-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-توبه
91-04-28
گفت در آخرين جمعه ي شعبان به ديدن ابوالحسن علي بن رضا(ع) رفتم و حضرت فرمودند: اينآخرين جمعه ي ماه شعبان است. اباصلت بيشتر شعبان گذشت کوتاهي گذشته ي خودت را در اين ماه جبران کن، بسيار استغفار کن و خيلي قرآن بخوان و از گناهانت توبه کن تا وقتي ماه رمضان مي آيد خالص براي خدا باشي و هيچ امانتي بر گردنت نباشد مگر آنکه آنرا از بين ببري و آنرا رد کني و هيچ کينه اي از مومني در دلت نباشد مگر آن که از دلت بيرون کني، ازهر گناهي که انجام مي دهي دست بردار وتقواي خدا را پيشه کن ودر نهان و آشکارت بر اوتوکل کن چرا کسي که به خدا توکل مي کند خدا براي او کافي خواهد بود و در باقي مانده ي اين ماه اين دعا را زياد تکرار کن: خدايا اگر در اين مدت که از شعبان گذشته ما را نبخشيده اي در مدتي که از آن مانده ما را بيامرز.
سوال – در مورد گام هاي عملي توبه توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – پيامبر فرمود:اگر کسي مومني را بخاطر گناهي سرزنش کن از دنيا نمي رود تا اينکه خودش گرفتار آن گناه بشود. در روايت ديگري پيامبر فرمود: نزديکترين حالت انسان به کفر و دورترين حالت او به خدا اين است که به دنبال لغزش هاي مومني باشد و آنرا در ذهنش حفظ کند تا روزي خطاهاي او را به رخ او بکشد و او را سرزنش کند. حاجي نوري مي فرمايد که تجربه ثابت کرده است که اين از سنت هاي الهي است. حالا اين سوال پيش مي آيد که تکليف امر به معروف و نهي از منکر چه مي شود؟ ما در امر به معروف و نهي از منکر، از سر دلسوزي سخن مي گوييم نه از روي عيبجويي. ما با گناه مخالف هستيم نه با گناهکار. بايد دست گناهکار را گرفت و او را نصيحت کرد. امير المومنين در نهج البلاغه کلمات قصار 140 مي فرمايد: سزاوار است کساني که گناهکاري را مي بينيد به نظر رحمت به گناهکار نگاه کنند. دعايي از امام صادق (ع) براي ورود به ماه رمضان است: اي خدايي که وقتي من گناهي مرتکب مي شوم تو آنرا مي پوشاني و اگر کسي به خاطر اين گناه من را سرزنش کند تو غضب مي کني. پس سرزنش صحيح نيست ولي دلجويي و دستگيري خوب است. ما گاهي بدنبال سندسازي عليه ديگران هستيم و خيلي زود فرد را طرد مي کنيم و با او دشمن مي شويم و او را لعن مي کنيم.بايد فرد گناهکار را هدايت کرد نه لعن. درکتاب چهل حديث امام خميني ( در حديث 48 امام فرموده بودند که من روحي لطيف تر از آيت الله شاه آبادي نديدم.ايشان استاد امام بودند)دارد: شيخ عارف ما روحي فدا مي فرمود که هيچ وقت لعن شخصي نکنيد گرچه به کافري که نداني از اين عالم چگونه منتقل شده مگر معصومي از حال بعد از مرگ او اطلاع دهد مثل سران کفر.زيرا که ممکن است که در وقت مردن مومن شده باشد. يکي داراي چنين نفس قدسيه اي است که راضي نمي شود به کسي که در ظاهر کافر مرده توهين شود به احتمال اينکه شايد در دم مردن مومن شده باشد.
علامه مجلسي مي فرمايد که يک وقت از گناهي که بين ما و خدا است توبه مي کنيد مثل حق الناس مثلا کسي که شراب خورده است همينکه پشيمان شود و تصميم بگيرد ديگر اين کار را انجام ندهد کافي است. اگر انسان واجبي را ترک کرده است بايد آنرا جبران کند مثل نماز و روزه. مهم اين است که شروع به جبران بکنيم. گاهي شيطان توبه را بزرگ جلوه مي دهد که ما توبه نکنيم.
