-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-صبر
90-11-08
از نو شگفت نرگس چشم انتظاري ام، گل کرد خار خار شب بي قراري ام/تا شد هزار پاره دل از يک نگاه تو ديدم هزار چشم در آيينه کاري ام/ گر من به شوق ديدنت از خويش مي روم از خويش مي روم که تو با خود بياري ام/ بود و نبود من همه از دست رفته است باري مگر تو دست برآري به ياري ام/ کاري به کار غير ندارم که عاقبت مرهم نهاد نام تو بر زخم کاري ام/ تا ساحل قرار تو چون موج بي قرار با رود رو به سوي تو دارم که جاري ام/ با ناخنم به سنگ نوشتم بيا بيا زان بيشتر که پاک شود يادگاري ام.
سوال – در مورد صبر بر معصيت توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در روايت صبر به قسم است: صبر بر مصيبت، صبر بر طاعت و صبر بر معصيت. صبر بر طاعت يعني انجام عبادت و واجبات و صبر بر طاعت يعني ترک گناه و ايستادگي در برابر گناه و وسوسه هاي شيطاني. ما آيات فراواني داريم که اجر صبر بر معصيت دو برابر اجر صبر بر مصيبت است. صبر بر طاعت و بندگي خوب است ولي بيشترين پاداش ها براي صبر برگناهان است.
سوال – صبر بر معصيت خيلي سخت است و کار ساده اي نيست. راهنمايي بفرماييد.
پاسخ – علت اينکه پاداش صبر بر معصيت ( ايستادگي در برابر گناه ) بيشتر است بخاطر اين است که ايستادگي در برابر گناه کار سختي است. بيشتر ما در انجام واجبات مشکلي نداريم يعني نماز صبح و... را مي خوانيم و واجبات را انجام مي دهيم و حتي ترک مکروهات را هم انجام مي دهيم ولي کار سخت تر اين است که در برابر گناه ايستادگي کنيم. عبدالملک نزد امام صادق (ع) آمد و سوال کرد که آيا اشکال ندارد که من ايستاده آب مي نوشم. امام فرمود: اشکالي ندارد. بعد سوال کرد که آيا اشکال دارد که من همه ي يک ليوان آب را با يک نفس بنوشم. امام فرمود: اشکالي ندارد. بعد سوال کرد که هنگام نماز آيا اشکال دارد که دست من بيرون جامه ام نباشد. امام فرمود: مانعي ندارد. به خدا قسم من از اين چيزها بر شما نگران نيستم. نگراني ائمه در مورد صبر برگناه است. بالاتر ازعبادت ترک گناه است. در خطبه ي شعبانيه پيامبر فرمود:اگر کسي در ماه رمضان يک آيه تلاوت کند ثواب يک ختم قرآن را دارد. در پايان اين حديث اميرالمومنين مي فرمايد که در اين ماه بهترين کار چيست؟ پيامبر فرمود: بهترين کار ترک گناه است. درحج بيت الله حرام امام صادق (ع) فرمود: کساني که به زيارت خانه ي خدا مي روند خدا به آنها عنايتي ندارد مگر اينکه سه ويژگي در آنها نباشد: ترک گناه، حلم و بردباري و اخلاقي که بتواند با مردم مدارا بکند. در روايت داريم: کسي که به حج مشرف مي شود تا وقتي گناه نکند نور حج در او باقي مي ماند. کسي که به حج مستحب مي رود بايد نگران باشد که نکند به مردم بدهکار باشد يا خمس مالش را نداده باشد. اين کارها براي ما سخت است. مهمتر از اينها ترک گناه و ايستادگي در برابر گناه است. چرا صبر در برابر گناه سخت است؟ زيرا ما هم دشمن بيروني (شيطان) و هم دشمن دروني (نفس) داريم. در قرآن ده آيه است که مي فرمايد: شيطان را دشمن بپنداريد و دشمني شيطان آشکار است. حضرت علي (ع) در خطبه ي 192 نهج البلاغه مي فرمايد: از شيطان اين دشمن خدا برحذر باشيد. شيطان بيماري واگيرداري دارد و مي خواهد اين بيماري را به شما منتقل کند. شيطان مي خواهد احساسات شما را تحريک کند و شما را به سمت گناه ببرد. او دشمني است که با سپاه سواره و پياده مي آيد. شيطان شما را از نزديک شما را نشانه کرده است. در سوره ي اعراف داريم که شيطان از چهار طرف شما را محاصره کرده