-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
-وسواس و راه کارهاي درمان
92/7/1
سوال – در مورد وسواس و راه کارهاي درمان توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – بعضي ها بخاطر ندانستن دچار وسواس شده اند. جهل ريشه ي بدي هاست و علم ريشه ي همه ي خوبي هاست. اصول مسلمي که برگرفته از آيات و روايات است کار ما را راحت مي کند. يکي از آن اصول، اصل طهارت است. همه چيز درعالم پاک است جزء چند چيز معين و اين به انسان آرامش مي دهد که بداند همه ي اطرافش پاک است. اگر يقين پيدا کرديم که چيزي نجس است با شستن آنرا پاک مي کنيم.
مسائلي در باب نماز، ضو و غسل داريم. انساني که خواب است تا يقين به مني و نجاست پيدا نکرده است غسل بر او واجب نمي شود. تمام مايعات و ترشحاتي که از بدن بيرون مي آيد پاک است غير از خون، ادرار و مني.
براي قرائت در نماز سخت گيري نشده است. قرائتي که عرب دارد از زبان هاي ديگر نمي خواهند. در ضمن زبان فارسي به عربي خليي نزديک است ولي زبان هايي مثل چيني و انگليسي خيلي از زبان عربي دور است. بنابراين در نماز براي قرائت سخت گيري نشده است. به اندازه اي که حروف درست گفته شود و زير وزبر درست خوانده شود کافي است. بزرگي فرمودند که ما روايتي نداريم که وقتي امام رضا(ع) در ايران بودند به فردي بگويند که قرائت خودت را درست کن. گاهي اوقات مي گويند که کلمه ي والظالين را بايد به اندازه ي چهار انگشت کشيد و. .. اينها درست نيست و البته ما نمي خواهيم بگوييم درنماز لاابالي گري کنيد. ولي سعي کنيد که کلمات و زير و زبَر را درست بخوانيد. در دستورات ديني نداريم که اگر کسي زير و زبر کلمه اي از نماز را اشتباه خواند، بايد دوباره آنرا بخواند. البته کسي نبايد تعمداً اشتباه بخواند. قرائت نماز مراجع تقليد از رسانه پخش مي شود. و اکثراً همه ساده و روان است. پس در تلفظات نماز نبايد سخت گرفت. اين کار خلاف شرع است. و وسوسه ي شيطان است زيرا مهم اين است که در نماز حضور قلب داشته باشيم و اين کارها ما را از حضور قلب در نماز دور مي کند. شيطان مي خواهد که ما با الفاظ بازي کنيم.
کساني که مي خواهند به ديگران قرائت ياد بدهند سخت گيري نکنند. اسلام در اين مسائل سخت گيري نکرده است. البته در مسائلي مثل غيبت، دروغ، تهمت و مال حرام سخت گيري کرده است. در نمازجماعت همين که صف اول نيت بکنند و آماده ي نماز باشند کافي است. و همه مي توانند با هم نيت کنند. درعدالت نماز امام جماعت سخت گيري نشده است. فتواي امام خميني اين است که حُسن ظاهر کفايت مي کند. همين که در محل امام جماعت را به خوبي مي شناسند کافي است. در عدالت قاضي و مرجع تقليد سخت گرفته شده است. A ولي درعدالت امام جماعت سخت گرفته نشده است حتي داريم که اگر فهميديد که امام جماعت يهودي بوده است اعاده ي نماز بر شما واجب نيست.
بعضي ها معتقد هستند که همين که فرد ظاهرش دوستدار اهل بيت است براي پيش نماز شدن کافي است. افراد وسواسي هستند که پشت سر مراجع تقليد نماز نمي خوانند و اينها وسوسه ي شيطان است که باعث مي شود شما از خير نمازجماعت محروم بشوي.
