-برنامه سمت خدا
-حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
-عبادت
92/03/20
سوال – چرا در بعضي مواقع با اينکه عبادت مي کنيم باز در جاي خودمان هستيم؟ فرق بين عبادت و عبوديت چيست؟
پاسخ – اعياد شعبانيه را تبريک و تهنيت عرض مي کنيم. حضرت علي(ع) مي فرمايد: اگر با کسي دوست هستيد با او قطع رابطه نکنيد حتي اگر آن فرد کافر است. اين نشان دهنده ي نظر ويژه حضرت نسبت به دوستان شان است. گاهي ما با دوستان و نزديکان مان با کمترين ناراحتي قطع رابطه مي کنيم. يکي از اساتيد مي فرمود: من دوستي داشتم که اهل بحث و مناظره در مجالس بود و بعضي مواقع کم مي آورد يا مغلوب مي شد ولي من فقط به بحث ها گوش مي دادم. روزي ايشان در يکي از بحث هايشان کم آوردند و به من گفتند که چرا تو به من کمک نمي کني ؟ مگر مومن کسي نيست که در حق، به انسان کمک کند؟ من گفتم: خير، مومن کسي نيست که در حق به انسان کمک کند. مومن کسي است که در حق و باطل به انسان کمک کند. در مورد حق، همه ي دنيا بايد به انسان کمک کنند ولي در باطل دوست و همسر بايد به انسان کمک کنند. اگر دوست ما در چاله اي افتاد بايد خودمان را به زحمت بيندازيم و او را از چاله دربياوريم.
در روايات داريم مومن بايد به برادر مومنش کمک کند چه در حال مظلوم بودن و چه درحال ظالم بودن. يعني اگر برادر مومن شما داشت ظلم مي کرد بايد به او کمک کنيد تا اين ظلم را انجام ندهد. ما بايد درهمه حال خودمان را مسئول بدانيم. حالت منفي گرايي ما در جامعه خيلي زياد است. مثلا اگر کسي معتاد شد، ما نبايد او را رها کنيم و بايد بيشتر به او کمک کنيم. ممکن است فردي خيلي خوب سخنراني کند ولي اگر در محفلي يک حديث اشتباهي بخوانده، آنرا برجسته مي کنند. اين کار اشتباه است. ما بايد از کارهاي خوب ديگران هم تشکر کنيم و بعد اشتباه آنها را هم تذکر بدهيم. اين کار خلاف دين، ايمان و انصاف است. ما بايد خوبي ها را ببينيم و بعد اشتباهات را هم تذکر بدهيم.
اگر ما روحيه ي برگشت داشته باشيم، امامان هم ما را رها نمي کنند. ما نبايد از حرف هاي ديگران ناراحت بشويم يعني نبايد به مَن ما بربخورد. بعضي انسانها با کمترين مشکل زده مي شوند يعني اگر يک بار ماشين شان خراب بشود از آن زده مي شوند و آنرا تعويض مي کنند. در مثنوي داريم:
گر خطا گفتيم اصلاحش تو بکن مصلحي تو اي سلطان سُخُن
کيميا داري که تبدليش کني گرچه جوي خون بودنيلش کني
اين همه ميناگريهاي کارتوست اين همه اکسيرها زاسرار توست
پس ما نبايد خيلي سريع با يک دوست يا کارشناس يا خدا قهر کنيم و قطع ارتباط کنيم. پيامبر فرمود: وقتي من در مقام شفاعت بربيايم، دوستي داشتم که در جاهليت خيلي با او دوست بودم، او راهم شفاعت خواهم کرد. انسان به کسي که علاقه پيدا کرده و از او سودي برده يا به او سود رسانده، نبايد با او قطع ارتباط کند. کسي که دل نازک دارند و طاقت اذيت ديگران را ندارند، در آتش جهنم نمي سوزند.
خطبه ي قاسعه طولاني ترين خطبه ي نهج البلاغه است. حضرت علي(ع) مي فرمايد که شما از کار ابليس عبرت بگيريد زيرا غرور و کبر در مقابل خداوند، شش هزار سال عبادت او را از بين برد. حکم خدا واحد است و کبريايي مختص خداست. شيطان مي خواهد همه ي مردم را به همان دردي که دچار شد يعني غرور و تکبر، مبتلا کند.
يکي از انبياء به شيطان رسيد و پرسيد که چه موقع تو يک نفر را رام خودت مي کني، شيطان گفت: وقتي که او را به غرور و تکبر بيندازم. حضرت امير مي فرمايد: امام و رهبر متعصبين و مغرورها شيطان است. شيطان تسليم حضرت آدم که ولي خدا بود نشد زيرا گفت که من بهتر از حضرت آدم هستم و تسليم امر خدا نشديعني سجده بر آدم نکرد و گفت که من از آتش هستم ولي آدم از خاک است و با خدا بحث کرد.