است. اگر انسان بندگي و عبوديت خدا را فراموش نکند شيطان اختيار را از انسان سلب نمي کند. اينکه شيطان از چهارطرف مي آيد. امام صادق (ع) مي فرمايد: وقتي شيطان از روبرو مي آيد مي گويد که آخرت خيلي مهم نيست. وقتي شيطان از پشت سر مي آيد انسان را تشويق به جمع کردن مال و بخل مي کند. وقتي شيطان از راست مي آيد شبه افکني مي کند و اعتقادات انسان را متزلزل مي کند. وقتي شيطان از چپ مي آيد انسان را ترغيب به گناهان شهوت انگيز مي کند. ولي شيطان از بالا نمي آيد زيرا بالا مسير رحمت الهي است و انسان از آن طريق مي تواند با خدا ارتباط برقرار بکند. امام باقر(ع) مي فرمايد: از سخت ترين کارها اين است انسان هميشه به ياد خدا باشد. وقتي گناه پيش مي آيد انسان به ياد خدا باشد و اين ياد خدا سدي بين او و گناه ايجاد مي کند. (سوره ي اعراف) در برابر شيطان اگرانسان به ياد خدا باشد چشمهايش باز مي شود. پس صبر بر معصيت کار سختي است ولي انسان امکان ايستادن در مقابل اين سختي را دارد. مثلا براي جواني امکان ازدواج پيش نيامده است و ما به او مي گوييم که صبر بر گناه بکند. ما مي دانيم که اين کار سختي است. حضرت يوسف مي فرمايد که من خودم را تبرئه نمي کنم. ما در مقابل نفس اماره، نفس لوامه و نفس مطمئنه داريم و بايد آنها را تقويت کنيم. در کتاب جواهرالکلام داريم که به مرحوم مقدس اردبيلي گفتند که اگر يک گناهي مثل ارتباط نامشروع با يک زن براي شما پيش بيايد شما چه مي کنيد؟ ايشان مي فرمايد: اگر در چنين آزمايشي در قرار بگيرم به خدا پناه مي برم.
بعضي ها مي گويند: شما پاداش صبر بر مصيبتها را در برابر پاداش شهيد قرارداده ايد و با اينکار اجر شهيد را پايين آورده ايد. خير اين طور نيست. مجاهد چندس ال در جهاد اصغر است. ولي انسان هشتاد سال در جهاد اکبر است. داستان برسيساي عابد در سوره حشر آيه 16 است. در تفسير داريم که عابدي در بني اسرائيل بود که هفتاد سال سابقه ي عبادت داشت. ولي در صومعه اي يک خانمي آمد و. .. اين عابد نبايد اين خانم را مي پذيرفت و فکر مي کرد که مي تواند در مقابل او مقاومت کند. در روايت داريم: در جايي که يک زن و مرد نامحرم قرار بگيرند نفر سوم شيطان است. چرا بعضي ها به خودشان گارانتي مي دهند که گناه نمي کنند؟ اسلام مي خواهد جلوي زمينه را بگيرد تا ما به گرفتاري ها نرسيم. انگيزه ي بسياري از مفاسد بخاطر اين انگيزه هاست. برسيساي عابد دچار گناه شد و شيطان او را وسوسه کرد تا آن زن را از بين ببرد تا آبرويش نرود. گناهان به دنبال همديگر مي آيد. وقتي برسيساي عابد را به بالاي دار بردند، شيطان گفت که همه ي اينها نقشه ي من بود. اگر بر من سجده کني همه ي کارها را درست مي کنم. در قرآن داريم که واي بر روزي که انسان از شيطان برائت کند. انسان بايد هر لحظه به ياد خدا باشد. و نفس لوامه و مطمئنه را بکار بيندازد. هنر اين است که انسان در موقعيت گناه قرار بگيرد ولي آنرا انجام ندهد. هنر پاکدامني از قرار گرفتن انسان در برابر گناه بدست مي آيد. در روايت داريم: اگر کسي گرفتار گناه ارتباط نامشروع و شرب خمر شد، از ايمان خارج مي شود همانطور که پيراهن از تن انسان جدا مي شود ايمان هم از انسان جدا مي شود. هر کاري از کم شروع مي شود و بعد زياد مي شود. افراد سيگاري با يک سيگار در روز شروع کرده اند ولي الان يک پاکت سيگار مي کشند و مي گويند که نمي توانند آنرا ترک کنند. در مورد گناه هم همين طور است. پيامبر مي فرمايد: من بعد از خودم نگران گناهان شهوات جنسي هستم. پس اين کار سخت است. با تمام سختي کار، نبايد نااميد شد.