حالا کسي که توبه کرده، لازم نيست که يکدفعه تمام نماز قضاها را بخواند و خودش را به زحمت بيندازد.اگر انسان نمي داند که چند سال نماز قضا دارد، قضاي حداقل آن کافي است. انسان در زمان حيات نمي تواند نمازهايش را به ديگري واگذار کند مگر اينکه وصيت کند که بعد از حياتش براي او اجير بگيرند.در هنگام خواندن نمازهاي قضا نماز ظهر و عصر و مغرب وعشا يکروز، بايد با هم خوانده بشود ولي مي توان مثلا ده تا نماز صبح باهم خواند. بعضي ها غسل جنابت به گردن شان بوده است و آنرا بجا نياورده اند، اينها بايد نمازهاي آن زمان را قضا کنند ولي قضاي روزه واجب نيست. ما در ماه رمضان سعي کنيم که بار آنرا سنگين نکنيم و کفارات و قضاي آنرا به گردن مان نگذاريم. دخترهايي که امسال سال اول تکليف شان است، ما بايد کاري بکنيم که آنها بتوانند روزه بگيرند، شبها بيدار باشند و صبح استراحت کنند و سحري مناسبي بخورند و پدر و مادرها هواي آنها را داشته باشند و به آنها کاري نسپارند. اگر دخترخانمي توانايي روزه گرفتن را ندارد، تکليف از او برداشته مي شود. در قرآن داريم: کساني که طاقت ندارند نبايد سخت گيري کنيد. اگر کسي قدرت روزه گرفتن ندارد روزه بر آنها واجب نيست ولي بايد کفاره ي آنرا بدهند. اگر کسي نمي داند که مي تواند روزه بگيرد يا خير، مي تواند قبل از اذان ظهر در چهار فرسخي محل زندگي اش برود و مسافر بشود و آنجا آبي بخورد و بعد برگردد، اين سفره عمدي است و اشکالي ندارد. دخترخانم هايي که متولد 1381 و قبل از آن هستند حتما مکلف هستند و بايد روزه بگيرند. پدر و مادرها مي توانند اين سوال را از يک روحاني بپرسند. آقا پسرها هم از سن پانزده سالگي روزه بر آنها تکليف مي شود. کساني که سال اولي است که روزه مي گيرند، خوب است که بستگان شان در اولين روز ماه رمضان در سر افطار آنها را تشوق کند و به آنها تلفني بزنند و از آنهاA بخواهند که برايشان دعا کنند يا جشني براي آنها بگيرند. سيد طاوس مي فرمود که اگر من مي دانستم که در چه سني به تکليف رسيده بودم هر سال آنرا جشن مي گرفتم. تشويق تاثير زيادي دارد. يکي از مراجع بزرگوار کتابشان برنده ي سال شده بود و جايزه را براي ايشان برده بودند، ايشان فرمود که من به اين هدايا نيازي ندارم ولي خوشحال شدم که شما مرا تشويق مي کنيد. پس انسان از نه ساله تا نود ساله نياز به تشويق دارد.ما يک فرصت عبادت براي فرزندان مان بگذاريد. ماه رمضان ماه دعاست. البته برنامه ي سرگرمي هم لازم است ولي وقت دعاي افتتاح و ابوحمزه چه زماني است؟ زمان صله ي ارحام چه زماني است؟ پس رسانه طوري برنامه ريزي کند که مردم به برنامه هاي عبادي شان هم برسند.
در ماه رمضان کساني که کارهاي سنگين دارند مثل کساني که کارگر هستند يا کشاورز هستند، بايد کارهايشان را سنگين تر نکنند يا آنرا سبک تر بکنند. کارفرماها کارها را تخفيف بدهند. و با خدا معامله کنند و ساعت کار کارگرها را کم کنند. اگر ما اينها را باور داريم حتما خدا آنرا جبران مي کند. شما به دين داري کارگرها کمک کنيد تا خدا هم به شما کمک کند.اگر کسي نمي تواند کارش را سبک کند و مجبور است که کارهاي سنگين را انجام بدهد، نبايد اول صبح روزه اش را بخورد بلکه بايد روزه اش را بگيرد و و قتي امکان روزه برايش نبود مي تواند روزه اش را بخورد يا مي تواند قصد سفر کند و در آنجا روزه اش را بخورد. فردي به امام خميني گفته بود که وقتي ما روزه مي گيريم به کا رهاي مان نمي رسيم، امام فرموده بودند که روزه خودش يک کار است.اينکه ما مي خواهيم هفده ساعت در تابستان روزه بگيريم، اين خودش يک کار است.
سوال- صفحه ي 27 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – تفسير نمونه تفسير رواني است و مي توانيد در ماه رمضان آنرا مطالعه کنيد. تفسير شرح نهج البلاغه آيت الله مکارم شيرازي هم تفسير رواني است.
قرآن مي فرمايد: فکر نکنيد همه ي خوبي ها اين است که شما دنبال قبله بگرديد.(يهودي ها مسلمانان را سرزنش مي کردند که شما قبله مستقل نداريد و بعد که قبله به سمت کعبه تغيير کرد باز آنها مسلمانان را سرزنش مي کردند) نيکي عبارت است از: ايمان به خدا، انفاق به نزديکان (اگرهر کس مواظب اطرافيان خودش باشد مشکلات حل مي شود.امام سجاد(ع)A وقتي روزه مي گرفتند، آبگوشتي مي پختند و در هنگام افطار آنرا بين نيازمندان پخش مي کردند ولي افطار خودشان نان خرما بود. امام رضا (ع) مي فرمايد: افطاري دادن از روزه ي خودت بالاتر است. در بعضي از شهرها سنتي است که در اول ماه رمضان مقداري مواد خوراکي بعنوان سبد کالا تهيه مي کنند و آنرا بين خويشاوندان تقسيم مي کنند.تا بين اقوام شما فقير هست صدقه به ديگران نمي رسد. از پيامبر سوال کردند که چه صدقه اي برتر است ؟ پيامبر فرمود: صدقه ي ماه رمضان. بالاترين زمان سخاوت پيامبر در ماه رمضان بود. ما در ماه رمضان تنقلات سفره مان را زياد مي کنيم. آيا فقرا حداقل اين سفره را دارند ؟ به اين مسائل توجه کنيم.
انشاءالله خداوند قابليت ورود به ماه رمضان و آمرزش گناهان را به همه عنايت بفرمايد.