حجت الاسلام صفایی بوشهری: علیکم السلام و رحمۀ الله. بسم الله الرحمن الرحیم. ابتدائاً محضر مبارک حضرتعالی و مردم عزیز محترم و گرانقدر سلام عرض می-کنم عرض ادب و دعای خیر دارم.
عرض شد که یکی از ویژگی های انسان مؤمن مدیریت و کنترل و مهار زبان هست. به طوری که اگر انسان مؤمن زبان خود را مدیریت نکند زبان او را مدیریت خواهد کرد و همان طوری که در برنامه گذشته عرض شد ایمان قلبی او را دچار بحران خواهد کرد. این طور نیست که زبان تنها بیرون را نشانه بگیرد. قلب انسان را هم نشانه می گیرد. لذا انسانی که غیبت می کند یک فردی را در بیرون نشانه می گیرد و تخریب می کند. اما یک قدرت تخریب دیگری هم در آن واحد صورت می گیرد و آن قلب خود فرد غیبت کننده هست که توپخانه وحشتناک زبان آن را نشانه می گیرد و ایمان او را از بین می برد. بدین جهت هست که مدیریت زبان، کنترل و مهار زبان و افسار زدن بر اسب چموش زبان یک کار اساسی برای انسان هست مؤمن هست و الا این زبان بیش از آن که دیگران را تخریب کند خود او را از بین می برد. در باتلاق متعفن گناه آن را قرار می-دهد و او را گرفتار گناه بعد از گناه، انحراف بعد از انحراف، توجیه بعد از توجیه. و این طور بیان شده است زخم شمشیر به تدبیر به هم می آید     تا قیامت اثر زخم زبان می ماند.
این زخم شمشیر نه تنها برای دیگران هست برای خود شخص هم هست. یعنی با یک کلام بد یک شمشیر به دیگری می زند اما این شمشیر بر می گردد یکی هم به خود او می زند. شاید اول به خود می زند بعد به دیگری می زند. این قدر زبان دارای جایگاه فوق العاده سرنوشت سازی در زندگی انسان هست به همین جهت گفتند بَلَاءُ الْإِنْسَانِ مِنَ اللِّسَان‏ بلای انسان از همین جرمه صغیر و جرمه الثقیل هست. چه قدر خوب این مردم شریف ما در طول تاریخ این مثال ها را زیبا گفتند. قدیم ها گفتند ای داد بیداد زبان سرخ سرها داده بر باد. در رابطه با بهتان و تهمت صحبت کردیم امیرالمؤمنان یک کلامی دارند به امام صادق در رابطه با بهتان و تهمت که خیلی عجیب هست. امیرالمؤمنان می فرماید الْبُهْتَانُ عَلَى الْبَرِي‏ءِ أَعْظَمُ مِنَ السَّمَاء یعنی انسان به کسی بهتان بزند که انسان منزهی هست و پاکی هست، بی گناهی هست مشکلی ندارد انسان به او بهتان می زند می فرماید قدرت تخریب و قدرت گناه این بیشتر از آسمان هست. أَعْظَمُ مِنَ السَّمَاء، امام صادق (ع) می فرمایند الْبُهْتَانُ عَلَى الْبَرِي‏ءِ أَثْقَلُ مِنَ الْجِبَالِ الرَّاسِيَات‏ می گوید اگر انسان بهتان بزند به یک شخصی که بی گناه هست مشکلی ندارد و این شخص می داند او مشکل ندارد و باز نسبت ناروا به او می دهد این سنگینی گناه این بیشتر و سنگین تر از کوه های سر به فلک کشیده است. این قدر این زبان می تواند انسان را دچار مشکل کند. اما یکی از آفات دیگر زبان که در این فضای شریف عرض می کنم سخن چینی هست. سخنی چینی که در تعبیر عربی نمیمه گفته می شود یعنی حرف یک کس را پیش کس دیگر بردن که این سخن چینی ایجاد بحران می کند. ناراحتی ایجاد می کند. خدای