حجت الاسلام نظافت: یک دوستی دارم وقتی میگویم حالت چطور است؟ میگوید: غرق در نعمت هستم گاهی هم میدانم که مشکلاتی دارد ولی درس میدهد به ما و با ابتهاج میگوید غرق در نعمت.
شریعتی: خدا را شکر این نعمت بزرگی است آدم بتواند این ظرفیت را داشته باشد و داشتهها و نعمتهایش را ببینید خانواده محترم خوب هستند انشاالله؟
حجت الاسلام نظافت: الحمدالله.
شریعتی: خدا را شکر خدمت شما هستیم و بحث امروز شما را خواهیم شنید که به نظرم ادامه بحث هفته قبلی ما خواهد بود لقد کرّمنا بنی آدم.
حجت الاسلام نظافت: بله تکریم بود و خدایی رفتار کنیم از خدا یاد بگیریم فقط ما تکبر را نباید از خدا یاد بگیریم مخصوص خودش است چون آن هم امکان ندارد به ما نمیآید ولی بقیه صفات خدا را به اندازهای که میتوانیم...
شریعتی: خدایی شویم.
حجت الاسلام نظافت: بله خدایی شویم تَخَلَّقُوا بِأَخْلاَقِ اَللَّهِ. تکریم نیاز روانی انسان است یعنی انسان از تحقیر بدش میآید انسان دوست دارد که دیده شود انسان دوست دارد مورد احترام قرار بگیرد و لذا خدای متعال در رابطه با ایتام وقتی میخواهد گله کند نمیفرماید اطعام نمیکنید فرمود كَلَّا بَلْ لا تُكْرِمُونَ الْيَتِيمَ، گله که خدا میخواهد بکند...
شریعتی: اکرام نمیکنید تکریم نمیکنید.
حجت الاسلام نظافت: اطعام بخشی از اکرام است یکی از راههای اکرام اطعام است ولی چون انسان حیوان نیست و فقط شکم ندارد روح بلندی دارد روح دارد فکر دارد عواطف سرشاری دارد باید توجه کنیم که اکرام هم لازم است لذا امیرالمومنین یک یتیمی را که شکمشان را سیر کردند دارد که دور آنها آقا چهار دست و پا کردن آقا ادای گوسفند را در آوردند با اینها بازی کردند اینها که خندیدند دل امیرالمومنین آرام شد بچههای خودمان را هم نباید فراموش کنیم که اینها انسانند و ما کف وظایفمان این است که خوراک و پوشاک و اینها را باید تهیه کنیم اینها نیاز به اکرام دارند اکرام اگر اهل تکریم و اکرام بودیم از اهل البیت یاد گرفتیم نتیجه شیرینی دارد با شخصیت میشود و شهوات به چشمش کوچک میشود و تن به زشتیها و بدیها و پلشتیها نخواهد داد. این وعده امیرالمومنین است فرمود مَن كَرُمَت عَلَيهِ نَفسُهُ هانَت عَلَيهِ شَهوَتُهُ، آن کسی که احساس عزت و کرامت دارد شهوات در چشمش خوار است.
شریعتی: خودش را بزرگ میبیند.
حجت الاسلام نظافت: خودش را بالاتر از این زشتیها و پستیها میداند از آن طرف فرمود: مَنْ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ فَلاَ تَأْمَنْ شَرَّهُ. اگر کسی بی شخصیت بار آمد و خودش خودش را خوار دید از شر او ایمن نباش خیلی خطرناک است و لذا طلاق حلال منفور است چرا؟ چون این عواطف دیگر به درستی تأمین نشود البته متأسفانه بعضی زندگیها طلاق نیست طلاق عاطفی است پدرها گاهی به وظایفشان توجه نمیکنند مادرها گاهی به وظایفشان توجه نمیکنند گاهی به فرزندانشان ظلم میکنند. ما داشتیم میگفتیم روش تکریم خطاب نیکو بود، زیبا و خوب گوش دادن، خوب نگاه کردن، سلام کردن خیلی مهم است پیامبر اکرم اهل سلام بودند ائمه معصومین همین طور، دستور خدای متعال است وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ، خدا به پیامبر فرمود اگر مومنینی آمدند نزدت تو باید سلام کنی، كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ، به آنها هم بگو پروردگارت بر خودش واجب کرده است مهربانی را، ما وقتی سلام میکنیم یعنی احترام قائلیم شخصیت دادیم ما نباید به بچهمان بگوییم چرا سلام نکردی؟
شریعتی: بله خودمان پیش قدم شویم.
حجت الاسلام نظافت: که یاد بگیرد و ببیند که ما به همسرمان احترام میگذاریم و احترام به همسر و پدر و مادر احترام به فرزند است بچهها خیلی اذیت میشوند وقتی که ببینند کسی به مادرشان بیاحترامی میکند باید جلوی چشم بچهها زن و شوهرها قربان صدقه هم بروند تکریم کنند همدیگر را، احترام بگذارند.
شریعتی: و چه قدر بچهها یاد میگیرند و چه قدر در روحیهشان اثر دارد.
حجت الاسلام نظافت: بعد هم در ازدواج موفق میشوند خطاهایی که ما میکنیم اینها را یاد میگیرند در ناخودآگاهشان قرار میگیرد بعدا همین را با همسرانشان میکنند باز دودش در چشم خود ما خواهد رفت. پیامبر اکرم مدلشان اینطوری بود مصافحه میکردند دست دادن یک نوع احترام است و دست را به گرمی فشردن البته من یک دوستی داشتم خدا حفظش کند با هم که دست میدادیم من مواظب بودم این انگشتانم لای دستش قرار نگیرد اینقدر فشار میداد اینها به هم میچسبید این خوب نیست.
شریعتی: یک وقتی هم که انگشتر دستمان است بدتر میشود.
