برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-صبر
90-11-29
عشق از نگاه من و تو تشکيل مي شود گاهي تمام من به تو تبديل مي شود، وقتي به داستان نگاه تو مي رسم يکباره شعر وارد تمثيل مي شود، اي عابر بزرگ که با گام هاي تو از انتظار پنجره تجليل مي شود تا کي سکوت مبهم شبهاي انتظار بر ديده گان غم زده تحميل مي شود يک روز هم به پاس غزل هاي چشم تو بازار بزم و قافيه تعطيل مي شود آن روز هفت سين اهورايي بهار با سلام تو تکميل مي شود.
سوال – خلاصه اي از بحث صبر بر معصيت بفرماييد.
پاسخ – پيامبر در مورد درجات صبر بر مصيبت و صبر بر طاعت و معصيت مي فرمايد: درجه ي صبر بر گناه از بقيه بالاتر است. کساني که صبر بر مصيبت مي کنند خداوند سي صد درجه کمال به آنها عطا مي کند اما کساني که صبر بر طاعت دارند، خداوند شش صد درجه ي کمال به آنها عطا مي کند و کساني که صبر بر گناه دارند خداوند نُه صد درجه کمال به آنها عطا مي کند. علامه مجلسي فرموده اند: ما در واجبات خيلي مشکل نداريم و آنها را انجام مي دهيم ولي ما در برابر گناه کمتر صبرمي کنيم و بيشتر در مورد پايداري در برابر گناه مشکل داريم. انجام واجبات و مستحبات خيلي دشوار نيست. ما براي مستحبات و زيارات خيلي آمادگي داريم ولي در مورد صبر بر گناه آمادگي لازم را نداريم. نماز خواندن کار خيلي سنگيني نيست. اگر انسان در مقابل گناه مقاومت کند هنر کرده است. در مورد تقسيم گناهان کبيره و صغيره، داريم: هيچ گناه صغيره اي نيست که با اصرار بر آن به کبيره تبديل نشود. اگر انسان گناه کبيره اي مرتکب شد و توبه کرد، نبايد هيچ گناهي را کبيره بشمارد. ما نبايد بگوييم که اين گناه کوچک است و اشکالي ندارد يا ما که قتل نکرده ايم و به آن عادت کرديم، در اين صورت همان گناه صغيره تبديل به گناه کبيره مي شود. ديگر اينکه صبر بر معصيت کار دشواري است. بخاطر همين است که خداوند به کساني که در برابر معصيت صبر مي کنند پاداش زيادي داده است. مقاومت در برابر گناه جهاد اکبر در سراسر عمر انسان است. ما دشمن بيروني و دروني داريم. دشمن از چهار طرفه به ما حمله مي کند و نفس هم از درون به ما جمله مي کند. وقتي از مقدس اردبيلي که ضرب المثل قدس و طهارت است مي پرسند که اگر در برابر موقعيت نامشروع قرار بگيريد چه مي کنيد، ايشان مي فرمايند: استعاذ بالله. ايشان نگفتند که من قطعا اين گناه را انجام نمي دهم. پس اين کار دشوار است. روايت داريم: در قيامت ندا مي رسد که صابران کجا هستند، به بهشت بروند. عده اي مي گويند که ما از صابراين هستيم و به طرف بهشت مي روند. از آنها مي پرسند که شما چکار کرديد که از صابران شديد؟ آنها مي گويند که ما صبر برگناه کرديم.
سوال – درادامه ي صبر بر معصيت و گناه توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – مرحوم فلسفي مي فرمودند: پزشکان براي درمان بيماري دو راه را ارائه مي دهند. يکي اينکه دارو مي دهند و ديگر اينکه يک سري پرهيزهايي به بيمار مي دهند. اگر بيماري بگويد که من بخش دارو را مي خورم و هر چه شما بگوييد انجام مي دهم ولي در مورد پرهيز نمي توانم کاري انجام بدهم و من بايد همه چيزهايي که قبلا مي خوردم باز هم بخورم. کسي که بيمار ديابت يا چربي دارد بايد علاوه بر دارو حتما پرهيز هم بکند. کسي که جراحي قلب انجام مي دهد بايد يکسري دارو و پرهيزهايي مي دهند که بيمار بايد حتما اينها را انجام بدهد. اگر بيماري پرهيزها را انجام ندهد، قطعا بيماري اش خوب نمي شود. در مورد گناهان هم همين طور است. اگر ما نماز را بخوانيم و روزه ماه رمضان را هم بگيريم ولي در برابر گناه مقاومت نکنيم، اين اثري ندارد. همان طور که در بخش درمان ما بايد پرهيزها را رعايت کنيم در مورد گناه هم بايد نبايد ها را رعايت کنيم. فردي نزد امام صادق (ع) آمد و سوالاتي در مورد مستحبات آب خوردن و کيفيت آن کرد. امام فرمود: به خدا قسم من از اين بابت نگران شما نيستم، من نگران بخش محرمات و گناهان هستم. انسان بايد بتواند محرمات را ترک کند. پس اگر ما نبايدها را رعايت نکنيم، بايدها اثر خودش را نمي گذارد. طلبه هاي جوان خدمت آيت الله احمدي ميانَجي مي آمدند و مي گفتند که دستورات اخلاقي به ما بدهيد. اياشن مکرر مي فرمودند: شما بهترين غذاها را استفاده کنيد و بهترين لذت هاي زندگي را ببريد ولي مواظب گناه در زندگي تان باشيد. مهمتر از انجام مستحبات و مکروهات، ترک گناه است.آيت الله بهجت و بزرگان به جوانان مي فرمودند: سير و سلوک همين رساله ي عمليه است. واجبات و محرمات را انجام بدهيد.