سوال – آيات پاياني سوره ي شوري و ابتدايي سوره ي زخرف را توضيح بفرماييد.
پاسخ – در آيات پاياني سوره ي شوري مي فرمايد: اي پيامبر تو از ايمان به آيات قرآن خبر نداشتي. اگر پيامبر از قرآن خبر نداشتند پس قبل از رسالت پيامبر چه آييني داشتند؟ اميرالمومنين مي فرمايد: خدا از دوران کودکي فرشته اي را مامور پيامبر کرد که به او مکارم اخلاق را ياد مي داد يعني پيامبر آيين خاصي را عمل مي کردند. بعضي ها گفته اند که پيامبر قبل از اسلام به آيين مسيح يا آيين ابراهيم عمل مي کردند. پيامبر آيين خاصي را با آموزش خدا داشتند. علامه مجلسي مي فرمايد: پيامبر قبل از رسالت، نبوت داشتند و وحي را دريافت مي کردند. رسالت ايشان از زمان بعثت آغاز شد. ما گزارشي از پيامبر نداريم که قبل از اسلام به معبد يهوديان يا معبد مسيحيان رفته باشد.
سوال – در مورد پاداش صبر بر معصيت (ايستادگي در برابر گناه) توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – با تمام سختي ها و با داشتن دشمني مثل شيطان، اگر انسان بتواند با ياد خدا در برابر دشمن مقاومت بکند، ديگر پاداش ها خيلي عجيب به نظر نمي آيد. پيامبر مي فرمايد: اولين کسي که وارد بهشت مي شود جوان پاکدامن دارد يا با سختي در برابر گناه مقاومت مي کند. پيامبر مي فرمايد: بالاترين عبادت اين است که انسان بتواند در برابر ارتباط نامشروع خودش را حفظ بکند.امام صادق (ع ) مي فرمايد: بالاترين عبادت پاکدامني است. در روايت داريم که فرداي قيامت همه چشمها گريان است به جز سه چشم، يکي چشمي که در راه خدا شب زنده داري کرده است، يکي چشمي که بخاطر خدا از صحنه ي حرام فرو بسته شود و چشمي که از خوف خدا اشک مي ريزد. ما نبايد خودمان را در اين شرايط قرار بدهيم. روايت داريم: در روز قيامت خدا همه ي خلق عالم را جمع مي کند. از طرف خدا خطاب مي شود: کساني که در دنيا اهل صبر بودند کجا هستند؟ گروهي مي گويند: ما هستيم. فرشتگان به آنها مي گويند: شما چه صبري کرده ايد؟ آنها مي گويند: ما در برابر گناهان صبر کرده ايم. منادي از پيشگاه خدا ندا مي کند که اينها راست مي گويند. ندا مي رسد: بفرماييد بهشت، اين مزد ايستادگي شما در برابر گناهان است. روايت داريم: صبر بر معصيت بالاترين جهاد است. روايت داريم: نگاه تيري از تيرهاي مسموم شيطان است و لذت آن يک ساعت است ولي غم و غصه ي طولاني همراه آن است.
AA