حجت الاسلام نظافت: سلام بر شما و همه بینندگان عزیز. من هم تبریک عرض می‌کنم سالروز میلاد حضرت فاطمه زهرا صدیقه کبری و روز مادر را و روز زن را بر همه مادران عزیز، بانوان گرامی و گرامی می‌داریم یاد و خاطره حاج قاسم سلیمانی را. ان‌شاءالله که روح پرفتوحش از تصمیم‌ها و فعالیت‌های ما شاد باشد. ان‌شاءالله دشمنان او بیش از بیش ناکام باشند.
شریعتی: ان‌شاءالله. حالا که روز زن است، روز مادر است، یادی هم بکنیم از همه مادران بزرگ شهداء، از همسران شهداء، این زنان صبور و مقاوم و این نغمه حاج قاسم همیشه در گوشم می‌گردد و می‌چرخد که خطاب به مادران شهداء می‌گفت که وقتی شما نبودید، حضرت زهرا برای فرزندان شما مادری می‌کرد. که گفت از جاری لطف آسمان‌ها می‌گفت/ از رحمت بی‌کران دریا می‌گفت/ در محضر مادر شهیدان با اشک/ از مادری حضرت زهرا می‌گفت. حداوند ان‌شاءالله رحمتشان کند و امیدوارم که همه ما مثل حاج قاسم به معنای واقعی کلمه عاقبت‌بخیر شویم. خیلی به سمت خدای امروز خوش آمدید. به همه مادران، به همه بانوان روزشان را تبریک می‌گویم و امیدوارم بهترین‌ها برایشان رقم بخورد.
حجت الاسلام نظافت: امروز روز تولد حضرت زهرا است و روز مادر و روز زن. بحث را منور به نور حضرت می‌کنیم ان‌شاءالله. اولاً یکی از اتفاقات خوبی که در بعد از انقلاب افتاد نام‌گذاری‌های خوب هست که خود این نام‌گذاری‌های خوب ارزش‌ها را زنده نگه می‌دارد. قله را، اسوه را، الگو را نشان می‌دهد. روز زن و روز مادر را روز تولد حضرت زهرا انتخاب کردند چون حضرت زهرا بهترین زن، بهترین مادر، بهترین همسر هستند. یک اسوه و یک الگو هستند و نشان ارزش‌گذاری‌ای که اسلام برای زن قائل هست نشان این است. اسلام برای زن احترام ویژه‌ای قائل هست. ما وقتی می‌توانیم اهتمام و ارزش اسلام را به زن متوجه شویم که ببینیم زن در چه وضعیتی بود. یعنی در دوران جاهلیت باید ببینیم در چه وضعیتی بود و در آن دوران اسلام چه المی را برای بانوان افراشت. قرآن می‌فرماید که «إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثى‏ ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا» دختردار شدن مایه ننگ بود. اگر به مردی بشارت می‌دادند که خدا به تو دختر داده است، صورت او از خجالت سیاه می‌شد و سر دو راهی قرار می‌گرفت. «أَ يُمْسِكُهُ عَلى‏ هُونٍ» آیا با خواری نگه دارم «أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرابِ» یا دخترش را زنده به گور کند تا از این خفت و خواری نجات پیدا کند.
شریعتی: و در این شرایط پیغمبر ما طلوع کرد.
حجت الاسلام نظافت: در این شرایط پیامبر مبعوث شدند و خدا به پیامبر دختری دارد اسم او را فاطمه گذاشتند و چقدر پیامبر تکریم می‌کردند، تعظیم می‌کردند حضرت زهرا را. در این شرایط «إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَر» نازل شد. فاطمه را گفتند کوثر. خیر کثیر، خیر همیشه جوشان. برای همه بشر. و جلوی پای حضرت زهرا بلند شوند بگویند ام ابیها است. دست او را ببوسند و بگویند از او بوم بهشت استشمام می‌کنم. تکریم، تکریم، تکریم. این کار آسانی نبوده است. یعنی پیامبر دارند جدای از اینکه حضرت زهرا یک شأن ملکوتی دارند و یک اسوه‌ای برای همه تاریخ هستند ولی پیامبر دارند جو را هم می‌شکنند. دارند فرهنگ‌سازی می‌کنند. نشان می‌دهند زن می‌تواند به چه قله‌ای برسد. زن را در اسلام دارند نشان می‌دهند. خدای متعال یک سوره را در قرآن به نام نساء قرار داده است. این اهتمام اسلام به زن است. در سوره تحریم خدای متعال زن نمونه را می‌فرماید نمونه برای مردان هم هست. «وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قالَتْ رَبِّ ابْنِ لي‏ عِنْدَكَ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ»«وَ مَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتي‏ أَحْصَنَتْ فَرْجَها» اینها اهتمامی است که دارد. زنان در قرآن دوشادوش مردان مطرح شده‌اند. یعنی خدا اصرار دارد در سوره احزاب می‌فرماید: الْمُسْلِمينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتينَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقينَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرينَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعينَ وَ الْخاشِعاتِ» همینطور خدای متعال هر وصف خوبی که برای مردان می‌گوید همان را برای خانم‌ها تکرار می‌کند و می‌فرماید برای همه اینها خدای متعال مغفرت و اجر عظیمی قرار داده است. در رابطه با مسائل سیاسی و شرکت در انتخابات و بیعت، خدای متعال نفرمود شوهر یک نفر اگر در انتخابات شرکت کرد، پدر یک دختری شرکت کرد، بیعت کرد، کفایت است. نه، زن‌ها هم جداگانه بیایند بیعت کنند. این در آن شرایط خیلی ارزشمند است. «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا جاءَكَ الْمُؤْمِناتُ يُبايِعْنَكَ» اگر