حجت الاسلام نظافت: لذا در روایت داریم لاَ تُكْرِمِ اَلرَّجُلَ بِمَا يَشُقُّ عَلَيْهِ. اکرام میخواهی کسی را بکنی مشقت ایجاد نکن.
شریعتی: یک موقع از احترام بیش از اندازه آدمها معذب میشوند.
حجت الاسلام نظافت: یک وقتی با یک بزرگواری من رفته بودم سفر وارد اتاق میشدیم جلوی پای ما بلند میشد هر بار، ما با ایشان راحت نبودیم ایشان هم وارد میشد مجبور بودیم بلند شویم سخت بود پیامبر اکرم وارد میشدند میگفتند بلند نشوید.
شریعتی: که دیگران به زحمت نیفتند.
حجت الاسلام نظافت: تکلفش ایجاد نکنیم در احترامها گاهی همان صمیمیت کفایت است لاَ تُكْرِمِ اَلرَّجُلَ بِمَا يَشُقُّ عَلَيْهِ. خدا رحمت کند یکی از بستگان ما را خانهشان میرفتیم خیلی اصرار میکردند که سر سفره خوب میل کنید بعد رویمان نمیشد واقعا میل نداشتیم بیشتر از این...
شریعتی: اذیت میشود آدم تعارف بیش از اندازه.
حجت الاسلام نظافت: اگر شخصیتی باشد که شما خجالت هم بکشی رودروایسی داشته باشی که بیشتر اذیت میشوی. به هر حال مصافحه خیلی خوب است و گفتند تا زمانی که دست در دست است گناهان میریزد ما همدیگر را که میبینیم پدر وارد خانه که میشود از یک کنار دست بدهد و از یک کنار ببوسد یعنی بوسیدن باید یک چیز طبیعی باشد بعد دارد که پیامبر دستش را رها نمیکرد یعنی دست را نمیکشید تا او دستش را بکشد البته وقتی که کار دارند دیگر استثنا میشود سوء استفاده صورت نگیرد. یکی از روشهای تکریم پیامبر این بود که خیلی نماز دوست داشتند عاشق نماز بودند از نماز خیلی لذت میبردند ولی احترام انسان را شما ببینید لا یَجلِسُ اِلَیهِ اَحَدٌ و هُوَ یُصَلّى اِلاّ خَفَّفَ صَلاتَهُ، آقا داشتند نماز میخواندند یک کسی میآمد مینشست نمازشان را سریع تمام میکردند میگفتند ألکَ حاجة؟ کاری داری؟ ببینید این تکریم است یعنی اینکه خدا مهم است ولی خلق خدا هم اهمیت دارد خیلی مهم است که پیامبری که از نماز... من خودم گاهی گفتم ریاضت پیامبر و ائمه باید همین باشد که اینها به خاطر مردم باید نمازهایشان را تند میخواندند یعنی اگر خودشان بودند دوست داشتند سجدهشان دو ساعت طول بکشد ولی به خاطر مردم نه، امیرالمومنین در نامه مالک اشتر دارد نامه پر افتخار ما شیعیان و محبین امیرالمومنین و هنوز که هنوز است این نامه تازه است مسئولین ما باید هر ماه یک بار دوره کنند این نامه را آنجا میگویند که نماز میخواهی بخوانی فليصل بهم صلاة أضعفهم، ضعیفترین را ببین ضعیفترین را میگویند دو نوع است جسمی و روحی، میگویند بعضی مریضند مثل پیرمردها مثل کسی که سینوزیت دارد خسته است بعضی میگویند کار دارند بازاری است بعد فرمودند من میخواستم به یمن بروم به پیامبر گفتم کَیفَ صلّي؟ چگونه نماز بخوانم؟ پیامبر هم این سفارش را کردند و فرمود کُن بالمومنینَ رحیماً، ائمه جماعات محترم این را نباید فراموش کنند به حال خودشان توجه نکنند و این خیلی سخت است انسان دلش بشکند خیلی لذت دارد وقتی انسان در نماز دلش میکشند و اشکش جاری میشود و بعد بخواهی از این لذت بگذری.
شریعتی: به خاطر دیگران.
حجت الاسلام نظافت: رعایت حال اضعف مردم این مدل پیامبر بود دارد که وقتی کسی نزد پیامبر میرفت آقا گاهی عبایشان را پهن میکردند احترام میکردند بهترین جای منزل را به آنها میدادند بالشتی که زیر دستشان بود به آنها میدادند چه قدر نکات ظریف را توجه میکردند اینها ابعاد تکریم است فرمود حق مسلمان بر مسلمان این است که اگر یک کسی میخواهد بنشیند یک تکانی بخورد خیلی لطیف است شما نگاه کنید کسی وارد جمع میشود غریب است درست است؟ شما وارد یک جمعی شدی آنها با هم انس دارند شما غریبید، بعد هنر ارتباط این است که شما او را که میبینید با دست و چشم و با یک تکان دادن برای او یک انسی ایجاد کنید این تکریم است اینها هنر ارتباط است و مومنین اگر این را توجه کنند جذب میکنند.
شریعتی: و همینها است که انسان را دلگرم میکند.
حجت الاسلام نظافت: و ما چه قدر مهم است جاذبهمان قوی باشد متأسفانه جاذبهمان زیاد نیست یعنی همین لطایف را توجه کنیم جذب میکنیم. و فقط تلخیها را نشان نمیدهیم اسلام یک عالم جذبه و زیبایی دارد جاذبههای تلخی هم دارد که به نفع مردم است.
شریعتی: حاج آقا پیامبر با تمام عظمتش وقتی این ظرافت و لطافتها را رعایت میکردند ما که اصلا به حساب نمیآییم حاضر نیستیم یعنی یک جاهایی غرورمان اجازه نمیدهد که این چنین رفتاری داشته باشیم حواسمان باشد.
