برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-توبه
91-02-02
بي قرار توام و در دل تنگم گله هاست آه بي تاب شدن عادت کم حوصله هاست، مثل عکس رخ مهتاب که افتاده درآب در دلم هستي و بين من و تو فاصله است، بي تو هر لحظه مرا بيم فرو ريختن است مثل شهري که به روي گسل زلزله هاست، باز مي پرسمت از مسئله ي دوري و عشق و سکوت تو جواب همه ي مسئله هاست.
سوال – من گرفتار گناهان پنهاني بوده ام و الان توبه کرده ام ولي مطمئن نيستم که خدا من را بخشيده است. راهنمايي بفرماييد.
پاسخ – توصيه ي بزرگان دين ما اين است که ايام فاطميه را بايد مثل عاشورا برگزار کنيم. و در مجالس ها کسب معرفت بکنيم. روز شهادت حضرت فاطمه دسته جات عزاداري حرکت خواهند داشت. خوب است که مومنان اين چند روزي که به شهادت حضرت مانده است را مراعات کنند.
گناهان دسته جمعي مقدماتي لازم دارد ولي گناهان پنهاني براحتي انجام مي گيرد و انسان مي تواند در وسوسه ي شيطان قرار بگيرد. با اين همه وعده هاي خدا،شما نبايد اين نگراني ها را داشته باشيد. امام مي فرمايد: خدا به توبه کنندگان سه وعده داده است که اگر يک وعده از آن، به تمام اهل آسمان و زمين داده مي شد، براي نجات آنها کافي بود. در سوره بقره آيه 222 مي فرمايد: خدا توبه کنندگان و پاکيزگان را دوست دارد. امام فرمود: اگر کسي محبوب خدا شد، خدا محبوش را عذاب نمي کند. سوره غافر آيه 7 مي فرمايد.A فرشتگان حامل عرش الهي از خدا تقاضا مي کنند که توبه کنندگان را ببخشد. سورهAA فرقان آيه 70 مي فرمايد: کسي که توبه کرد بديهاي او را به خوبي تبديل مي شود. پس با وعده هايي که در اين آيات وجود دارد ما نبايد نگران باشيم که خدا ما را بخشيده است يا خير.
روايتي از شيخ صدوق داريم: چيزي پيش خدا محبوب تر از اين نيست که انساني توبه کند. اگر انسان توبه کرد ديگر نبايد نگران باشد زيرا اين کار سوء ظن نسبت به خدا است.
اين وعده ها شامل کساني که چند بار توبه کرده اند و باز آنرا شکسته اند هم مي شود. البته انسان بايد جدي توبه کند. واژهاي رحمت، مغفرت، توبه، کرم و گذشت 920 بار در قرآن آمده است. از شيخ صدوق داريم که خدا به داود نبي وحي کرد که اگر بنده ي گناهکار من توبه کرد ارتباط را قطع نکند و اگر از آن گناه شرم داشت من او را مي آمرزم و فرشتگاني که مامور کتابت گناهان آنها بوده اند را به فراموشي مي اندازم و گناهان او را به حسنه تبديل مي کنم. در بخش حکمتها، کلمات 94 حضرت علي (ع)مي فرمايد: در دنيا براي دو گروه خير و سعادت است: يکي انسانهايي که بدنبال خوبي ها مي روند و انسانهاي خوبي هستند و يکي انسانهايي که اشتباه کرده اند و توبه مي کنند.
