برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-صبر
90-09-19
همين که دست قلم در دوات مي لرزد به ياد مهر تو چشم فرات مي لرزد، نهفته راز اذا زلزلت ماند بدون عشق تو بي شک صراط مي لرزد، هزار نکته باريکتر از مو اينجاست اگر اشاره کني کائنات مي لرزد، تو را به کوثر و تطهير و نور گريه مکن که آيه آيه تن محکمات مي لرزد، غزل تمام نشد چند کوچه بالاتر ميان چشم سواري فرات مي لرزد، سپس سوار مي افتد تو مي رسي از راه که روضه خواني شوي اما صدات مي لرزد.
سوال – فرعون اگر بد اخلاق و بي خدا بود، معتاد نبود و پولدار هم بود. تحمل کردن فرعون راحت تر از مرد بي ادبي است که خرجي خانه را هم نمي دهد. همسر من به مواد مخدر و مشروبات الکلي معتاد است. راهنمايي بفرماييد.
پاسخ – سر و جان در ره جانان چو بداد از دل و جان، جان جانان شد و محبوب به جانان آمد بود، چون خون خدا و پسر خون خدا، خون بهايش به جزا ايزد منان آمد.
سخن ايشان صحيح است. داريم که اگر کسي به بداخلاقي شوهرش صبر بکند خدا ثوابي که به آسيه داده، به او خواهد داد. ما نمي توانيم بين ادعاي مسلماني و بعضي از گناهاني که افرادي گرفتار آن هستند جمع ببنديم. عده اي مي گويند: اشکالي ندارد که مشروباتي هم مي خوريم و محرم و صفر هم تعطيل مي کنيم. تصور بعضي اين است که مي توان هم مسلمان بود و هم مشروب خورد. در کتاب شيخ صدوق داريم که پيامبر مي فرمايد: شراب خوار مثل بت پرست مي ماند. پيامبر مي فرمايد: چهار چيز را در مورد شراب خوار فرموده است. با او همنشيني نکنيد، به او دختر ندهيد، اگر بيمار شد به عيادت او نرويد و اگر مُرد به تشييع جنازه ي او نرويد. بعضي ها مي گويند که همه گرفتار گناهاني هستند و ما هم گرفتار اين گناه هستيم. اين گناه با مسلماني قابل جمع نيست. داريم کسي که شراب مي خورد در روز قيامت با چهره ي سياه مي آيد. حتي اگر کسي مسلمان هم نباشد، آثار اجتماعي شراب خواري خيلي خطرناک است. پيامبر فرمود: چهار چيز است که اگر وارد خانه اي شد آن خانه خراب مي شود و برکت در آن خانه نيست و يکي از آنها شرب خمر است. آقايي مي گفتند که من مشروبات الکلي مصرف مي کردم و خانواده ام خبر نداشتند البته در شب دوم محرم خوردن مشروبات الکلي را ترک کرده بودند. همسرم به من مي گفت که تو چرا اين قدر پرخاشگر و عصباني شده اي. البته اين آقا مي گفتند که ترک مشروبات الکلي خيلي سخت است و در واقع خانه خراب مي شود. روايت داريم هر کس بخاطر خدا شراب را ترک بکند فرداي قيامت خدا از شراب هاي بهشتي به او مي دهد حتي اگر براي غير خدا ترک کند خدا او را پاداش مي دهد. سوال شد چرا براي غير خدا ؟ فرمودند: زيرا جان و روح خودش را حفظ بکند. بعضي ها مي گويند که در مورد مضرات مشروبات الکلي مي دانيم ولي ما کم مصرف مي کنيم يا از درصد کم آن مصرف مي کنيم. زمان آيت الله بروجردي عده اي از خارج به دين ايشان آمده بودند. در خارج عده اي مخالف سر سخت مشروبات الکلي هستند. آنها از آيت الله بروجردي سوال کردند که چرا اسلام حتي با يک قطره مشروب مخالف است. ايشان فرمودند: انسان را جز خدا کسي نمي شناسد. انسان کسي نيست که اگر وارد آلودگي شد به کم آن راضي بشود. اگر شما از تمام کساني که به موادي معتاد هستند سوال کنيد، همه ي آنها خواهند گفت که از خيلي کم شروع کرده اند. حالا ببينيم وظيفه ي خانواده در مقابل اين فرد چيست ؟ خانم ها بايد صبر کنند ولي در کنار آن بايد سعي کنند که همسرانشان را به ترک تشويق کنند. داريم ترک عادت بد معجزه است. اگر خانم توان معجزه را دارد مي تواند اين کار را بکند. با اينکه اين کار سخت است ولي اجر و پاداش آن زياد است. اين مشکل کل خانواده را درگير مي کند.