زن‌های مؤمنه آمدند با تو بیعت کنند، البته شرط دارد. «عَلى‏ أَنْ لا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئاً» هیچ چیزی را شریک خدا نکنند. «وَ لا يَسْرِقْنَ» اهل سرقت نباشند، «وَ لا يَزْنينَ» اهل زنا نباشد، صدق جنین نکنند، بچه نکشند، «وَ لا يَقْتُلْنَ أَوْلادَهُنَّ» خلاصه بعد می‌فرماید: «فَبايِعْهُنَّ» با آنها بیعت کن. این یعنی یک شخصیت مستقل، یک شخصیت ارزشمند. ما در آیات متعددی داریم که خدا متعال این واژه را تکرار کرده است. «مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏» یعنی می‌خواهد بگوید سعادت مرد و زن ندارد. بهشتی شدن مرد و زن ندارد. انسانیت مرد و زن ندارد. یعنی هی می‌فرماید فرقی نمی‌کند. «مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏» چند نمونه از آن را برای شما بخوانم. «لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ وَ لا أَمانِيِّ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً يُجْزَ بِه‏» بعد فرمود: «وَ مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏» هر کس عمل صالح انجام بدهد، چه مرد باشد و چه زن باشد، «وَ هُوَ مُؤْمِنٌ» اگر کسی مؤمن واقعی باشد، «فَأُولئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ». باز دوباره در سوره نحل داریم «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَة» هیچ فرقی نمی‌کند زن یا مرد. فرمود زنده می‌کنیم. یعنی رسیدن به حیات برتر، حیات طیبه مرد و زن ندارد. راه برای همه باز است. وقتی خدای متعال آیاتی در سوره آل عمران داریم که ربنا ربنا تکرار می‌شود. خدا دعاهای مؤمنین را تکرار می‌کند، فرمود: «فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ» خدای متعال اینطوری جواب داد. جواب این ربنا گفتن‌‌های مکرر را. «أَنِّي لا أُضيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى» خدای متعال فرمود من عمل هیچ‌کس را ضایع نمی‌کنم. به دعای تنها نیست. چه مرد باشد و چه زن باشد. فرقی نمی‌کند. بنابراین اسلام برای زن ارزش قائل است و ما افتخار می‌کنیم که چنین روزی را به نام روز زن و روز مادر قرار دادند و مجدداً به همه بانوان و همه مادران تبریک عرض می‌کنیم. آنچه که مهم است این است که زن چگونه باید باشد. یعنی هدف این نامگذاری این است که قله را نشان دادند. اسوه و الگو را نشان دادند که همه خودشان تلاش کنند به این قله نزدیک کنند.
شریعتی: یک سنخیتی با حضرت زهرا ایجاد کنند.
حجت الاسلام نظافت: حالا زن چگونه باید باشد؟‏ باید ببینیم چگونه هست. یعنی شریعت، تشریع، یک نسبتی با تکوین دارد. یعنی قوانین، دستوراتی که خدا برای خانم‌ها مطرح کرده است، یک نسبتی با هستی آنها دارد. دقیقاً مثل اینکه شما می‌گویید این شیشه است. مثلاً شیشه است مراقب باشید. گل است مراقب باشید. شکستنی است با احتیا حمل شود. برای کوه نمی‌گویند آقا اینجا کوه هست مراقب باش مثلاً پای خود را روی آن می‌گذاری. ببینید دستوراتی را که می‌دهند در مورد برخورد با پدیده‌ها یک نسبتی با ماهیت و کیفیت آن پدیده دارد. حالا زن چگونه است؟ در یک کلمه امیرالمؤمنین فرمود: «إِنَّ الْمَرْأَةَ رَيْحَانَةٌ لَيْسَتْ بِقَهْرَمَانَة» قهرمانی زن را به دید یک کارگر، یا سرکارگر نگاه نکنید. زن گل است، زن لطیف است. دنیایی از احساسات و عواطف هست. زن است که می‌‌تواند مربی باشد. زن است که می‌تواند مادر باشد. سهم همه آدم‌ها از رحمت خدا یکسان نیست. سهم خانم‌ها از رحمت خدا بیشتر است. خدا به آنها عواطف بیشتری داده است. در دعای عرفه داریم خدایا دل‌های پرستاران را تو بر من مهربان کردی. اول می‌فرماید پرستارانی را من مهربان کردی، بعد می‌فرماید مادران مهربان را کفیل من کردی. یعنی چه؟ یعنی اینکه خیلی‌ها دغدغه کودک را دارند ولی هیچ‌کس به اندازه مادر نیست. «إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُه‏» فرمود گنجینه همه چیز نزد ما است. «وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُوم‏» این رحمت نزد خدا است. این عاطفه نزد خدا است. این را خدا به اندازه نازل کرده است. سهم ما مردها از عاطفه کمتر است. سهم خانم‌ها خیلی خیلی بیشتر است. پس زن باید چگونه باشد؟ بزرگترین شأن خودش را مادری بداند. استعداد تربیت را خانم‌ها دارند. چون زن گل است، بچه هم گل است. و گل می‌تواند ارتباط خوبی با گل داشته باشد. این نکته مهمی است که خانم‌ها باید به آن توجه داشته باشند. کمال هر کسی به شکوفایی استعدادهای خودش هست. کمال گندم به گندم شدن است. هر بذری، استعدادهایش که شکوفا می‌شود می‌گوییم کامل شد. اینطوری نیست که یک کسی بتواند استعدادهای دیگری را در خودش شکوفا کند. گندم از گندم بروید جو ز جو. کمال مردان این است که استعدادهای ویژه خودش را شکوفا کنند، کمال بانوان این است که استعدادهای ویژه خودشان را شکوفا کنند.
