برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-قيامت
92-03-19
گرفته بوي تو را خلوت خزانه ي من کجايي اي گل شب بوي بي نشانه ي من، غزل براي تو سر مي برم عزيرترين اگر شبانه بيايي به ميهماني من، چون که بوي تنت در رواق ها جاريست چگونه گل نکند بغض جمکراني من ،عجب حکايت تلخي ست نااميدشدن شما کجا و من و چادر شبانه ي من ،به پاي بوس تو آئينه دست چين کرده ام کجايي اي گل شب بوي بي نشان من.
سوال – در مورد اسامي قيامت توضيحاتي فرماييد.
پاسخ – يکي از اسلامي قيامت يوم الندامة يا روز پشيماني است. روزي قيامت هم روز حسرت است و هم روي پشيماني .فرقي بين حسرت و پشيماني چيست؟ مفسرين مي فرمايند : ندامت از کارهايي زشتي است که انسان انجام داده است و در قيامت پشيمان مي شود . در فارسي مي گوييم چرا عاقل کند کاري که باز آرد پشيماني ولي حسرت از کارهاي خوبي است که انسان مي توانسته انجام بدهد ولي نداده است و در روز قيامت پشيمان مي شود.
در قرآن هفت بار واژه ي ندامت آمده است. در بحارالانوار علامه مجلسي بيش از صد مرتبه کلمه ي ندامت در روايات آمده است. سوره يونس آيه 54 مي فرمايد: آنها پشيماني شان را مخفي مي کنند.و از طرف خدا به آنها ستمي نشده است.(از امام صادق(ع) سوال کردند که چرا پشيماني را مخفي مي کنند، امام فرمود :زيرا اظهار پشماني باعث شماتت و سرزنش ديگران مي شود.)
تمام آياتي که درآن يا ليت آمده است به معناي اي کاش است که معناي پشيماني مي دهد. در سوره انعام داريم: يا ليتنا نُرد... ما پشيمان هستيم اي کاش ما را برمي گرداند و پيامبران را تکذيب نمي کرديم. سوره احزاب آيه 66 داريم: اي کاش ما اطاعت خدا و رسول مي کرديم در سوره فجر داريم: اي کاش براي زندگي آخرت در دنيا چيزي از پيش مي فرستادم .در سوره ام يتسائلون داريم: اي کاش خاک بودم. اي کاش با فلاني رفيق نشده بودم زيرا مرا از راه حق گمراه کرد. سوره حاق داريم :کساني که نامه ي اعمال شان به دست چپ شان داده مي شود مي گويند: اي کاش نامه ي عمل را به من نداده بودند و از حسابم خبر نداشتم. اي کاش مرگ به سراغ ما مي آمد. ولي فايده اي ندارد زيرا در قيامت مرگي وجود ندارد. ثروت و قدرت به درد من نخورد.
شيخ عباس قمي صد وده کتاب دارد. فرزند ايشان آقا ميرزا علي آقاي محدث زاده نقل مي کنند (ايشان در سال 57 از دنيا رفتند) : پدر ما مقيد بود که يک ساعت مانده به اذان صبح براي نماز بلند مي شدند و ما با صداي گريه ي پدر از خواب بيدار مي شديم. پدرم مي فرمود که بهترين عمل مستحبي نمازنافله ي شب است. شبي پدرم براي نماز شب بلند شدند و بعد از نماز شب ،آيه 62 سوره ياسين( اي کاش مرگ به سراغ من مي آمد) را تلاوت مي کردند .و اين قدر سر اين سوره گريه کردند که ديگر نتوانستند قرآن را ادامه بدهند تا اذان صبح شد.
شيخ حسن علي نخودکي (فقيه، محدث ،مجتهد ،حکيم و داراي کرامت بسياري بوده است) فرموده بودند که من يکشنبه از دنيا مي روم و آخرين وصيت ايشان قبل از مرگ به پسرشان اين بوده است که حتما نماز شب بخوان، نماز اول وقت بخوان و حوائج و گرفتاري هاي مردم را رفع کن.