ممکن است که افراد معتادي بگويند که خرجي خانه را مي دهيم و از خانه چيزي کم نمي گذاريم ولي آنها بايد بدانند که تکريم از همه چيز بالاتر است. اگر انسان موقعيتش از دست برود تحملش از گرسنگي خيلي سخت تر است. اگر شما همه ي اهانت ها را به فردي بکنيد و بعد به او بگوييد که امروز ناهار ميهمان من باشيد، مطمئنا فرد مي گويد من گرسنه باشم بهتر از اهانت هايي است که به من کردي. حفظ شأن و جايگاه اجتماعي مهمتر است. ممکن است که آقايي بگويد که من خوش اخلاق هستم و خرجي هم مي دهم ولي با اينها نمي شود آن جايگاه را جبران کرد. ممکن است که آقا خانم و فرزندانش را به کارهاي غير شرع مجبور کند که اين جزو صبر نيست. صبر کردن تا مرز دين است. مثلا آقايي به خانمش مي گويد که نبايد حجاب را رعايت بکني، در اينجا صبر درست نيست. داريم که احترام به والدين واجب است حتي اگر آنها مشرک باشند ولي اگر تقاضايي دارند که با سخنان خدا منافات دارد در اينجا احترام واجب نيست.
سوال – در مورد صبر و اجر خانم هايي که همسرشان را از دست داده اند توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – داريم که اگر انسان مصيبتي ديد از خدا بخواهد که براي او اين مصيبت را جبران بکند. ما بايد باور بکنيم که خدا با عدالتش اين مصيبت را جبران مي کند. يکي از اصحاب پيامبر ابو سلمه بود. او از اولين کساني بود که به مدينه هجرت کرد. او تمام احاديثي که از پيامبر مي شنيد براي خانواده اش نقل مي کرد. او براي خانواده اش اين حديث را نقل کرد که پيامبر فرمود: اگر کسي مصيبتي بر او وارد شد اول بگويد:انالله وانااليه راجعون و ديگر اينکه از خدا اجر و پاداش بخواهد و ديگر اينکه بگويد: خدا تو براي من جبران کن. مدتي گذشت و ابوسلمه مُرد. همسر او به ياد اين حديث افتاد و از خدا خواست که اين مصيبت را براي او جبران بکند ولي پيش خودش گفت که چه کسي بهتر از ابوسلمه پيدا مي شود. چند ماهي گذشت و پيامبر به خواستگاري او آمد که پس از خديجه او يکي از بهترين زنان پيامبر بود. او به پيامبر گفت که من از ابو سلمه بچه هايي دارم و ديگر اينکه از من سني گذشته است و ديگر اينکه من غيرتي دارم. پيامبر فرمود: بچه هاي او بچه هاي من هستند و از من هم سني گذشته است و من هم دعا مي کنم که اين غيرت از تو گرفته بشود. پس ما بايد باور کنيم که خدا مصيبت را براي ما جبران مي کند.
سوال – چکار کنيم که در مصيبت ها بيشتر صبر کنيم ؟ آيا ذکرهاي خاصي هست که در اين مواقع به ما کمک کند ؟
پاسخ – واستعينوا بالصبر و الصلاة. رسول خدا وقتي براي اهل خانه مشکلي پيش مي آمد دستور مي داند که آنها نماز بخوانند و اگر براي خودشان هم مشکلي پيش مي آمد نماز مي خواندند. نماز بالاترين ذکر است. اميرالمومنين بعد از خاک سپاري همسرش به نماز ايستادند و از نماز کمک گرفتند. امام صادق (ع) فرمود: هر کس برايش غم يا مشکلي پيش آمد وضو بگيرد و به مسجد برود. وضو گرفتن مقدمه ي ارتباط با خداست و در فضاي مسجد انسان مي فهمد که همه چيز دنيايي نيست و خود بخود آرامش پيدا مي کند. داريم که اگر کسي مشکلي برايش پيش آمد نماز بخواند و روزه بگيرد. يکي از ذکرهاي موثر نماز و روزه است. رفتن به اماکن مذهبي خيلي موثر است. کسي که شوهرش را از دست داده است خوب است که به زيارت مرقد امام رضا (ع) يا زيارت مرقد امام حسين (ع) برود تا در آنجا مصيبت خودش از يادش برود.
