برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-قيامت
91-12-27
در يک بهار سبز خوش آيند مي رسي يک روز در اواخر اسفند مي رسي، وقتي که دسته دسته کبوتر به اذن عشق از آسمان فرود بيايند مي رسي از نسل ارتفاعي و از پشت آسمان بي هيچ واسطه به خداوند مي رسي ،تا يازده ستاره برايت شمرده اند با اين حساب با عدد چند مي رسي از پشت روزهاي مه آلوده ي زمين مي بينمت که با گل و لبخند مي رسي.
سوال- در مورد نداي قيامت که مي فرمايد :کجا هستند کساني که با خدا جنگيده اند توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – ولادت خجسته ي زينب کبري را تبريک عرض مي کنيم. يکي از مصداق هاي افرادي که با خدا جنگيده اند، کساني هستند که با اولياءخدا جنگيده اند. مصداق ديگر کساني هستند که قسم دروغ مي خورند و مصداق ديگر رباخواري است که اين يک جنگ دوطرفه است.
ظلم به ديگران هم يکي ديگر از مصداق هاي جنگ با خداست. در نهج البلاغه نامه ي 53A داريم( حضرت امير به مالک اشتر) مي فرمايند :با مردم منصفانه برخورد کن. انصاف با مردم يعني هر آنچه که براي خود مي پسندي براي ديگران هم بپسندي. اگر با مردم منصفانه برخورد نکني، ظلم کرده اي و کسي که به بندگان خدا ظلم کند خدا دشمن اوست ،کسي که خدا با او دشمني کند عذري از او پذيرفته نمي شود و کسي که به مردم ظلم کند محارب با خداست. پس افرادي که ظلم مي کنند با خدا مي جنگند. حضرت مي فرمايد :فکر نکني که جنگ با خدا چيز مهمي نيست، تو نمي تواني کيفر الهي را تحمل بکني.
حديثي در کتاب کافي داريم که امام صادق(ع) مي فرمايد: خدا به يکي از پيامبرشان وحي فرستاد و فرمود که به فلان ستمکار بگو که اگر من به تو مقام دادم براي اين نبود که خون بي گناهان را بريزي و مردم را چپاول کني، من اين مقام را به تو دادم تا کاري بکني که مظلومين صداي ناله نداشته باشند. من از ظلم به مظلومين صرف نظر نمي کنم اگر چه مظلوم کافر باشد. حضرت در ادامه مي فرمايد: در طبقات پايين جامعه ،خدا را در نظر داشته باش. با بيچاره ها ، درماندگان ،نيازمندها و زمين گيرها، طوري رفتار کن که در روز قيامت که خدا را ملاقات مي کني کوتاهي نکرده باشي .حضرت به مالک تاکيد دارد که بايد با طبقات پايين بيشتر توجه کني.
آيت الله احمدي ميانجي نقل مي کردند که آيت الله مدرس با جايگاه بالايي که داشت وقتي ايشان در مجلس مي نشستند، اگر فردي از طبقات پايين دست مي آمد آيت الله مدرس به تمام قد در مقابل او مي ايستاد و اگر تاجري مي آمد نيم خير، قيام مي کرد و اگر قوم السلطنه مي آمد تکاني مي خورد و يا اللهي مي گفت. وقتي ايشان مي خواست در حق قوام لطف کند مي گفت که قوام براي خودش چايي بريزد. و قوام از اين کار خوشحال مي شد. در جامعه نبايد اين وضعيت جابجا بشود.
عده اي از مسئولين وعلما خدمت امام خميني رسيده بودند و به امام گفتند که شما به مردم بگوييد که از تشريفات کم کنند و به فقرا رسيدگي کنند. وقتي فردي اين حرف را به امام زد ،امام با ناراحتي فرمود که من چه بگويم اگر من به مردم بگويم که سراغ تشريفات نرويد و مردم به من بگويند که مسئولين چکار کرده اند. من شنيده ام که براي خودتان خانه هاي کذايي درست کرده ايد. امام نگران بود که نکند مسئولين با فقرا هماهنگ نباشند.
کساني که مي توانند کاري براي طبقات زير دست و پايين انجام بدهند. کساني که از بانک ها وام مي گيرند دو دسته هستند: عده اي هستند که ميلياردي وام مي گيرند، اگر بانک از آنها درصد بالاي سود هم بگيرد و جريمه هم بگيرد آنها ضرر نمي کنند زيرا آنها برج ساخته اند و سود برده اند و افرادي هستند که بخاطر نيازمندي وام هاي A ده ميليون يا بيست ميليون مي گيرند.