عوامل ندامت چيست؟
بيست تا از عوامل ندامت عبارتند از:
حرام خواري (در خطبه ي 109 نهج البلاغه داريم: هنگام مرگ انسان يادش مي آيد که مال هاي حرام جمع کرده است و دارد مي رود) مرحوم دواني کتاب مفاخر اسلام را در شرح حال محدث قمي نوشته است. آيت الله بهجت مي فرمودند: من در نجف بودم و نزد آقاي محدث قمي رفتم و گفتم که من کتاب شرح اصول کافي ملا صالح مازندارني را در کتابفروشي ديده ام، آقا مي خواهيد آنرا براي شما بخرم. عشق محدث قمي کتاب بود ولي کتاب کمي داشت. ايشان خيلي خوشحال شد و گفت که اين کتاب را براي من بخريد. من کتاب را خريدم و براي محدث بردم. ايشان به من گفت که مطمئن هستيد که آقايي که اين کتاب را فروخته، آيا از مبلغ آن راضي است؟ من دوباره به کتابفروشي رفتم و سوال کردم که از فروش کتاب ضرر نکرده اند و کتابفروش گفت که اين کتاب امانت بود و من آنرا به قيمت خوبي براي طرف فروخته ام. آقا شيخ عباش قمي به ايران رفت ولي باز به من مي گفت که اگر کتابفروش را ديدي از او بپرس که آيا راضي است کتاب را به فلان مبلغ به من فروخته است يا خير. ايشان در معامله ي قطعي هنوز ناراحت بود. ايشان مي گفت که مي ترسم در روز قيامت گرفتار باشم.
آقا سيد احمد خوانساري امام جماعت بازار تهران بودند ولي قبلا در قم بودند و در مسجد بازار قم نماز جماعت مي خواندند. بازاري ها مي گفتند که وقتي ايشان براي خريد به بازار مي آمدند، مي گفتند: آيا مي شود شما اين پتو را به من هديه کنيد و بازاري ها خوشحال مي شدند که چنين فرد عالمي از ايشان هديه خواسته است ،بنابراين قبول مي کردند و پتو را هديه مي دادند ولي چند روز بعد ايشان نزد مغازه دار مي آمد و مي گفت که اين مبلغ (مبلغ پتو) را از من هديه بگيريد. ايشان مي ترسيدند که اگر معامله صورت بگيرد در آن اشتباهي بشود. بنابراين هديه مي گرفت و مبلغ آنرا هديه مي کرد.
ما نمي خواهيم شيخ محدث قمي يا آيت الله خوانساري باشيم ولي مي توانيم از حرام چشم پوشي کنيم تا در قيامت دچار ندامت نشويم. در بحث حسرت هم اميرالمومنين فرمودند که اگر ثروت تو را، وارث در راه حلال مصرف کند براي تو حسرت است که چرا خودت آنرا انجام نداده اي و اگر آنرا در راه حرام مصرف کند باز براي تو حسرت است.
خانواده ها اگر مي دانند که گرفتار مردي هستند که لقمه ي حرام به خانه مي آورد به حداقل ها اکتفا کنند. و زندگي را از مال شبه ناک گسترش ندهند. مراقب و مواظب باشيم .
عامل ديگر ندامت در قيامت به فرموده امام صادق(ع): فخرفروشي ،مباهات و چشم همچشمي، کم ترين اثر آن سوزاندن دل مردم است. گاهي دختر به حداقل جهيزيه راضي است ولي نمي داند با حرف مردم و سرزنش مردم چکار کند. ريشه کن کردن اين صفات که ريشه ي آن تکبر است خيلي سخت است. روايت داريم: نام صالحين را که ببريد رحمت خدا نازل مي شود.
مرحوم محدث قمي کتابي دارد به نام فوائدالرضويه که شرح حال علما است. ايشان درمقدمه ي اين کتاب نوشته است که من زماني بسيار غمگين و غصه دار بودم. در روايتي ديدم که وقتي انسان به زيارت امام رضا(ع) مي رود غم و غصه ها از او زائل مي شود، به همين خاطر به زيارت حضرت رفتم. در همان مکان اين کتاب را نوشتم و به احترام حضور در جوار امام رضا(ع) نام آن را فوائد الرضويه گذاشتم. در اين دو جلد کتاب شرح حال حدود دو هزار عالم آمده است اما زماني که به ترتيب اسامي به اسم خودش که عباس است مي رسد، مي فرمايد: همانا چون اين کتاب شريف در بيان احوال علما است، شايسته نديدم که ترجمه ي خود را که پست تر از آن هستم که در عداد علما باشم در آن درج کنم به همين خاطر از ذکر حال خود صرف نظر مي کنم. به همين خاطر است که خداوند به اين قلم برکت داده و در خانه ي تمام علما حداقل يک يا دو