يکي ديگر از اصول اصل حليت است يعني همه چيزها حلال است جز تعداد کمي از آنها. خوردن بعضي گوشت ها مثل گوشت خوک و شراب حرام است،چيزهاي مست کننده و موادمخدر حرام است. خوردن نجاسات حرام است. اگر ما شک کرديم که خوراکي حلال است يا حرام، بدانيد که آن خوراکي حلال است. پس حرام هاي مشخص شده است. مثلا در کشور خارج خوردن همه چيز حلال است به جز گوشت گوسفند و مرغ که بايد ذبح اسلامي بشود، خوردن لبنيات و ميوه جات براي ما حلال و پاک است.
وقتي ما به ميهماني يا رستوارن مي رويم، خوراکي هاي آنها براي ما حلال است. اگر شما به ميهماني مي رويد و نمي دانيد که طرف خمس مالش را داده يا خير، براي شما حلال است. مگر اينکه شما بدانيد که مَمَر درآمد طرف فقط دزدي و رباست که دراين صورت براي شما حرام است. خانواده هايي که خمس و زکات نمي دهند، اين دين گردن ميهمان آنها نيست. رفت وآمد با خانواده هايي که به نجاست اهميت نمي دهند براي ما اشکالي ندارد. استفتاء کرده اند که اگر ما به ميهماني مي روييم بايد از صاحبخانه بپرسيم که فرش پاک است يا خير، فرموده اند: خير، براي ما واجب نيست. و همچنين برگردن صاحب خانه هم نيست که به شما بگويد اين فرش نجس است. فقط در موردي که مهر نجس است بايد اين را به طرفي که نماز مي خواند بگوييم. ما نبايد تکليف را اضافه کنيم.
بعضي مواقع تکليف خاص براي افراد خاص است. افراد بزرگي مثل آيت الله بهاءالديني و آيت الله بهجت به ميهماني مي رفتند. خدايي که به ما مي گويد: صله رحم بکن خودش اثر حرام را براي ما بر مي دارد. اگر قرار بود که نان فرعون روي آسيه و موسي اثر بگذارد آنها بايد کافر مي شدند. موسي در کودکي در بغل فرعون بزرگ شده. در شرايط عادي ما نبايد دنبال گناه برويم ولي اگر ندانسته به دنبال گناه رفتيم، خدا اثرش را برمي دارد.
يکي از اصول دين اصل تجاوز و فراغ است يعني وقتي شما از نماز و غسل فارغ شدي، ديگر نبايد به شک ها اعتنا کني. سوال شد که من غسل کردم و بعد از چند روز يادم آمد که انگشترم را نچرخاندم، امام فرمود: اصلا به اين چيزها اعتنا نکن زيرا از زمان آن گذشته است. پس قاعده ي فراغ يعني اينکه وقتي از زمان عمل بگذرد، نبايد به شک مان اعتنا کنيم.
بعضي ها متدين هستند و شيطان به آنها نمي گويد که شراب بخور بلکه مي گويد که غسل خودت را ادامه بدهد يعني از راه شر وارد مي شود.A مرحوم مظاهري در کتاب شان دارند که خانمي مي گفت که چهار ساعت در دستشويي مي ماند و مي گويد که من پاک نشده ام و براي يک نماز چهارساعت وقت مي گذارد. و زندگي اش مختل شده است. بعضي ها ديانت دارند يعني خدا آنها را دوست دارد ولي عمل شان را دوست ندارد. ما نبايد کاري بکنيم که اعمال ما مبغوض خدا بشود.
فرد وسواسي فکر مي کند که زياد شستشو کردن کارخوبي است و خدا خوشش مي آيد ولي نمي داند که خدا از اين کار متنفر است. اگر سربازي بگويد که من بجاي يک بار سلام نظامي، ده بار سلام مي دهم تا احترام بيشتري بگذارم، حتما او را زندانA خواهند کرد. زيرا نظم را بهم مي زند. خدا هم مي فرمايد که آب زياد ريختن اسراف و از گناهان کبيره است. کاري نکنيم که خدا و پيامبر از ما بدشان بيايد.