نکرده در یک خانواده حرف یکی از اعضای خانواده را پیش فرد دیگری ببرد که فضای زندگی را دچار بحران و دچار آشوب می کند. اختلاف ایجاد می کند. خدای نکرده اصلاً حرف مادر و مادرشوهر پیش عروس ببرند یا عروس پیش کس دیگر ببرد. همسایه پیش همسایه بروند، همکاری پیش همکاری بروند که رابطه ها را به هم می زند. این را سخن چینی می گویند. و الا گاهی انسان سخن بزرگواری پیش دیگری بیان می کند که خیر و سعادت و قلب ها را به هم نزدیک می کند مشکلی ندارد. سخن چینی نام یک حرکت زبانی است که ایجاد بحران بین افراد می کند. بین جامعه می کند. گاهی دروغ هست، دروغی را پیش کسی می برند این هم سخن چینی هست و هم دروغ. اما گاهی حرف راست پیش کسی می برند. این راست هست سخن چینی است و ایجاد ناراحتی می کند. امیرالمؤمنان می فرماید أَسْوَأُ الصِّدْقِ النَّمِيمَةُ. پلیدترین راستگویی همین خبرچینی راست هست تا چه رسد به دروغ که آن هم دروغ هست و هم نمیمه. به همین خاطر سخن چینی یکی از آفات زبان هست و فوق العاده انسان باید مواظبت کند که خدای نکرده مبتلا نشود. در سخن چینی سه نفر دچار بحران می شوند که در تعبیر امام صادق (ع) هست می فرمایند 3 نفر کشته می شوند می فرمایند که النمامی قاتل ثلاثۀ کسی که نمامی می کند و این فعل را انجام می دهد چند نفر را از بین می-برد. اول قَاتِلُ نَفْسِهِ، خود را می کشد، چون شخصیت خود را در صحن جامعه از بین می برد. یعنی می گویند که فردی است که کار او این هست سخن چینی می کند که روابط را به هم بزند. آن فردی که شنونده هست آن هم می گوید حتماً این فرد سخن من را هم برای دیگران نقل می کند. یعنی خود را ذبح شخصیتی می کند. دوم قَاتِلُ مَنْ سَعَى بِهِ، قاتل کسی است که می رود سعایت او می کند. می رود بد او را می گوید. او را هم از بین می برد. شخصیت او را ترور می-کند. وَ قَاتِلُ مَنْ يَسْعَى إِلَيْهِ قاتل شنونده هم هست چون روحیه او را هم خراب می کند. آن را دچار یک ذهنیتی می کند که نسبت به آن کسی که دارند او را سعایت می کند نگاه بدبینانه دارد. گاهی این طور می شود. گاهی به ناراحتی ها، طلاق ها، حتی به قتل برخی از این سعایت ها و این نمامی ها می انجامد. لذا این فردی که دچار نمیمه و سخن چینی هست در بین جامعه، محیط خانواده، محیط کاری و اینها 3 کس را دچار گرفتاری قرار می دهد. خودش، او که او را بدگویی می کند. و که بدگویی را دارد برای او می برد و بیان می-کند. آن هم گناه می کند. پیامبر خدا فرمودند ایاکم و النمیمه. برحذر باشید از سخن چینی و بدگویی دیگران. ارتباط ها را دچار بحران کردن. یک روزی آن حضرت افرادی که کنار ایشان بودند خطاب کردند أَلَا أُخْبِرُكُمْ بِشِرَارِكُم‏، آیا می خواهید به شما بدترین شما را معرفی کنم؟ قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّه‏ فرمود الْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِيمَة کسی که راه می افتند و سخن چینی می کنند. الْمُفَرِّقُونَ بَيْنَ الْأَحِبَّة و خانواده ها می شوند. الْبَاغُونَ لِلْبِرَاءِ الْعَيْب‏ کسانی که نسبت ناروا می دهند به کسانی که پاک و منزه هستند برخی گویا طبیعت ثانویه آنها شده است که حرف بد از جایی به جای دیگر ببرند، اختلاف ایجاد کنند این کفش خود را بالا ببرند، آستین را بالا ببرند برای این کار. پیامبر گرامی اسلام می-فرماید این شرار شما این افراد هستند چرا شرار هستند؟ چون با خود آتش می برند. این که می گویند فلانی شر هست چون شراره های اختلاف، شراره های مشکلات را به جان دیگران می اندازند. حتی می-گویند این انسان شری هست یعنی از وجود آن آتش بیرون می آید. نزدیک او بشوید آن را می سوزاند. این کلام ساحت مقدس پیامبر هست. باز فرمودند لا تدخل الجنه النمام. انسان نمام بهشت نمی-رود. کسی که به جان دیگران آتش زده است زندگی ها را دچار مشکل کرده است چه بسا یک خانواده پر از صمیمیت با یک سخن چینی دچار بحران کرده است شوهر از همسر ناراحت، همسر از شوهر ناراحت، بچه ها از پدر و مادر، پدر و مادر از بچه ها، برادر و خواهر. انسانی که سراسر وجود او یک گله آتش هست این نباید بهشت برود، جای او در بهشت نیست. بهشت «جَنَّاتٌ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار» یک جای دیگر آتش است این مناسب آن جا هست. می گوید آقا شما جهنم بروید مناسب آن جا هستید. لذا فرمودند لاتدخل الجنه النمیمه. کسی که اهل این مسائل هست حضرت ختمی مرتبت (ع) در معراج خود حوادث مهمی را ملاحظه کردند، تجربه کردند، دیدند. در این حدیثی که محضر شما عرض می کنم که امام جواد (ع) از پدران خود نقل می کند و در نهایت امیرالمؤمنین (ع) از پیامبر، ساحت مقدس پیامبر یکی از رویت های ایشان در عالم معراج بیان می کند. حضرت می گوید در شب معراج من شخصی را دیدم که وجود او انسان هست ولی اعضاء آن اعضای حیوانات هست دیدم یک شخصی که رَأْسُها رَأْسُ خِنْزِير، سر او سر خوک هست بَدَنُهَا بَدَنُ الْحِمَار، بدن او بدن الاغ هست و علیها و بر این شخص أَلْفُ أَلْفِ لَوْنٍ مِنَ الْعَذَاب‏ یک میلیون عذاب بر او وارد می شود. سئل ما کان علیها، گفتند این چه کار کرده است که این طور شده است كَانَتْ نَمَّامَةً كَذَّابَة این شخص نمامی بوده است خبرچینی می کرده است در محیط خانواده، در محیط جامعه، و اهل دروغ بوده است. این تجلی عینی اشی شخص نمام هست که ساحت مقدس پیامبر خدا این را ملاحظه کرده است و این را دیده است. به همین خاطر ساحت مقدس رسول خدا و همه انبیاء چون حقایق عالم وجود را می دیدند فوق العاده تحت فشار بودند و افراد هم که می دیدند، فضاها را که می دیدند چه کار می کند به همین جهت هست نوعاً عرفا و بزرگان اهل معرفت فوق العاده دچار روحیه خیلی ناراحتی هستند و تحت فشار هستند. می-بینند که به شکل هست چه جور هست. این افراد چه وضعی دارند. چه عاقبتی دارند. خیلی ناراحت هستند و همیشه ذکر یا ستار العیوب می گویند که خداوند کمک کند پرده ای باشد که این شخصیت افراد، شخصیت حقیقی افراد ملاحظه نکنند، مواظبت نکنند. خیلی سخت است. امیرالمؤمنین می فرماید السَّاعِي‏ کسی که سعایت می کند