92/06/04
صبحي گره از زلف تو وا خواهد شد راز شب تار برملا خواهد شد تو آيه ي وحدتي که با آمدنت هر قطب نما قبله نما خواهد شد.
سوال – در مورد وسواس و راه درمان آن توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – وسواس يک بيماري روحي است مثل بيماري بداخلاقي و مي توان آنرا درمان کرد. بايد اين بيماري را جدي گرفت، اگر اين بيماري درمان نشود زياد مي شود و به بن بست مي رسد، چه بيماري کم باشد چه زياد. در ابتدا مقابله با آن سخت است ولي بعداً راحت مي شود. وسواس مخصوص مسلمان ها نيست و همه ي مردم دنيا دچار وسواس فکري و عملي هستند. بعضي از وسواسي ها بايد به روانپزشک متخصص متعهد مراجعه کنند تا درمان دارويي بشوند. افرادي هستند که چندين سال است که داروي اعصاب مي خورند و مشکلي هم ندارند.
اطرافيان وسواسي ها نبايد آنها را ملامت کنند. افرادي بوده اند که خودشان هم دچار وسواس شده اند. به اين افراد به چشم بيماري نگاه کنيم که ناخواسته گرفتاري اين بيماري شده اند و دلسوزانه با آنها برخورد کنيم و به آنها کمک کنيم تا درمان بشوند.
براي افرادي که وسواس فکري دارند و ناخواسته گناهاني به ذهنش خطور مي کند، گناهي نوشته نمي شود. حتي بدترين فکرها در مورد خدا، پيامبر و آخرت. حضرت به فردي که ناراحت بود که دچار اين فکرها شده است بشارت مي دهد که تو محض ايمان هستي و نبايد به اين فکرها اهميت بدهي تا خودش برود. پس اگر فکري ناخواسته به ذهن شما مي آيد، گناهي براي شما نوشته نمي شود و با ذکر لاحول ولا قوة الا بالله به خدا پناه ببريد.
بسياري از کساني که دچار بيماري وسواس هستند بخاطر جهل نسبت به مسائل است.يعني بخاطرندانستن مسائل دچار وسواس شده است. اساس دين ما بر اساس اصولي است.
پيامبر فرمود: من بر يک دين راحت مبعوث شده ام. زندگي ما بايد با راحتي و خوشي باشد. افکار شيطاني انسان ها را به وسواس مي کشاند. دين وعلماي دين اسلام راحت گرفته اند.
يک اصلي داريم بنام اصل طهارت يعني در دنيا همه چيز پاک است. آسمان، زمين، فرش، هوا و خلاصه همه چيز پاک است مگر اينکه يقين به نجاست داشته باشيم. اصل طهارت به انسان آرامش مي دهد. داريم: خدايي که پاک است و پاک کننده است. همه چيز پاک است جز دوازده چيز است که در اسلام نجس است مثل خوني که بيرون از بدن مي آيد. البته خون داخل بدن پاک است. خون، بول، مني، سگ و خوک، کافر( به فرموده ياکثر مراجع ) و...
در اسلام چند چيز بايد پاک باشد: لباس و بدني که با آن نماز مي خوانيم، لباس احرام، کفن ميت،مهري که در هنگام نماز روي پيشاني مي گذاريم(اگر سجاده يا زمين نجس باشد اشکالي ندارد)، مسجد و مشاهد مشرفه.
اگر ديوار يا پرده ي نجس باشد اشکالي ندارد. بعضي ها فکر مي کنند که اگر ديوار خانه نجس باشد از خدا دور مي شوند درحاليکه اين طور نيست. اينها فتواي مراجع تقليد است. خانم هايي که دچار عادت ماهيانه هستند يا زايمان مي کنند بدنشان آلوده است ولي مسحب است که اين خانم در ساعات نماز روي جانمازش بنشينند و ذکر بگويند.
