برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
-صبر
90-07-23
سوال – در مورد تحمل مصيبت فرزند توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در روايات ما از صبر به ايمان تعبير شده است. ايمان يعني صبر و شکيبايي، فيض کاشاني در محجة البيضا مي فرمايد: حج همان عرفه است. مي دانيد که حج تمتع سيزده عمل دارد يعني حاجي بايد مُحرم بشود بايد طواف زيارت و نساء داشته باشد بايد مشعر و منا برود و... ايشان حج را در عرفه خلاصه کرده اند. اگر کسي تمام دوازده عمل را انجام بدهند ولي وقوف عرفه که از ظهر نهم تا غروب روز نهم است را انجام ندهد حجش او باطل مي شود. کساني که روز عرفه را درک مي کنند در موقع غروب عرفه به آنها گفته مي شود که خدا همه ي شما را بخشيد برويد زندگي را دوباره شروع کنيد. چرا حج را در عرفه خلاصه کرده اند ؟ اين تعبيري از اهميت است. الايمان هوالصبر. کسي نمي شود که بگويد من مومن هستم ولي روز گرفتاري و مصيبت لوازم صبر و شکيبايي رادر خودش زنده نگه ندارد. اگر کسي مومن است بايد خودش را در اين زمان نشان بدهد. لذا ايمان در صبر خلاصه شده است. در اينجا ايمان بايد خودش را نشان بدهد. صبر مثل سر در بدن است. انسان بدون سر حيات ندارد. اگر ما در گرفتاري ها به سه اصل توجه کنيم همه ي مصيبت ها بر ما آسان مي شود. اصل اول وعده هايي است که خدا به صابرين داده است. اصل دوم اين که انسان مومن باور کند که خدا حکيم وعادل است و در مقابل اين مصيبتي که به ما رسيده خدا آنرا جبران مي کند. اصل سوم اين که يادمان باشد که هميشه بلا و مصيبت نشانه ي عقوبت نيست. کتاب مُسکن الفواد تاليف شهيد ثاني و توسط آقاي حجتي ترجمه شده است. اين استاد بزرگوار فرزندانش را از يکي يکي از دست داده است و وقتي که ايشان به شهادت رسيدند 54 سال سن داشتند و فقط يک فرزند 7 ساله داشتند. يک پدر عالم بزرگ داغ فرزندان متعدد را ديده است و اين کتاب را نوشته و اين سه اصل را در اين کتاب آورده است. اگر کسي مصيبت فرزندي ديد بايد به وعده هاي خدا توجه کند. بيشترين دعاي حضرت علي (ع) در مورد فرزندان بود. ما انتظارداريم که فرزند مان صالح باشد و جزو ياوران امام زمان (عج) باشد. پيامبر مي فرمايد که اگر داغ يک فرزند بر دل انسان بنشيند بالاتر از هفتاد فرزندي است که در رکاب امام زمان (عج) حضور پيدا کنند. ما با اين باورها و اعتقادات مذهبي زنده هستيم. يکي از اصحاب خوب پيامبر در زمان پيامبر از دنيا رفت. وقتي ايشان از دنيا رفتند پيامبر کفن او را کنار زدند و پيشاني او را بوسيدند و گريه کردند و متاثر شدند. اين صحابي فرزندي داشت که از دنيا رفت. از آن به بعد اين صحابي خانه نشين شد و به مسجد نمي آمد. ما الان در جامعه داريم کساني که بخاطر يک مصيبت افسرده مي شوند و از جامعه جدا مي شوند و خودشان را خانه نشين مي کنند. رسول خدا به منزل اين صحابي آمد و به او فرمودند: نمي داني بهشت هشت در دارد و دوزخ هفت در دارد. خوشحال نمي شوي که در روز قيامت از هر در بهشت که وارد بشوي فرزند خودت را مي بيني که منتظر توست و تا تو وارد نشوي او به بهشت نمي رود. با اين جمله براي او آرامشي ايجاد شد و به زندگي خودش ادامه دارد. داريم فردي به مسجد مي آمد و فرزند