برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-توبه
91-05-04
حالا بيا که خاک پر از ربنا شود تا سنگ در مسير عبورت طلا شود، حالا بيا که غربت شبهاي بي کسي با چشم هاي روشن تو آشنا شود، شهري که در سکوت سياهش شکسته بود وقتش رسيده با نفست هم صدا شود، وقتش رسيده ماه برقصد به دور تو، وقتش رسيده پنجره روي تو باز شود اي کاش روز آمدنت دل حضورداشت تا مثل يک پرنده به راهت رها شود، قسمت کنيم ميان همه آب و دانه را آنگاه دل کنار تو غرق خدا شود.
سوال – توصيه هاي در مورد ماه مبارک رمضان بفرماييد.
پاسخ – پيامبر فرمود: کسي يک روز روزه بگيرد، اگر خداوند همه ي عالم پر از طلا را به او پاداش بدهد، باز اجر و پاداش آن کامل داده نمي شود تا روز قيامت. داريم که روزه دار دو تا شادي دارد که يکي لحظه ي افطار است که قابل توصيف نيست. داريم: کسي که يک روز از روزه هاي ماه رمضان را بخورد اگر تمام عمرش را روزه بگيرد نمي تواند آن را جبران کند. تظاهر به روزه خواري پسنديده نيست. بعضي ها مي گويند که در ماه رمضان نبايد به مسافرت رفت زيرا ثواب روزه هاي اين ماه خيلي زياد است. در قرآن داريم کسي که ماه رمضان را درک کرد سفري نرود که نتواند روزه بگيرد. اميرالمومنين مي فرمايد: من از دنيا سه چيز را انتخاب کردم: روزه ي تابستان، اکرام ( ميهماني دادن )و جهاد در راه خدا.
سوال – در مورد گام هاي عملي توبه توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – ازعلامه مجلسي داريم که اگر انسان گناهي انجام بدهد که حق الله است مثلا حرامي انجام داده است، درحدي که پشيمان بشود و تصميم بگيرد که ديگر آن کار را انجام ندهد، همين کافي است. اگر در اين گناه واجبي را ترک کرده است بايد آنرا جبران کند و مهم تصميم به شروع است. کساني که چندين سال نماز نخوانده اند کافي است که تصميم بگيرند و شروع کنند. اگرعمرشان کفاف نداد خدا مي بخشد. مهم بازگشت و تصميم است. خدا محتاج روزه ي ما نيست بلکه اين روزه براي سازندگي ماست.
اگر انسان خوف ضرر داشته باشد يا در سفر باشد، نبايد روزه بگيرد. بعضي ها مي گويند که ما دل مان نمي آيد که روزه نگيريم که اي درست نيست. دخترخانمهايي که توانايي گرفتن روزه ندارند واجب نيست که روزه بگيرند. خدا مي خواهد که ما تسليم باشيم. در کافي داريم که امام صادق (ع) مي فرمايد: اگر خبردار بشوم که کسي در سفر روزه گرفته و از دنيا رفته است، بر جنازه ي او نماز نمي خوانم. مسافر و بيمار نبايد روزه بگيرند. ما بايد محدوده ي دين را رعايت کنيم. کسي که در ماه رمضان بعلت عذر شرعي نتوانست روزه بگيرد مي تواند بعد از ماه رمضان روزه بگيرد و کفاره هم ندارد. اما اگر فرد تا ماه رمضان ماه ديگر بيمار بود، اين روزه ها قضا ندارد و فقط کفاره دارد، براي هر روز 750 گرم يا يک مد طعام به فقير بدهد. در اين کفارات نمي توان پول داد مگر اينکه فقير(غير سيد) را وکيل کنيم که پول را طعام بخرد. راحت تر اين است که ما به دفتر مراجع تقليد مراجعه کنيم. اگر فرد عذر داشته که نتوانست تا ماه رمضان سال آينده قضاي روزه را بگيرد، اين قضا باقي مي ماند و بايد جريمه آنرا که يک مد طعام براي هر روز است بپردازد. کساني که سالم بوده اند و سالهاي سال روزه شان را خورده اند و الان توبه کرده اند، بايد روزه گرفتن را شروع کنند و تا آنجا که مي توانند روزه بگيرند و براي هر روزي که خورده اند يا بايد شصت روزه بگيرند يا به شصت فقير غذا بدهند که حدود 45 کيلو مي شود.
خمس بر کسي واجب مي شود که حقوق بگير است و تا سر سال مبلغي از حقوقش باقي بماند ولي اگر حقوقش اضافه نيامد بر او خمس تعلق نمي گيرد. اگر فرد درآمدي داشت و زندگي خوبي هم فراهم کرده است و مبلغي از درآمدش اضافه آمده است، به اين در آمدA فرد خمس تعلق مي گيرد که يک پنجم آنرا کنار مي گذارند و خمس يک بار بر هر چيزي تعلق مي گيرد. افرادي که تابحال خمس نداده اند به دفتر مرجع تقليدشان مراجعه کنند و به مرور خمس شان را بپردازند. مال شما بايد پاک بشود. مهم شروع کردن است. ممکن است که وسوسه هاي شيطاني به سراغ انسان بيايد ولي بخشي از خمس به فقير سادات مي رسد و بخشي از آن کارهاي فرهنگي و مذهبي است. اگر شيطان شما را وسوسه مي کند، شما مي توانيد از مرجع تقليدتان اجازه بگيريد و خودتان خمس را خرج کنيد. درمورد زکات هم بايد به دفتر مرجع تقليد مراجعه بشود. در مورد حج بايد گفت که حج دو حالت دارد: يک وقت حج بر گردن انسان مستقر شده است و انسان مستطيع شده است يعني ممکن است سالي که ثبت نام مي کردند فرد پول داشته است ولي کوتاهي کرده است، اين فرد به هر ترتيبي که هست بايد به حج برود يا وصيت کند. حالا اگر فرد در آن زمان اين مبلغ را نداشت بايد صبر کند تا زمان ثبت نام فرا برسد.