حجت الاسلام نظافت: فرمایش شما یکی از لوازمش این است که خودمان را بشکنیم خودمان را کسی حساب نکنیم اَنَس میگوید که پیامبر به عیادت بیمار میرفتند تکریم است شخصیت داریم میدهیم دیگر، مدل ائمه این طوری بود میرفتند خانه اصحاب این طوری نبود که یک طرفه باشد اصحاب که میرفتند سر بزنند اینها هم سر میزدند رفت و آمد، در نهج البلاغه دارد که فرمود: عليكم بالتواصل یعنی خانه همدیگر بروید البته گاهی ممکن است وقت کمتر باشد بایستی در این شرایط استقبال کنیم از جلسات عمومی، یعنی یک کسی در اقوام علم جلسه خانوادگی را بر پا کند یک کسی سبب شود که همه دور هم جمع شوند چون دانه به دانه بخواهند بروند گاهی شهرهای بزرگ این امکان را فراهم نمیکند ولی پیامبر مدلش این طوری بود. در تشییع جنازه شرکت میکردند غلامان را دعوتشان را اجابت میکردند و عجیب است اصلا بحث مفصلی است سبک تربیتی و برخوردی ائمه معصومین با غلامان، و حضرت زهرا با کنیزشان، اینها اصلا برای انسان احترام قائل بودند میگویند پیامبر در تشییع جنازه یک یهودی شرکت کرد بعضی از اصحاب ناراحت شدند فرمود انسان است هر یهودی که عدو الله که نیست در شرایط تربیتی دیگری بوده است وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً، اسیر یعنی برده،بعد جالب است افطاری خودت را به اسیر دهی چه قدر انسان نزد ائمه معصومین محترم است چه قدر اینها اهل تکریم هستند که خودشان روزه گرفتند گرسنهاند به آنها میدهند ما چه قدر ضعیفیم آقای شریعتی یعنی این زیاد گفتن و زیاد شنیدن نباید مسئله را ساده جلوه دهد بخواهیم عمل کنیم میبینیم سخت است ایثار خیلی مقام بلندی است ولی اهل البیت این کار را کردند تکریم کردند یکی از روشهای تکریم هدیه دادن است.
شریعتی: آدم با هدیه حالش خیلی خوب میشود وقتی هم کسی که هدیه میدهد احترام میکند اینکه من به یادت هستم و بودم.
حجت الاسلام نظافت: یعنی برایت ارزش قائل شده است حالا در هدیه لازم نیست سخت بگیریم نشان محبت است نشان توجه است و کنیز امام حسن مجتبی شنیدید که گلی را کند و به آقا هدیه داد کار خاصی نکرد فرمدند آزادی، یعنی اگر میخواست اسباب آزادیاش را فراهم کند باید صد هزار گل مثلا تهیه میکرد اهل البیت هم احترام قائل بودند هم خوبیها را به سرعت پاسخ میدادند.
شریعتی: الان هم همین طوری است.
حجت الاسلام نظافت: هیچ موقع دستشان پایین نیست و چه قدر خوب است این طوری باشیم تلاش کنیم دستمان بالا باشد اگر بالا نیست برابر باشد و لذا اگر کسی هدیه داد به فکر جبران باشیم که این دست برابر قرار بگیرد اگر بیشتر جبران کردیم دست بالاست اگر نه که برابر است این با بحثهایی که راجع به عزت داشتیم گره میخورد این هم که میگویند صلوات آثار و برکاتی دارد جهتش این است شما صلوات که میفرستید دعا مستجاب است امام رضا وقتی میگوییم السلام علیک یا علی بن موسی الرضا این سلام را درک میکند صلوات که میفرستیم هدیهای از ناحیه خدا به آنها میرسد روی آن هم نوشته است که ما هستیم واسطه ما بودیم آنها هم یک چیزی روی آن میگذارند میگویند مال شما، لذا میگویند صلوات آثار و برکات دارد.
شریعتی: اللّهم صل علی محمّد آل محمّد و عجل فرجهم.
حجت الاسلام نظافت: دارد که دختران شعیب وقتی حضرت موسی به آنه کمک کرد به خاطر خدا آنها را نمیشناخت خالصانه کمک کرد یعنی احترام کرد این صحنه ناعادلانه را نتوانست تحمل کند حضرت موسی با اینکه خودش گرسنه بود فقیر بود غریب بود بعد که گوسفندان آنها را آب داد و آنه رفتند موسی آمد در سایه ایستاد گفت رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ، خدایا محتاج نانی هستم که برایم بفرستی یک وقت دید که یکی از دختر خانمها دارد میآید آن دختر خانم که با عفت و حیا و با متانت آمد خدای متعال گزارش کرده است راه رفتن و حضور او را برای ما آمد گفت إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا، پدرم با تو کار دارد میخواهد مزد این آب دادن را به تو بدهد. ببینید یکی از راههای تکریم هدیه دادن است و طرف مقابل هم به فکر جبران باشد یک مسابقه درست میشود البته اهل تکلف نباشید یعنی اگر نداریم یادداشت کنیم که یک روزی جبران کنیم گفتند اگر ندارید هدیه را جبران کنید دعا کنید ثناگو باشید در روایت داریم تَهَادَوْا تَحَابُّوا، به هم هدیه دهید اظهار محبت کنید فإنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائنِ، کینه را از بین میبرد اگر کسی از ما ناراحت است هدیه بهترین راه است، فرمود هدیه موجب مودت و دوستی است برادری ایجاد میکند کینه را از بین میبرد یکی از راههایش این است منتها روش آن باید ملاحضاتش را توجه کرد که تکلف نباشد خودمان را به زحمت نیندازیم روان باشیم.
شریعتی: کلا حاج آقا وقتی تکلف وسط میآید زحمت و فلان کل همین کارها و سنتهای خوب تعطیل میشود.