خانمي پرسيده اند که من از گناهان مخفي، توبه کرده ام و پشيمان شده ام. آيا من بايد خودم را به حاکم شرع معرفي بکنم تا تطهير بشوم و آيا من بايد به همسر اين مطلب را بگويم و از همسرم رضايت بگيرم ؟ من از اين سوالها تعجب مي کنم. انسان در مورد گناهش فقط بايد با خدا ارتباط داشته باشد و توبه کند. در کتاب من لايحضر شيخ صدوق داريم: فردي به اميرالمومنين گفت که من آلوده به گناه ارتباط نامشروع هستم مرا پاک کن. امام فرمود: براي چه اين حرف را به من مي زني ؟ او گفت: براي اينکه شما مرا پاک کنيد و حد الهي را بر من جاري کنيد. امام فرمود: چه طهارتي بالاتر از توبه است ؟ در روايت ديگري داريم که امام از اين حرف طرف ناراحت شد و گفت: چقدر نازيبا است که وقتي شما دچار گناه مي شويد آنرا به ديگران مي گوييد. امام علي (ع) قسم خوردند که اگر تو پيش من نمي آمدي و بين خود و خدا توبه مي کردي بالاتر بود از اينکه من حد الهي را جاري کنم. همين که ما از گناه برگرديم اين کافي است و گناهان گذشته کفاره ندارد. الان مراسم سوگواري حضرت فاطمه فرصت خوبي براي توبه است و ما بايد خودمان را با ايشان پيوند بزنيم و حضرت فاطمه را شفيع قرار بدهيم. اگر کسي گناه مخفي دارد حداقل در اين هفته توبه کند و اين هفته اين کار را انجام ندهد. اگر خانمي حجابش را رعايت نمي کند در اين هفته به احترام حضرت فاطمه حجابش را رعايت کند. در تفسير نورالثقلين داريم که فردي گناهي کرده بود و خجالت مي کشيد که پيش پيامبر بيايد. او حسن و حسين را روي شانه هايش گذاشت و پيش پيامبر آمد و گفت که من گناهي کرده ام و اين دو را براي شفاعت آورده ام. پيامبر خنده شان گرفت و فرمود: من تو را بخشيدم و بعد سوره نساءآيه 64 نازل شد: اي پيامبر، اگر کسي گناهي مرتکب شد و پيش تو آمد تا تو واسطه ي آمرزش او باشي، تو اين کار را بکن. ما هم الان حضرت فاطمه را واسطه قرار بدهيم که خدا ما را ببخشد.
اگر ما گمان کنيم که خدا ما را نمي آرزد اين سوء ظن ونااميد است و اين خودش گناه است.
سوال – راههاي عملي در مورد صبر برگناه بفرماييد.
پاسخ – يکي از راههايي که باعث مي شود ما مصمم بشويم که ديگر گناه نکنيم اين است که ما باورهاي ديني مان را تقويت کنيم. اگر انسان به وعده الهي ايمان داشته باشد، اين در ترک گناه خيلي موثر است. خدا سوره حجر آيه 43 و44 مي فرمايد: همانا در قيامت وعده ي اهل دوزخ جهنم است جز معصوم. پيامبر بعد از نزول اين آيه خيلي متاثر شدند و اشک ريختند. سلمان حضرت فاطمه را نزد پيامبر آورد تا ايشان سوال کنند که چرا ناراحت هستند. حضرت فاطمه از پدر سوال کردند که چرا گريه مي کنيد ؟ پيامبر فرمود که اين آيات نازل شده است. وقتي حضرت فاطمه اين دو آيه را شنيدند با صورت به زمين برخورد کردند و گفتند که واي بر کسي که داخل آتش بشود. پس ما بايد مواظب باشيم که وقتي زمينه ي گناه پيش مي آيد به ياد وعده (پاداش) و وعيدهاي (عذاب)الهي باشيم. در روايتي داريم که پيامبر به ابوذر فرمود: اگر جواني در دنيا گناه را ترک کند خداوند اجر و پاداش هفتاد و دو صديق را به او عطا مي کند. اين يک وعده الهي است. در روايت داريم که اگر کسي از خوف خدا گناه را ترک بکند خدا در روز قيامت او را راضي مي کند. خدا نفرموده است که چگونه بنده اش را راضي مي کند.
راه ديگر صبر برگناه اين است که ما گناه را کوچک نشماريم يعني نگوييم که گناه خودارضائي از گناه ارتباط نامشروع کوچکتر است. اين سوال را از امام صادق (ع ) پرسيدند. امام فرمود: خودارضائي هم گناه بزرگي است و آنرا کوچک نشماريد و در جاي ديگري فرمودند که گناه خودارضائي هم مثل گناه ارتباط نامشروع است. کسي اين سوال را ار امام علي (ع) پرسيد. امام ناراحت شدند و فرمودند: دور باد از رحمت خدا کسي که اين گناه را مرتکب بشود، اين زنا است. اين خيلي خطرناک است که انسان گناه خودش را توجيه کند و بگويد که گناه من از ديگران سبک تر است.
فردي مي گفت که من نمي توانستم گناه پنهاني خودم را ترک کنم بنابراين دست روي قرآن گذاشتم و قسم خوردم و بعد گناهم را ترک کردم. اين هم راه خوبي براي ترک گناه است. انسان بايد فضايل اخلاقي را بدست بياورد و رذايل اخلاقي را ترک کند. خيلي از بزرگان براي ترک رذايل اخلاقي شان نذر مي کردند.
يکي از عوامل بازدارنده از گناه نذر کردن بين خود و خداست. حتي انسان مي تواند براي خودش جريمه اي قرار بدهد. آيت الله بروجردي گاهي دچارتندي مي شدند. ايشان نذر کرده بودند که اگر باز دچار تندي بشوند، يکسال روزه بگيرند.
سوال – آيات پاياني سوره جن را توضيح بفرماييد.
پاسخ – اين آيات وعده مي دهد که ايمان نه تنها برکات معنوي دارد بلکه برکات مادي هم دارد. مي فرمايد: کساني که بر طريق مستقيم استقامت بکنند ما آنها را از رحمت الهي سيراب مي کنيم. ايمان و تقوا دنيا را هم آباد مي کند. در ادامه مي فرمايد: ما اين همه نعمت مي دهيم تا آنها را امتحان کنيم. آزمايش بر نعمت سخت تر از آزمايش هاي ديگر است. حضرت سليمان به خدا گفت: اين نعمتها همه از فضل خداست. (هذا من فضل ربي) و در ادامه مي فرمايد: همه ي اينها براي آزمايش و تشکر از خداست. همه ي نعمتها وسايل آزمايش است.
سوال – در مورد ادامه راههاي عملي صبر بر گناه توضيحاتي بفرماييد.
انسان بايد قبل از گناه يا حين به ياد وعيدهاي (عذاب هاي) الهي باشد ولي بعد از ارتکاب گناه، از رحمت الهي نااميد نشود و بداند که خدا تواب است و درهاي الهي به سمت کسي بسته نيست. انسان همين که مي خواهد توبه کند و در اين کار جدي است کافي است و نبايد بگويد که ممکن است من توبه ام را بشکنم، پس ديگر توبه نکنم.
راهکار ديگر ازدواج است ولي نبايد اين بهانه اي باشد که اگر کسي ازدواج نکرد مي تواند گناه بکند. از شيخ مفيد داريم: فردي دچار گناه خودارضائي شده بود. حضرت علي (ع) او را تنبيه کرد.امام از او پرسيد که مجرد هستي؟ پس چرا ازدواج نمي کني ؟ او گفت که من توان مالي ندارم. حضرت از بيت المال مهريه خانمي را دادند و او ازدواج کرد. خيلي از جوانان امکان ازدواج را دارند ولي پدر و مادرها مخالفت مي کنند و والدين بدانند که اگر جوانان آنها گناه بکنند آنها هم در گناه آنها شريک هستند. بهتر است که ما زمينه هاي گناه را از بين ببريم که يکي از آنها ازدواج است. پس جامعه و والدين نبايد مسئوليت خودشان را فراموش نکنند. الان در جامعه زمينه هاي گناه مثل بدحجابي خيلي زياد است. پس جامعه هم بايد جامعه ي پاکي باشد. موعظه به تنها کافي نيست. کنترل نگاه خيلي مهم است ولي جامعه هم بايد اسلامي باشد. در تلويزيون فيلمي از انتخابات سالهاي قبل نشان مي داد و در اين فيلم حجاب ها خيلي خوب بود ولي هر چه انتخابات به سالهاي اخير نزديکتر مي شد، سطح حجاب ها کمتر مي شد.
رفيق بد خيلي موثر است. از امام علي (ع) پرسيدند که بدترين رفيق کيست ؟ امام فرمود: کسي که گناه را براي شما جلوه بدهد. تنهايي هم يکي ديگر از زمينه اي گناه پنهاني است که بايد آنرا از بين ببريم.