شریعتی: که متأسفانه یک وقت‌هایی اینها در دوره و زمانه ما با هم قاطی می‌شود.
حجت الاسلام نظافت: این از قصه‌های روزگار ما است که خدا استعدادهای متفاوتی به ما داده است.
شریعتی: زن باید زن باشد، مرد باید مرد باشد.
حجت الاسلام نظافت: و در غصه‌های آخرالزمان این است که پیشاپیش گفته‌اند زمانه‌ای می‌آید که مردان خودشان را شبیه زنان می‌کنند، زنان خودشان را شبیه به مردان می‌کنند. یعنی آدم‌ها می‌خواهند تصنعی زندگی کنند. یعنی انسان‌ها گرفتار هویت‌گریزی می‌شوند. حضرت زهرا هویت‌گریز نبودند. به زن بودن خودشان افتخار می‌کردند. هیچ‌کس نباید آرزو کند کاش من جای دیگری بودم. هیچ زنی نباید بگوید کاش من مثل مرد‌ها بودم. هیچ مردی نباید بگوید کاش من جای زن‌ها بودم. مسلمان یعنی این. یعنی تسلیم این قضا و قدر است. خدای متعال من را اینطوری آفریده است. حالا من باید استعدادهای خودم را شکوفا کنم. تازه حالا استعدادهای ما متفاوت است. یعنی استعداد مردها هم متفاوت است. استعداد زن‌ها هم متفاوت است ولی نوع مرد و زن استعدادشان مشخص است. تفاوت‌های جدی دارد. «النَّاسُ مَعَادِنُ كَمَعَادِنِ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّة» مردم مثل معدن‌ها هستند. معدن را باید شناخت، استخراج کرد، آن را شکوفا کرد. کار انبیاء هم این است. «وَ يُثِيرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُول‏» یعنی مثل معدن، مثل گنجی دفن شده باید شکوفا کنند.
شریعتی: این استعدادها باید به ثمر برسد و شکوفا شود.
حجت الاسلام نظافت: خانم‌های استعدادهای ویژه‌ای دارند که مردها آن استعدادها را ندارند و اگر زنی فرار کند از مجاهده همسرداری، جهاد همسرداری و مادری، این به کمال خود نمی‌رسد. و حضرت زهرا (س) هویت‌گریز نبودند و افتخار می‌کردند که مادر باشند، همسر باشند. حالا زن‌های هویت‌گریز چند ویژگی دارند. یکی از آنها این است که برای این بعد زنانگی خودشان و این امتیازهای ویژه‌ای که خدا به آنها داده است ارزش قائل نیستند. دو، رقیب مردان می‌شوند. دنبال انجام وظیفه خودشان نیستند. دنبال حضور حد‌اکثری در اجتماع هستند. کمال زن به حضور حد‌اکثری در اجتماع نیست. به حضور به اندازه است. این داستان دختران شعیب که اینجا هم مطرح شده است، خدا استاد عابدینی را حفظ کند، وقتی حضرت موسی به شهر مدین رسیدند، با دو دختر عفیف باحیای باحجاب برخورد کردند که در برابر نامحرم‌ها ایستاده بودند و مراقبت بودند که گوسفندان آنها با گوسفندان آنها قاطی نشوند و آنها داشتند از چاه برای گوسفندانشان آب می‌کشیدند. به مردها کاری نگرفت. حضرت موسی نرفت به آنها بگوید شما اینجا چه می‌خواهید. به این دو زن گفت: «ما خَطْبُكُما» یعنی حضور زن در اجتماع دلیل می‌خواهد. در خانه بودن دلیل نمی‌خواهد. چون قرار است که سر این پست باشی. پست بندگی زن همین مقام بلند است.
شریعتی: حالا که به اینجا آمدید، شما اینجا چکار می‌کنید؟
حجت الاسلام نظافت: حالا چه می‌کنید. که آنها دو دلیل داشتند. یکی اینکه گفتند ما ایستاده‌ایم تا این مردها بروند. بالضروره در اجتماع آمده‌ایم اما با نامحرم‌ها قاطی نمی‌شویم. دوم هم گفتند پدر ما پیرمرد است. پدرشان حضرت شعیب بود. دختران شعیب هم عند‌الضروره در اجتماع می‌آیند. کما اینکه حضرت زهرا (س) که بالاترین رتبه عفاف و حجاب را داشتند و برای در خانه بودن ارزش قائل بودند ولی آمدند و خطبه خواندند و در منظر و مرعای دیگران گریه کردند، شب‌ها در خانه مهاجر و انصار رفتند. جایی که ضرورت دارد و چه خطبه‌ای. که بزرگان ما آن خطبه را شرح کردند. یعنی در خانه بودن مساوی با بی‌سواد بودن و فصیح نبودن نیست. مساوی با توانمند نبودن نیست. بلکه این توانایی را طبق دستور خدا خرج می‌کند. بنابراین حضرت زهرا (س) به مادر بودن افتخار می‌کردند. در طول حدود 9 سال 5 فرزند داشتند. هویت‌گریز نبودن یعنی این. یعنی به مادری افتخار کردن یعنی همین. و هدیه خدا را حضرت زهرا رد نکرد. هدیه خدا چیست؟ هدیه ویژه‌ای که خدا به بانوان می‌دهد همین مقام مادری است. دختر دادن و پسر دادن. «يَهَبُ لِمَنْ يَشاءُ إِناثاً وَ يَهَبُ لِمَنْ يَشاءُ الذُّكُور» به هر حال الآن یکی از مشکلات همین است که ما را گرفتار کرده است. هویت‌گریزی. هویت‌گریز نبودن یعنی چه؟ یعنی بپذیریم خدا هر کسی را در یک جایگاهی در این عالم قرار داده است.