حجت الاسلام نظافت: و خراب میشود توقع هم نداشته باشیم یعنی ما از دیگران توقع هدیه نداشته باشیم ولی خودمان به فکر هدیه دادن باشیم هر کسی به تکلیف خودش توجه کند میگویند امام رضا(ع) به دعبل پیراهنی هدیه دادند گرفت و هیچ چیزی نگفت آقا گفتند چرا نگفتی الحمدالله؟ یعنی اهل البیت تکریم میکردند و به نحوی تکریم میکردند که لعامت طرف درمان شود و کریم هم شود و اگر کسی اهل تشکر از خدا نیست کلا اهل شکر نیست این لعیم است در روایت داریم لعامت و پستی این است که تو اهل تشکر نباشی، بعدها دعبل آمد خدمت امام جواد(ع) آقا به او هدیه دادند گفت الحمد الله؛ آقا فرمودند تأدبتَ، یعنی اشاره کردند که آن دفعه الحمدلله نگفتی پدرم تذکر داد و حالا گفتی. به هر حال باید نحوه تکریم یک نوعی باشد که لعامت درمان شود و مدل اهل البیت این طوری بوده است دارد که یکی از همسران پیامبر یک خانم فقیری به او هدیه داد و او نپذیرفت گفت این فقیر است من هدیه او را بپذیرم؟ پیامبر ناراحت شدند فرمودند چرا هدیه این فقیر را نپذیرفتی؟ میخواستی بپذیری جبران کنی، چه قدر لطیف یعنی گاهی شخصیت دادن به این است که هدیه را بپذیریم منتها جبران کنیم، فرمود تواضع داشته باش خدا آدمهای متواضع را دوست دارد گفتند بهترین هدیه هم کلمه حکمت است یعنی اگر کسی به ما تجربهای را منتقل میکند آموزشی میدهد یک سخن راهگشا میگوید این هم هدیه حساب کنیم کما اینکه میگویند عیبتان را هم اگر میگویند هدیه حساب کنید أحَبُّ إخواني إلَيَ مَن أهدى إلَيَ عُيوبي. فرمود نِعمَ الهدیة الموعظة، همه ما نیاز داریم به این که دلمان نرم شود شارژ شود انرژی بگیریم موعظه خاصیتش این است خوش به حال شما که سالهاست هر روز...
شریعتی: الحمدالله توفیقی است برای من . الحمد الله رب العالمین و همین طور مخاطبینی که الحمدالله پای صحبتهای کارشناسان عزیز هستند.
حجت الاسلام نظافت: و اینهایی که دیده نمیشوند فیلمبردارهایی که دیده نمیشوند مخلصان این برنامه فیلمبردارها هستند.
شریعتی: خدا انشاالله همه آنها را حفظ کند و امیدوارم که مردم هم دعایشان کنند.
حجت الاسلام نظافت: فرمود اگر کسی به عیادت نیامد تو به عیادت برو، اگر کسی هدیه نداد تو هدیه بده، یعنی هدیه خالصانه همین است که برای خدا داریم انجام میدهیم لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً، اخلاص یعنی همین یعنی هدیه میدهیم انتظار جبران نداریم انتظار تشکر هم نداریم چرا؟ چون برای خدا انجام دادیم.
شریعتی: إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ.
حجت الاسلام نظافت: امام سجاد(ع) به فقرا که کمک میکردند هم دست خودشان را میبوسیدند هم پیشانی طرف را، دست خودشان را میبوسیدند چون خدای متعال دارد صدقه را میگیرد پیشانی طرف را میبوسیدند برای اینکه تکریمش کنند و خجالت نکشد احترام بود امیرالمومنین با قنبر رفتند لباس بخرند یک لباس سه درهمی بود یک لباس دو درهمی، فرمود دو درهمی برای من سه درهمی برای تو، قنبر گفت آقا شما منبر میروید خطبه میخوانید در چشم مردم هستید فرمود تو جوانی من حیا میکنم از پروردگارم که لباسم از تو بهتر باشد ببینید چه قدر لطیفند، اینها همان جلوههای تکریم است آن هم غلام بعد بیخود نبود اینها عارف میشدند غلامان! کنیز حضرت زهرا مستجاب الدعوه شد سلمان میگوید رفتم خانه حضرت زهرا(س) دیدم که فضه دارد استراحت میکند بی بی دارند کار میکنند گفتم شما کنیز دارید که؟ فرمود پدرم گفته است یک روز تو کار کن یک روز او، امروز نوبت استراحت اوست. اینها با غلام و کنیزشان انصاف داشتند خیلی عجیب است شیوه تربیتی اینها امام سجاد(ع) هم همین طور بودند به هر حال انسان احترام دارد ولو مسلمان نباشد امیرالمومنین مرد یهودی را بدرقه کردند و این سبب اسلام شد یعنی در یک مسیر بودند بعد خداحافظی کردند یهودی دید که حضرت پشت سرش میآیند گفت شما که گفتی از آن طرف میروید؟ فرمود آمدم بدرقهات کنم این دین ما این است، گفت شما کجا داری میروی؟ گفت دارم دیدن پیامبر میروم گفت من هم میآیم رفت و مسلمان شد، با اخلاق خیلی کارها میشود کرد. بحث بعدی ما این است که کرامت آدمها در یک درجه نیست همه یک کفی از احترام دارند چرا؟ چون وَ لَقَد کرَّمنا بني آدم.
شریعتی: ولی اینها مرحله و رتبه دارد.
