برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-ماه ذيحجه
90-08-07
مي چرخم و دلم به مدار تو دل خوش است پاييز اين جهان به بهار تو دل خوش است، صبر و قرار رفته از اين عالم و هنوز اين وعده باز دل به قرار تو دل خوش است، گفتي به دار مي کشي ام وعده ي خوشي ست اصلا دلم به وعده ي دار تو دل خوش است، خاکستري که مانده به جا تا جوان شود هر لحظه دم به دم به شرار تو دل خوش است، من نقش مي زنم که جهان تازه تر شود اما دلم به نقش و نگار تو دل خوش است، يار صبور مدست مرا آن حهان بگير اين غرق در گنه به تبار تو دل خوش است.
سوال – در مورد سالروز ازدواج حضرت علي (ع) و حضرت فاطمه (س ) توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – اول ذي الحجه سالروز ازدواج حضرت علي (ع) و حضرت فاطمه (س) است. زندگي اين دو حضرت مخصوصا داستان ازدواج اين دو بزرگوار براي ما الگو است. ما سه اصل را مورد بحث قرار مي دهيم. يکي اصل وظيفه ي پدر و مادر در ازدواج فرزندان و ديگري وظيفه ي جامعه در قبال ازدواج جوانان و ديگري وظيفه ي خود جوانان است. اصل اول در مورد پدر و مادر است. حديثي در کتاب مجمع البيان طبرسي است. پيامبر فرمودند: اگر کسي جواني دارد و مي تواند براي ازدواج او اقدام بکند ولي اين کار را نکند، اگر اين جوان مرتکب گناهي بشود، پدر و مادر در گناه جوان شريک هستند و گناه به پاي هر دو نفر آنها نوشته مي شود. روايت داريم که اگر کسي ازدواج کند نصف دين خودش را حفظ کرده است. بسياري از مشکلات و دوري ما از تقوا بخاطر ازدواج نکردن است. کسي که ازدواج کرده است در پايگاه امني قرار مي گيرد و در نيمه ي باقي مانده بايد تقوا را پيشه کند. مطلب ديگر آسان گرفتن ازدواج است که اين هم يکي از وظايف پدر و مادرهاست. فردي به امام صادق (ع) نوشت که دختر من خواستگاري دارد من بايد چکار کنم ؟ امام نوشتند: اگر از دين و امانتداري اين جوان راضي هستي، حتما دخترت را به ازدواج او در بياور و اگر اين کار را نکنيد، فساد بزرگي روي زمين پيش مي آيد ( سوره انفال آيه 73 ). بسياري از مفاسد اخلاقي به مسئله ي ازدواج برمي گردد. پس وظيفه ي پدر و مادرها اين است که در مسئله ي ازدواج سخت نگيرند. الان ما شرايط ازدواج را سخت گرفته ايم. ما در کنار دين، اخلاق و امانت داري، چه معيارهايي داريم ؟ اين معيارهاي اصلي کم کم فراموش يا کم رنگ شده است و خيلي مواقع ما معيارهاي اصلي را نمي بينيم و سراغ معيارهاي ديگر مي رويم. پس پدر و مادرها اصل ازدواج را اقدام کنند و ازدواج را آسان بگيرند. وظيفه ي جامعه در قرآن اين طور بيان مي شود. در سوره نور مي فرمايد: واسطه ازدواج دو نفر را فراهم کنيد. خيلي از خانواده ها هستند که دنبال دختر خوب مي گردند ولي سراغ ندارند و اين وظيفه ي همه ي ما است که واسطه ازدواج دو نفر بشويم. امام موسي کاظم (ع) مي فرمايند: سه گروه در روز قيامت در سايه ي عرش الهي قرار مي گيرند. يک گروه کسي است که در راه ازدواج برادر مسلمان خودش قدم بردارد. ديگر اينکه کسي هزينه هاي ازدواج ديگران را بپردازد. مثلا مقداري از هزينه ي ازدواج فرزندش را به جوانان ديگر اختصاص بدهد. خيلي از افراد با همين مبالغ کم با هم ازدواج مي کنند. امام فرمود: براي هر قدمي که بر مي دارد خداوند ثواب يکسال عبادت را براي او مي نويسد. ممکن است که اين حديث بنظر مبالغه آميز بيايد. وقتي حضرت علي (ع) در بستر شهادت بودند سفارش کردند که بين دو نفر را اصلاح کنيد. امام فرمود: اصلاح بين دو نفر بالاتر از تمام نمازها و روزه ها است. بخش ديگر وطيفه ي جامعه بحث مهريه، جهيزيه و... است که مشکلاتي ايجاد کرده است. ما بايد در جامعه تغييراتي ايجاد بکنيم و در قرآن داريم خدا سرنوشت جامعه اي را تغيير نمي دهد مگر اينکه خودشان بخواهند. جامعه بايد بفهمند که اين موانعي که در سر راه ازدواج ايجاد کرده است خوب نيست. اين عوامل مانع ازدواج مي شود. اصل سوم وظيفه ي خود جوان است. حالا اگر خانواده و جامعه به وظيفه ي خودش عمل نکرد جوان بايد چکار کند ؟ سوره ي نور آيه 33 مي فرمايد: اگر پسر و دختري نتوانست ازدواج بکند بايد عفاف و پاکدامني را پيشه کند. يکي از مهمترين مراتب صبر، صبر بر گناه و معصيت است. در بخش قصار نهج البلاغه حضرت علي (ع) مي فرمايد: پاداش مجاهد شهيد در راه خدا بالاتر از آن نيست که جواني امکان گناه دارد ولي پاکدامني پيشه مي کند. در يکي از جنگ هاي سخت ياران پيامبر از جنگ برمي گشتند. پيامبر فرمود که از جهاد کوچک برگشتيد و جهاد بزرگتر در راه است. اصحاب فکر کردند که جنگ سخت تري در راه است. پيامبر فرمود: جهاد بزرگتر مبارزه با نفس است. عرصه ي جهاد اکبر هميشه هست. حضرت فرمود: شهيد بالاتر از اين جوان پاکدامن نيست. در شرح نهج البلاغه ابن حديد داريم: اگر کسي عاشق شد، کتمان کرد، صبر کرد و پاکدامني پيشه کرد جايگاه او در بهشت است. بالاترين عبادت پاکدامني است. در اينجا بايد صبر کرد. وقتي زمينه ي گناه براي جوان پيش مي آيد بايد کاري بکند که به آن گناه فکر نکند و بايد از خدا کمک بگيرند. پس اگر کسي بر گناه صبر کند اجرش از شهيد بالاتر است. يکي از مهمترين وعده الهي به جوانان که پاکدامني را پيشه مي کنند اين است که خدا به آنها چشم باطن عنايت مي کند. مظهر پاکدامني در قرآن حضرت يوسف است. يوسف به علم تعبير خواب رسيد. درتاريخ داريم که ابن سيرين هم خواب تعبير مي کرد. البته تعبير خواب به اين راحتي نيست و هر خوابي نبايد ما را نگران کند. البته ما روياي صادقه داريم. پيامبر از اصحاب خودشان مي پرسيدند که در رويا به کسي بشارتي نرسيده است؟ استادي مي گفتند که اين براي کسي است که روز خوبي داشته باشد و ما که بيداري مان با دروغ است چطور مي خواهيم خواب مان صادق باشد. ابن سيرين بخاطر يک گناه نکردن به علم تعبير خواب رسيد. ابن سيرين جوان خوش سيمايي بود. يک صحنه ي گناهي براي او پيش آمد ولي او خودش را از آن صحنه نجات داد. ما مطمئن باشيم که اگر ما خدا را حکيم مي دانيم خدا آنرا جبران مي کند. اگر جوانان سختي را تحمل مي کنند بدانند که خدا آنرا جبران خواهد کرد. قرآن در سوره يوسف آيه 90 هم اين بشارت را به کساني که تقوا و صبر پيشه مي کنند مي دهد.
سوال - سوره ي عنکبوت آيات 15 تا 23 را توضيح بفرماييد.
پاسخ – در اين آيات در مورد رزق صحبت مي کند. خدا مي فرمايد که روزي دست من است و از من روزي بخواهيد. هيچ کاري را بخاطر طلب روزي از کسي نخواهيد. گاهي پيامبر مشغول نماز جمعه بودند و خطبه مي خواندند و در اين بين وقتي مسلمانان صداي فروشنده اي را مي شنيدند خطبه ي پيامبر را رها مي کردند. خدا در سوره ي جمعه مي فرمايد که خدا خيرالرازقين است. خدا در سوره مزمل مي فرمايد که کارتان را به من بسپاريد و خدا وکيل شما است. در ابتدا خداوند حيطه ي وکالت خودش را شرق و غرب ( همه ي عالم ) معرفي مي کند. باور کنيم که رزاق خداست و بازگشت ما به خداست و همه چيز در دست خداست. در عين اينکه ما تلاش خودمان را انجام مي دهيم کار خودمان را به خدا بسپاريم.
سوال – کساني که زمينه ي ازدواج براي آنها فراهم نشده است عفت پيشه مي کنند ولي اطرافيان جوري به آنها نگاه مي کنند مثل اينکه جايي از کار آنها اشتباه بوده است. راهنمايي بفرماييد.
پاسخ – اين مشکل در بحث مصيبت ها هم هست. گاهي فردي که به او مصيبتي رسيده صبر و پايداري خوبي دارد ولي اطرافيان مي گويند که حتما شما گناهي کرده اي و اين چوب الهي است. امام صادق (ع) کنار کعبه بودند و اشاره به کعبه کردند و فرمود: چقدر حرمت تو بالاست ! کعبه بدان که تو بالاترين نيستي، از تو بالاتر حرمت مومن است. اگر ما با يک سخن طعنه دل مومني را شکستيم يا اگر جواني که عفت پيشه مي کند و وعده هاي الهي را باور دارد با طعنه باعث لغزش او بشويم، بايد خودمان را مقصر بدانيم.
سوال – در مورد ماه ذي الحجه توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – وعده ي موسي در ده روز ماه ذي الحجه کامل شد ( يک ماه ذي القعده براي موسي کافي نبود و با ده روز ذي الحجه، اربعين موسي کامل شد). پيامبر اگر روزه اي از ماه رمضان شان قضا مي شد در اين ده روز بجا مي آوردند. نماز ذي الحجه مثل نماز صبح است و بعد از حمد و سوره، آيه 142 سوره ي اعراف را مي خوانيد. امام باقر (ع) فرمودند: کسي که در اين ده شب اين نماز را بخواند در ثواب حجاج بيت الحرام شريک خواهد بود. اين نماز بين نماز مغرب و عشا خوانده مي شود. اول ذي الحجه خواندن نماز حضرت زهرا مستحب است که دو تا دو رکعت است و بعد از حمد 50 مرتبه قل هوالله خوانده مي شود.