کاذب، دروغ می گوید این شخص دچار دو تا ویژگی می شود این السَّاعِي كَاذِبٌ لِمَنْ سَعَى إِلَيْهِ دروغ می گوید، دروغ می بندد و دیگری را فریب می دهد آن که شنونده هست وَ ظَالِمٌ لِمَنْ سَعَى عَلَيْهِ یعنی شخص خبرچین دو تا گناه جدید دارد. یکی کاذب است، یکی ظالم است. ظلم می کند به آن کسی که سعایت علیه آن می کند دروغ می گوید به آن کسی که می-شنود. آن را دچار توهم می کند، دچرا بحران می کند. حتی اگر راست هم باشد این خبرچینی بدترین راستی است که انسان بگوید. باز ایشان می فرمایند که إِيَّاكَ وَ النَّمِيمَة ای مردم از خبرچینی برحذر باشید فوق العاده برحذر باشید فَإِنَّهَا تَزْرَعَ الضَّغِينَةَ این نمامی این خبرچینی کینه و عداوت، دشمنی می کارد بین خانواده-ها، بین زن و شوهر، بین افراد، خویشان، جامعه، وَ تُبَعِّدُ عَنِ اللَّهِ وَ النَّاس‏ و موجب دوری شما از خدا و مردم می شود. چرا؟ گناه کرده است از خدا دور می شود. دور از مردم هم می شود چون مردم به شخص سخن چین هیچ وقت اعتماد نمی کنند. چون الان این طور هست سخن دیگران را برای ما آورده است چه معلوم که سخن ما را برای دیگران نبرد. هیچ وقت چنین اعتمادی نمی کند چون آن شخصی که خبر او را برای ما آوردند با ما برای این شخص فرقی نمی کند. این می خواهد خودشیرینی کند یا اختلافی ایجاد کند یا آن را تخلیه کند به هر علت خبر ناراحت کننده ای و به هم زننده این ارتباط و پیوند برای ما آورده است. چه معلوم که از ما هم یک سخنی شدید برای او نبرد. لذا سخن چین در درون ساختار شخصیت خود اول خود را نابود می کند. در نظام اجتماعی بی ارزش می کند حالا اگر سخنی از کسی به کسی برد حالا آن باید تأثیر آن را دید گاهی هم بی تأثیر است. می گویند این اعتبار ندارد ارزش ندارد، حرف او را گوش نمی گیرند. بنابراین سخن چین اول خود را از بین می برد بعد احتمال دارد دیگران را تخریب کند. امام صادق (ع) می فرمایند که إِنَّ مِنْ أَكْبَرِ السِّحْرِ النَّمِيمَةَ می گوید خیلی سحر عجیبی هست این نمیمه، خیلی اثر می کند. آن چنان اثر می کند که ضریب تخریب آن خیلی بالا هست چه جور سحر اثر می کند؟ می فرماید این نمیمه اکبر السحر هست. چون شخصی که خبری را، سخنی را، پیش کسی می برد روی آن فکر می کند من چه جور بیان کنم، چه کار کنم که در روان فردی که می خواهم برای او سخن ببرم اثر کند یک جوری بیان می کند که آن شخص را منفعل می کند. تحت تأثیر قرار می دهد يُفَرَّقُ بِهَا بَيْنَ الْمُتَحَابِّين‏، با این نمیمه دو شخصی که خیلی با هم خوب هستند به هم محبت دارند، علاقه به هم دارند، با هم پیوند دارند، این نمیمه بین آنها را به هم می زند. لذا عجب سحری هست چه قدر دوستان بودند، چه قدر خانواده ها بودند، زن و شوهر بودند اینها به هم محبت، عشق، صمیمت داشتند. دو برادر، دو خواهر، اعضای خانواده، دوستان، این نمیمه خبرچینی، سخن چینی آمد همه را به هم زد. مگر این چه قدر قدرت تأثیر دارد. وَ يَجْلِبُ الْعَدَاوَةَ عَلَى الْمُتَصَافِّين‏، افرادی که با هم محبت داشتند، با هم خوب