تا وقتي ما يقين نکنيم ترشحاتي که از انسان خارج مي شود بول، خون يا مني است، پاک است. پس اگر ما در مورد ترشحاتي که از انسان خارج مي شود به يقين نرسيم نياز به غسل نداريم. يقين يعني اينکه همه مي دانند اين خون است و ما مطمئن هستيم که اين خون است که از بدن خارج شده است و مي توانيم روي آن قسم بخوريم. همه ي ترشحات مني نيست و تا ما يقين نکنيم غسل برگردن ما واجب نمي شود. خدايي که مي فرمايد: فلان چيز نجس است، همان خدا مي فرمايد که اينجا پاک است.
خيلي ها فکر مي کنند که وضوءشان باطل مي شود و باد از آنها خارج مي شود. روايت داريم که شيطان در بدن انسان مي دمد تا فکر کند که وضو او باطل شده است. نبايد به اين احساس ها اعتنا کرد( بعضي ها حس مي کنند که حبابي از آنها خارج شده است). انسان بايد يقين بکند که وضوءاش باطل شده است يعني خوابيده است يا ادرار از او خارج شده است. اگر شک مي کنيم که خواب مان برده يا نه، وضو باطل نيست. وضو با شک باطل نمي شود. اگر ما اين مسائل را بدانيم خيال مان راحت مي شود. در دين ما سخت گيري نشده است.
در نجاست نياز به يقين صددرصد است که بتوانيم قسم بخوريم. افراد وسواسي زيادي به آيت الله گلپايگاني مراجعه مي کردند و مي گفتند که آب باران و گِل به عباي شما ريخته است و شما با همين عبا نماز مي خوانيد. آيا اينها نجس نيست؟ ايشان مي فرمود: من يقين ندارم که گِل و باراني که به لباس من ترشح شده است نجس است. البته اگر خون هم به اندازه ي يک بند انگشت روي لباس نمازگزار باشد اشکالي ندارد.
فردي با يکي از آيت الله ها به مکه رفته بود و وقتي مُحرم شده بودند، حوله اش را آويزان کرده بود تا وضو بگيرد که حوله اش روي زمين افتاد. او نگران شد ولي آيت الله فرمود: اين حوله پاک است. او باور نمي کردم. ايشان با حوله ي تر روي زمين نشست و بعد با همان نماز خواند تا او باور کند که اين حوله پاک است. ما بعضي از مسائل را خوب نمي فهميم و احتياط بيجا مي کنيم.
وقتي پيامبر در مکه مبعوث شدند آب لوله کشي و جاري نبود. بيشتر افرادي که با پيامبر رفت و آمد مي کردند کافر بودند. مسلمانان اوايل اسلام خيلي به مسائل نجاست اهميت نمي دادند و پيامبر با آنها غذا مي خورد. در آن زمان آب قليل بوده است و گاهي يک سپر جنگي را آب مي کردند و با آن زخم هاي پيامبر را مي شستند. گاهي بچه ها در لباس پيامبر ادرار مي کردند و پيامبر مي فرمود که بگذاريد بچه راحت باشد. براي پيامبر راحتي بچه مهم بوده است.
مرحوم بهاء الديني وقتي دستش خون مي آمد در استکان آب مي ريخت و کمي روي دستش مي ريخت. شما تصور کنيد که پيامبر با آب قليل چطور حمام مي کردند؟ در مکتب ما خيلي
به طهارت و نجاست اهميت داده نشده است. ما بايد به مسائلي مثل غيبت و آبرو بردن مردم اهميت بدهيم و جلوي زمان مان را بگيريم و احتياط کنيم. ما در مسائل طهارت و نجاست احتياط هاي بيجا مي کنيم که اين اشتباه است. ما بايد مطابق شرع عمل کنيم و لاابالي گري نکنيم. اگر ما ندانيم و چندين سال با بدن و لباس نجس نماز بخوانيم، نمازهاي ما مورد قبول است.
