقل کرده است که تغابن هم براي خوب ها و هم براي بدهاست. در مورد حسرت و ندامت هم همين طور است. خوب ها مي بينند که چه پاداش هايي را از دست داده اند. در بازار فردي جنسي مي خرد و بعد گران مي شود و مي گويد که من مغبون شدم چراکه بيشتر نخريدم. حالا فردي که جنسي را داشته و فروخته او هم مي گويد: مغبون شده ام زيرا آن جنس را از دست داده است.
کسي که يک انفاقي در راه خدا انجام بدهد، خدا پاداش آنرا تا هفت صدبرابر مي کند و حتي پاداش عظيم تري هم مي دهد .اين افراد هم در قيامت مي گويند که مغبون شده اند.
يکي از موارد مغبون شدن هاي ما همين ماه شعبان است. داريم که در آخرين روزهاي ماه شعبان اين دعا را بخوانيد: خدايا اگر تا اواخر ماه شعبان ما را نيامرزيدي ،اين چند روز آخر ما را بيامرز. پس اگر کسي در ماه شعبان آمرزيده نشود خيلي مغبون شده است. ما بايد براي آمرزش اين ماه به خدا التماس کنيم. ازدست دادن اين ماه غبن بزرگي است.
يکي از اصحاب امام رضا(ع) بنام خواجه اباصلت هروي بود. او يکي از ياران مورد وثوق امام بود. بعد از شهادت امام رضا(ع)، به مدت يکسال او را زنداني کردند. خواجه خسته شد و به امام جواد(ع) متوسل شد. امام او را با معجزه از زندان نجات داد. امام از او پرسيد :به کجا مي خواهي بروي ؟او گفت :مي خواهم به هرات( وطنم) بروم. امام به او گفت: چشمهايت را ببند. بعد از لحظه اي او خودش را در مقابل منزلش در هرات ديد.
در هرات ارادتمندان به اهل بيت کم بودند. پدر شيخ بهائي از علماي بزرگ چهارصد سال پيش است و شاگرد شهيد ثاني است. ايشان به مدت هشت سال در هرات تبليغ دين کرده است.
اباصلت نقل مي کند که در اواخر ماه شعبان خدمت امام رفتم. حضرت فرمود :ماه شعبان تمام شد اگر در گذشته ي شعبان کوتاهي کرده اي، در اين اواخر جبران کن. امام چند دستور به اباصلت دادند: مواظب باش در حالي وارد ماه رمضان بشوي که کينه اي از مومني داشته باشي ،پس قلبت را صاف کن.
اگر هنوز در زواياي دل مان کينه اي وجود داشته باشد نمي توانيم به خدا بگوييم که رحمتت را بر ما ببار. اينها به تکبر و حسادت برمي گردد. اگر قلب مان را از حسادت و تکبر پاک کنيم، آماده ي اين ضيافت مي شويم. اگر ما اين کار را نکنيم ممکن است که پنجاه رمضان از ما بگذرد و ما هنوز همان انسان اوليه باشيم.
در حالات مرحوم بروجردي داريم :به آيت الله خبر دادند که آقا سيد ابوالحسن اصفهاني مي خواهد از نجف به ايران بيايد. ايشان مرجع تقليد بودند و عالم بزرگي بودند و هم رديف آيت الله بروجردي بودند. آيت الله صدر و آيت الله حجت پيشنهاد دادند که براي استقبال ايشان تا سلفچگان يا اراک برويم.
آيت الله بروجردي فرمود: اگر بنا شد که ايشان به ايران بيايد رفتن ما تا مرز عراق مسلم است. هماهنگ کنيد که بايد داخل مرز هم برويم يا خير؟ ما حاضر نيستيم براي کسي که در دريف ما هست چنين کارهايي بکنيم، اين از مشکلات ماست.
اگر ما از مسلماني کينه اي داريم نمي توانيم وارد ماه رمضان بشويم. پيامبر فرمود: خدا توبه ي انسان بداخلاق را نمي پذيرد. پس اگر يک فردبداخلاق در ماه رمضان توبه کند چرا آمرزيده نمي شود؟ چون ريشه گناه را از بين نبرده است. بداخلاقي ريشه هاي تکبر ،غرور و رذايل اخلاقي است.
علامه مجلسي در ذيل حديث توضيح مي دهد که وقتي ريشه ي گناه کنده نشود، اگر از يک گناه هم توبه کند دچار گناه بزرگتري مي شود. زيرا انسان حسود، بداخلاقي و متکبر وقتي توبه مي کند به سراغ گناه ديگري مي رود. اگر ريشه ي گناه را از بين نبريم آمرزيده نمي شويم.