شریعتی: اینجایی که من در آن هستم خوب است و به آن راضی و قانع هستم.
حجت الاسلام نظافت: حالا مثلاً استعدادها متفاوت است. هوش افراد متفاوت است. «وَضَعَهُمْ مِنَ الدُّنْيَا مَوَاضِعَهُم‏» در ابتدای خطبه متقین هست. خدا آدم‌ها را در جایگاه گوناگون قرار داده است. یا در سوره زخرف داریم. فرمود: «أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّك‏» آیا مردم تقسیم می‌کنند رحمت پروردگارت را؟ «نحن قسمنا» ما تقسیم می‌کنیم. ما تصمیم گرفتیم کی مرد باشد با چه ویژگی‌هایی. چه کسی زن باشد با چه ویژگی‌هایی. «نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْض‏» بعضی را فرمود رأفت می‌دهیم، برتری می‌دهیم در جهات گوناگون بر بعض دیگری. «لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا» قرار است بعضی مسخر بعضی باشند. قرار است که بعضی مدیر باشند و بعضی زیردست باشند. عده‌ای با زیردست بودن آزمایش می‌شوند، عده‌ای با مافوق بودن. عده‌ای با هوش برتر، عده‌ای با هوش کمتر. عده‌ای با مرد بودن آزمایش می‌شوند، عده‌ای با زن بودن آزمایش می‌شوند.
شریعتی: همانطور که توانایی‌ها و استعدادها متفاوت است، تکلیف‌ها هم متفاوت است.
حجت الاسلام نظافت: آفرین. همین است. اگر کسی دنبال بندگی باشد این مسائل برای او حل است. و لذا جزء القاب حضرت زهرا (س) این است که حامیه بودند. یعنی زندگی‌دوست، شوهردوست، فرزند دوست که ما امروز از این جهت جامعه‌مان آفت پیدا کرده است و حضرت زهرا می‌داند که خدا به او استعداد ویژه خودش را داده است و کمالش در این است که نقش خودش را ایفا کند. نقش انحصاری را. کمال زن این نیست که نقش انحصاری مردان را ایفا کند. آن وقت یک مشکلی که هست این است که گاهی ما در این سال‌های گذشته تحقیر کردیم ناخودآگاه یا با شیطنت بعضی مقام مادری را. یعنی گفتیم روز مادر ولی در عمل خروجی آن این است که خیلی‌ها به مادری افتخار نمی‌کنند. مادری تغییر شد، بعد شئون رقیب مادری برجسته شد. ببینید اگر مثلاً یک خانمی پزشک می‌شود، استاد دانشگاه می‌شود، پست سیاسی می‌گیرد، اینها ارزش نیست. اینها نباید رقیب مادری بشود. ما آن استاد دانشگاهی را باید بیشتر برجسته کنیم که توانسته است جمع کند بین این خدمتی که به اجتماع می‌کند با خدمت به فرزند خودش. اینها را باید رسانه دریافت کند. کسانی که توانسته‌اند جمع کنند. البته همه محترم هستند. هر کس که دارد به اجتماعی خدمت می‌کند محترم است. ولی آنی که توانسته جمع کند بین وظیفه اصلی که مادری هست با این خدمات اجتماعی، آن را باید برجسته‌تر کرد، آن را باید تکریم بیشتری کرد و سیاست‌هایی در این سالیان گذشته گاهی اجرا شده است که مقام مادری تحقیر شده است که حالا باید آرام آرام اصلاح شود. جزء القاب حضرت زهرا این است که محدثه هستند. کم مقامی نیست. محدثه یعنی فرشته‌ها مدام با ایشان گفتگو می‌کردند. فرشته‌ها به ایشان مطالب علمی می‌گفتند. ایشان با اینهمه علمی که دارند نگفتند خب پس من هم بیایم کار اصلی‌ام این باشد که در اجتماع علم را ترویج کنم. حضرت زهرا همه تاریخ را تحت تأثیر قرار دادند. از چه طریق؟ از طریق مادری. همه افراد تحت تأثیر مادرشان هستند. سعادت انسان، بهشتی شدن انسان، پایه‌اش مادر است. همه آدم‌ها 9 ماه در رحم مادر هستند و تحت تأثیر مادر هستند.
شریعتی: و متأسفانه ما نتوانسته‌ایم امروزه این را جا بیندازیم.
حجت الاسلام نظافت: نتوانستیم. 9 ماه در رحم مادر. 2 سال در آغوش مادر شیر می‌خورند. 7 سال در دامن مادر هستند. همه آدم‌ها مدیون مادر هستند.
شریعتی: و شاید همین‌جا است که امام که امروز هم اتفاقاً روز تولید ایشان است فرمودند از دامن زن مرد به معراج می‌رود. این خروجی را ندیده است.
