ملایی: الهی آمین. حاج آقای حجت الاسلام شریفیان! به ما کمک کنید تمرین کنیم چطوری قدری شب قدر بدانیم.
حجت الاسلام شریفیان: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین و اللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین اللهم كن لوليِّك الحُجَّةِ بن الحسن، صلواتُكَ عليه و على آبائهِ، في هذه السّاعة و في كلِّ ساعةٍ، وليّاً و حافظاً، و قائداً و ناصراً، و دليلًا و عيناً، حتى تسكنه أرضك طوعاً، و تُمتّعَهُ فيها طويلا. همانطور که حضرتعالی فرمودید ما امشب در شرف شب سوم لیالی قدر هستیم که شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان است و بعید نیست که از روایات ما به دست بیاید که این شب مهمترین شب در شب‌های قدر است که در برخی از روایات ما سه شب را به عنوان شب‌های قدر معرفی کرده‌اند، شب بیست و سوم در این شب‌ها از یک برجستگی خاصی برخوردار است. مسئله مواجهه با شب‌های قدر، سلوک و آداب آن، اهمیت آن، باطن آن، رزق‌هایی که در این شب ما باید دنبال کنیم، یک بحث خیلی مفصلی است و واقعاً هم جلساتی می‌طلبد که ما در مورد آن بحث کنیم. ما هم چون امشب در شرف شب بیست و سوم هستیم، چند نکته‌ای را خدمت عزیزان عرض می‌کنم که ان‌شاءالله مفید فایده واقع شود و خود عزیزان هم ان‌شاءالله بیش از این دنبال کنند. من بحث خود را ابتدا با یک روایت آغاز می‌کنم. این روایت، روایت خیلی مهم و لطیفی است که در کافی شریف در باب لیلة القدر نقل شده است از وجود مقدس امام صادق. نکاتی در این روایت هست که من روایت را می‌خوانم، نکات آن را می‌گویم، بعد هم لابه‌لای آن ان‌شاءالله یک بحث‌هایی را عرض می‌کنم. این روایت که از وجود مقدس امام صادق است، گفتگوی بین حضرت و ابابصیر یکی از اصحاب بزرگ و اجلای اصحاب است. ابابصیر می‌گوید من خدمت حضرت بودم عرض کردم که «جُعِلْتُ فِدَاكَ اللَّيْلَةُ الَّتِي يُرْجَى فِيهَا مَا يُرْجَى» (در واقع از شب قدر دارد سؤال می‌کند.) آن شبی که آرزوها و امیدهایی در این شب هست و آدم‌هایی که امیدهایی دارند به این شب چشم دوخته‌اند. آن چه شبی است؟ می‌گویند اول نکته‌ای که در روایت هست که از راوی به دست می‌آید که در محضر امام است و امام کأن تأیید می‌کنند، این است که شب قدر، شبی است که انسان مؤمن به رجا و امید می‌آید. یک سال چشم‌انتظاری انسان برای رسیدن به قلب ایام سال است. در واقع در روایات ما به ما گفته‌اند که ماه مبارک رمضان افضل ماه‌ها است و فیه لیلة القدر. قلب ماه مبارک رمضان شب قدر است و امیدها و آرزوهایی نسبت به شب قدر وجود دارد. نکته اول در بحث ما این است که ما حتماً باید با یک امیدواری خیلی ویژ‌ه‌ای به شب قدر نگاه کنیم. شب قدر یک شب استثنایی است. یک شب فرصت است. حالا در روایت عرض می‌کنم. یک فرصت بسیار بزرگی برای ما است. این سؤال راوی است. حضرت فرمودند: «فَقَالَ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ أَوْ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ» بیست و یکم و بیست و سوم. این دو شب. که خیلی از روایات ما در لیالی قدر همین دو شب را می‌گوید. بعضی از روایات را هم داریم که شب نوزدهم را هم به آن اضافه کرده است ولی اصلی‌ترین شب‌هایی که در روایات ما آمده است این دو شب است. بیست و یکم و بیست و سوم که امشب در شرف آن هستیم. راوی می‌گوید که «قَالَ فَإِنْ لَمْ أَقْوَ عَلَى كِلْتَيْهِمَا» اگر من نتوانم هر دو شب را درک کنم، توان من نباشد، چه کنم؟ «فَقَالَ مَا أَيْسَرَ لَيْلَتَيْنِ فِيمَا تَطْلُبُ» برای آن چیزی که داری دنبال می‌کنی دو شب زیاد نیست. یعنی حضرت دارند می‌گویند تو دنبال یک چیزی می‌گردی. آرزو، آن رجا و امید انسان. برای اینکه آن حقیقت را درک کنی، تو اگر دو شب را بیدار بمانی، کار زیادی نکردی. کار آسانی است. ما گاهی اوقات می‌گوییم مثلاً شب‌های قدر فرض بفرمایید اصل آن اگر شب بیست و سوم است، حالا شب‌های دیگر هم خیلی به خودمان زحمت ندهیم. نه، اینطوری نیست. حضرت می‌گویند اینطور نباشد. می‌دانید آقای مولایی، بعضی از روایات ما اینطور تعبیر کرده است که شب قدر در دهه آخر ماه مبارک رمضان محفوف شده است، قرار داده شده است. یکی از این شب‌ها است. اصلاً انگار خواسته‌اند شما دنبال کنید. زحمت این دهه را بکشید. حالا اگر یک موقعی توفیق شد خدمت عزیزان عرض می‌کنم که دهه آخر ماه چقدر هم است. شما در این دهه آخر ما که شب نوزدهم و بیستم را هم به آن محلق می‌کنیم. این ایام قرار است که شما یک چیزی را دنبال کنید. دنبال آن بگردید. شب قدر را دنبال کنید. انگار که شما در این شب‌ها، هر کدام را احتمال دهید که شب قدر شما است. انقدر این شب اهمیت دارد که اینطوری آن را دنبال کنید. سؤال می‌کند: «فَقُلْتُ رُبَّمَا رَأَيْنَا الْهِلَالَ عِنْدَنَا وَ جَاءَنَا مَنْ يُخْبِرُنَا بِخِلَافِ ذَلِكَ فِي أَرْضٍ أُخْرَى فَقَالَ مَا أَيْسَرَ أَرْبَعَ لَيَالٍ فِيمَا تَطْلُبُ فِيهَا» می‌گوید گاهی اوقات ماه اشتباه می‌شود، اختلاف می‌شود. یک عده می‌گویند دیده‌ایم، یک عده می‌گویند ندیدیم. شک می‌کنیم شب قدر کی می‌شود. شک می‌کنیم شب قدر کی می‌افتد. من شب بیست و یکم و بیست و سوم را بخواهم درک کنم، اگر شک شد در ماه چکار کنیم؟ حضرت می‌گویند چهار شب. یعنی آن  دو شبی که می‌خواهید بیست و یکم و بیست و سوم را رعایت کنی، دو شب هم در آن احتیاط کن. ببین چقدر این مسئله مهم است. حضرت می‌گویند خب چهار شب را برای شب قدر دنیال کن. «قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ لَيْلَة ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ لَيْلَةُ الْجُهَنِيِّ» شب بیست و سوم آن شب جهنی است؟ حالا جهنی را عرض می‌کنم. راوی دارد سؤال می‌کند از اینکه شب بیست و سوم آن شب اصلی است؟ شب بیست و سوم آن شب اصلی است که به آن «لیله حهنیه» می‌گویند. حالا می‌گویم چرا. «فَقَالَ إِنَّ ذَلِكَ لَيُقَالُ» حضرت فرمودند: بله، اینطوری گفته می‌شود. لیله جهنی یعنی چه؟ این در روایت هست. در روایت ما، در فقیه مرحوم صدوق نقل شده است که کسی که اطراف مدینه زندگی می‌کرد، از قبیله جهن. این خدمت رسول خدا آمد و عرض کرد که یا رسول الله، شب‌های ماه مبارک رمضان توفیق من نیست که باید چند شب پیش شما بیایم. باید با فاصله‌ای خودش را به مدینه می‌رساند. یک شب را به من بگویید که من بیایم آن شب در محضر شما باشم در ماه مبارک رمضان برای درک لیالی قدر. انگار باز هم یک ابهامی وجود دارد. می‌گوید من هر روز که نمی‌توانم به مدینه بیایم، هر شب که نمی‌توانم بیایم، شما یک شب را به من بگویید که من آن شب به محضر شما بیایم، آن شب کنار شما باشم. پیغمبر فرمودند شب بیست و سوم. شب بیست و شوم معروف شد به لیله جهنیه. او سؤال می‌کند که شب بیست و سوم لیله جهنیه است؟ حضرت فرمودند کأن می‌گویند بله. شب بیست و سوم لیله جهنیه است ولی باز هم نمی‌خواهند بگویند که تو شب بیست و سوم فقط. حواس تو به لیلة القدر باشد. این هم تا اینجا. راوی می‌گوید که «جُعِلْتُ فِدَاكَ» فدای تو شوم. «إِنَّ سُلَيْمَانَ بْنَ خَالِدٍ رَوَى أَنَّ فِي تِسْعَ عَشْرَةَ يُكْتَبُ وَفْدُ الْحَاجِّ» از اصحاب شما نقل شده است که فرموده‌اید که شب نوزدهم وفد حاجیان نوشته می‌شود. یعنی رزق اینکه چه کسی به حج برود. «وَ ارْزُقْنِي حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِي هَذَا وَ فِي كُلِّ عَامٍ» رزق حج در شب نوزدهم بسته می‌شود. حضرت فرمودند که «وَفْدُ الْحَاجِّ يُكْتَبُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ» رفتن انسان، رزق انسان به سمت حج، در شب نوزدهم بسته نمی‌شود. در شب قدر بسته می‌شود. شب قدر شب نوزدهم نیست. یک امری است که شب نوزدهم در آن کأن دخالت دارد، شب بیست و یکم در آن دخالت دارد، شب بیست و سوم هم دخالت دارد. حتی تا پایان ماه هم در آن یک دخالت‌هایی هست. «وَفْدُ الْحَاجِّ يُكْتَبُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ»، نه فقط وفد الحاج. «وَ الْمَنَايَا» یعنی مرگ‌ها هم. «وَ الْبَلَايَا» بلاها، «وَ الْأَرْزَاقُ وَ مَا يَكُونُ إِلَى مِثْلِهَا فِي قَابِلٍ» و آن اتفاق‌هایی که تا سال آینده می‌خواهد بیفتد همه مربوط به لیلة القدر است. «فَاطْلُبْهَا فِي لیلة إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ» اینکه به تو گفتم را در شب بیست و یکم و بیست و سوم دنبال کن. چند بار حضرت دارد می‌گوید. «فَاطْلُبْهَا» شب قدر را بجویید. انگار ما به دنبال شب قدر داریم می‌گردیم. شب قدر را بجویید در شب بیست و یکم و بیست و سوم. بعد حضرت فرمودند: «وَ صَلِّ فِي كُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا مِائَةَ رَكْعَةٍ» این دو شبی که به تو گفتم در هر کدام از این شب‌ها صد رکعت نماز به جا بیاور. یکی از مهمترین اعمال شب قدر که کمتر در مورد آن حرف زده می‌شود، ما نوعاً اعمال لیلة القدر را با دعای جوشن که درست است، قرآن به سر گرفتن درست است، بعضاً بعضی جاها یک مناجات‌هایی درست است، توسل و بکاء نسبت به روضه اهل بیت و سید الشهداء، همه اینها درست است که خیلی هم مهم است ولی روایات ما یک جاهایی سرمایه‌گذاری خاص کرده است. روی یک چیزهایی مکرر ما آقای مولایی روایت داریم. مکرر. از جمله آنها نماز شب‌های قدر است. می‌دانید ماه مبارک رمضان در اعمالش گفته است که هزار رکعت نماز دارد. بیست روز اول هر شب بیست رکعت دارد، ده روز آخر سی رکعت دارد. این می‌شود چهارصد تا، این می‌شود سیصد تا، می‌شود هفتصد تا. سیصد رکعت دیگر آن مال سه شب لیلة القدر است که هر شب آن صد رکعت است. در بعضی از روایات هم گفته شده است که این صد رکعت هر کدام ده تا قل هو الله دارد. هر رکعت آن ده تا قل هو الله. یعنی هزار تا است، هر شب قدر شما هزار تا سوره توحید دارید. عرض من را عنایت دارید؟ حالا در روایت هم دارد. ممکن است انسان برایش مقدور نباشد که ده تا قل هو الله را بخواند. با پنج تا آن را تمام کنم، با یک دانه آن را تمام کنم. صد رکعت را نخواندم. ده رکعت بخوانم. ولی اصل اینکه آدم بداند، در بعضی از روایات ما آمده است که اهل بیت لیلة القدر نصف شب مشغول دعا و مناجات بودند، نصف شب هم مشغول نماز بودند. الآن در سلوک متشرعه ما، مؤمنین ما، متدینین ما نوعاً این نیست. علت آن هم کم گفتن این روایات است. ما باید این روایات را بگوییم. آقایان خطباء، کسانی که صاحب منبر هستند، تریبونی دارند، می‌توانند برای مردم روایاتش را بخوانند. مکرر. اصلاً باب دارد. در کافی باب دارد، در رسائل هم که مفصل روایات آن است. این هم تا اینجا. بعد حضرت فرمودند اقضای این نمازهای شب‌های قدر احیاء است. حضرت فرمودند این شب‌ها را بیداری کن. «وَ أَحْيِهِمَا» این دو شب را بیدار باش، «إِنِ اسْتَطَعْتَ إِلَى النُّورِ یطلع الفجر» تا طلوع فجر بیدار باش. «وَ اغْتَسِلْ فِيهِمَا» این هم ادب دیگری است که در لیلة القدر غسل کنید. بعضی از روایات دارد که مثلاً سر شب انسان غسل کند. «قُلْتُ» راوی دوباره سؤال دارد. «فَإِنْ لَمْ أَقْدِرْ عَلَى ذَلِكَ وَ أَنَا قَائِمٌ» شما فرمودید من صد رکعت نماز بخوانم. من اگر توانم نبود ایستاده بخوانم. حضرت فرمودند: «قَالَ فَصَلِّ وَ أَنْتَ جَالِسٌ» نشسته بخوان. «قُلْتُ فَإِنْ لَمْ أَسْتَطِعْ» نشسه‌ام، مقدور هم نیست. «قَالَ فَعَلَى فِرَاشِكَ» دراز کشیدی بخوان. بعد فرمودند: «لَا عَلَيْكَ أَنْ تَكْتَحِلَ أَوَّلَ اللَّيْلِ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ النَّوْمِ» من که به تو گفتم احیاء کن، مشغول نُسُک باش، عبادت باش، نخواستم بگویم شب قدر هیچ استراحتی نکن، اشکالی ندارد. سر شب یک استراحت مختصری بکن. «لَا عَلَيْكَ» اشکالی بر تو نیست که یک خواب مختصری اول داشته باشی. عرض کنم که «أَنْ تَكْتَحِلَ أَوَّلَ اللَّيْلِ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ النَّوْمِ» یک استراحت مختصری بکن، دیگر بلند شوید مشغول به اعمال شوید. بعد فرمودند: (این تعبیر ذیل روایت خیلی مهم است) «إِنَّ أَبْوَابَ السَّمَاءِ تُفَتَّحُ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ» درهای آسمان‌ها در ماه مبارک رمضان باز شده است. روایت هم دارد «لیلة القدر» است. کأن حضرت می‌خواهند بگویند درهای آسمان اگر در ماه مبارک رمضان باز شده، به طور خاص برای لیلة القدر است. شما یک ماه قرار است که زحمت بکشید. طول ماه زحمت بکشید که لیلة القدر را درک کنید. ماه مبارک رمضان درهای آسمان باز شده است «وَ تُصَفَّدُ الشَّيَاطِينُ» دست شیاطین بسته شده است، آنها را غل و زنجیر کرده‌اند. یعنی خدا می‌گوید من شرایط را فراهم کردم. دیگر خودت باختی اگر برنداشتی. «وَ تُقْبَلُ الْأَعْمَالُ أَعْمَالُ الْمُؤْمِنِينَ» محل قبولی اعمال است. آقای ملایی قبولی اعمال به این راحتی نیست. ما گاهی اعمالی انجام می‌دهیم ولی قبولی عمل یک چیزی است. «انما یتقبل الله من المتقین» این آیات سوره مبارکه مائده است. وقتی که جناب هابیل قربانی تقدیم کرد و قربانی برادرش قابیل قبول شد. «فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ» از یکی قبول شد، از