خانمي مي گفت که من محتاج خرج اوليه زندگي ام هستم درحاليکه شوهرم براي مسجد محل ،يخچال گراني خريده است. آيا اين کار خير است؟ بايد بداخلاقي ها را کنار بگذاريم.
روايت داريم کهA انسان در قبر دچار نود ونه عذاب مي شود. شيخ بهايي فرمود: يقين داشته باشيد که در قبر مار و عقرب نيست ،مارها همان اعمال(رذايل) ما هستند. فرد بداخلاق ،متکبر و حسود انسان خوبي نيست زيرا گناه تکبر باعث هزاران گناه ديگر مي شود.
امام صادق(ع) مي فرمايد: اگر مومن از کسي ناراحت بشود از جايش بلند نمي شود مگر اينکه کينه را دور بريزد. گاهي ما بخاطر ناراحتي کوچکي تا چند سال با کسي قهر هستيم. بزرگي مي فرمود که من از کسي کينه ندارم و همه را حلال کرده ام. ما هم بايد همه را حلال کنيم و در دلمان از کسي ناراحتي نداشته باشيم.
پيامبر فرمود: در شب معراج ديدم که بر روي در بهشت نوشته شده بود که هر کاري راهکاري دارد، يک زندگي خوب چهار راه کار دارد: ترک کينه ،قناعت، مراعات حقوق مردم و مجالست با اهل خير.
قطب راوندي در کتاب دعوات از پيامبر دارد که در شب قدر خداوند همه را مي آمرزد مگر کسي که از کسي کينه به دل داشته باشد. مبادا چندين ماه شعبان و رمضان از ما بگذرد و ما دست خالي بمانيم.
سوال – صفحه 381 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – اين صفحه در مورد مخالفت مردم با حضرت صالح و حضرت لوط است. خدا مي فرمايد که قوم لوط به حضرت لوط گفتند :بايد لوط را از شهر بيرون کنيم. زيرا او انسان خوب و پاکي است. اين برخورد مردم با حضرت لوط بود. در سوره هود آيه 74 داريم که وقتي فرشتگان غذاب مي خواستند قوم حضرت لوط را عذاب کنند، حضرت ابراهيم با خدا مجادله مي کند که يک فرصت ديگري به اين قوم بدهد. مفسرين هم مي گويند که آيا درست است که يک پيامبر در برابر حکم خدا مجادله کند؟ ادامه آيه مي فرمايد که ابراهيم تواب و حليم است.
پسراني که متولد قبل از 30 شعبان 1419 و دختراني که متولد قبل از 30 شعبان 1425 هستند، مکلف به روزه گرفتن مي باشند. خوب است از کساني که امسال ،اولين سالي است که روزه مي گيرند، تفقدي بکنيم. دختر خانمهايي که سال اول تکليف شان است، اگر واقعا توانايي روزه گرفتن را ندارند واجب نيست که روزه بگيرند.
امام رضا(ع) مي فرمايد: قبل از ماه رمضان اگر امانتي به ذمه ات هست آنرا بپرداز، چه حق الله باشد چه حق الناس، ما بايد پاک بشويم. ما قبل از رفتن به ميهماني پاک مي شويم و بعد به ميهماني مي رويم. مرحوم زاهد مي فرمود : من پول حلالي را کنار گذاشته ام که در ماه رمضان از اين پول حلال استفاده کنم. اگر شما سر سفره اي هستيد که در مال تان حرام و حلال قاطي است و خمس مال پرداخت نمي شود، شما مي توانيد خمس مبلغي از پول تان را بدهيد (مثلا يک ميليون را بدهيد که مي شود دويست هزارتومان و شما پنجاه هزار تومان هم بيشتر بدهيد زيرا همان مبلغ دويست هزار تومان هم از مال قاطي پرداخت مي شود) و از آن پول براي سحر و افطار استفاده کنيد.
به امام باقر(ع) گفتند که اميرالمومنين را توصيف کنيد. امام باقر(ع) مي فرمايد: جّد ما کسي بود که هرگز لقمه ي حرام در زندگي اش نمي آمد. پس قلب مان را پاک کنيم و مال مان را هم حلال کنيم.
انشاءالله در چند روز باقيمانده ي ماه شعبان، به طهارت برسيم.