بودند، یکدل بودند، متصافین یعنی یکدل بودند صاف بودند دست آنها در دست هم بود به اینها عداوت ایجاد کرد پس این نمیمه عجب سحری هست وَ يُسْفَكُ بِهَا الدِّمَاءُ خون ها ریخته شد به خاطر همین نمیمه وَ يَكْشِفُ بِها السُّتُور پرده ها دریده شد با همین سخن چینی درون خانوادگی و اجتماعی. بعد می فرماید وَ النَّمَّامُ أَشَرُّ مَنْ وَطِئَ عَلَى الْأَرْض‏ نمام بدترین فرد و شرورترین فردی است که روی زمین قدم برداشته است. می گوید دیگر بالاتر از این نداریم نمام این طوری هست این قدر خطرناک هست. نکته دیگری که وجود دارد این شخص نمام و سخن چین خود را دچار بحران شخصیت می کند. هیچ کس دیگر به او اعتماد نمی کند. اما یک مشکل دیگر هم برای خود درست می کند به تعداد سخن چینی های او سخن در قبال او گفته می شود. یعنی سخن برای دیگران می برد، دیگران در قبال او سخن می گویند این آقا می گوید این آدم سخن چینی است قابل اعتماد نیست آن کسی که سخن چین رفته است به او مطلبی گفته است پیش آن آقا می رود که سخن او آمده است می گوید شما چنین سخنی ... می-گوید نه. این چنین حرفی به ما زده است پس نسبت به او بد می-شوند بعد اینها می روند می نشینند می گویند فرد سخن چینی هست. یعنی آن یک سخن چینی می کند ده ها سخن چینی علیه او ایجاد می-شود. یعنی عقلانیت انسان، عقلانیت اجتماعی و شخصیت انسان حکم می کند کاری نکند که او یکی انجام بدهد اما ده ها همانند قبیح او علیه او فعال شود. و شخصیت هم از بین می رود. به همین جهت هست که سخن چینی خیلی خطرناک هست این است که خیلی انسان باید مواظبت کند مدیریت زبان کند. اگر مدیریت زبان نکرد این مطمئن باشد اول قدرت تخریب زبان برای صاحب زبان هست، مال خود او هست. اول این زبان یک انفجار شخصیتی در درون خود انسان ایجاد می کند بعد این گلوله های نابودی را به سمت دیگری پرتاب می کند ما همیشه فکر می کنیم که این توپخانه وحشتناک زبان دیگری را نشانه می گیرد نه اول خود این فرد را نشانه می گیرد و منفجر می-کند شخصیت او را از بین می برد بعد دیگران را نشانه می گیرد و از بین می برد. اگر ما به این یقین برسیم که واقعاً زبان قدرت تخریب اول از خود ما شروع می کند بعد به دیگران هیچ انسانی به دنبال نابودی خود نیست به همین جهت مواظبت می کند که گرفتار نشود. خدای نکرده غیبتی نکند. بهتانی نزند. تهمتی نزند. نمیمه ای از او صادر نشود و از آن طرف دروغ نگوید. دروغ یعنی چیزی که واقع نیست ما به دیگران واقع نشان دهیم. حالا دروغ کوچک دارد، بزرگ هم دارد فرمودند کوچک و بزرگ فرقی نمی کند. دروغ، دروغ است گناه کبیره هم هست. چرا؟ چون دورغ یک فضایی برای انسان ترسیم می کند که واقعیت ندارد و انسان که دروغ خورده است حسب یک فضای غیر واقعی تصمیم گیری می کند، فعالیت می-کند متوجه می شود گرفتار شده است و واقعیتی ندارد. حالا در مسائل اقتصادی، در مسائل سیاسی، اجتماعی،
شریعتی: و یک چیزی هم که خیلی مهم است این هست که اینها ته ندارد. یعنی دروغ، غیبت، تهمت، مدام جلو می روید و مبتلا می-شوید.