جلد از کتاب هاي محدث قمي وجود دارد. کسي که اينقدر خود را کوچک کرده، خدا اين عظمت را به او مي دهد. ايشان اهل مفاخره و مباهات نبود. در حالات ايشان آمده است که زماني که تازه مفاتيح الجنان را چاپ کرده بود به تهران مي آيد. مرحوم شيخ عباس به نزد ناشري مي رود که کتاب را چاپ کرده بوده و به او مي گويد که من اين کتاب را ننوشتم که شما اين قيمت زياد را بر روي آن بگذاريد. ناشر از او مي پرسد مگر اين کتاب را شما نوشته ايد زودتر از اينجا برويد که ما بخاطر ظاهر ساده و زاهدانه ي شما مشتري هاي خود را از دست مي دهيم. آقاي محدث قمي در همان کتاب مي نويسد که من شرح حال خود را نمي نويسم و فقط اسامي کتاب هايي را که نوشته ام عنوان مي کنم. ايشان تا سن چهل سالگي شصت و يک کتاب داشته است. فرزند ايشان مي گويد که آقا روزي هفده ساعت کتابت داشتند. يکي از حسرت ها اين است که ما از عمر خود به خوبي استفاده نکنيم. فرزند آقاي قمي مي فرماند که يک روز پدر ما به خانه آمد و به زير کرسي رفت. من به سراغ درس خود رفتم و بعد از يک يا دو ساعت برگشتم. پدر زير کرسي به خواب رفته بودند. زماني که برگشتم ديدم هنوز خواب هستند. به محض اينکه بيدار شدند گفتند من اين زمان زياد خواب بودم؟ در همان زمان نذر مي کند که هر زماني زير کرسي بنشيند، دو جزء قرآن تلاوت کند. در واقع خود را جريمه کردند.
سوال - درخصوص آيات 28 تا 31 سوره ي مبارکه ي نور توضيح بفرماييد.
پاسخ – در اين آيات بحث حجاب مطرح شده است. اگر ما نمي خواهيم حجاب را رعايت کنيم حداقل وجود آن را در قرآن منکر نشويم. گاهي برخي افراد مي گويند اگر مسئله ي حجاب در قرآن عنوان شده بود ما آن را رعايت مي کرديم. در اين آيات صريحاً در خصوص خمار که همان روسري بلندي است که تمام سر، گردن و سينه را مي پوشاند سخن گفته شده است. الان در آستانه ي فصل گرما هستيم بايد ببينيم که افراد مختلف، رسانه و حکومت چقدر به وظايف خود در قبال امر به معروف و نهي از منکر عمل مي کنند. بحث حجاب در نهي از منکرهاي ما خيلي کم رنگ شده است. همه ي ما مسئوليت داريم. پوشش موي سر تنها يک بخش از حجاب است، عفاف ، پاکدامني، حيا و غيره نيز از مصاديق آن است. جامعه ي ما بايد ديني باشد. من ساعت يک و پنجاه دقيقه ي شب جمعه شبکه ي سه تلويزيون را روشن کردم و ديدم که دعاي کميل پخش مي کند. ساعت سه و پنجاه دقيقه هم شبکه ي يک را روشن کردم ديدم دعاي کميل پخش مي کند، بعد از آن هم اذان و نماز را پخش کرد و سپس شروع به پخش دعاي ندبه کرد. يعني زمان پخش دعاها نيمه شب است و زمان پخش جنگ هاي خنده و غيره چه زمان هايي است؟ رسانه تابلوي فرهنگي يک نظام است. ما نبايد منکر حجاب باشيم.
الان ساعت هاي آخر ماه رجب است ، صدقه و استغفار در اين ماه بسيار مورد توجه است. تا دير نشده به اين کارها بپردازيم. امشب شب اول ماه شعبان است و يک نمازي دارد که مرحوم محدث قمي در مفاتيح آن را نوشته است. اين نماز دوازده رکعت است مانند نماز صبح يعني شش دو رکعت است و تنها تفاوت آن اين است که سوره ي توحيد بايد يازده بار خوانده شود. يک نماز ديگر هم است که دو رکعت است ولي سوره ي توحيد بايد سي بار در هر رکعت خوانده شود، اين نماز توسط مرحوم آيت الله ملکي در مراقبات نقل شده است. به گرفتن روزه در روز اول ماه شعبان بسيار سفارش شده است. در روايت است که اميرالمومنين (ع) در روايتي فرمودند: از روزي که من شنيدم پيامبر در خصوص روزه ي ماه شعبان سفارش کردند هيچگاه روزه ي ماه شعبان من از دست نرفت. در روايت است که پيامبر تمام ماه شعبان را روزه مي گرفتند. خدا را قسم مي دهيم به حق ولايت هايي که در ماه شعبان است همه ي بيماران را شفا بدهد و گرفتاري همه ي افراد را برطرف کند.