حجت الاسلام نظافت: اولا اگر یک کسی برای خودش احترام قائل نشد دیگر آن بحث دیگری است قاتل شد احترام بقیه ارتضا میکند او را بکشیم عبرت شود برای بقیه، اگر کسی دزدی میکند خودش برای خودش احترام قائل نشده باید دستش را قطع کنند دیگر، این هم دقت کنید یعنی اسلام مهربان است ولی حکیمانه و عاقلانه احترام برای انسانها قائل است پشتش یک حکمتی است در قرآن داریم يأيها الناس إنا خلقنكم من ذكر وأنثى وجعلنكم شعوبا وقبائل لتعارفوا إن أكرمكم عند الله أتقىكم فرمود همه از یک پدر و مادر هستید همه از آدم و حوا هستید با ارزشترین شما با تقواترین است پس همه کرامت دارند ولی چه کسی با ارزشتر است؟ آن کسی که با تقواتر است نه آن کسی که خوشگلتر است، سفید پوست است این سیاه پوست است اینها اصلا معیار نیست پولدارتر است اینها معیار نیست.
شریعتی: به پست و مقام و شهرت و ثروت و اینها نیست.
حجت الاسلام نظافت: حتی به هوش هم نیست بعضی تیزهوشند بچهها ممکن است یک کسی هوش کمتری داشته باشد یک کسی هوشش بیشتر باشد اصولا آنچه که خدا داده است وسیله پز دادن و افتخار نیست نعمتی است که پشتوانهاش در پی آن تکلیف است خدا اگر نعمت میدهند تکلیف هم میدهد إن أكرمكم عند الله أتقىكم، تقوا یعنی چه؟ یعنی اراده، یعنی اگر کسی حیوانی زندگی نمیکند ارادهاش قوی است او احترامش بیشتر است حالا تقوا هم درجات دارد هر چه درجاتش بالاتر برود احترامشان بیشتر است در نهج البلاغه داریم کسی که دنیا او را بالا برد شما او را بالا نبرید. یعنی وزیر و نماینده مجلس و رئیس میبینی به صرف اینکه رئیس است احترام نگذار.
شریعتی: یعنی به خاطر ریاست تکریمش نکن.
حجت الاسلام نظافت: فرمود اگر کسی که تقوا او را بالا برد شما او را پایین نیاورید همه انسانها احترام دارند آن کسی که ادب بیشتری دارد احترام بیشتری دارد آن کسی که معرفت بیشتری دارد احترام بیشتری دارد مدل ائمه معصومین بوده است که با مبنا احترام میگذاشتند.
شریعتی: مثلا یک کسی عالم دین است باید یک نوع دیگر تکریمش کرد.
حجت الاسلام نظافت: چون علم را دارید تکریم میکنید.
شریعتی: پدر است مادر است جنس احترام فرق میکند.
حجت الاسلام نظافت: یک کسی اخلاق بهتری دارد باید احترام بیشتری کرد باید احترام گذاشتنها آموزنده باشد.
شریعتی: و معیار داشته باشد.
حجت الاسلام نظافت: معیارش هم الهی باشد و لعامت افراد را درمان کند پستی آنها را درمان کند در روایت داریم میگوید ما در منا نزد امام صادق نشسته بودیم داشتیم انگور میخوردیم یک گدایی آمد گدایی کرد آقا دستور دادند یک خوشه انگور به او بدهید به او یک خوشه انگور دادند گدای بیمعرفت گفت نه من این را نمیخواهم پول میخواهم نعمت خدا را کوچک شمرد گفت من نیازی به این ندارم إن کان دِرهَم، اگر درهم است اقا فرمودند خدا انشاالله به تو بدهد. یسأ الله لک، انشاالله خدا به تو وسعت بدهد اهل بیت گداها را اگر رد میکردند با حکمت بود و با احترام بود دعاش کردند گفتند خدا به تو وسعت بدهد به او پول ندادند یک درهم هم ندادند بعد دارد که برگشت پشیمان شد آقا تنبیه کرد او را گفتند برو، یک گدای دیگر آمد آقا سه دانه انگور به او دادند...
شریعتی: و این رفتارها نکتههایش نکتههای تربیتی است قرار است آدم بسازد.
حجت الاسلام نظافت: آره میخواستند بسازند آدمها را کمک کردنشان به نحوی بوده است که طرف عرض کردم لعامتش تبدیل به کرامت شود آدمهای پست اهل تشکر نیستند خوبیها را نمیبینند نعمتها را کوچک میشمرند و چه قدر خوب است در خانه اگر همسری هدیه میآورد کوچک نشمریم بگوییم الحمدلله، فرمود لئِن شکَرتُم لَأزیدنَّکُم، این اگر از هم تشکر نکنیم نعمت زیاد نمیشود چرا تشکر نمیکنیم؟ کوچک میشمریم میگوییم کاری نکرده است این خلاف سنت خدای متعال است که اگر کسی کفران اهل نعمت باشد ولو نعمتی که با دست همسرش گرفته است کوچک بشمرد و تشکر نکند خدا زیاد نمیکند. گدای بعدی آمد سه دانه انگور دادند گدای با معرفت سه دانه انگور را گرفت گفت الحمدالله رب العالمین با ابتهاج، آقا فرمودند بایست به رفیقشان گفتند چه قدر پول همراهت است؟ بیست درهم همین حدودها بیست درهم به او دادند گفت الحمدالله هذا مِنکَ وحدَکَ لا شریکَ لک، خدایا حمد مال تو است این پول از تو است نه از امام صادق خیلی زیباست. میگوید از توست تو تنها هستی شریکی نداری، امام خوشحال میشود ائمه موحد پرور هستند مأموریتشان این است به آنها بر نمیخورد که من این را به تو دادم نمیآمدند خودشان را بت کنند اینها آمدند راهنمایی کنند مردم را به سوی خدا، فرمودند بایست لباسشان را در آوردند لباس به او دادند فرمودند این را بپوش، لباس را پوشید گفت حمد و سپاس مخصوص خدایی است که من را پوشاند و بعد گفت جزاک الله خیراً، امام را دعا کرد یعنی از امام تشکر کرد و راوی میگوید تا حالا امام را دعا نکرده بود بعد هم رفت ما گمان کردیم که اگر این بخواهد حمد خدا را ادامه دهد آقا هم هر طوری شده جبران میکند. ببینید این روش ائمه است امام صادق(ع) هم انفاق کردند هم تکریم کردند هم اطرافیان را تربیت کردند هم تشویق کردند این طوری به دیگران محبت کنیم این طوری کمک کنیم من غصه میخورم گاهی کمکهای خنثی داریم باید در آن حساب باشد مثلا ما فرض میکنیم کادو میبریم یک کسی داماد شده عروس شده است یک کتاب هم ببریم دو سه نکته هم بگوییم تجربه زندگی را به این تازه داماد و تازه عروس بگوییم هدیه خوب است تکریم است ولی اگر این نکات تربیتی نباشد یعنی قانع شدیم استفاده بهینه نکردیم و این خیریهها باید به این نکات توجه داشته باشند که به دنبال همان که شما فرمودید آدم سازی باشند.
