حجت الاسلام نظافت: بسم الله الرحمن الرحیم. تبریک عرض می‌کنم بهار در بهار را. سال جدید و ماه رمضان و ماه ضیافت الهی. ماه چشیدن لذت‌های معنوی، ماه پیدا کردن خود. ما خود حقیقی‌مان را وقتی می‌یابیم که روزه می‌گیریم. چون حیوانات هم غذا می‌خورند. ما با روزه گرفتن زمینه‌ای پیدا می‌کنیم که آن خود حقیقی را پیدا کنیم با یاد خدا. ان‌شاءالله که در این ماه که بهار قرآن هست، ماه لذت‌های معنوی هست همچنان که شما فرمودید. موقع افطار، موقع سحر فراموش نکنید. نیازمندان را فراموش نکنید. ماه توسعه ی خود است. َ اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِير. چقدر قشنگ است. چقدر انسان دریا دل می‌شود که آقا به همه فقراء در هر جای کره زمین فکر کنید. و البته از نزدیکان شروع کنید. «اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيَانٍ» یعنی کسی که روزه می‌گیرد، گرسنگی، تشنگی، باید هم یاد گرسنگی و تشنگی روز قیامت بیفتد و هم یاد گرسنگی گرسنگان جامعه‌اش و گرفتاران. بعد «اللَّهُمَّ أَصْلِحْ كُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِين» خدایا هر فسادی را برطرف کن. فساد بی‌عدالتی، فساد بی‌رحمی، فساد بی‌توجهی، فساد بدکارکردن. انواع و اقسام فسادها. فساد بداخلاقی. ظلم. این خیلی خوب است، خیلی قشنگ است که انسان ظرفش را بزرگ می‌کند.
شریعتی: به تعبیر شما این من توسعه پیدا می‌کند.
حجت الاسلام نظافت: توسعه پیدا می‌کند. توسعه خودی. این خودی وسعت پیدا می‌کند. به هر حال ما خیلی قشنگ و مکرر باید برای اینکه ماه رمضان عادی نشود، بگوییم «يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِيمُ الَّذِي لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‏ءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ وَ هَذَا شَهْرٌ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ وَ كَرَّمْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُور» این را باید تکرار کرد. یادمان می‌رود. عادی می‌شود. این ماهی است که تو خدایی که عظیم هستی گفتی این ماه عظمت دارد. تو شرافت دادی. برای این ماه کرامت قائل شدی. تو این ماه را بر همه ماه‌ها کرامت دادی. تو این ماه را بر همه ماه‌ها برتری دادی. تو در این ماه لیلة القدر قرار داد. مُنَّ عَلَيَّ بِفَكَاكِ رَقَبَتِي مِنَ النَّارخدایا خیلی‌ها را می‌بخشی، من عقب نمانم. ‏منت بگذار بر من. «فِيمَنْ تَمُنُّ عَلَيْهِ» در میان همه کسانی که به آنها منت می‌گذاری من هم جزء آنها باشم. ماه قشنگ و ماه خوبی است، قدر بدانیم. ان‌شاءالله که همدیگر را دعا کنیم و کن نواهیم و همه جهان را بخواهیم و همه را بخواهیم. خود خدا را بخواهیم.
شریعتی: خدا را داشته باشی همه چیز را داری. و چه کسانی که بودند سال‌های قبل و امسال جای خالی‌شان سر سفره افطار و سحر کاملاً محسوس است. ان‌شاءالله همه آنها مهمان سفره پربرکت امیرالمؤمنین و حضرت علی بن موسی الرضا باشند.
حجت الاسلام نظافت: حالا که شما یاد گذشتگان کردید «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُور» در بعد از هر نماز باید یاد اموات باشیم. بیاییم بنا بگذاریم با خودمان اینطوری بگوییم: بگوییم این رمضان آخرین رمضان ما است تا بتوانیم استفاده بهترین را از آن بکنیم. می‌گویند امام سجاد (ص) نماز که می‌خواندند به این عمل می‌کرد. صلّ صلاة مودع. به این عمل می‌کرد. با نماز وداع می‌کرد. می‌گفت این آخرین نماز است. حال آدم خوب می‌شود.