آيا نظام اسلامي نمي تواند براي افراد نيازمند کاري بکند؟ خانمي نوشته اند که شوهر من وام گرفته است و در اثر سانحه اي چشمش را از دست داده است و نتوانسته است که قسط هاي بانک را بدهد. الان خانه را از دست ما گرفته اند. آيا ما مسئوليتي در قبال اين آقا نداريم؟ A خانمي که تحت پوشش کميته ي امداد هستند ،نوشته است که من وامي گرفته ام که خانه ي گِلي خودم را بازسازي کنم. به دلايلي نتوانستم آنرا پرداخت کنم و الان جريمه هاي زيادي دارم .آقايي گفته اند که ضامن فرد جواني شده ام که وام بگيرد و اين جوان در اثر حادثه از بين رفته است و وام آن به گردن من افتاده است. من نتوانستم آنرا بدهم و الان جريمه ي آن خيلي زياد شده است. آيا ما در مورد اين جور گرفتاري ها وظيفه اي نداريم ؟ ما بايد به حکم دين اعتماد داشته باشيم.
آيه 280 سوره بقره مي فرمايد: اگر کسي وام گرفت و نتوانست آنرا بپردازد، به او مهلت بدهيد. شأن نزول اين آيه به اين صورت بود که عده اي وام مي دادند و وقتي زمان پرداخت آن فرا مي رسيد و نمي توانست آنرا بپردازد، طلبکار مي گفت که آنرا با شش ماه تاخير بده ولي بايد جريمه بدهي .اين آيه اي که در مورد ربا آمده است بخاطر اين موضوع است .
از يکي مراجع بزرگوار پرسيدم که بانک مي گويد که جريمه شرط ضمن عقد است که فرد قبول مي کند که اگر قسط را ندهد، جريمه پرداخت کند. ايشان فرمود: اگر اين مجوز زياده گرفتن بود ، چرا در روايات نفرموده اند که ربا حرام است مگر اينکه طرف قبول بکند که بيشتر بپردازد.
در سال 1361 از طرف بانک، خدمت امام خميني رفتند و گفتند که اگر ما جريمه نگيريم مردم قسط هايشان را نمي پردازند. و خواستند که شرط ضمن عقد بگذارند و امام فرمودند که من قبول نمي کنم و اين کار ربا است و من آنرا جايز نمي دانم. مجلس قانوني تصويب کرد و شوراي نگهبان هم آنرا تاييد کرد و گفت: بر اساس فتواي غيرمشهور اين قانون درست است و اين کار انجام شد. الان سي سال است که اين قانون نوشته شده است. آيا بعد از سي سال نبايد اين قانون بازنگري بشود ؟آيا راه ديگري وجود ندارد؟ حداقل حکومت ديني براي کساني که نيازمند هستند چاره اي بينديشد. اين آيه قرآن در کجاي نظام اسلامي ماست ؟ در آن روز امام فرمودند که فکر ديگري به جز جريمه بکنيد و آنرا قبول نکردند.
خوب است که رسانه، ميزگردهاي علمي با افراد با تجربه و فقها بگذارند و مباحثه و مناظره در مورد اين قانون ،آنرا بررسي کنند. رسانه مي تواند آمار بگيرد از افرادي که وام هاي کم گرفته اند و نتوانسته اند اقساط آنرا بپردازند و خانه شان را از دست داده اند. چه مقدار مردم دچار مشکل شده اند؟ و چه مقدار بانک متضرر شده است ؟ در هر موضوعي که رسانه وارد بشود نقشش خيلي مهم است. گاهي يک گزارش چند دقيقه اي پخش مي شود و استاني به حرکت در مي آيد تا مشکل را حل کند. پس خوب است که در اين مورد وقت گذاشته بشود و اين قانون کارشناسي بشود.
يکي از نمايندگان مجلس گفته است که امروز بانک ها خون مردم را در شيشه کرده اند و حتي اين مطلب در رسانه هم پخش کنند. صحبت هايي شد که تعطيلي روز تاسوعا را حذف کنند. خوب است ما بجاي خذف تعطيلي روز تاسوعا، به تغيير اين قانون فکر کنيم. فقيه بزرگواري فرمودند که بانک ها در ايران بالاترين سود را مي گيرند و ايران رباخوارترين کشور جهان است. وقتي نرخ سود واقعي نباشد مشکلات زيادي پيش مي آيد.
مديرعامل بانکي مي گفت که يکي از آشنايان بواسطه ي منA از بانک وام کلاني با سود 14 درصد گرفت و بعد متوجه شدم که در همان بانک با سود 20 درصد سرمايه گذاري کرده است، وقتي به اين فرد اعتراض کردم ايشان اسم اين کار را فکر اقتصادي گذاشت.