خدا از ما عبد بودن و تسليم بودن را مي خواهد نه عبادت را. ممکن است که کسي عبادت بکند ولي تسليم امر خدا نشود. جمود و خشک بودن برحرف هاي انسان بد است. ما در هر زمينه بايد حرف خدا را گوش کنيم. روزه ي مستحبي و نماز اول وقت مهم است ولي در بعضي از موارد خاص، بايد ناهار را زودتر از نماز اول وقت خواند. ما بِايد فرمان خدا را گوش کنيم نه حرف خودمان را.
در اصول کافي داريم: جواني نزد پيامبر آمد و گفت که من جوان هستم، ميل و رغبت به جهاد دارم. حضرت فرمود: اين خيلي خوب است، اگر شما شهيد بشويد نزد خدا رزق و روزي مي خوريد، اگر در مسير جنگ بميري، اجر تو با خداست و اگر شهيد بشوي بهشت بر تو واجب مي شود. جوان گفت: من پدر و مادر پيري دارم که راضي نيستند من به جهاد بروم. و مي گويند که به کار ما رسيدگي کن. اگر کسي در جبهه نباشد پدر و مادر بايد تسليم باشند و اجازه بدهند که فرزندان شان به جبهه برود. گاهي در جبهه نيروي به اندازه ي کافي وجود دارد، بايد فرزند از پدر و مادر اجازه بگيرد. پيامبر فرمود: اگر يک شب در خانه، خدمت به پدر و مادر بکني ثواب آن از يکسال جهاد در راه خدا بالاتر است. اين مورد خاص بود. ما بايد در هر مورد عبد باشيم.
فردي مي خواست به مسافرت برود، به همسرش گفت که من راضي نيستم وقتي در مسافرت هستم ازخانه بيرون بروي. اگر شوهر نفقه بدهد و وظايفش را انجام بدهد، زن بايد با اجازه ي شوهر از خانه بيرون برود يا بداند که شوهر قلباَ راضي است. پدر اين خانم از دنيا رفت. اين زن چند بار به پيامبر پيام داد که شوهرم گفته که راضي نيستم از خانه بيرون بروي، من چکار کنم؟ پيامبر فرمود: امر خدا را اطاعت کن. و فرمان خدا را ببر. او فرمان خدا را برد. پيامبر به او گفت که بخاطر فرمانبرداري که تو کردي، خدا پدر تو را بخشيد.
استاد شيخ عبدالکريم حامد يکي از شاگردان رجبعلي خياط بود. ايشان مي فرمود که من در تمام عمرم يک بار خلف وعده نکرده ام. ايشان مي فرمود: من در مشهد و پدرم در تهران بود. به من تلگراف زدند که براي تشييع جنازه پدرت به تهران بيا. اتفاقاً من هشت صبح با فردي قرار ملاقات داشتم و به او هم دسترسي نداشتم که قرار را عقب بيندازم.(به وعده عمل کردن واجب است ولي شرکت کردن در مراسم خاکسپاري پدر واجب نيست. ما بايد به وعده مان عمل کنيم در قرآن داريم: کساني که وعده مي دهند ولي مي دانند که نمي توانند به آن عمل کنند، گناه بزرگي انجام مي دهند. خلف وعده، نشانه ي فرد منافق است.)ايشان از رفتن به مراسم خاکسپاري پدرشان گذشتند تا به وعده شان عمل کنند.
گاهي عمل کردن به فرمان خدا از هزاران سال عبادت بالاتر است. اگر ما بدترين فاميل را هم داشته باشيم نمي توانيم با او قطع رابطه کنيم حتي با زدن يک تلفن يا کم کردن رفت وآمد، از حال او جويا بشويم. عبد بودن ما در جايي ثابت مي شود که خلاف ميل خودمان رفتار کنيم و فرمان خدا را ببريم. هر وقت ما پا روي نفس خودمان بگذاريم و حرف خدا را گوش کنيم در واقع عبد مي شويم.
روزي از قم خدمت حاج آقا دولابي در تهران رسيدم تا نمازجماعت را با ايشان باشم و بعد پاي سخنراني ايشان بنشينم. از منزل به آقا گفته بودند که نان لازم دارند. آقا به من گفت که مقداري نان تهيه کن. من به صف نانوايي رفتم. اين يک مورد خاص بود که نماز جماعت را رها کنم و به نانوايي بروم. من از اينکه فرمان استادم را بردم خيلي لذت بردم. زيرا حاجت يک مومن را برآورده کردم.