خردسالي داشت که او را نزد پيامبر مي آورد. پيامبر متوجه شد که اين فرزند کوچک از بين رفته است و پدر او خانه نشين شده است. پيامبر به ديدن او رفت و همين حديث را براي آن مرد گفت. ما در قرآن سفارش به صبر داريم. خدا براي پيامبران که صبر بسيار داشتند ولي بعضي مواقع صبر آنها کم مي شده است وعده هايي مي داده است. داود پيامبر فرزندي داشت که از دنيا رفت و او خيلي ناراحت شد. به داود خطاب شد: اين فرزند چقدر پيش تو ارزش داشته است. داود گفت: يک عالم پر از طلا. خدا مي فرمايد: تو به همين اندازه ي اجر و ثواب نزد من داري. اين روايت ها روي قلب مصيبت زده ها تاثير مي گذارد. روايت داريم که خدا بالاتر از اين است که ميوه ي دل کسي را از بنده اي بگيرد و در روز قيامت بخواهد براي او پرونده ي حساب و کتابي باز بکند. يعني فرد با تحمل اين مصيبت خود را بهشتي مي کند. صبر جميل يعني صبري که در آن شکايت نباشد. گريه مانعي ندارد. پيامبر در مصيبت ها گريه مي کردند ولي شکايت نمي کردند. در اصل دوم داريم که خدا حکيم و عادل است. روايت داريم که اگر به کسي مصيبتي رسيد بگويد: انالله وانااليه راجعون، ديگر اينکه از خدا تقاضاي اجر و مزد بکند و ديگر اينکه از خدا بخواهد بهتر از آن چيزي که از او گرفته، به او بدهد. يعني خداي حکيم حتما اين مصيبت را جبران مي کند. روزي که پيامبر به مدينه آمد، افراد شهر مدينه از پيامبران به خوبي استقبال کردند و جشن گرفتند. هر کدام از مردم مدينه هديه اي به پيامبر مي دادند. خانمي گفت که من هديه اي ندارم ولي فرزندي دارم که دوست دارد خادم شما باشد و نويسندگي هم مي داند. اين فرزند (انس بن مالک ) ده سال خادم پيامبر بود. اين خانم فرزند ديگري داشت که بيمار شد و از دنيا رفت. شب که شوهر زن مي خواست به خانه بيايد او کاري کرد که شوهرش از مرگ فرزند خبردار نشود و صبح به او گفت که اگر کسي به ما امانتي بدهد و بعد بخواهد آنرا پس بگيرد مابايد آنرا پس بدهيم و مرگ فرزند را به همسرش گفت و همسر آن زمان داستان را به پيامبر گفت. پيامبر براي اين زن دعا کردند و خدا به آنها فرزندي عنايت کرد که وقتي به دنيا آمد او را نزد پيامبر بردند و نام او را عبدالله گذاشت. او از ياران پيامبر شد و فرزندان او قرآن خوان و خوب شدند. پس بدانيم که اگر مصيبتي به ما رسيد وعده و پاداش هاي الهي به ما خواهد رسيد. و مطمئن باشيد که خدا آنرا جبران مي کند.
سوال – سوره نمل آيات 77- 88 را توضيح بفرماييد.
پاسخ – قرآن به پيامبر مي فرمايد که تو بر حق آشکار هستي. پس چرا عده اي آن را نپذيرفتند؟ در اين آيه مي فرمايد: حق آشکار براي زنده دلان است. اگر انسان حيات ظاهري داشت و مرده دل بود، ديگر سخن آشکار براي او اثري ندارد. اگر انسان کر و کور باشد سخن حق آشکار براي او اثري ندارد. چرا انسان مرده دل مي شود ؟ بخاطر تعصب، لجاجت و گناه است که انسان مرده دل مي شود. در روز عاشورا وقتي امام حسين (ع) سخنراني مي کردند لشکر به حرفهاي ايشان گوش نمي کردند و در ضمن کف هم مي زدند که صداي امام را نشنوند. وقتي آنها آرام شدند امام فرمود: مي دانيد چرا شما نمي خواهيد سخنان من را بشنويد ؟ خدا بر دلهاي شما مهر زده است زيرا مال حرام خورده ايد و رشوه هاي حرام گرفته ايد.