هر کجا که ما تسليم دين نشويم و راه کار دين را قبول نکنيم دچارمشکل مي شويم. امام خميني به حکم دين باور داشت و جريمه بانک را قبول نکرد. اگر ما به راه کار دين اعتماد داشته باشيم دنبال راه کارهاي ديگر نمي رويم. موسسات اعتباري روي بانکها را سفيد کرده اند ،نبايد دست آنها را باز گذاشت .در هر شهري بايد شوراي فقهي باشد تا ببينند که بانک ها به وظايفشان عمل مي کنند يا خير و عقود را مورد بررسي قرار بدهند.
شما از کارمند بانک ها يا مردم سوال کنيد که چند درصد آنها از عقود بانک ها اطلاع دارند. چند درصد به اين عقود عمل مي کنند؟
سوال – صفحه 269 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – در اين صفحه داريم :اگر بخواهيد نعمتهاي الهي را بشماريد نمي توانيد اين کار را بکنيد. انسان سپاسگزار نيست .اين تعبير در دو جاي قرآن آمده است: آيه ي 34 سوره ابراهيم مي فرمايد: هيچ کس نمي تواند نعمت هاي الهي را بشمارد . خداوند غفور و رحيم است . در اين صفحه خداوند مي فرمايد که اگر بخواهيد سپاسگزارهم باشيد نمي توانيد. همه مشکلات دارند ولي انسان بايد نيمه ي پر ليوان را هم ببيند.
سوال – آداب سفر چيست ؟
پاسخ – امام صادق (ع)از لقمان نقل فرموده اند که وقتي به سفر مي رويد خوش اخلاق باشيد. مواظب باشيد که شادي همراه با گناه نباشد. آيت الله اراکي در قم نماز جمعه مي خواندند و مي فرمودند که مي شود چهار نفر مومن کنار هم جمع بشوند و غيبتي نشود؟ اگر شما چنين چيزي را پيدا کرديد من ريش هايم را مي کنَم. آداب A ديگر سفر، هماهنگي در سفر است .در سفر با همسفرهاي تان هماهنگ باشيد ولي اگر بخواهند شما را به گناه بکشند نبايد با آنها هماهنگ باشيد. حدود حريم محرم و نامحرم هم رعايت بشود. وقتي عده اي از خانم ها مي خواستند عباي آيت الله صافي را ( بخاطر مقدس بودن) ببوسند ايشان مي فرمود: از عباي من مقدس تر، چادر خودتان است.
در ديد و بازديد عيد به اين فکر نباشيم که به ديدن کسي برويم که هم شأن ما باشد. و اگر کسي که از ما فقيرتر است به منزل ما آمد ،او را تحويل نگيريم. روايت داريم: اگر کسي مومني را به خاطر فقرش ذليل بکند ،در روز قيامت خدا او را انگشت نما و رسوا مي کند. .آبروي مومن پيش خدا خيلي محترم است. پس اگر به سراغ خويشاوندان مي رويد به سراغ افرادي که وضع مالي شان از شما بدتر است برويد و آنها را تحويل بگيريد.
فرصت عيد زمان خوبي براي اطعام دادن به مومنان است. اطعام دادن با صدقه دادن فرق مي کند. حتما نبايد در اطعام دادن، افراد فقير باشند. فردي به امام صادق(ع) گفت که من الان فقير هستم ولي قبلا وضعم خوب بود. امام فرمود که مقداري قرض کن و اطعامي بده تا عده اي از مومنين سر سفره ي تو بنشينند ،تناول کنند و براي تو دعا کنند. بحثي بنام برکت وجود دارد که آنرا مي توان براي مومن نقل کرد زيرا بحث معنوي است.
ابن حديد از علماي اهل سنت براي هفت صد سال قبل است .ايشان نقل مي کند که امام علي(ع) ناراحت بود، گريه مي کرد و مي فرمود که هفت روز است که ميهمان به خانه ي من نيامده است و من مي ترسم که از عنايت خدا دور شده باشم که ميهمان به خانه ي من نمي آيد. کسي که نگاهش مادي است مي گويد که ما بايد کسب درآمد کنيم، آنرا جمع کنيم و به کسي ندهيم. به پذيرايي و اطعام ها به چشم يک عبادت نگاه کنيم و مواظب باشيم که رضاي خدا در آن باشد.
يا مقلب القلوب والابصار .... انشاءالله خودمان مقدمات تحويل حال را فراهم کنيم، دل هاي مان را باهم صاق کنيم تا خدا دل هاي ما را به بهترين احوال تبديل کند.