حجت الاسلام صفایی بوشهری: بله پایانی ندارد. یعنی یک چاه عمیقی هست که انتهای آن هر چه را که انسان برود آن ته دورتر می شود. به همین جهت هست که یکی از فضاهایی که در جهنم هست عمق آن 70 سال هست یعنی کسی که از بالا سقوط می کند در چاه ویل این هفتاد سال زمینی، دنیایی باید برود تا به ته آن برسد. پر از آتش. این عذاب افرادی است که اهل کذب هستند. خدای نکرده اهل غیبت هستند، تهمت هستند، بهتان هستند، سخن چینی هستند. به خاطر این که این مسئله دروغ هم یک مقداری چون خیلی بحث آن آشکار هست خیلی نمی خواهد روی آن صحبت کنیم این هست که تمام بدی ها را اگر شما در یک اتاق بگذارید همه بدی ها، همه پلیدی ها، همه رذالت ها کلید آن دروغ هست. امام عسکری (ع) فرمودند جُعِلَتِ الْخَبَائِثُ كُلُّهَا فِي بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهَا الْكَذِب‏ اگر فرض کنیم در یک خانه تمام بدی ها ریخته شود ناهنجاری ها، ضد ارزش ها این کلیدی که انسان در را باز می کند و در آن بدی ها می افتد دروغ است. یعنی دروغ فتح باب می کند برای ارتکاب بدی های دیگر. به خاطر همین نکته ای که عرض کردم دروغ قلب انسان را نشانه می گیرد ایمان را از بین می برد. و دروغ زایش دروغ دارد. و گناهان دیگر را فراهم می کند که انسان انجام بدهد و آثار خیلی بدی دارد که آثار آن این قدر زیاد هست که اگر من بخواهم محضر مبارک شما آنها را بشمارم من یادداشت کردم که آثار بد دروغ چیست. یکی روسیاهی واقعی. انسان در نظام آفرینش روسیاه می شود. چرا؟ چون سیاه نمایی کرده است. حقیقت را از بین برده است. فَإِنَّ الْكَذِبَ يُسَوِّدُ الْوَجْه‏ کذب روی انسان را واقعیت انسان را سیاه می کند. دوم این که دروغ باعث کم رزقی می شود الكذب ينقص الرّزق‏ کذب موجب این می-شود که روزی انسان کم شود. از آن بدتر اگر انسان معتاد کذب شد برخی از انسان ها دیگر این قدر کذب گفتند که برخی می گویند ما از خود هم عاجز هستیم بدون این که بخواهیم دروغ می گوییم. اعْتِيَادُ الْكَذِبِ يُورِثُ الْفَقْر اگر انسان به کذب عادت کرد فقیر می-شود. نظام اقتصادی او دچار بحران می شود. کذب موجب افزایش گناه می شود. موجب زایش گناه می شود. گناه روی گناه برای انسان می آورد. كَثْرَةُ الْكَذِبِ تُفْسِدُ الدِّين‏ دین را از بین می برد و موجب این می شود که گناهان دیگر افزون شود. و وزر و وبال بر نظام وجودی انسان حاکم شود. چهارمین اثر کذب این است که مروت انسان را از دست می دهد و از بین می برد. روح جوانمردی و فتوت و مروت و مردم دوستی همه را از بین می برد. قلب دیگر سیاه شده است. مَنْ كَذَبَ أَفْسَدَ مُرُوَّتَه‏. کسی که دروغ بگوید مروت را از بین می برد. پنجم این هست که انسان را مبتلا به نفاق می کند. انسان در رو یک چیزی می گوید پشت رو یک چیزی می گوید چون اهل دروغ شده است واقع نمایی نمی کند. در فضای جامعه با دروغ خود چیزی که واقع نیست واقع نشان می دهد. برای حل آن مبتلا به نفاق می شود الْكَذِبُ يُؤَدِّي إِلَى النِّفَاق‏. اینهایی که خدمت شما عرض کردم مال یک انسانی است که در اوج کمال انسانی است. امیرالمؤمنان امام علی که هر چه از شأن این انسان بزرگ بگوییم کم گفتیم. تنها می توانیم یک نکته بگوییم همان نکته ای که ساحت