سوال – درمورد وعده هاي خداوند به صابران حديثي بفرماييد.
پاسخ – امام صادق (ع) با خبر شدند که به عموزادگان شان مصيبت سنگيني رسيده است. نامه اي براي آنها نوشتند. امام دوازده آيه و چند حديث برايشان نوشتند. درصدر آيه انالله و انااليه راجعون است. سنگين ترين بار مصيبت بر مادر و پدر و مخصوصا مادر است. مادر مظهر احساس و عاطفه و مهرباني است. پدر و مادري که فرزند خودشان را از دست داد بودند خيلي آرام بودند و علت را از آنها پرسيدند. آنها گفتند: اين فرزند تاکنون زينت زندگي ما بود و از اين به بعد باقيات و صالحات من شده است. اين درست نيست که ما فکر کنيم چون فرزند را از دست داده ايم، باقيات و صالحات را هم از دست داده ايم.
سوال – درادامه ي بحث تحمل مصيبت فرزند توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – اصل سوم که اگر به آن توجه کنيم باعث مي شود که مصيبت بر ما آسان بشود اين است که ما باور کنيم بلا هميشه به معناي عقوبت نيست. بعضي ها باورهاي منفي در مورد خودشان دارند و به خودشان تلقين منفي مي کند. مثلا وقتي مصيبتي برايشان پيش مي آيد مي گويند که اين نشانه ي قهر خداست. الان زائران خانه ي خدا مشرف به حج مي شوند. اگر بطور مثال براي زائري که تازه به مدينه رسيده است حادثه اي پيش بيايد، اين زائر بايد بگويد که اين يک حادثه است ولي بيشتر مواقع زائر مي گويد که ائمه ي بقيع من را جواب کرده اند يا من قابل نبودم. اگر کسي محرم شد و برايش حادثه اي پيش آمد و برگشت خودش يا مردم مي گويند که ما لياقت زيارت نداشتيم يا چه مال و پولي داشتي که تو را برگرداندند. اين باورها اشتباه است. امام حسين (ع) همراه با پدرش در مسجد شجره محرم شدند و امام حسين (ع) بيمار شدند و ادامه کار برايشان امکان نداشت. ايشان بايد از احرام بيرون مي آمدند و از نظر فقهي بايد گوسفندي قرباني مي کردند. ايشان قرباني انجام دادند و به مدينه برگشتند. بلا هميشه نشانه ي عقوبت نيست. چرا کسي که داغ فرزندي مي بيند به خودش تلقين مي کند که حتما يک جاي زندگي من ايرادي داشته است. بلا مي تواند امتحان باشد. اصل ديگر ممکن است که ما در زندگي تلاطمي داشته باشيم و بلايي براي ما پيش بيايد نبايد آرامش را از دست بدهيد. فردي است که بيست سال در بستر است يا فرزندانش را از دست داده است. ما بايد در دل طوفان آرامش داشته باشيم. اگرانسان باور کرد که بلا هميشه نشانه ي عقوبت نيست به آرامش مي رسد. اميرالمومنين مي فرمايد: از روزي که پيامبر به رسالت رسيده است من يک روز آرام نداشته ام. سيزده سالي که در مکه بودم هميشه اذيت و آزار مشرکين را داشتم، ده سال مدينه هم درگير جنگ با مشرکين بودم. من يک روز آرام نداشتم و زندگي من در تلاطم بوده است ولي خدا را شکر مي کنم. ممکن است که ما در زندگي مان گرفتاري فراوان داشته باشيم ولي آرامش هم داشته باشيم.
خدايا آنچه همه ي بينندگان اين برنامه از تو مي خواهند، در حق ما و خودشان به اجابت برسان.