حجت الاسلام نظافت: روح مادران در فرزندانشان حلول می‌کند. یعنی در حقیقت غیرمستقیم حضرت زهرا همه عالم را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در زمان خودشان چطوری مادری کردند به امیرالمؤمنین آرامش خاطر دادند. امیرالمؤمنین خانه نبود. حسن و حسین در حقیقت بیشتر مدیون مادر هستند چون امیرالمؤمنین بیشتر جبهه بودند. اینهمه جنگ شرکت کردند. گاهی هم پیامبر حضرت علی را مأموریت‌های اختصاصی فرستادند. مثل اینکه یمن رفتند. وقتی هم که بودند باز همش در مدینه پابه‌رکاب پیامبر بودند. پس این زندگی را چه کسی می‌چرخاند؟ حسن و حسین، زینبین مدیون کی هستند؟ مدیون حضرت زهرا هستند. بنابراین حضرت زهرا تا قیامت بشریت را تحت تأثیر قرار داده است از طریق مادری. یعنی اسلام مدیون امام حسن، مدیون امام حسین، مدیون حضرت زینب (س) ، حضرت زهرا هستند.
شریعتی: اصلاً کوثر بودن او یک بخش عمده‌اش به مادری او است.
حجت الاسلام نظافت: بله. بنابراین یک مادر باید بداند اگر هم مثلاً پزشکی می‌شود، خب شما یک نفر هستید ولی اگر شما سه فرزند، پنج فرزند داشته باشید، شما در ثواب این 5 فرزند شریک هستید. یکی از مصادیق امر به معروف همین است. امر بکنیم، دعوت کنیم که از مادر شدن فراری نباشند. افتخار کنند که مادر انسان باشند و تا قیامت خودشان را از سعادت‌ها برخوردار کنند. یک ضرب‌المثلی هست که می‌گویند کسی که با یک دست خود گهواره را می‌چرخاند، با دست دیگر خود دارد دنیا را می‌چرخاند. مادر این است. اداره عالم به صورت غیرمستقیم کار مادران فرهیخته است. یعنی می‌دانند نقش‌آفرین هستند. نقش بزرگی دارند ایفا می‌کنند. حالا از بدبختی‌های روزگار ما این است که اگر کسی در خانه خدمت بکند، به خانواده‌اش، به فرزندانش، می‌گویند این به زن ظلم می‌شود. اگر در اجتماعی بیاید، نوکری کند، حمالی کند، استثمار بشود، به او ظلم نشده است. مایه افتخار است. این شیطان است.
شریعتی: معکوس جلوه دادن ارزش‌ها است.
حجت الاسلام نظافت: آفرین. یکی از مشکلات الآن همین است. و لذا مردان هم اینجا نقش دارند. که یک مردی خودش را برتر نداند بگوید من پول می‌آورم. یعنی زن و مرد مکمل هم هستند. ما مردها باید همسران خود را تکریم کنیم و بارها و بارها به خانم‌ها خود بگوییم ما مدیون شما هستیم. شما شریک ثواب‌های ما هستید. هم مادر حاج قاسم سلیمانی را خدا رحمت کند، هم خانم ایشان که خدمت ایشان عرص سلام داریم محضر ایشان که مادر نمونه‌ای بودند. حتماً خانم حاج قاسم سلیمانی شریک ثواب‌ها هست. اگر ثوابش بیشتر نباشد، کمتر نیست. چرا؟ چون همه حاج قاسم را دیدند ولی رشادت‌های او را ندیدند. الآن این فیلم‌برداران عزیز دارند فیلم‌برداری می‌کنند. ما را می‌بینند. فیلم‌برداران را کسی می‌بیند؟ نمی‌بیند. ولی خدا می‌بیند. خانم‌ها پشت صحنه هستند. از دو آسیب مبرا هستند. آسیب ریا، آسیب عجب. چرا؟ چون کسی اینها را نمی‌بیند. حواسش نیست. با اخلاص دارند کار خودشان را می‌کنند و چقدر یک خانم باید لذت ببرد از این کاری که دارد انجام می‌دهد و هر دفعه‌ای که شیر می‌دهند، هر دفعه‌ای که بچه‌ها را تر و خشک می‌کنند، صبوری می‌کنند، باید بگویند خدایا قبول کن. این یک عبادت بزرگ هست. بعد یک نکته‌ای که هست منافع متقابل بین مادر و فرزند است. درست است که فرزند دارد فیض می‌برد ولی مادر همین دنیا هم دارد فیض می‌برد. یعنی بزرگترین بلا این است که به یک کسی بگویند تو مادر نباشد. او را از بزرگترین لذت‌‌ها محروم کرده‌اند. شما اگر بخواهید به یک مادری ظلم کنید، می‌گویید بچه را از او جدا کنید. چقدر به او سخت می‌گذرد. بچه را در آغوش او بدهید. چقدر لذت می‌برد. پس یک منافع متقابل است. فطرت بانوان این است. همچنان که از کودکی دختربچه‌ها با عروسک لذت می‌برند. این یعنی فطرت آنها است.
شریعتی: و دنیای امروز ما دارد تلاش می‌کند که این فطرت را دستکاری کند.