مقدس پیامبر خاتم که فرمودند که یا علی تو را هم کسی نشناخت الا الله و أنا. من و خدا تو را می شناسیم که تو چه شخصیتی هستی. چه قدر شما بزرگ هستید. این سخنان، سخنان عادی نیست. سخنان کسی است که دست او به عرش می رسد آن علی بن ابیطالب (ع) هست. نکته دیگر انسانی که اهل دروغ هست از عبادت های مهم باز می ماند حالا شاید یک نماز صبحی و ظهری و مغرب و عشایی بخواند ولی از نمازها، عبادت، دعا باز می ماند. إِنَّ الرَّجُلَ لَيَكْذِبُ الْكَذِبَة وقتی دروغ می-گوید فَيُحْرَمُ بِهَا صَلَاةَ اللَّيْل‏ دیگر اصلاً از نماز شب محروم می شود. آن جایی که شب مردان خدا روز جهان افروز هست محروم می شود. آن جایی که الرَّكْعَتَانِ فِي جَوْفِ اللَّيْلِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنَ الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا دو رکعت نماز شب از دنیا و هر چه در آن هست ارزشمندتر هست محروم می شود. از این عبادت های قوی و بزرگ و ارزشمند محروم می-شود. نکته دیگر که دروغ ایجاد می کند بی ارزشی در دنیا. انسان دروغگو ارزشی در دنیا ندارد. مردم برای شخصیت او یک ارزش قائل نیستند. می گویند انسان بی ارزش، بی شخصیت و از آن طرف عذاب در آخرت می بیند ثَمَرَةُ الْكَذِبِ الْمَهَانَةُ فِي الدُّنْيَا کذب در دنیا می رود آدم سقوط شخصیت می کند بی ارزش می شود وَ الْعَذَابُ فِي الْآخِرَة در آخرت هم گرفتار عذاب می شود. حالا چرا انسان بعد از این همه مشکلات دروغ بگوید؟ این همه مکافات؟ این خیلی انسان باید گرفتار جهالت باشد یا گرفتار نفسانیت باشد که بعد از این همه مشکلات
شریعتی: می گویند کار ما وقتی دروغ می گوییم پیش می رود.
حجت الاسلام صفایی بوشهری: قطعاً پیش نخواهد رفت. ما روایت داریم انسانی که با گناه بخواهد به جایی برسد با همان گناه دچار سقوط می شود. نکته دیگر که دروغ هست همان از بین بردن ایمان هست که بحث ما هست اگر انسان دروغ بگوید دروغ صادر می کند به بیرون اما در درون یک تیری به قلب خود می زند که ایمان قلب او را نشانه می-گیرد
شریعتی: و شاید با دروغ به ظاهر به چیزی برسید ولی چیز عظیم-تری را از دست دادید
حجت الاسلام صفایی بوشهری: همان هم از بین خواهد رفت. آن چیزی که در دنیا به دروغ به دست آورده است از بین خواهد رفت. این وعده خدا و اهل بیت علیهم السلام هست. لَا يَجِدُ عَبْدٌ طَعْمَ الْإِيمَان‏، هیچ انسانی طعم ایمان نمی چشد حَتَّى يَتْرُكَ الْكَذِبَ هَزْلَهُ وَ جِدَّه‏ انسان طعم ایمان را نمی چشد مگر این که ترک کند دروغ را چه به شوخی و چه به جدی. چه کوچک، چه بزرگ. این باید خیلی مواظبت کرد. امام باقر (ع) می فرمایند إِنَّ الْكَذِبَ هُوَ خَرَابُ الْإِيمَان‏ دروغ باعث خرابی ایمان می-شود. نکته ای که این جا قابل توجه هست که برخی مواقع برخی انسان ها شنیده هایی که شده است می روند بیان می کنند. می گویند ما که نگفتیم دیگری گفت. یک دروغی، یک غیبتی، یک بهتانی، یک تهمتی، یک سخن چینی شنیدند، یک دروغی شنیدند می روند این را بیان می کنند. ساحت مقدس رسول خدا می گوید این هم کذب است. این انسان به ظاهر دارد راست می گوید می گوید فلانی چنین حرفی زده است این به ظاهر راست می گوید در حالی که نه این راستی است که ترویج دروغ هست