شریعتی: اصلاً قصه خیلی فرق می‌کند. من در زیارت‌ها این را خیلی حس کردم. آدم زیارت که می‌رود می‌گوید نکند یک وقت این زیارت آخرم باشد. بعد دیگر نمی‌توانی دل بکنی. اصلاً جنس آن عوض می‌شود.
حجت الاسلام نظافت: دیگر زود آن را سر هم نمی‌آورند نمازش را، تلاوت قرآنش را. ممکن است سال بعد نباشم. بعد وقتی می‌میریم می‌گوییم ما را برگردان که همین کارها را انجام بدهیم. رب ارجعونی لعلی اعمل صالحا فیما ترکتم. می‌گوید خدایا من را برگردان. می‌خواهم بروم با ماترکم عمل صالح انجام بدهم. ماترک یعنی آنچه که از انسان باقی می‌ماند. از ما چی به جا می‌ماند؟ از ما در درجه اول  بدن به جا می‌ماند. روح از بدن که بیرون می‌شود به بدن نگاه می‌کند. می‌گوید برگردم با این زبان تلاوت قرآن داشته باشم. آن هم در ماه رمضان. دقت کرده‌اید در غیر ماه رمضان من ندیدم دعا برای عمر طولانی. در ماه رمضان زیاد است. «أَنْ تُطِيلَ عُمُرِي وَ أَنْ تُوَسِّعَ عَلَيَّ فِي رِزْقِي‏» خدایا عمرم را طولانی کن. چرا؟ چون می‌بیند عجب ماهی است. یک آیه ثواب ختم کل قرآن. وقتی می‌گوید ثواب ختم کل قرآن یعنی به اندازه یک ختم کل قرآن یک آیه روح را ارتقا می‌دهد.
شریعتی: و تو برای آن ابدیتی که عازم آن هستی چقدر نیاز داری و چقدر محتاج هستی.
حجت الاسلام نظافت: پس باید استفاده کنی. به یک جزء قناعت نکنی. به اندازه‌ای که می‌توانی. «فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ» بعد اگر تلاوت قرآن همراه با تدبّر باشد، فکر ما هم تغذیه می‌شود. جان ما تغذیه می‌شود. عزم و اراده ما تغذیه می‌شود و انرژی‌ای پیدا می‌کنیم برای اینکه عمل خوب انجام بدهیم. به هر حال به ماه رمضان از منظرهای مختلفی می‌شود نگاه کرد. منظر دعا، منظر توبه، منظر تلاوت قرآن و انس پیدا کردن با خدای متعال، منظر انفاق و ان‌شاءالله که عزیزان دعای شب اول ماه رمضان که در صحیفه هست خوانده‌اند. آنجا حضرت سجاد لیستی از کارهایی که در ماه مبارک رمضان باید انجام بدهیم، آن لیست را گفته‌اند. صله رحم هست، اطعام هست، رسیدگی به همسایه‌ها هست، تلاوت قرآن هست. همه نیکی‌ها هست، بعد ماه رمضان مثل میدان جنگی است که آتش‌بس است. وقتی بمباران می‌شود پیش‌روی‌ها سخت است. وقتی آتش‌بس است راحت برو. گاز را بگیر و برو. ماه رمضان اینطوری است. آتش بس است. از دو ناحیه آتش‌بس است چون دو نوع جنگ است. از درون جنگ داریم. نفس اماره غذا می‌خوریم.
شریعتی: و تو در بندش کردی.
حجت الاسلام نظافت: حالا کنترلش کردیم. در گوشش زدیم. گفتیم غذا خبری نیست. رام شده است. نفس اماره در ماه رمضان ضربه دیده است. انواع و اقسام، بویژه کسانی که زبان‌شان را هم کنترل می‌کنند، چشم‌شان را هم کنترل می‌کنند. این یک جنبه. خب کنار دستی ما هم که روزه است. ان‌شاءالله اگر کسی هم عذر دارد که روزه نگیرد، رعایت بکند این فضای جامعه معنوی باشد، می‌بینیم بقیه هم نمی‌خورند. فضای جامعه هم تلتیش می‌شود. بعد شیاطین هم در غل و زنجیر هستند.
شریعتی: خلاصه از درون و بیرون این مهار هست.