تا زماني که ما فرصت داريم بايد براي مقاومت در برابر گناه يا همان صبر بر معصيت تصميم بگيريم. زيرا اگر دير بشود کار ترک گناه مشکل مي شود. بعضي جوانان مي گويند که ما حالا وقت براي توبه کردن داريم و اگر گناهاني انجام مي دهيم در آينده توبه مي کنيم. اگر انسان در آغاز گرفتاري به گناه مبارزه نکند و آن گناه در زندگي ريشه بدواند کار توبه کردن سخت مي شود. يکي از شاعران اهل بين معاصر با امام صادق است و در زمان بني عباس براي اهل بيت شعر مي گفته و خودش ادعا مي کرد که کسي نمي تواند صفتي براي اميرالمومنين بگويد که من آن را در قالب شعر در نياورده باشم. يعني همه ي فضايل اميرالمومنين را بصورت شعر گفته بود. شعر گفتن براي اهل بيت در زمان بين عباس يعني اينکه شاعر چوبه ي دار را به دوش مي کشيد. و کار آساني نبود. او علني فرياد مي زد. در آن زمان شعر کار رسانه را انجام مي داد. در آن زمان يک شاعر با يک شعر، گاهي يک دولت را نابود مي کرد، با يک قصيده بازارها تعطيل مي شود و مملکت بهم مي ريخت. او در آن شرايط سخت براي حضرت امير شعر مي گفت. با تمام اين فضايل او آلوده به گناهي بود که مي گفتA نمي تواند آنرا ترک کند. او گرفتار شرب خمر بود. البته او شراب خواري خودش را مخفي مي کرد. او مي گويد: روزي ظرف شرابي را تهيه کرده بودم و به خانه مي رفتم. در راه با امام صادق (ع) برخورد کردم. ايشان گفتند که در ظرفت چه داري ؟ من گفتم: در ظرف شير است. امام فرمود: مقداري شير در دست من بريز. وقتي او شراب را روي دست امام ريخت، ديد شير در دست امام جاري شد. با يک نگاه ولايي و تکويني امام، ظرف شراب به ظرف شير تبديل شد. مشکل ديگر اين شاعر اين بود که معتقد به امامت محمد حنفيه بود. امام پرسيد: امام کيست ؟ او گفت: امام من کسي است که با يک نگاه شراب مرا به شير تبديل کرد و همانجا شعري گفت و توبه کرد. روايتي داريم که امام حسن عسگري (ع) از پدرشان و ايشان از پدرشان و... و پيامبر وپيامير از ميکائيل و ميکائيل از جبرائيل نقل مي کنند که مي فرمايد: ( يازده معصوم قسم به خدا و خدا را شاهد مي گيرند که اين حديث از سول خداست...) خدا فرمود: کسي که گرفتار شرب خمر است مثل بت پرست است. ما تصور مي کنيم که مسلماني با بعضي از گناهان سازگاري دارد. بعضي ها مي گويند که ما مسلمان هستيم، نماز مي خوانيم و روزه هم مي گيريم ولي گناهي هم انجام مي دهيم و نمي توانيم آنرا ترک کنيم. اين درست نيست. ما نبايد هيچ گناهي را کوچک بشماريم. بعضي ها مي گويند که ما کمي مشروب مي خوريم و محرم و رمضان توبه مي کنيم. يا اينکه ما نماز مي خوانيم ولي گرفتار ارتباط نامشروعي هم شده ايم. از کجا معلوم که شما به توبه برسيد؟ اگر ما در روزهاي اول با گناه مبارزه نکنيم، گرفتار مي شويم. ماهشدارهاي جدي داريم. پس گناهان با مسلماني قابل جمع نيست. در کتاب منازل الاخرة داريم که جواني در کوچه نشسته بود و خانمي آدرس حمامي را از او پرسيد. اين جوان بجاي آدرس حمام، آدرس منزل خودش را داد. اين خانم متوجه نشد که وارد خانه ي آن جوان شده است ولي وقتي وارد شد متوجه شد اسير هوسبازي اين جوان شده است. زن فکري به ذهنش رسيد و گفت که براي گناه بايد بساط عيش و نوشي راه بيندازي. مرد با اين صحبت از خانه بيرون رفت و زن خودش را نجات داد. وقتي جوان برگشت ديد که زن فرار کرده است. اين جوان تا آخر عمر در حسرت اين گناه باقي ماند. محدث قمي مي نويسد: موقع سکرات مرگ بجاي اينکه لااله الاالله بگويد، شعري در مورد آن زن مي خواند: کجا رفت آن زني که سراغ حمام را از من گرفت و از خانه ي من فرار کرد. گاهي اگر انسان گرفتار گناه بشود ممکن است که ديگر نتواند از دست آن خلاص بشود. انسان وقتي وارد راه شيطان مي شود، شيطان او را گام به گام مي برد و انسان مي بيند که همه چيز خودش را از دست داده است. البته خدا توبه را مي پذيرد و انسان نبايد نااميد باشد. گاهي انسان فکر مي کند با يک ارتباط نامشروع کار تمام مي شود ولي بعد مي بيند که اين کار در تمام زندگي او تاثير گذاشته و زندگي اش را نابود مي کند. شيطان انسان را قدم به قدم مي برد تا جايي که ديگر راهي براي بازگشت انسان باقي نماند.