خداوند آب، خاک، زمين، آفتاب و اسلام را جزو پاک کننده قرارداده است. اگر چيز نجس را يک بار در آب جاري فرو ببريم کافي است البته اگر همراه نجاست نباشد. با آب قليل دو بار تا سه بار مي توان چيز نجس را پاک کرد.
ماشين هاي لباس شويي که وصل به آب کر است، همه چيز را پاک مي کند ولي ماشين هايي که به آب کر وصل نيستند، اگر آب سه بار بگردد، پاک مي شود. حيف است فکر و ذهني که بايد مأنوس با خدا و اهل بيت بشود، به فکر نجاست باشد. روايت داريم: امام صادق(ع) وقتي مي خواستند به دستشويي بروند مقداري آب به لباس شان مي پاشيدند که وقتي از دستشويي بيرون مي آيند اگر ترشحي روي لباس شان ديدند بگويند: اين همان آبي است که خودم پاشيده ام. پس ما بايد در نجاست ايجاد شک کنيم.
روايت داريم: کسي به امام صادق (ع)گفت: من در تشت لباس شستم و آنرا روي بند پهن کردم ولي بعداً ديدم که موش مرده اي در تشت است، امام فرمود: ممکن است که اين موش بعد از شستن لباس در تشت افتاده است. انسان نبايد براي خودش ايجاد نجاست کند. البته اين با لاابالي گري فرق مي کند. ما نبايد به ترشحات اعتنا کنيم.
سوال – صفحه431 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – روايت داريم: مستحب است وقتي دو مسلمان يکديگر را ملاقات مي کنند بر محمد و آل محمد صلوات بفرستند. پيامبر فرمود: وقتي دو تا مومن مصافحه مي کنند و صلوات مي فرستند ازهم جدا نمي شود مگر اينکه خدا گناهان آنها را به برکت صلوات بيامرزد.
در اين صفحه داريم: ما تو را نفرستاديم مگر براي همه ي مردم. پيامبر هم بشارت دهنده و هم هشدار دهنده است. اکثر مردم بخاطر جهالت پيامبر را درک نمي کنند. پس پيامبر اکرم پيامبر همه ي انسانها است.
سوال – من دختري سي ساله هستم که از کودکي با مسئله ي وسواس مواجه بودم. اين وسواس در مورد مسائل مذهبي مشکلي ايجاد نکرده بود. حتي زماني که نماز مي خواندم واقعا لذت مي بردم، بنحوي که نمي خواستم نمازم تمام بشود. دوازده سال پيش که در دوران پيش دانشگاهي بودم،پيش نماز مدرسه مان مي گفت که اگر يک حرف نماز را اشتباه بخوانيد يا حرکت اضافي انجام بدهيد، نمازتان باطل مي شود. در اينجا جرقه ي وسواس در مسائل ديني در من زده شد. و من در مسائل پاکي و نجاست دچار وسواس شدم. بطوري که گاهي نمازم تا چهار ساعت بخاطر تکرار طول مي کشيد. الان بهتر شده ام ولي هنوز يک وسواسي شديد هستم. بيشتر زندگي من به هدر رفته است و نمي دانم که خداوند مرا خواهد بخشيد يا خير. ترس من از مسئله ي مرگ بخاطر همين است. من بعضي از مسائل رساله را متوجه نمي شوم. اگر هنگام وضو آبي از دست مان روي سراميک دستشويي بريزد و بعد اين آب به لباس مان ترشح کند، آيا اين لباس نجس مي شود؟
مي گويند بهترين کار براي فرد وسواسي اين است که به مسائل اهميت ندهد. و در سر نماز وسواس به خرج ندهد. مگر مي شود کسي براي نماز و وضو وسواس به خرج ندهد؟ ما وسواس به خرج مي دهيم که نمازمان اشتباه نباشد و به جهنم نرويم. از کجا معلوم که وقتي مُرديم به ما نگويند که چرا توجه نکرديد يا تلاش نکرديد که امور مذهبي را درست انجام بدهيد. با وسواس به خرج دادن مي توانيم از خودمان دفاع کنيم و بگوييم: ما تلاش مان را کرديم و نشد، راهنمايي بفرماييد.