اصول تجاوز يعني اينکه شما از عمل خارج نشده ايد ولي از آن جزء خارج شده ايد و به جزء ديگر رفته ايد. مثلا کسي اذان و اقامه گفته و الان در رکوع است و شک مي کند که اذان گفته يا خير،اين فرد نبايد به شک خودش اعتنا کند يا رکوع کرد و در حمد شک کند، نبايد به آن اعتنا کرد. مثلا در وضو شما داريد دست چپ را مي شوييد و شک مي کنيد که دست راست را شسته ايد يا خير، شما نبايد به اين شک اعتنا کنيد.
امام داشتند وضو مي گرفتند و فرد فضولي گفت که به اين قسمت آب نرسيده است و امام فرمود که من فکر کردم که به اين قسمت آب رسيده است ولي شما نبايد به من مي گفتيد. پس وقتي که از يک جزء به جزء ديگر عمل رفتيم، ديگر نبايد به جزء قبل شک کنيم. زيرا از آن عبور کرده ايم. بررسي جزءهاي قبل، کار وسواسي و شيطاني است.
يکي ديگر از اصول، اصل آسان گيري است که مقدس اردبيلي روي آن تاکيد مي کند. عسر و حرج و ضرر در اسلام ممنوع است يعني در اسلام فشار آوردن بهA خود و ديگران و ضرر به خود و ديگران منع شده است. آسان گيري خيلي از مسائل را حل مي کند. پيامبر فرمود: من بردين آساني مبعوث شدم. قرآن مي فرمايد: خدا در مسائل از شما آسان مي خواهد نه سخت. پيامبر با شتر طواف مي کرد. مثل اينکه امروز فردي با موتور طواف کند. غرض اين است که دور اين خانه بچرخيم نه اينکه بگوييم حتما بايد شانه ات چنان باشد يا. .. با اين سخت گيري ها نزد خدا مسئول هستيم. زيرا اينها وسواس درست مي کند.
آقايي که بچه ي دوازده سال داشت به من گفت که مي خواهم دوباره عقدخانمم را بخوانم. زيرا من به عقد دوازده سال پيش شک دارم. اين کار شيطاني است. داريم که اگر آب براي شما ضرر داشت بجاي وضو، تيمم کنيد. در کافي داريم که فردي بدنش مجروح بود و آب براي او ضرر داشت. از ناداني پرسيد و او گفت که بايد غسل کني. او غسل کرد و بيماري اش سخت شد و بعد مُرد. امام فرمود: خدا بکشد کسي را که اين فرد را کشت. چرا مسائل را صحيح نمي گويند؟
کارهايي که افراد وسواسي انجام مي دهند از خودکشي بدتر است زيرا فردي که خودکشي مي کند هم خودش و هم خانواده اش را راحت مي کند ولي فرد وسواسي پنجاه سال هم خودش و هم اطرافيانش را عذاب مي دهد. حتي در خوف ضرر، حکم واجب برداشته مي شود.A پس اگر روزه به حد خوف رسيد، از گردن شما برداشته شود.
سوال – صفحه 459 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ- صلوات شياطين را دور مي کند و انسان را در صراط مستقيم قرار مي دهد. پيامبر مي فرمايد: صلوات برمن باعث نوراني شدن مي شود و اگر کسي اين نور را داشته باشد از پل صراط رد مي شود. پيامبر فرمود: فرشتگان بال هايشان را براي کساني که صلوات مي فرستند پهن مي کنند که درآتش جهنم نسوزند. انشاءالله با فرستادن صلوات فکرهاي بد را از خودمان دور کنيم.
بعضي ها هستند که وقتي کارشان گره مي خورد خدا را صدا مي زنند و وقتي کارشان درست شد خدا را رها مي کنند. در اين صفحه داريم: آيا اين ها با کساني که هميشه با خدا هستند وعبادت مي کنند و از خدا اطاعت مي کنند و از آخرت بيم دارند مساوي هستند؟ آيا کساني که مي دانند با کساني که نمي دانند يکسان هستند؟ کساني که صاحب عقل هستند اين را درک مي کنند.