شریعتی: رشد آدمها.
حجت الاسلام نظافت: رشد آدمها انفاقها همه هدفمند بوده است دارد یک اعرابی یک عرب بیابانی آمد نزد امام حسین(ع) گفت آقا من ضامن دیهای شدم یعنی به اندازه یک دیه کامل بدهکارم پول هم ندارم نمیتوانم ادا کنم آمدم پیش کریمترین آدمها با خودم گفتم از اهل البیت کریمتر وجود ندارد بارک الله که فهمیده کجا برود. امام حسین فرمودند برادر عرب سه سوال از تو میکنم اگر یک سوال جواب بدهی یک سوم، اگر دو سوال را جواب بدهی دو سوم، اگر سه تا جواب بدهی کلش را برآورده میکنم، گفت شما از من سوال کنید؟ شما اهل علم و شرفید. امام حسین فرمود شنیدم از جدم رسول خدا که پیامبر فرمودند اَلمَعرُوف بِقَدرِ الْمَعرِفَه، ببینید ارزش گذاری در اجتماع، هر چه که طرف معرفتش بالاتر نیکی بیشتر، یک سوال را بتوانی جواب بدهی یک سوم همه را جواب بدهی کلش را میدهم ببینید بها دادن برای معرفت ارزشگذاری کردن؛ گفت آقا سوال کنید اگر جواب دادم که بهتر اگر نه که از شما یاد میگیرم، چه قدر با معرفت بوده است. گفت یاد میگیرم اشکالی ندارد بعد هم گفت وَ لا قُوّةَ إلِا بالله آن وقت آقا سوالاتی کردند تمام سوالات را جواب داد آقا هزار دینار به او دادند انگشتر هم دادند که در حالی که نگینش دویست درهم میارزید. نکتهای که گفتند این است که اکرامهایتان خالصانه باشد برای خدا باشد.
شریعتی: نه اینکه برای خودت یک منفعتی داشته باشی تصمیم بگیری نقشه بریزی.
حجت الاسلام نظافت: طمع و نقشه و بخواهیم به طرف نزدیک بشویم، بخواهیم کارمان را راه بیندازد، و لذا خوب نیست مسئولان هدیه بپذیرند چون بعدا در رودروایسی گیر میکنند و بعضی با نقشه هدیه میدهند در روایت داریم اگر کسی فقیر مسلمان را اکرام کند خدا روز قیامت از او راضی خواهد بود از اکرامهای خالصانه اکرام فقیر است لذا یک عزیزی دارد خیابان را تمیز میکند به او سلام کنیم خدا قوت بگوییم اینها ذخیره میشود برای ما خوشحالش کنیم قطعا خدا این را میپذیرد چون ما به او نیاز نداریم که نه مسئولیت دارد نه پستی دارد نه...
شریعتی: شائبه طمع و پول و پست و...
حجت الاسلام نظافت: هیچی چیزی نیست خالص است از آن طرف در نهج البلاغه داریم مَنْ تَوَاضَعَ لِغَنِيٍّ لِأَجْلِ غِنَاهُ ذَهَبَ ثُلُثَا دِينِهِ، فرمود اگر کسی به پولدار احترام بگذارد به خاطر پولش دو ثلث دینش از بین میرود یعنی دو ثلث دینش بر باد میرود به خاطر تواضع به خاطر سلام، و این ناخود آگاه آدمها این طوری هستند بین دامادها فرق میگذارند بین عروسها فرق میگذارند بین داییها فرق میگذارند بین هیئتها فرق میگذارند آنجایی که غذای بهتری میدهد آنجا میروند.
شریعتی: چه قدر مادرها بین بچههایشان فرق میگذارند بله میفرمودید چند روز پیش...
حجت الاسلام نظافت: به طلبهها میگفتم اربعین میرویم بعضی جاها در مسیر کباب میدهند بعضی جاها غذای ساده میدهند آن چون دورش خلوت است برو آن را تکریم کن، عمدا برویم آن که خلوت است یک چای دارد یک سفره سادهای دارد یک لیوان شربت دستت میدهد به خاطر خدا، بعد در بستگان آن کسی که پذیراییاش خوب نیست آن را برویم به به هم بگوییم فقرا هم شخصیت دارند بچههای فقرا باید لذت ببرند از پذیرایی، نمیرویم البته کودکان این طوری هستند ولی بزرگترها نباید این طوری باشند. ما بچه که بودیم یادم است خانه دایی و عمویی میگفتیم که عیدی و پذیرایی خوب دارند ولی بزرگترها نباید این طوری باشند فرق نباید بگذارند به خاطر خدا در نهج البلاغه داریم ما أحسن تواضع الأغنياء للفقراء، بهترین تواضع تواضع پولدارها است در برابر فقرا، یعنی سلام وزیر به کارمندان سلام مدیر کل سلام مقام بالاتر خیلی ارزشمند است سلام پولدارها به فقرا خیلی ارزشمند است خالص است به قول شما شائبهای ندارد بعد جالب است فرمود طَلَبا لِما عِندَ اللّه، پون دنبال آن چیزی است که نزد خداست و أحسن مِن بهتر از این هم هست بهتر از تواضع پولدار در برابر فقیر، بهتر هم هست؟ فرمود بله بیاعتنایی فقیر به پولدار، محل ندهند، اسلام آدمها را این طوری تربیت میکند.