حجت الاسلام نظافت: یعنی شما می‌خواهی شنا یاد بگیری، بچه ما می‌خواهد شنا یاد بگیرد در دیای خزر طوفانی نمی‌شود. باید در یک استخر آرام باشد. الآن میدان تمرین کردن را خدا در ماه رمضان برای ما درست کرده است. میدان تمرین. در آخر همان دعای شب اول ماه رمضان داریم که تا بتوانم در بقیه سال چنین باشم. یعنی رمضان که تمام می‌شود خدا شیاطین را رها می‌کند. و شیاطین چه بسا لبخند پر از کینه و زهر دارند به ما در ماه رمضان می‌زنند. می‌گویند حالا تو ثواب‌ها را جمع کن. برایت برنامه دارم. بگذار رمضان تمام شود می‌دانم با تو چکار کنم. یعنی رمضان که تمام می‌شود. چون شیطان به تعبیر بعضی از اساتید سگ درگاه خدا است. یعنی خدا به شیطان اذن داده است که ما را اذیت کنیم. ماه رمضان کنترلش می‌کنند. حالا ممکن است بگویید که در ماه رمضان بعضی‌ها گناه می‌کنند. دیگر روزه نمی‌گیرند. اینها روزه واقعی نمی‌گیرند. یا عادت‌هایشان دارد کار می‌کند. عادت‌هایی والّا نفس که کنترل شده است و از بیرون هم که شیاطین کنترل هستند. حالا ممکن است ما وارد یک باغی می‌شویم یا جایی می‌رویم یک سگی از دور یک سر و صدایی بکند ولی صاحبخانه او را نگه داشته است. نمی‌تواند حمله کند. ماه رمضان این فضا آرام است. از این فضا باید استفاده کرد. باید مواظب باشیم خدا کمک کند از گوشی نجات پیدا کنیم. کاش می‌شد می‌گفتند ماه رمضان گوشی کلاً کنار بگذار و جزء مبطلات است. از نظر معنوی جزء مبطلات هست. یعنی وقتی که من کار غیر مهم انجام می‌دهم، سطح روزه‌ام را پایین آورده‌ام. به چیزی نگاه می‌کنم که فایده‌ای ندارد، به چیزی نگاه می‌کنم که اولویت من نیست.
شریعتی: بله، در فصل و وقتی که یک آیه قرآن خواندن ثواب ختم قرآن را دارد، دیگر حالا این صفحات مجازی را تو هی ورق بزن.
حجت الاسلام نظافت: بعد هم اخبار تکراری، اخبار بی‌حاصل. شنیدنی‌ها نباید لغو باشد، دیدنی‌ها نباید لهو باشد.
شریعتی: اینها همان است که ما را از خودمان دور می‌کند. از خود واقعی‌مان.
حجت الاسلام نظافت: سر ما را گرم می‌کند. نمی‌گذارد بچشیم.
شریعتی: غافل می‌شویم.
حجت الاسلام نظافت: بله. بعضی از بزرگان بوده اند که خیلی قرآن می‌خوانده‌اند. بزرگان ما با قرآن خیلی انس داشته‌اند. من یک وقت رفتم مطب یک پزشک، بعضی از پزشک‌ها خیلی معنوی هستند. خدا ان‌شاءالله نگه‌دار ایشان باشد. ماه رمضان شاید روز پنجم ششم بود خیلی نگذشته بود. دیدم ایشان قرآنش را دور کرده است و بعضی‌ها می‌بینید جزء‌شان را نمی‌توانند بخوانند. برکت باید پیدا کند. بتوانیم شب‌ها سر شب بعد از افطار یک خواب مختصر که بعد بتوانیم از سحر استفاده کنیم. سحر خیلی مهم است. ابوحمزه ثمالی غوغا است. معجزه امام سجاد است ابوحمزه ثمالی. بشر عادی امکان ندارد بتواند یک صفحه مناجات ابوحمزه ثمالی را انشاء کند. انقدر انسجام. اصلاً می‌گویند دعا قرآن ساعد است. امکان ندارد کسی حق‌طلب باشد بدون تعصب من همه هر کسی که پیروی اهل البیت نیست، محب اهل البیت در عالم زیاد است. به عنوان امام اهل البیت را قبول ندارد. بیاید ابوحمزه ثمالی را نگاه کند، قطعاً پیرو می‌شود. معجزه این است. ابوحمزه ثمالی. خمسة عشر پانزده تا مناجات کوتاه دارد.