سوال – خانمي پس از مرگ فرزندش با خودش عهد کرده است که در هيچ مراسم شادي شرکت نکند. آيا اين کار صحيح است ؟ ما براي افراد فاميل بايد تا چه زماني عزاداري کنيم؟
پاسخ -خير اين کار صحيح نيست. اگر خانمي شوهرش را از دست بدهد از نظر شرعي بايد مدتي صبر بکند ولي در مورد فرزند اين طور نيست. کسي به مادرش وصيت کرده بود که وقتي من مُردم، از افردي که براي مراسم من آمده اند بگو کساني که مصيبتي ديده اند بروند و وقتي مادر اين را به افراد گفت: همه ي آنها رفتند يعني هيچ کسي نيست که مصيبت نديده باشد. اينکه کسي اگر فرزندش را از دست داد ديگر نبايد به مراسم شادي برود از توصيه هاي ديني نيست. اين کار روي روحيه آنها هم اثر منفي خواهد داشت.
سوال – آيات پاياني سوره فاطر و ابتدايي سوره ي يس را توضيح بفرماييد.
پاسخ – آيات قبلي سوره ي فاطر در مورد تهديد مجرمها بود. آيه بعدي در جواب اين سوال است که چرا مشرکين مکه مجازات نمي شوند. آيه جواب مي دهد: اگر قرار باشد که خدا هر مجرمي را بلافاصله مواخذه بکند ديگر احدي باقي نمي ماند. خدا به آنها مهلت مي دهد. خوب است که ما از مهلتي که خدا به ما داده سوء استفاده نکنيم. حضرت زينب در مجلس يزيد فرمودند: آرام، آرام، فکر نکن که چون انسان خوبي هستي بدي مي کني و خدا با تو کاري ندارد. (سوره آل عمران) پيامبر فرمود: سوره ي يس قلب قرآن است. فضيلت سوره يس فراوان است. کمتر سوره اي مثل يس داريم که سفارش به خواندن آن شده باشد. پيام هاي بسيار مهم ديني دارد. سفارش شده که روز تان را با سوره يس شروع کنيد. نکات مهم در اين سوره اين است که کساني مي توانند از حق استفاده کنند که موانع شناخت را کنار بگذارد. در اين سوره مي فرمايد: اگر کسي غل و زنجير در گردنش بود روي صلاح و رستگاري نخواهد ديد. هوا و هوس و خود پرستي پيش داوري و. .. مانع پذيرفتن حق است. انسان مي تواند کارش را به جايي برساند که انذار روي آن تاثيري نداشته باشد و خدا بر قلبهاي آنان مهر مي زند. تلاوت سوره يس را در برنامه ي روزانه خود قرار بدهيد.
سوال – در مورد خسوف (ماه گرفتگي ) توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در هنگام ماه گرفتگي بايد نماز آيات خواند. وقت اين نماز از زمان ماه گرفتگي شروع مي شود. بنابر احتياط واجب نبايد آنرا به تاخير بيندازند که ماه شروع به بازشدن بکند. نماز آيات از نمازهاي واجب است. اگر کسي از دنيا برود و اين نماز را نخواند، بايد اين نماز را براي او قضا کنند. اگر کسي تا زمان باز شدن ماه، نماز را به تاخير انداخت بايد نيت نماز ما في الذمه بکند ولي بعد از پايان ماه گرفتگي بايد نيت نماز قضا بشود. اين نماز به دو طريق است. دو رکعت نماز که در هر رکعت حمد و يک سوره خوانده مي شود. و در هر رکعت سوره را به پنج قسمت تقسيم مي کنند و در هر قسمت يک رکوع دارد. طريق ديگر اين است که در هر دو رکعت پنج حمد و سوره خوانده شود و بعد از هر حمد و سوره ي يک رکوع بجا آورده مي شود. در ماه گرفتگي ما دستور داريم که بايد نماز آيات خوانده بشود. در زمان پيامبر، ابراهيم فرزند ايشان از دنيا رفت و بعد از آن خورشيد گرفتگي اتفاق افتاد. خيلي ها گفتند که بخاطر مرگ فرزند پيامبر خورشيد گرفت. پيامبر فرمود: خورشيد و ماه از نشانه هاي خدا هستند و بخاطر مرگ کسي اين اتفاق نمي افتد.
ما در دين خودمان آنقدر مسلمات ديني داريم که نيازي نداريم به سراغ چيزهاي غير صحيح برويم. پيامبر اهل عوام فريبي نبودند. وقتي سعد بن معاذ شهيد شد، يکي از اصحاب پيامبر به ايشان گفتند که وقتي او مرد من صداي لرزش عرش الهي را شنيدم. پيامبر فرمود: خير آن صداي شکستگي تخت او بوده است. ماه گرفتگي يکي از نشانه هاي الهي است.