حجت الاسلام نظافت: کار شیطان همین است. ما رسانه، وظیفه ما همین است. چه با زبان و چه با عمل این تکریم را بکنیم. بعد از نظر جسمی هم منافعی دارند. خانم‌هایی که مادری می‌کنند، بالاخره چون مطابق با فطرت دارند عمل می‌کنند، بعضی از آمارها داریم که اینها از بعضی از بیماری‌هایی که دیگران مبتلا می‌شوند مصونیت بیشتری دارند. به هر حال مادری با تمام سختی‌های آن شیرین است، لذیذ است چون مادر دنیایی از مهر و عاطفه است. یکی دیگر از ویژگی‌های حضرت زهرا که باید مورد توجه بویژه مسئولان باشد این است که  امتیاز ویژه‌ای برای خودشان قائل نبودند. دختر پیغمبر، همسر امیرالمؤمنین، مادر سیدا شباب اهل الجنه. پیشاپیش اینها را گفته بودند. برترین عبادت، برترین علم‌ها، متواضع‌ترین، افتاده‌ترین و فقیرانه‌ترین زندگی. این قابل توجه کسانی که همسر یک مسئولی می‌شوند، فرزند یک مسئولی می‌شوند. از حضرت زهرا یاد بگیرند که امتیار ویژه‌ای برای خودشان قائل نباشند. خود حضرت زهرا اینطوری بودند. پیامبر هم مراقب بودند ولی حضرت زهرا هم چنین انتظاری نداشتند. من به عنوان شاهد یک نمونه، جدای از اینکه زندگی فقیرانه بود، ساده‌زیست‌ترین بودند، همدردی عملی با فقراء می‌کردند، این آیه را برای شما آوردم. که فرمود: آیه نازل شد. «لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضاً» آیه نازل شد همینطوری که همدیگر را صدا می‌زنید، پیامبر را صدا نزنید. یعنی نگویید یا اباالقاسم، یا محمد. باید بگویید یا نبی‌الله، یا رسول الله. اینطوری خطاب کنید. حضرت زهرا خودشان نقل می‌کنند که وقتی آیه نازل شد، من تصمیم گرفتم دیگر نگویم یا ابته، نگویم بابا. آیه نازل شد. پدر من هستند. باشد. خدای متعال به همه مؤمنین گفته‌اند. «فجعلت اقول له یا رسول الله» پیامبر جواب ندادند. دوباره یا نبی الله. جواب ندادند. «فاقبل علیه» پیامبر رو کرد فرمود «یا بنی لم تنزل فیک» این آیه در مورد تو نیست. در مورد اهل تو هم نیست. «انت منی و ان منک نزلت فی اهل الجفاء» این آیه در مورد آن عرب‌های اهل جفا و بی‌تربیت و بد زبان و متکبر است. تو به من بابا بگو. و این هم باز یک درس است که مسئول وقتی به خانه می‌آید نباید توقع داشته باشد خانم او بگوید مثلاً آقای مدیر کل، آقای مهندس یا مثلاً به بنده بگویند حجت الاسلام. این خیلی خنده‌دار می‌شود. در خانه باید این نسبت‌ها نباشد. می‌خواستم این را بگویم که آیه که نازل شده «لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضاً» حضرت زهرا خودشان را مخاطب می‌دانند و خودشان را استثنا نمی‌دادند مگر اینکه پیامبر فرمودند نه، تو داخل خانه همینطوری بگو. بنابراین این هم یکی از درس‌ها. درس دیگر از زندگی حضرت زهرا این است که درک درستی از زهد دارند. دلبسته دنیا نبودند. اما بعضی‌ها دلبسته دنیا نیستند، کبوتر حرم می‌شوند. این خوب نیست. دلبسته دنیا نباش و تولید ثروت کن. دلبسته دنیا نباش و موقوفه‌های عظیم ایجاد کن. دلبسته دنیا نباش و اگر می‌توانی پستی را بگیری و خالصانه خدمت کنی برو پست را بگیر. دلبسته دنیا نباش و کاندیدای مجلس شو و انتخابات را پرشور کن. ولی دلبسته دنیا نباش. این خیلی سخت است. جمع کردن بین دلبسته نبودن و بعد از باب تکلیف ورود کردن به امور دنیوی. دلبسته دنیا نبودن ولی زندگی خود را مرتب می‌کردند. تلاش‌شان را می‌کردند خودشان را آراسته می‌کردند و زندگی را مرتب می‌کردند. و لذا ممکن است برای بعضی‌ها جای تعجب باشد که چرا حضرت زهرا ناراحت هستند که حکومت را از شوهرشان گرفتند. خب حکومت یکی از مظاهر دنیوی است. چرا غصه می‌خوری؟ نه، زاهد هستند ولی عاشق رشد بشریت هم هستند. حضرت زهرا رفتند اعتراض کردند چرا فدک را گرفتید؟ خب فدک یک مزرعه حاصلخیز است. شما که دلبسته دنیا نیستید چرا سر آن بحث می‌کنید؟ نه، این ثروت در اختیار حضرت زهرا (س) باشد می‌تواند به این وسیله دل‌هایی را آباد کند.
شریعتی: قرار است که انسان‌ها رشد کنند، حق اقامه شود.
حجت الاسلام نظافت: احسنتم. یعنی می‌خواهم بگویم این خلط مبحث نشود. حضرت زهرا (س) چون زاهد بودند پیامبر فدک را به حضرت زهرا هدیه دادند. اگر دلبسته بود نمی‌دادند. کما اینکه امیرالمؤمنین هم اینطوری بودند.
شریعتی: برای آنها دیگر این جزء مظاهر دنیا حساب نمی‌شود چون دلبسته نیستند.