آن یکی قبول نشد. او گفت: «لَأَقْتُلَنَّكَ» این جواب داد: «إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقين‏» قبول. آن هم یک چیزی آورد. عمل بود ولی قبول نشد. ماه مبارک رمضان فرصت قبولی اعمال است. اگر تقوا را دنبال کنیم که «إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقين‏» شما روزه می‌گیرید «لعلکم تتقون» ماه مبارک رمضان بستری برای تقوا است که انسان بتواند یک عملی متولد کند. یک عملی را از پیشگاه خدا بردارد بیاورد. بعد ذیل روایت «نِعْمَ الشَّهْرُ شَهْرُ رَمَضَانَ» بهترین ماه‌ها است. «كَانَ يُسَمَّى عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص الْمَرْزُوقَ» ماه مبارک رمضان ماهی است که خدا رزق خودش را در ماه مبارک رمضان نازل کرده است. به ماه مبارک رمضان مرزوق گفته می‌شد. رزق داده شده. یعنی خداوند متعال رزق خود را در ماه مبارک رمضان دارد نازل می‌کند. ما باید مترصد این باشیم که این رزق را بگیریم. من چند نکته اضافه کنم به مقداری که وقت داریم. یک نکته‌ای که در باب لیلة القدر روایات ما مفصل بیان کرده است این است که در لیلة القدر اعمال ما مضاعف می‌شود. یعنی چه؟ یعنی کم انسان را زیاد قبول می‌کنند. لیلة مبارکه. برکت یعنی این. برکت یعنی در ظاهر یک چیزی کم است ولی از توی آن خیلی چیز در‌می‌آید. اصلاً برکت یعنی همین. می‌گوییم مثلاً فلان چیز برکت دارد. یعنی در ظاهر ممکن است خیلی زیاد به چشم نیاید ولی خیرات خیلی از آن صادر می‌شود. «لیلة القدر خیر من الف شهر» در روایات ما اینطوری توضیح داده شده است که حالا عرض می‌کنم. ببینید مثلاً در این روایت عرض کنم که باز در کافی شریف در همین باب لیلة القدر در صحیحه حمران است که می‌گوید من در باب لیلة القدر از حضرت سؤال کردم، حضرت فرمودند: «لَيْلَةُ الْقَدْرِ وَ هِيَ فِي كُلِّ سَنَةٍ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ فِي الْعَشْرِ الْأَوَاخِر» دهه آخر. حواس شما به ده روز آخر باشد. می‌بینید روایات ما چطور حرف می‌زند؟ اصلاً فیکس، ثابت با شما صحبت نمی‌کند. می‌گوید نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم. بعضی از روایات می‌گوید بیست و یکم و بیست و سوم. دو شب را که خوب است که آدم حواسش باشد. بعضی از روایات می‌گوید، دهه آخر را حواستان باشد. بعد فرمودند بدانید که لیلة القدر شبی است که با نزول قرآن گره خورده است. بعید است برسیم امروز من برای عزیزان عرض کنم. شب قدر دو ویژگی دارد. ویژگی اول نزول قرآن است. «انزلناه فی لیلة القدر». این یک. دو، ویژگی دوم کتابت اعمال، کتابت آجال، کتابت ارزاق. یعنی نقشه سال از داخل آن در می‌آید. نسبت بین این دو چیست؟ خیلی اوقات مردم اصلاً متفتن این نکته نیستند که نسبت بین نزول قرآن در شب قدر که هر شب قدر دوباره قرآن نازل می‌شود. با اینکه مرگ‌ها رقم می‌خورد، ارزاق رقم می‌خورد. توفیقات انسان‌ها در آن کتابت می‌شود. این دو چه ارتباطی دارند؟ به هم بی‌ربط است. خدا گفته است که حالا ما قرآن را نازل می‌کنیم، این طرف هم یک تقدیری برای شما داریم. نسبت نزول قرآن با تقدیر چیست؟ بعضی از بزرگان ما این را مفصل توضیح داده‌اند. این بحث مهمی است که در واقع نزول قرآن آن اندازه‌هایی است که خداوند متعال برای عالم می‌زند با قرآن. اندازه زدن اصلاً در واقع انگار طراحی است. لیلة القدر طراحی خدا برای سال است. این طراحی مصدر دارد یا ندارد. شما وقتی می‌خواهید یک طراح، مثلاً دیده‌اید معاذ الله، معاذ الله، یک کسی که می‌خواهد طراحی کند، یک منبعی دارد، از آنجا طرحش را در می‌آورد. طرحی که خداوند متعال در عالم جاری می‌کند، به تعبیری هر سال یک چیزی از قرآن نازل می‌شود که طرح سال ما است. اگر آیات جنگ و جهاد در لیلة القدر نازل شود، آن سال، سالی است که مؤمنین درگیر جهاد می‌شوند. لذا مرگ‌ها با آن رقم می‌خورد. شهادت با آن رقم می‌خورد. رزق ما متناسب با آن چیزی است که از قرآن پایین می‌آید. قرآن یک کتاب صامت نیست، یک طرحی است که آرام آرام دارد در عالم نازل می‌شود. می‌بینید مثلاً پیغمبر می‌خواستند فلان کار را انجام بدهند قرآن نازل می‌شد. پیغمبر می‌جنگید. آیاتی نازل می شد، پیغمبر صلح می‌کرد. این نزول قرآن است که طرح امام را، طرح ولی را روشن می‌کند. الآن هم اتفاق همین است. نزول قرآن آرام آرام در لیالی قدر رخ می‌دهد. رزق قرآن در شب قدر نازل می‌شود. از توی آن تقدیر درمی‌آید. حالا این یک بحث مفصلی است سر جای خودش.
ملایی: حالا نمی‌دانم که در اندیشه شما هست که فردا به آن بپردازیم یا خیر، اما قطعاً یک جایی باید این قصه دستگیر ما بشود چون یک زاویه نو است، یک پنجره تازه مسئله نزول قرآن و تقدیر شب قدر است. امروز برای ادامه بحث زمان نداریم.
حجت الاسلام شریفیان: یک نکته این است که لیلة القدر ظرف تضاعف اعمال است. روایت آن را برای شما نمی‌خوانم. تضاعف اعمال یعنی به شما فرصت دادند. خداوند متعال اگر می‌خواهد یک طراحی برای زندگی شما بکند، در این طراحی‌تان خودتان دخالت کنید و به شکل مضاعف. مضاعف یعنی چه؟ مثل اینکه خداوند متعال می‌گوید: برای طراحی و تقدیر خودت، خودت یک کاری انجام بده. شما وقتی استغفار می‌کنید، استغفار شما در لیلة القدر مضاعف واقع می‌شود. تأثیر شما در طراحی مضاعف می‌شود. به تعبیری خدا می‌خواهد برای شما طرح بزند. طرح خداوند متعال برای شما خودتان را دخالت دادند یک، دو یک فرصتی را باید برای شما فراهم کرد که در این شب بتوانید کارهای بزرگ برای خودتان بکنید. این خیلی حرف، حرف مهمی است. این یک. دو، شاید یکی از مهمترین اعمال لیلة القدر که در روایات ما آمده است این است که به ما گفته‌اند در شب قدر جا به جا دعا کنید. قائماً، جالساً، قاعداً، دعا کنید. «بعد التعمید والصلوة علی الرسول و آله اللهم کن لولیک الحجة بن الحسن صلواتک علیه و علی آبائه» این دعا را. که این یک افقی را برای لیلة القدر انسان باز می‌کند. به تعبیری لیلة القدر اصلش شب امام زمان است. شما با این دعا به آن کانون توجه لیلة القدر دارید خودتان را متصل می‌کنید. این هم حالا یک بحثی است که ان‌شاءالله دوستان خودشان دنبال کنند.
ملایی: یک کلید واژه‌هایی خلاصه می‌فرمایید، ذهن‌ها به آن گره می‌خورد و خیلی هم خوب است. از شما ممنون هستیم و امیدوارم که به حق قرآن کریم که می‌خواهیم ان‌شاءالله چند لحظه دیگر آن را تلاوت کنیم، این فرصت را داشته باشیم در ماه مبارک رمضان درک درستی از این مسائل داشته باشیم. خیلی ممنون و متشکرم.
صفحه 26 قرآن کریم، آیات 170 تا 176