ترویج بهتان هست به همین دلیل حضرت فرمودند حَسْبُكَ مِنَ الْكَذِبِ أَنْ تُحَدِّثَ بِكُلِّ مَا سَمِعْت‏ همین قدر بس برای شما که بخواهید عنوان دروغگو پیدا کنید به این که هر چه شنیدید بروید شایعه کنید. آن را شیوع بدهید. بروید به دیگران بروید. این نکته خیلی مهم است که برخی مواقع به دیگری می گویید چرا این حرف را می زنید می گوید دیگران می گویند. حالا این متأسفانه در فضاهای مختلف تجربه می شود. چه فضای حقیقی، چه فضای مجازی چه به قلم، چه به زبان، چه به اشاره. اینها فوق العاده خطرناک هست و بیش از آنی که دیگران را دچار بحران کند خود این شخص دچار بحران می شود ایمان خود را از دست می دهد و به اندازه آن گستره تخریبی که ایجاد می کند به همان اندازه عذاب می بیند. حالا گاهی تخریب در یک زمان، گاهی این ادامه پیدا می کند تا زمان های دیگر. به اندازه تخریب مکانی و زمانی این شخص عذاب می بیند.
شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکر هستم. الهی که اهل صدق باشید، پیرو امام صادق و دانش آموز و دانشجو مکتب حضرت صادق (ع) اهل صدق و راستی باشید که عالم با صدق و با صداقت و راستی دارد به سمت او رب العالمین حرکت می کند. خیلی از لطف و عنایت شما ممنون هستم و از حاج آقای حجت الاسلام صفایی بوشهری صمیمانه ممنون و متشکر هستم. بسیار خوب آیات را بنا است بشنویم بعد از تلاوت آیات ان-شاءالله همراه شما هستیم و در کنار شما. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. با هم هستیم، در کنار هم هستیم الحمدلله رب العالمین. نکته پایانی و اشاره قرآن را حاج آقای حجت الاسلام صفایی بوشهری عزیز ما بفرمایند و ان شاءالله باید خداحافظی کنیم.
حجت الاسلام صفایی بوشهری: بسم الله الرحمن الرحیم. کذب اقسامی دارد. بدترین آن کذب بر خداوند هست انسان به خداوند دروغی ببندد. چیزی را به خدا نسبت بدهد. مثلاً مطلبی، کاری، دستوری که از ناحیه خداوند نیست. دیگری دروغ در مرتبه پایین تر به پیامبر خدا، ائمه حق تعالی. دروغ نسبت به شخصیت ها، بزرگان، دروغ نسبت به عموم جامعه، خانواده، مراتب خاصی دارد. در آیه شصتم می فرماید وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ، در روز قیامت، تَرَى الَّذينَ كَذَبُوا عَلَى اللَّهِ، ای رسول الله در قیامت آنهایی که به خدا دروغ بستند وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ، همان نکته ای که آقا امیرالمؤمنین فرمودند. صورت های اینها دیگر سیاه هست. و گرفتار روسیاهی معنوی هستند اینها. أَ لَيْسَ في‏ جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْمُتَكَبِّرين‏. آیا شما ملاحظه نمی کنید و این گونه نیست که جایگاه کسانی که کبر می ورزند؟ دروغ می گویند جهنم جایگاه آنها باشد؟ توقع دارید اینها بهشت بروند؟ پیش انبیاء بنشینند؟ پیش اولیاء خدا بنشینند؟ خوبان بنشینند؟ این که ظلم هست. این کسانی که دروغ می گویند و با زبان خود آتش به پا می-کنند جایگاه آنها همان جایگاه آتش دوزخ هست و جهنم هست.
شریعتی: پناه بر خدا. ان شاءالله که همگی اهل بهشت باشیم. آقا خیلی از شما ممنون و متشکر هستم. باید خداحافظی کنیم دعا کنید و مردم عزیز ما با نفس گرم خود ان شاءالله آمین بگویند و دعاها مستجاب شود.