حجت الاسلام نظافت: چون دلبسته نیستند، وسیله اصلاح آخرت هست. بنابرای اگر رفتند در خانه مهاجر و انصار و گفتند بیایید به امیرالمؤمنین کمک کنید، اینها به عنوان یک وسیله می‌دیدند. این نکته خیلی مهم است چون من خیلی غصه می‌خورم گاهی می‌بینم بعضی از بچه‌های متدیّن، حزب‌اللهی، چون دلبسته دنیا نیستند، فکر می‌کنند باید تلاش برای امور دنیایی نکنند. و خودشان را مخاطب حضرت آقا که سال‌های سال است در امور مسائل اقتصادی دستور می‌دهند که جهاد اقتصادی و تولید ثروت و خودشان را مخاطب نمی‌بینند. تولید ثروت باید ارزش باشد. خود ثروت نباید بت باشد. این هم یکی از ویژگی‌ها که می‌تواند خیلی جای توجه باشد و عرض آخر من این است که حضرت زهرا (س) عجب نداشتند. ما آقای شریعتی در معرض عجب هستیم. یعنی هر کسی که امتیازی پیدا می‌کند. او که اهل عبادت است، او که اهل فضیلت است، او که اهل نیکی است، او که بهترین مادر می‌شود، او که خدمت می‌کند، انفاق می‌کند، او که شهرتی پیدا می‌کند. هر کدام از اینها یک بستری برای رشد این شجره خبیثه عجب است. و عجب هم آن آخرین خانی است که مؤمنین در آن گیر می‌کنند. یعنی خیلی‌ها معرفت ندارند. یک عده‌ای معرفت پیدا می‌کنند. از جهالت نجات پیدا می‌کنند. آنهایی که معرفت پیدا می‌کنند خیلی‌ها عمل نمی‌کنند. بعضی‌ها از این خان عبور می‌کنند، عمل می‌کنند. آنهایی که عمل می‌کنند عملشان ناقص است. بعضی‌ها عمل درست انجام می‌دهند. آنهایی که عمل درست انجام می‌دهند باز در خان ریا گیر می‌کنند، ناخالص هستند. آنهایی که خالص هستند باز در خان عجب گیر می‌کنند. یعنی آدم یک خودشیفتگی‌ای پیدا می‌کند. من با دیگران فرق می‌کنم. من بهتر هستم. این خیلی بد است. و امیرالمؤمنین در نهج‌البلاغه دارد. فرمود مواظب باشید شیطان شما را به درد خودش مبتلا نکند. زهرای مرضیه (س) با اینهمه مقامات که اصلاً ما نمی‌توانیم درست درک کنیم و تصور کنیم ولی افتاده‌ترین، خاکی‌ترین و خائف‌ترین. یعنی اصلاً به این تلاش‌ها و به این خدمات و به این عبادت‌ها اصلاً نمی‌نازد. فخر می‌فروشد. خودش را طلبکار از خدا نمی‌داند بلکه بدهکار می‌‌داند. این نکته مهمی است که خیلی‌ها از آن غفلت می‌کنند. من می‌خواهم یک مقداری این مسئله را باز کنم. از این جهت به نظر من زندگی حضرت زهرا (س) خیلی قابل مطالعه است. در روایتی هست وقتی آیه نازل شد: «وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ لِكُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُوم‏» جهنم وعده‌گاه همه هست. باید آدم‌ها از این جهنم خارج بشوند، هفت در دارد. از هر دری عده‌ای وارد می‌شوند. پیامبر این آیه که نازل شد، گریه سختی کردند و صحابه به خاطر گریه پیامبر گریه‌شان گرفت. ولی نمی‌دانستند چه آیه‌ای نازل شده است. جبرئیل چه آیه‌ای را، چه مطلبی را آورده است. و هیچ‌کس هم نمی‌توانست با پیامبر صحبت کند. انقدر پیامبر منقلب بودند. می‌دانستند که پیامبر وقتی حضرت زهرا را می‌بینند فرحَ، شاد می‌شوند. یکی از اصحاب دنبال حضرت زهرا (س) رفت. در خانه حضرت زهرا (س) آمد، وارد خانه شد و دید حضرت زهرا نقل کرده است که دارند این آیه را زمزمه می‌کنند. هم دارند جو را آرد می‌کنند. زمزمه آنها چی بود؟ «وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى‏» آنچه نزد خدا است بهتر است و پایدارتر است. این چقدر خوب است. این را درس بگیریم این زمزمه‌های خوب را. اگر کسی غصه‌ای دارد، مشکلی دارد. با خودش بگوید «وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى‏». سلام کرد به حضرت زهرا و گفت پدرتان دارند زار زار گریه می‌کنند و حضرت زهرا بلافاصله بلند شدند و چادرشان را سرشان کردند. نقل کرده است که نگاه کردم دیدم چادر حضرت زهرا 12 تا وصله دارد. و سلمان فارسی وقتی این صحنه را دید، به این چادر نگاه کرد گریه‌اش گرفت. گفت: «وَا حُزْنَاهُ إِنَّ بَنَاتِ قَيْصَرَ وَ كِسْرَى لَفِي السُّنْدُسِ وَ الْحَرِير» منقلب شد از این شدت ساده‌زیستی و چادری که حضرت زهرا داشتند. خلاصه وقتی حضرت زهرا وارد بر پیامبر شدند «قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ سَلْمَانَ تَعَجَّبَ مِنْ لِبَاسِي» سلمان از چادر من تعجب کرد بعد گفت: «فَوَ الَّذِي بَعَثَكَ بِالْحَق» که ما چیزی نداریم. امکاناتی نداریم. فرشی نداریم. از زندگی سخت‌شان گفتند. بعد گفت: «يَا أَبَتِ فَدَيْتُكَ مَا الَّذِي أَبْكَاك» چی سبب شده منقلب شدید گریه می‌کنید. پیامبر فرمود که این دو آیه نازل شده است. تا حضرت زهرا شنیدند: «سَقَطَتْ فَاطِمَةُ ع عَلَى وَجْهِهَا» به صورت حضرت زهرا به زمین افتادند. آمده پدر را ساکت کند. حضرت زهرا می‌فرمود: «الْوَيْلُ ثُمَّ الْوَيْلُ لِمَنْ دَخَلَ النَّارَ» که دیگر اصحاب وقتی این آیه را شنیدند.