پاسخ – افرادي که در رسانه يا منبرها مسئله مي گويند بايد توجه کنند که طرح بعضي از مسائل وسوسه ايجاد مي کند. مثلا بعضي ها مي گويند که وقتي مي خواهيد الحمدلله را تلفظ کنيد طوري اين کار را انجام بدهيد که صداي ر ايجاد نشود. اين کار باعث وسواس در گفتن اين کلمه مي شود. مردم نبايد اينها را جدي بگيرند. بزرگي غسل مي کرد و فردي به او گفت که پشت گردن شما خشک است. ايشان گفتند که چرا شما اين مطلب را به من گفتي که من به زحمت بيفتم زيرا من فکر مي کردم که غسلم درست است.
بدانيد که خداوند کسي را بخاطر اينکه در غسل، به سر سوزني از بدنش آب نرسيده است به جهنم نمي برد. ما نبايد خداوند را اين قدر کوچک کنيم. وقتي مي گويند: گفتن کلمه اي اشتباه در نماز، نماز را باطل مي کند اين شک برانگير است و گفتن اين مسائل درست نيست.
پس درست نگفتن مسائل براي مردم باعث مي شود که مردم وسوسه بشوند. سعي کنيم که مسائل را درست براي مردم توضيح بدهيم. يکي از راه کارهاي مقابله براي افراد وسواسي اين است که با افرادي که محتاط هستند رابطه نداشته باشند. و سعي کنند مسئله را از يک فرد متخصص يک بار بپرسند. بعضي از وسواسي ها يک مسئله را چندين بار از چندين نفر مي پرسند و به دنبال فردي هستند که مثل خودشان وسواسي باشد. سعي کنيم براي مردم وسواس ايجاد نکنيم.
ترشحي که ما به آن شک داريم و نمي توانيم روي آن قسم بخوريم پاک است. اميرالمومنين با فردي از کنار خانه اي عبور مي کردند و از ناودان خانه آبي روي حضرت ريخت. فرد گفت که شايد اين بول باشد. حضرت فرمود: وقتي من نمي دانم آب است يا بول است براي من اشکالي ندارد و من به آن اهميت نمي دهم. و اين براي من پاک است.
ما بايد به اندازه ي کافي توجه کنيم و بي مبالاتي نکنيم. مي گويند که در نماز گفتن تسبيحات اربعه يک بار واجب، دو بار حرام و سه بار واجب است. پس بايد توجه کنيم که يک بار يا سه بار بگوييم. يک فرد وسواسي بيش از حد توجه مي کند و بيش از اندازه شک مي کند. راه درمان اين افراد اين است که بي توجه باشند. توجه به اندازه خوب است. و اين عين تلاش است. اگر توجه بي اندازه شد و به وسواس کشيده شد، بايد بي توجه بود و اين دستور خداست.
روايت داريم که زُراه به امام صادق(ع) مي گفت: من گاهي در تاريک يک مايعي در بدنم حس مي کنم و نمي دانم خون است يا خير، آيا لازم است که چراغ را روشن کنم يا صبر کنم تا روز بشود که ببينم خون است يا خير. امام فرمود: لازم نيست.
امام هادي(ع) مي فرمايد: خدا دشمن دارد کسي را که حرف را قبول نکند. پس وقتي خداوند مي فرمايد که اين پاک است بايد آن را قبول کنيم.
خدايا به حق محمد و آل محمد قلب امام زمان(عج) را از ما راضي و فرجش را نزديک بفرما، دعاهاي حضرت را مشمول حال ما بفرما، همه ي بيماران شفاي عاجل عنايت بفرما و برکات مادي و معنوي بر همه ي مردم سرازير بفرما.