آقا شيخ حسين حيدري کاشاني يکي از دوستان صميمي آيت الله بهاءالديني بود. و خيلي به آقا خدمت مي کرد. حتي گاهي آقا را به مسافرت هاي نزديک مي برد. آقاي حيدري کاشاني فرمود: من روزي در کاشان منبر داشتم و ايشان را هم با خودم بردم و ايشان را در خانه ي ميزبان گذاشتم و خودم به منبر رفتم و دير وقت برگشتم. ايشان هميشه شب زود مي خوابيدند و چند ساعت قبل از اذان بلند مي شدند. آن شب ايشان سحر بلند نشدند و نماز شب نخواندند و به من گفتند که من سحر بيدار بودم ولي بخاطر اينکه مزاحم شما نشوم (زيرا دير وقت از روضه امام حسين به خانه آمده بودم) از جايم بلند نشدم.
امام خميني خيلي مواظب بودند که وقتي براي نماز شب بيدار مي شوند کسي را بيدار نکنند. بعضي از پدر و مادرها کارهاي خير زيادي مي کنند ولي به فرزندان شان توجه نمي کنند. يا مثلا پشت سر هم به کربلا يا مکه مي روم ولي فرزندي دارند که نياز به ازدواج دارد. ما بايد فرمان هاي واجب هاي خدا را جدي بگيريم تا عبد واقعي خداوند بشويم. عبد بودن باعث رشد ما مي شود. بايد عبادت را انجام داد ولي بايد روح عبادت،تسليم بودن و عبد بودن باشد. ما بايد تحت فرمان خدا باشيم.
کساني که فرمان خدا را نمي برند يعني نماز اول وقت را نمي خواند و مي گويد که اين خشک مقدسي است، اين افراد از بندگي خدا دور هستند. ما بايد مقدسي باشيم که تحت فرمان خدا باشيم ولي کساني که نامقدس هستند و عبادت انجام نمي دهند يا کارهاي حرام مي کنند، کارشان خراب است. هم بايد مقدس وهم بايد منعطف بود. خشک مقدس بودن بد است ولي نامقدس بودن بدتر است.
سوال – صفحه 354 قرآن کريم را توضيح بفرماييد.
پاسخ – يکي از اعمال مهم ماه شعبان زياد صلوات فرستادن بر محمد وآل محمد است. از امام سجاد(ع)صلوات شعبانيه وارد شده است که در بخشي مي فرمايد: خدايا صلوات زياد بر محمد و آل محمد وارد کن که باعث خشنودي حضرت محمد و آل محمد بشود، که اين صلوات فراوان باعث ادا کردن حقوق اهل بيت بشود.
اولين آيه در اين صفحه در مورد ازدواج است. امر به ازدواج امرالهي است. پدر و مادر و حکومت واجب است که اسباب ازدواج شان را فراهم بکنند. اگر پدر و مادري امکان مالي دارند ولي وسايل ازدواج آنها را فراهم نکنند، وقتي فرزندان گناه بکنند در گناه آنها شريک هستند. پس اين يک فرمان الهي است. پدر و مادر اعلام آمادگي بکنند تا اين گناه از گردن آنها برداشته بشود. خداوند مي فرمايد که بايد وسايل ازدواج کساني که همسر ندارند را فراهم کرد. اگر مشکلات اقتصادي و فقر است خداوند به روزي آنها وسعت مي دهد. روايت داريم که ازدواج رزق را زياد مي کند.
سوال – در مورد فضيلت ماه شعبان توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در صلوات شعبانيه داريم: اين ماه شعبان ماه پيامبر توست که پيامبر سيد و سرور همه انبياء است. در ماه شعبان (شعبان جمع شعبه است يعني شعبه هاي خير و مهرباني) خشنودي خدا منتشر است. کساني که از اين شعبه ها استفاده مي کنند يعني کار خير مي کنند يا گره گشايي مي کنند و در ادامه مي فرمايد: خدايا کاري بکن که رضوان و رحمت و بهشت تو بر ما واجب بشود. در اين ماه بستري آماده است که ما را به بهشت برساند.
يکي از اعمال ماه شعبان مناجات شعبانيه است. در اين مناجات داريم: خدايا من حول و قوه ندارم که از معصيت بيرون بيايم مگر زماني که محبت تو به من تلنگر مي زند. همه ي اهل بيت اين مناجات را مي خواندند.
از اعمال ديگر ماه شبعان استغفار(گفتن هفتاد مرتبه استغفرالله واسئله التوبه) است. يکي ديگر از اعمال روزه گرفتن و صدقه دادن و گره گشايي است. در اين ماه زيارت اولياء خدا را فراموش نکنيم.
خدايا به حق امام حسن(ع) و امام حسين(ع) ما را از بهترين برکات ماه شعبان بهره مند بفرما و ما را از شيعيان خالص اهل بيت قرار بده.