شریعتی: خود دعای سحر.
حجت الاسلام نظافت: دعای سحر. اصلاً غوغایی است. خدا کند روزه‌های ما محدود به این نخوردن و ننوشیدن نباشد. حلق ما روزه باشد، چشم ما هم روزه باشد، برسیم به درجه‌ای که فکر ما هم روزه باشد. یعنی بدگمان نباشیم. سوء‌ظن نداشته باشیم.
شریعتی: حال ما یک تغییری کرده باشد.
حجت الاسلام نظافت: توبه واقعی.
شریعتی: ولی سهم خیلی‌ها از ماه رمضان فقط چشیدن گرسنگی و تشنگی است. همین ولاغیر.
حجت الاسلام نظافت: بعد در روایت داریم توبه تغییر است. توبه لسانی نیست. ریل را باید عوض کرد چون رمضان تمام می‌شود شما این قطار زندگی‌تان ریل قدیم باشد باز همان آش و همان کاسه است. فرقی نکردی. توبه یعنی تغییر ایجاد کردن. یک روایت طولانی‌ای هست که پیامبر اکرم فرمود هر کس توبه کند تغییر ندهد، بعد حضرت می‌گوید غذایش را تغییر ندهد توبه نکرده است. لباسش را تغییر ندهد توبه نکرده است. لباس تغییر بدهد یعنی چه؟ یعنی نگاه کند ببیند لباسش مناسب آن طوری که اسلام می‌گوید هست یا نه. لباس باید تغییر کند. بستر آن. رفیق‌ها. فرمود: و من تاب و لم یغیر رفقاء. چنین تعبیری فرمود توبه نکرده است. رفیق باید، همنشین‌ها باید تغییر کند. مطالعات باید تغییر کند. یعنی یک سنجشی لازم است، محاسبه‌ای لازم است،
شریعتی: بعد آن تحول اتفاق بیفتد.
حجت الاسلام نظافت: آفرین. باید آدم فاصله را ببیند. با یک قواعدی، با یک شاخصه‌ای باید خودمان را بسنجیم بعد اگر دیدیم عقب هستیم یک تغییری ایجاد کنیم. دوست خوب لازم است. مثلاً اگر کسی بداخلاق است، رمضان باید خانواده انسجام خانوادگی ایجاد کند. ماه رمضان باید خیلی از قهره‌ها از بین برود، کینه ها باید از بین برود والّا روزه نگرفته‌ایم. رمضان می‌تواند دنیا و آخرت ما را آباد کند. مسئولین ما روزه بگیرند. روزه بگیرند یعنی چه. یعنی تلاش بیشتری کنند، یعنی فکر بیشتری کنند. یعنی خواب کارشان را ببینند. ببینید تغییر. مسئولین اگر می‌خواهند توبه کنند باید تغییر ایجاد کنند. یعنی باند و باندبازی را کنار بگذارند. یعنی بعضی از آنها مافیا درست نکنند.
شریعتی: یعنی زندگی مسئولین ما، تک تک ماها قبل از ماه رمضان با ماه رمضان بعد آن تفاوت داشته باشد.
حجت الاسلام نظافت: باید تفاوت داشته باشد. یعنی باید بگوید اگر مثلاً یک مسئولی می‌بیند یک آقایی هست از جناح مقابل، از او بهتر می‌فهمد. از او مشورت که بگیری. امروز آقای تهیه‌کننده می‌گفتند که آقای قرائتی گفتند یک آقای من را دعوت کرد، رفتند افطاری یک جایی، این طرف را نگاه کردند دیدند همه هم‌حزبی‌های ایشان، آن طرف همه هم‌حزبی‌های ایشان است. بعد می‌گویند آقای قرائتی صدا زده گفته آقا از جناح مقابل ارزش یک نان و پنیر و سبزی نداشت دعوتش کنی؟ آقا با لج و لج‌بازی کشور درست نمی‌شود. ما سرنشینان یک کشتی هستیم. یا خدا و آخرت را در نظر بگیریم یا دنیای خود را در نظر بگیریم. اگر می‌خواهیم برای دنیای خود کار کنیم باید منافع ملی را در نظر بگیریم. اگر کسی کاری که انجام می‌دهد کارش اتقان داشته باشد، بویژه ما که می‌گوییم خدا می‌بیند. بعد کالای ما را باید در دنیا روی هوا بزنند. بگویند جنس ایرانی. و البته جنس‌های ایرانی خوب هم دارد ولی بعضی جاها هم می‌بینی که سوء‌استفاده می‌شود و بد عمل می‌شود. بعضی‌ها خودباخته هستند. جنس ایرانی نمی‌خرند. بعد آن هم باز جنس ایرانی را باید برند خارجی روی آن بزنند، مارک خارجی روی آن بزنند. بعد همان را می‌رود می‌خرد. خب این روزه نگرفتیم. به ملت خودمان احترام نمی‌گذاریم. پس این ماه رمضان توبه واقعی است. توبه لسانی است.