در کتاب روزنه هايي از عالم غيب نوشته ي آيت الله خرازي آمده است که آيت الله حکيم با دوستش قرار گذاشته بود که هر کدام زودتر از دنيا رفتند به خواب ديگري بيايند. دوست آيت الله حکيم زودتر از ايشان از دنيا رفتند. يکسال بعد، آيت الله حکيم دوستش را در عالم رويا ديد و او گفت که وقتي من از دنيا مي رفتم چون به حج نرفته بودم به من گفتند که حق نداري مسلمان از دنيا بروي، در کنار بسترم اهل بيت بودند. حضرت فاطمه سفارش من را به آقا امام زمان (عج) کردند و فرمودند که حج اين آقا را شما امسال انجام بدهيد، بنابراين من يک سال منتظر ماندم تا حج انجام شد و بعد آزاد شدم. پس اگر حج بر گردن ما آمده است کوتاهي نکنيم.
ممکن است که توبه از گناهاني باشد که به حق الناس برمي گردد. مثلا مالي را از بين برده ايم، بايد صاحب ما را پيدا کنيم و آنرا جبران کنيم و اگر طرف فوت کرده است به وارث او بدهيم. اگر ما صاحب مالي که ضايع شده است را نمي شناسيم مي توانيم رد مظالم بدهيم. ممکن است که فردي توان مالي نداشته باشد که آنها را جبران کند. در اينجا فرد بايد تصميم به بازگرداندن مال مردم داشته باشد. اگر ما تصميم گرفتيم و نتوانستيم، خدا صاحبان حق را راضي مي کند. مثلا معلمي شاگردانش را کتک زده است، بايد از فرد رضايت بگيرد يا ديه يا قصاص را بپردازد.
سوال – صفحه ي 34 قرآن را توضيح بفرماييد.
پاسخ – آيه پاياني اين صفحه درمورد حرمت شراب است. قرآن آيات زيادي در مورد حرمت شراب دارد. امام صادق(ع) مي فرمايد: کسي که شراب را براي غير خدا کنار بگذارد خداوند در قيامت از نعمت هاي بهشتي به او خواهد داد. زيرا او جان خودش را حفظ کرده است. شراب روي اخلاق آثار سوء دارد. داريم: کليد تمام بدي ها شراب است. بعضي ها مي گويند که الان شراب را با درصد کم درست مي کنند و اشکالي ندارد. روزي عده اي از جوامع اروپا پيش آيت الله بروجردي آمدند و گفتند که چرا دين اسلام کم شراب را هم حرام کرده است؟ ايشان فرمودند: انسان را خدا ساخته و مي داند که اگر انسان به سراغ اين کار برود، به کم آن قانع نمي شود. ما نبايد فکر کنيم که شراب با مسلماني سازگاري دارد. امام صادق مي فرمايد: با شراب خوار در روز قيامت مثل بت پرست رفتار مي شود. امام رضا(ع) مي فرمايد: سفره اي که در آن شراب است نشستن حرام است. اگرانسان مي خواهد گناه نکند، نبايد به سراغ آن برود. داريم که با شراب خواردوستي نکنيد و اگر بيمار شد به عيادتش نرويد. اگر فردي شهرت به شرابخواري دارد حتي به تشييع جنازه ي او هم نرويد.
سوال – توبه در گناهان آبرويي چگونه است؟
پاسخ – در گناهان آبرويي يکي بحث غيبت است. اگر کسي که غيبت کرده است به طرف بگويد و اين باعث شر بشود، نبايد گفته بشود. دراين مورد بايد استغفار بکنيم و از خدا براي او طلب رحمت بکنيم. اگر به فردي که غيبتش را کرده ايم بگوييم و شر هم نشود، خيلي از علما فرموده اند که لازم نيست بگوييد و استغفار کافي است و همين که بين خود و خدا توبه کنيم کافي است. غيبت يعني اينکه فرد کار خلافي کرده است و نمي خواهد کسي از اين خبر دار بشود و شما اين صفت را به ديگران بگوييد. اگر اين صفت را نداشته باشد و شما به کسي بگوييد اين تهمت بحساب مي آيد. آيت الله حائري و آيت الله زنجاني و امام خميني شرط مي کردند که در مجالس شان غيبت کسي را نکنند و نماز را اول وقت بخوانند. بحث ديگر دل شکستن است.در اينجا بايد دل فرد را بدست بياوريم. اگر زخم زبان زده ايم يا تهمتي زده ايم يا اذيت و آزاري کرده ايم بايد آنرا جبران کنيم و دل طرف را بدست بياوريم. داريم که درماه رمضان به اهل خانه نيکي کنيد. آقاي فاطمي نيا مي فرمودند که بعضي ها آبروي ماه رمضان را با بداخلاقي ها مي برند. اين خيلي بد است. گرماي تابستان و روزه گرفتن نمي تواند توجيهي براي بداخلاقي ما در خانه باشد.