-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
-وسواس و راه مقابله با آن
92/5/21
سوال- در مورد راه کارهاي دوري از کبر و غرور توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – ريشه ي غضب و عصبانيت غرور و تکبر است. معمولا افرد افتاده حال دچار عصبانيت نمي شوند. بدترين صفت اخلاقي و ريشه ي همه ي رذايل غرور است. بايد غرور و تکبر در انسان از بين برود البته موارد خاصي در روايات ما وجود دارد که غرور و تکبر استثنا شده است.
در روايت داريم که تکبر ورزيدن به افراد خودخواه عبادت است يا داريم که با افراد متکبر، متکبرانه برخورد کنيد. اين از موارد خاص است. اگر تکبر ورزيدن با افراد متکبر باعث بشود که متکبر از تکبرش بيرون بيايد و اصلاح شود، تکبر ورزيدن مانعي ندارد. وقتي جواز تکبر صادر شده است منظور اين نيست که ما واقعا خودمان را بالا ببينيم بلکه منظور اين است که ما شبيه سازي کنيم يعني خودمان را به مغرور بودن بزنيم نه اينکه واقعا مغروربشويم. حتي درمورد غضب هم اين طور است که اگر ما مي خواهيم کار اشتباه را به فرزندمان بفهمانيم بايد حالت غضب يا تهديد را به خودمان بگيريم. پس جواز تکبر براي وقتي است که هم تکبر اثر داشته باشد و هم اينکه حالت تکبر را به خودمان بگيريم. و قصد ما خير باشد.
آقاي دولابي مي فرمود: ما دو راويت در مقابله با تکبر داريم يکي مي فرمايد که خودت را متکبر نشان بده و روايت ديگر مي فرمايد: اگر کسي مغرور است و مَن مَن مي کند شما هم بگويد: بله، درست است. ما بايد به روايت دوم عمل کنيم زيرا روايت اول مخصوص انبياء و اولياء است که اگر قيافه ي متکبرها را بگيرند آلوده نمي شوند ولي اگر ما قيافه ي متکبرها را به خودمان بگيريم آلوده مي شويم. پس ما روايت اول را سفارش نمي کنيم. پس هر کس مي گويد: من، شما بگوييد: خوب تو و خيلي توجه نکنيم.
يکي ديگر از موارد جواز تکبر در مانورهاي جنگي در مقابل دشمن است. پيامبر ديدند که فردي در مقابل دشمن لباس جنگي پوشيده و تکبر او را گرفته است، پيامبر فرمود: خداوند اين حالت را دوست دارد. پس تواضع درمقابل دشمن معنا ندارد. ما بايد در مقابل دشمن قيافه بگيريم و او را بترسانيم حتي اگر توخالي باشيم. پس در مانورهاي جنگي و ميدان جنگ قيافه بگيريم و تکبر ورزيدن اشکالي ندارد.
جواز ديگر تکبر ورزيدن براي خانم ها است که در برابر اجنبي ها و غريبه که قصد سوء دارند بايد تکبر بورزند. البته تکبر در برابر شوهر و ديگران جايز نيست. آقايان هم نبايد در خانواده قيافه بگيرند و دستور بدهند.
بعضي از خانم ها خودشان چراغ سبز نشان مي دهند و غريبه ها سوء استفاده مي کنند. خانمها بايد پشت تلفن با نامحرم ها خيلي سلام وعليک نکنند مگر اينکه طرف خودش را معرفي کند. خانم ها بايد با نامحرم ها سنگين برخورد کنند. در قرآن خداوند به زنان پيامبر مي فرمايد که با نامحرمان ملايم و نرم صحبت نکنيد زيرا کسي که در دلش مرض دارد طمع مي کند. خيلي از مفاسد با پيامک ها شروع شده است. اينها پيشگيري هاي اسلام است.
حتي خانم ها بايد با اقوام نامحرم نزديک که قصد سوء دارند و مي خواهند ارتباط برقرار کنند، سنگين برخورد کنند. اميرالمومنين مي فرمايد که سه خصلت براي خانمها خوب است ولي براي آقايان خوب نيست: تکبر در مقابل نامحرم، بخل ورزيدن و ترس. پس تکبر و بخل و ترس براي آقايان بد است. آقايان هم بايد در مقابل خانم هايي که قصد سوء دارند جدي باشند.خدا مي فرمايد: مقدمات گناه را فراهم نکنيد.
يکي ديگر از جوازهاي تکبر اين است که حضرت علي(ع) مي فرمايد: چقدر زيباست که اغنياء براي فقرا تواضع کنند و زيباتر اين است که فقرا هم در مقابل اغنياء عزت نفس داشته باشند و خودشان را نشکنند. آقايي مي خواستند به سيدي کمک کنند و نزد حاج آقا ارباب آمدند و گفتند که من مي خواهم به ايشان کمک کنم. حاج آقا ارباب فرمود: من تفضل ايشان را نسبت به شما قبول کردم. يعني عزت نفس سيد را حفظ کرد و حرمت کمک کننده را هم گرفت. ما بايد منت پذير فقرا باشيم. پيامبر فرمود که ما واسطه هستيم که رزق و روزي را به فقرا برسانيم.