شریعتی: و این طوری تنظیم میکند.
حجت الاسلام نظافت: خیلی زیباست که تو نیازمندی ولی به پولدار محل نمیدهی حاضر نیستی سلام چرب کنی به خاطر پول.
شریعتی: نه اینکه بیاحترامی کنیم به خاطر پولش تکریم نمیکند.
حجت الاسلام نظافت: مواظب است میترسد نکند پول پرست باشد حالا اگر یک پولداری ادب دارد حتما سلام میکنیم.
شریعتی: فقرا به اغنیاء طوری سلام میکنند که عزتشان را از دست میدهند.
حجت الاسلام نظافت: اسلام میخواهد این عزت حفظ شود آن پولدار هم نباید خوشحال شود چرا؟ چون میگوید تا پول داری رفیقتم. میگوید تو خودت ارزش نداری پولت ارزش دارد آن پولدار هم بفهمد خوشحال نمیشود.
شریعتی: یعنی این نکته هم که تحویلشان نگیرید و محل نگذارید چون عزت تو حفظ شود.
حجت الاسلام نظافت:و لذا پولدارها چون میبینند به او محل نمیدهند بدانند آن مقامات معنوی دارد.
شریعتی: عزت نفس دارد مناعت طبع دارد.
حجت الاسلام نظافت:و خوششان بیاید از این فرد عجب آدمی است که ما را به خاطر پولمان نمیخواهد چون گاهی وقتها ممکن است یک پولداری خوشحال میشود از اینکه دیگران او را به خاطر پول بخواهد اشتباه میکند در نهج البلاغه داریم اگر پاهایت بلغزد و محتاج شوی هیچ کسی دور و بر تو نمیآید. تو بدترین دوست خواهی بود فرمود سرزنش شده ترین دوست خواهی بود الان دیدید یک کسی دوره نمایندگیاش تمام میشود دیگر کسی محلش نمیدهد مدیر کل بوده فرد عادی میشود کسی محل نمیدهد؟ دور شهرداریاش تمام میشود...
شریعتی: چه قدر هم بد است یعنی تو باید به جایگاهی برسی که مردم به خاطر خودت به تو احترام بگذارند.
حجت الاسلام نظافت: نه به خاطر پست و مقامت اینها دوام ندارد. چه قدر وقت داریم؟
شریعتی: به قرارمان رسیدیم حالا اگر نکتهای هست بفرمایید انشاالله بعد از این نکته شما این آیات را بشنویم.
حجت الاسلام نظافت: در روایت داریم اگر کسی به خاطر خدا اکرام کرد خدا را اکرام کرده است یعنی اکرام خدا چه طوری است؟
شریعتی: به خلق او اکرام کنیم.
حجت الاسلام نظافت: سلام کنی به ویژه اگر خالصانه باشد و حواسمان باشد خدا کمک کند در روایت داریم حُرمَة المؤمنُ أعظمُ حُرمَةً مِن الكعبةِ، این هم جالب است این کعبهای که آنقدر باید پول خرج کنیم که برویم و دور آن بچرخیم ببوسیم و احترام کنیم واقعا کعبه عظمت دارد.
شریعتی: بیت الله است با تمام قداست و عظمتش.
حجت الاسلام نظافت: مشرف شدید شما؟
شریعتی: بله من یک بار مشرف شدم.
حجت الاسلام نظافت: خیلی شکوه دارد دفعه اولی که میبینید خانه با تمام سادگیاش خیلی ابهت دارد ولی احترام مومن میگویند از کعبه بیشتر است و ما متأسفیم برای خودمان که به مومنین احترام نمیگذاریم و حتی در حج گاهی به هم بیاحترامی میکنند.
شریعتی: خوش به حال همه حاجیها که الان آنجا هستند و نمیدانم ما را میبینند یا نه؟ ولی حتما دعا کنند برای مردم عزیز ایران و اللهُمَّ ارزُقنِي حَجَّ بَيتِك الحَرامِ فِي عامِي هذا وَفِي كُلِّ عامٍ.
حجت الاسلام نظافت: حج هم یک حقیقتی است که باید چشید و باید خواست، البته جبران دارد اگر کسی توانایی مالی ندارد یک چیزهایی را بدیل حج گفتند از جمله زیارت امام رضا(ع) و خیلی چیزهای دیگر.
شریعتی: آقا بسیار ممنون و متشکرم از شما. از حاج آقای نظافت ممنون و متشکرم راه و رسم درست زندگی کردن راه و رسم تعامل با دیگران ارتباط با دیگران خاصه دوستان، اقوام، خویشاوندان و امیدوارم که موفق شویم برای عمل به دانستههایمان انشاالله بیش از پیش تلاش کنیم یک قراری ما گذاشتیم چند سال پیش که طرح فرزندان غدیر است و حالا دیگر یک ماه تا غدیر امسال باقی مانده است امروز 18 دیقعده است و تا 18 ذیالحجه یک ماه فرصت است و میتوانیم سالگرد این طرح بزرگ را با هم جشن بگیریم و به آن ببالیم و افتخار کنیم. خیلی از پدر و مادرها هستند زوجهای نابارور یک وقتهایی هزینههای درمان ناباروری را ندارند یا برایشان سخت است ما قرار گذاشتیم با مخاطبین که همراهشان شویم که آنها هم چشمشان به فرزندانی سالم و صالح انشاالله روشن شود و طعم مادری و پدری را بچشند.