سوال – در مورد وعده هاي الهي در مورد صبر بر معصيت توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – ما معتقد به باورهاي ديني هستيم. پيامبر مي فرمايد: اگر مومني از يک گناه کنار برود، ثواب آن از هفتاد حج مقبول بالاتر است. ترک گناه خيلي مهم است. حضرت علي (ع) از پيامبر سوال کرد که در ماه رمضان چه عملي از همه بالاتر است؟ پيامبر فرمود: ترک گناه. اگر شما در ماه رمضان يک آيه قرآن بخوانيد ثواب يک ختم قرآن را دارد. ولي باز پيامبر مي فرمايد که ترک گناه از همه اعمال بالاتراست. بعضي ها وقتي اين روايات را مي شنوند، دست از گناه بر مي دارند. عبادت به شب زنده داري و نماز شب نيست. از يک جوان انتظار شب زنده داري نيست ولي اگر جوان واجبات را انجام بدهد و گناه نکند برايش کافي است. امام سجاد (ع) مي فرمايد: کسي که از گناه دوري بکند عابدترين مردم است. عابد يک پيرمرد سر سجاده نيست. امام صادق (ع) فرمود که خدا به موسي گفت: بالاترين وسيله ي تقرب به خدا دوري از گناه است. اميرالمومنين فرمود: بالاتر از کسب حسنات و مستحبات، ترک گناه است. اميرالمومنين (ع) به امام حسن (ع) فرمود: هيچ نفعي بالاتر از دوري از گناه نيست. موثرتر از همه هچيز دوري از گناه است. امام هادي (ع) مي فرمايد: بالاترين عبادت دوري از گناه است.
سوال – در مورد سوره محمد (ص) آيات 31 تا 38 توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در آيات اول در مورد منافقين است. خدا به پيامبر مي گويد که اگر ما بخواهيم منافقين را به تو نشان بدهيم، نشان مي دهيم و آنها نمي توانند کتمان کنند و فکر نکنند که خدا خبر ندارد. قرآن مي فرمايد: اي پيامبر اگر بخواهي منافقين را بشناسي از روي صحبت هايشان مي تواني آنها را بشناسي.
در تفسير دُرالمنصور که يکي از مهمترين کتاب هاي تفسير اهل سنت است از دو صحابي پيامبر نقل مي کند که وقتي اين آيه که تو مي تواني منافقان را از روي صحبت هايشان بشناسي نازل شد، هر کس که با اميرالمومنين دشمني داشت، او را منافق مي دانستند.
سوال – شما دوست داريد که قرآن جيبي به چه کساني هديه بشود ؟
پاسخ – ما بايد همدلي ايجاد بکنيم. من قرآن را به کساني که در آرزوي فرزند هستند و خداوند به آنها فرزندي عنايت نکرده است هديه مي دهم. البته بدانيد که همه ي خيرات در فرزند دار بودن نيست. بعضي از بزرگان تمام خيرات در آثار و کتاب هايشان است. کساني که در آرزوي فرزند بوده اند و خدا به آنها فرزند داده است، اولا براي کساني که فرزند ندارند دعا کنند و ثانيا خوب است که اين افراد به کساني که در آرزوي بچه هستند قرآن هديه بکنند.
سوال – در مورد رد مظالم توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ- من از مراجع تقليد و از مردم تشکر مي کنم. بسياري از مردم موفق شدند که در ماه ربيع رد مظالم تا صد هزارتومان را که مراجع تقليد اجازه فرمودند به فقراء غير سيد بپردازند. ما از آقاي رکني تهيه کننده اين برنامه که اين طرح را دادند تشکر مي کنيم. از فرصتي که از مراجع گرفته شده چهار روز ديگر باقي است يعني تا آخر ماه ربيع. سعي کنيد حتما اين کار را انجام بدهيد. اگر در آينده بخواهيد رد مظالم بپردازيد بايد از مرجع تقليد اجازه بگيريد. ما تقاضا مي کنيم که آقايان بخشي از پول را در اختيار خانم ها قرار بدهند تا آنها هم بتوانند رد مظالم را بپردازند. اينکار باعث آرامش انسان در دنيا و آخرت مي شود. زيرا مردم از دِين بيرون مي آيند. اين راه شرعي و فقهي است. ما مي توانيم به نيابت گذشتگان هم رد مظالم بدهيم.