سوال – صفحه 417 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – فراموش کردن چيزهاي مهم خوب نيست. پيامبر فرمود: اگر کسي اسم مرا بشنود و فراموش کند که صلوات بفرستد، خداوند کاري مي کند که راه بهشت را گم کند.
پس مشخص مي شود که راه بهشت پيروي از محمد و آل محمد و راه آنهاست.
در اين صفحه خداوند مي فرمايد: کساني که در دنيا گناه مي کنند، در اين دنيا عذاب نزديک دنيايي به آنها مي چشانيم تا با اين گرفتاري ها متنبه بشوند و دچار عذاب بزرگ روز قيامت نشوند و برگردند. پس خداوند براي افرادي که گناه مي کنند گرفتاري و مشکلات مي گذارد تا بلکه در اين دنيا به سوي خداوند برگردند.
سوال -در مورد وسواس و راه مقابله با آن توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ- بدانيد که مقابله با وسواس با توکل به خدا و استغاثه حل مي شود. ما در نماز مي گوييم که خدايا مرا کمک کن. اعتماد و توکل به خدا مشکل وسواسي ها را حل مي کند.
سوره حمد خلاصه ي قرآن است. از اول اين سوره تا قبل اياک نعبدو در مورد خداست و بعد درمورد ما و خداست. راه حل وسواسي ها گفتن اياک نعبد و اياک نستعين است. افراد وسواسي يا مسئله را نمي دانند يا به خواهش دلشان عمل مي کنند يا به دستور شيطان عمل مي کند. پس افراد وسواسي بايد توکل و اعتمادشان به خدا زياد باشد. فرستادن صلوات براي بيماريهاي روحي خيلي موثر است. وسواسي ها بدانند که خداوند سريع الرضا است و به عمل کم راضي مي شود.
امام صادق (ع)مي فرمايد: من نوجوان بودم و با پدرم به طواف خانه ي خدا رفتم، شوق طواف داشتم و پشت سر هم طواف مي کردم. بطوري که از بدنم عرق مي ريخت. وقتي طوافم تمام شد پدرم فرمود: اي فرزندم، چرا اين قدر خودت را خسته مي کني؟ وقتي خداوند از کسي راضي باشد با عمل کم هم از او راضي خواهد شد.
داريم که در رکعت سوم نماز مي توانيم يک حمد بخوانيم يا يک بار تسبيحات اربعه را بخوانيم. يک بار خواندن تسبيحات واجب و دو بار خواندن آن حرام و سه بار خواندن آن مستحب است. شما نمي توانيد به قصد نماز پنج بار تسبيحات بخوانيد با اينکه زحمتش هم بيشتر است. در وضو شستن بار اول و دوم اشکالي ندارد ولي براي بار سوم حرام است. اگر اين مسائل را بدانيم در حل مسئله ي وسواس موفق تر خواهيم بود. پيامبر فرمود: من بر يک دين ساده و فطري مبعوث شده ام. در زمان پيامبر زياد آب نبوده است و با کمبود آب مواجه بوده اند.
در وسايل الشيعه داريم که ابوحمزه با عده اي مُحرم شدند که به مکه بروند. آنها نزد امام باقر(ع) رفتند در حاليکه بر اثر آفتاب پوست صورت شان کنده شده بود. امام پرسيد: شما از کجا مُحرم شده ايد که اين قدر آفتاب به صورت شما تابيده است؟ آنها گفتند که ما از کوفه مُحرم شديم. آنها گفتند: به ما حديثي رسيده است که هر کاري که سخت تر است بهتر است. و اگر از وطن تان محرم بشويد بهتر است. امام فرمود: اين حديث درست نيست. ابوحمزه از رَبَزه مُحرم شده بود و امام کار او را هم تاييد نکرد. عده ي ديگر از ميقات محرم شده بودند. امام فرمود: شما به حرف خدا و سنت پيامبرعمل کرديد. هر وقت دو موضوع حلال براي من پيش بيايد من آسانترين را مي گيرم. خدا آسان گيري را دوست دارد.
چرا وسواسي ها به خودشان و ديگران سخت مي گيرند؟ وقتي خدا با عمل کم از ما راضي مي شود کاري نکنيم که به خودمان و ديگران فشار بياوريم و ثواب کمتري ببريم. يعني چيزي که خدا از ما نخواسته انجام بدهيم.
خدايا به حق محمد و آل محمد امام زمان(عج) را از ما راضي و فرجش را نزديک بفرما. همه ي ما را از بهترين ياران اهل بيت قرار بده، در دنيا و آخرت ما را به خودمان وانگذار و بيماران روحي هم شفا عاجل عنايت بفرما.