شریعتی: این اوج مادری و دلسوزی ایشان است نسبت به امت و فرزندان او. و خودشان هم در اوج معرفتشان
حجت الاسلام نظافت: خودشان هم همینطوری هستند. معرفت نسبت به آن عالم که اصحاب یکی پس از دیگری گریه کردند و هر کدام یک جوری فرمودند. به هر حال معاد را جدی بگیرید. اما فکر نکنید به همین راحتی‌ها است. هم خودمان را محتاج شفاعت بدانیم و هم یاد بگیریم موجب نباشیم. اگر کسی کار خیری انجام می‌دهد باید بگوید خدایا تو توفیق آن را دادی. شکر می‌کنم که تو این لطف را کردی. قیامت روز عجیبی است. «يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ وَ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنِيه» همه از هم فرار می‌کنند. «لا يَسْئَلُ حَميمٌ حَميما»‏ دوستان صمیمی فرمودند اصلاً حال ندارند از همدیگر احوالپرسی کنند. «یبصرونهم» می‌گوید روز قیامت به هم نشان می‌دهند. آرزو دارد دیگران را به جهنم بفرستد تا نجات پیدا بکند. بعد آن چیزی که مهم است این است که امیرالمؤمنین فرمود اطلاعاتی که من از آن عالم دارم اگر شما می‌داشتید سر به بیابان می‌گذاشتید و گریه می‌کردید. و اموال خود را بدون نگهبان رها می‌کردید و حاضر نبودید در زندگی دیگران فضولی کنید و فقطه به فکر خودتان بودید و به عیوب خودتان فکر می‌کردید. آن وقت جالب است. این داستان معروفی که حضرت زهرا و امیرالمؤمنین (س) و حسن و حسین، برای شفای حسن و حسین نذر کردند که روزه بگیرند. حالا به آیات آن دقت کنید. «يُوفُونَ بِالنَّذْر» بالنذرشان که روزه است وفا کردند. «وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطيرا» هم به نذر وفا کردند و هم می‌ترسند حضرت زهرا، امیرالمؤمنین از روزی که شرش به پرواز درآمده است شر گسترده‌ای دارد. «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيرا» اخلاص را ببینید. ایثار را ببینید. خودشان گرسنه هستند، افطاری‌شان را می‌دهند. بعد اخلاصش چیست؟ «إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّه» می‌گویند ما به خاطر خدا اطعام کردیم. «لا نُريدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُورا» یعنی مثل ما نیستند که کادو می‌برویم توقع داریم طرف کادو بیاورد. گله می‌کنیم که چرا از ما تشکر نکردی. ما روضه شما آمدیم، شما روضه ما نیامید. می‌گوید ما برای خدا انجام دادیم، از شما توقع پاداش و تشکر نداریم. این را می‌خواهم بگویم. بعدش دارد: «إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا» ایثار کردم. می‌گوید: «نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَريرا»‏. بنابراین اینکه بعضی‌ها می‌گویند عبادت اینها عبادت احرار است، نه اینکه نمی‌ترسند. عبادتشان عبادت احرار است یعنی نیت‌شان نیت شکر است اما نه اینکه نمی‌ترسند، نه اینکه رغبت اهل رغبت را ندارند. هم مشتاق بهشت هستند و هم خائف از جهنم هستند ولی در مقام نیت اگر بهشتی نباشد، اگر جهنمی نباشد، به خاطر خود خود خدا عبادت می‌کند اما نه اینکه نمی‌ترسند. نه اینکه بگوییم اینها نگران آینده نیستند.
شریعتی: نه، ترس اینجا و شوق آنجا هم هست.
حجت الاسلام نظافت: هر دوی آن با هم هست. این گاهی غفلت می‌شود. پس این نکته، نکته ظریفی است که دارم می‌گویم. که آن روایتی که فرمود سه نوع عبادت داریم، عبادت العبید، عبادت العبید خوب است. در کلاس ما است. عبادت التجار هم در کلاس ما است خوب است. عبادت آنها شکراً هست اما نه اینکه خائف نیستند و نگران آینده نیستند. چون کسی خائف نیست که عجب دارد. کسی خائف نیست که طلبکار است و حضرت زهرا (س) قانت بودند، مخبت بودند، متواضع‌ترین بودند. ان‌شاءالله که بتوانیم تأسی کنیم.
شریعتی: ان‌شاءالله. خیلی از شما ممنون هستم. ما همه دلخوش هستیم به نگاه پرمهر حضرت که یک نگاه کریمانه به ما بکند و ان‌شاءالله که این استعداد و این استحقاق را داشته باشیم.
تلاوت صفحه 538 آیات چهارم تا یازدهم سوره حدید.