حجت الاسلام نظافت: بعد آن بچهها انشاالله مومن باشند هرثوابی کنند این عزیزانی که کمک کردند در باروری سهیم هستند.
شریعتی: ما روز اولی که حاج آقا این قرار را گذاشتیم گفتیم یک نفر به جمع محبین و عاشقان امیرالمومنین اضافه کنیم یک اشهد ان علی ولی الله گوی دیگر به جمع محبین حضرت اضافه شود و اتفاق مبارکی است و به همین خاطر اسمش شده فرزندان غدیر چون در ایام غدیر هم با نام و یاد امیرالمومنین این طرح را آغاز کردیم زوجهای ناباروری که میخواهند از تسهیلات این طرح بهرهمند شوند عدد 5 را به 20000303 پیامک کنند اگر پاسخی دریافت نکردند با یک خط دیگر با یک گوشی دیگر امتحان کنند یا به کانالمان در سروش و ایتا مراجعه کنند سایت ما هم که در دسترس هست آنهایی هم که میخواهند در این طرح همراه شوند و کمک کنند و مساعدت کنند عدد 18 را به 20000303 انشاالله پیامک کنند خوشحالیم که در کنار هم هستیم و با هم آیات را بشنویم با احترام و با افتخار بعد از تلاوت آیات در دقایق پایانی همراه شما هستیم و در کنار شما بفرمایید خواهش میکنم.
اللّهم صل علی محمّد و آل محمد
صفحه328قرآن کریم
اللّهم صل علی محمّد و آل محمد
شریعتی: اللّهم صل علی محمّد و آل محمد و عجل فرجهم سلام میکنیم به حضرت امام رضا و امیدورام که همه مردم عزیز و نازنینمان زیر سایه الطاف کریمانه حضرت باشند یک دو دقیقه تا پایان فرصت داریم و نکتههای پایانی حاج آقا نظافت را بشنویم.
حجت الاسلام نظافت: هم چنان که تأکید بر تکریم کردند نقطه مقابلش هم گفتند که پرهیز کنید از تحقیر مواظب باشید هیچ انسانی را کوچک نشمارید حقیر نشمارید تحقیر نکنید پیامبر فرمودند احدی از مسلمانان را تحقیر نکنید. فإنَّ صَغيرَهُم عِند اللّه ِ كَبيرٌ. کوچکشان نزد خدا بزرگ است انسان است خدا خیلی روی انسان حساس است یعنی وقتی که شما مورچهای آزار برسانید عواقب منفی برایتان دارد انسان که جای خودش دارد ما مورچه را باید به رسمیت بشناسیم چه برسد به انسان در روایت داریم هیچ کسی را کوچک نشمار، چرا؟ چون اولیای خدا پنهان هستند آن آدم ویژهها، خوبها، کسی نمیشناسد آنها را، بعد عوارض منفی دارد بیاحترامی خود امام زمان(عج) ایشان را وقتی ظهور کنند میگویند ما این آقا را که دیدیم ولی ساده گذشتیم محل ندادیم سلام نکردیم یا گاهی ممکن است توهین کردیم إذا وَقَعَة الواقِعَة لَیسَ لِوَقعَتها کاذِبة خافضَةٌ رافِعَة، قیامت یعنی همین یک عدهای را بالا میبرد یک عدهای را پایین میآورد آنهایی که کوچک شمردیم از قضا میبینیم چه شأنی داشتند و در روایت داریم اولین کسانی که به بهشت میروند همین فقرایی هستند که ما محل ندادیم تحقیر کردیم و خدا روز قیامت از فقرا عذرخواهی میکند میگوید من شما را تحقیر نکردم آزمایش بود شما هم که سرافراز شدید.
شریعتی: خیلی وقتها اینجا به داشتههایمان میبالیم و به زعم خودمان احساس میکنیم ثروتی داریم رتبهای داریم مقامی داریم ولی آن طرف میرویم میبینیم دستمان خالی است اصلا معیار فقر و غنا عوض میشود.
حجت الاسلام نظافت: الغِنى و الفَقرُ بعدَ العَرضِ علَى اللّه، آنجا مشخص میشود که چه کسانی فقیرند و چه کسانی غنی هستند بنابراین برای اینکه روز قیامت شرمنده آدم خوبها نباشیم از یک کنار احترام بگذاریم برای اینکه احترام امام زمان را از دست نداده باشیم احترام آن خوبها را از دست نداده باشیم هیچ کسی را بیاحترامی نکنیم و کوچک نشماریم.
شریعتی: انشاالله، آقا خیلی ممنون و متشکرم خیلی ممنونم از لطف و عنایت شما فردا هم اگر توفیق باشد با حاج آقای عاملی خدمت شما خواهیم رسید و به شما سلام میکنیم حاج آقای نظافت دعا کنید و انشاالله خداحافظی کنیم.
حجت الاسلام نظافت: خدایا به محمد و آل محمد ما را لحظهای به خودمان وا مگذار. ما را از بهترین یاوران امام زمان قرار بده. فرج امام زمان را نزدیک بگردان. دعاهای امام زمان در حق بینندگان عزیزی که حاجت دارند و التماس دعا گفتند و دغدغه دارند در حق کشورمان و رهبرمان و جوانهایمان مستجاب بگردان.
شریعتی: الهی آمین خیلی ممنون و متشکرم بهترینها را برای شما از خداوند متعال مسئلت دارم میخواهیم کبوتر دلمان را راهی خراسان کنیم و حضرت رضا(ع) را با دل و جان سلام کنیم و عرض کنیم: اگر چه مست و خرابم تو نیز لطفی کن نظر بر این دل سرگشته خراب انداز. تا سلامی دوباره.