روايت داريم که يعلمون ائمه هستند و لايعلمون دشمنان اهل بيت هستند. اولوالالباب شيعيان اهل بيت هستند که امامان را درک کرده اند و پيروان آنها هستند.
بعضي گفته اند با اين اصل آساني گيري ممکن است که عده اي نماز را هم رها بکنند. وضوئي که اين قدر راحت است و با سه مشت آب مي توان آنرا انجام داد حيف است که آنرا انجام ندهيم. غسلي که در عرض سه دقيقه انجام مي شود حيف است که آنرا انجام ندهيمA و نمازي که هر رکعت آن يک دقيقه است، حيف است که آنرا نخوانيم. بعضي از متدينين دين را سخت کرده اند.
در کتاب آقاي مظاهري داريم که آيت الله حائري داشتند از مدرسه فيضيه رد مي شدند، ديدند که فردي دارد وضو را تکرار مي کرد. در گوش اوحرفي زدند و اين فرد کارش را ترک کرد. از او سوال کردند که آقا به شما چه گفتند. او گفت که آقا فرمود: اگر اطرافيان تو اين وضوئ تو را ببينند، فکر مي کنند که اسلام و وضو اين است و مي گويند که ما دين را نمي خواهيم. آيت الله حائري خيلي راحت وضو مي گرفتند. کسي که اين وضو را ببيند ديگر هراسي از وضو گرفتن ندارد. بعضي ها فکر مي کنند که اعمال حج خيلي سخت است درحاليکه اين طور نيست. اعمال ديني ما خيلي راحت است. اگر همه بدانند که غسل کردن خيلي راحت است ديگر غسل هايشان را جمع نمي کنند که همه را در يک بار انجام بدهد. در زمان پيامبر با چند مشت آب غسل مي کردند. ما الان غسل کردن را خيلي سخت مي گيريم. ما با آسان گيري، همه را به اسلام دعوت مي کنيم. اين آسان گيري ها باعث مي شود که عبادت ما با نشاط تر بشود.
کتاب راه کارهاي عملي درمان وسواس نوشته آيت الله مظاهري است. انتشارات اين کتاب موسسه الزهرا اصفهان است.
آيت الله مظاهري از مراجع هستند. ايشان پنج جلسه در مورد وسواس سخنراني کردند و استفتائات فراواني که درمورد وسواس است را در اين کتاب نوشته اند.
من براي سفر حج تمتع از همه ي عزيران حلاليت مي طلبم. مرحوم دولابي مي فرمودند: کساني به سفر حج مي روند بعد از اعمال بنشينند و ديگران را به اسم دعا کنند. مخصوصا کساني که بيماري روحي و رواني دارند. براي کساني که قرض دارند و. .. ما دعاگوي همه هستيم. مرا عهدي است با جانان که تا جان در بدن دارم، هواداران کويش را چو جان خويشتن دارم. ما سعي مي کنيم که هر چه براي خودمان بخواهيم براي ديگران هم بخواهيم. از همه التماس دعا داريم.
قدم اول مقابله با وسواس سخت است ولي بعد راحت مي شود. شما سعي کنيد کاري که خدا امر کرده انجام بدهيد و کاري را هم که نهي کرده انجام ندهيد. دعا و توسل هم موثر است.
حج فقرا زيارت امام رضا(ع) است. روزهايA 21 و 23 ماه ذيقعده روزهاي زيارتي مخصوص امام رضا(ع) است. روايت داريم که زيارت امام رضا(ع) ثواب يک ميليون حج مقبول را دارد.
خدايا به حق اهل بيت، قلب امام زمان(عج) را از ما راضي و فرجش را نزديک بفرما. همه ي ما را جزو ياران واقعي آن حضرت قرار بده.