شریعتی: یعنی واقعاً این دور برگردان را دور بزنیم. یک بازنگری، یک خط‌کش، آن وقت تغییر می‌کند.
حجت الاسلام نظافت: و شاخص‌ها را هم گفته‌اند. خطبه متقین یکی از آن شاخص‌ها است، نامه 31 یکی از آن شاخص‌ها است. دعای مکارم الاخلاق یکی از آن شاخص‌ها است. انواع و اقسام واقعاً می‌تواند دنیا و آخرت ما را آباد کند و امیدوارم که بیش از بیش بچشیم و رمضان خوبی داشته باشیم. نقطه عطفی در زندگی ما باشد. سال جدید هم هستیم. سال جدید عزم جدید می‌خواهد.
شریعتی: در این سال‌ها که سحر‌ها ما خدمت مخاطبان‌مان بودیم، همیشه گفته‌ام، روز اول ماه رمضان هم گفته‌ام که اول ماه رمضان چه وسط تابستان باشد و چه در پاییز باشد، بهار خیلی‌ها هست. شروع سال معنوی آنها است. ان‌شاءالله پر از خیر و برکت باشد. حالا هم که ما به نیمه رسیده است و تقریباً نیمی از ماه طی شده است امیدوارم از این فرصت باقیمانده که مثل برق و باد می‌گذارد همه دوستان استفاده کنند و بهترین شب‌های قدر و متفاوت‌ترین آنها ان‌شاءالله در انتظارشان باشد.
حجت الاسلام نظافت: ما برای سال نو تبریک می‌گوییم. این تبریک واقعی است یا همینطور لسانی است؟ تبریک واقعی دعا است. سال نو مبارک یعنی چه؟
شریعتی: یعنی برای شما پربرکت باشد.
حجت الاسلام نظافت: تا ما مبارک نشویم، سال ما مبارک می‌شود؟
شریعتی: نه، اصلاً.
حجت الاسلام نظافت: این یعنی چه؟ یعنی مبارکی زمان به مبارکی انسان است. مبارکی مکان به مبارکی ما است.
شریعتی: گفت مبارک شما هستی.
حجت الاسلام نظافت: آفرین. و دارد که حضرت عیسی علی نبینا و آله و علیه السلام در گهواره فرمود: قال انی عبد‌الله آتانی الکتاب و جعلنی مبارکا این ما کنت. خدا مرا مبارک قرار داد هر جا باشم. یعنی حضرت عیسی می‌گویند وجود من برای زمین و زمان برکت است. چقدر اینطوری خوب است. بعد این می‌شود سال مبارک. بنابراین سال جدید سال تصمیم‌های تازه باشد. همه چیز از یک تصمیم شروع می‌شود. تصمیم هم یک مقدمه‌ای دارد تفکر. تفکر کنیم. یکی از عبادت‌ها تفکر است. «كَانَ أَكْثَرَ عِبَادَةِ أَبِي ذَرٍّ التَّفَكُّر» اکثر عبادت ابی ذر رضی الله عنه سلام الله علیه تفکر بوده است. ما به چی فکر کنیم؟ ممکن است حال قرآن خواندن ندارم. فکر کن. به چی فکر کنیم؟ به این فکر کنیم که خدا برای چی ما را آفریده است؟ به خودمان فکر کنیم. من کی هستم.
شریعتی: از کجا تا کجا به کجا.
حجت الاسلام نظافت: کجا دارم می‌روم. چه نعمت‌هایی خدا به من داده است. خدا به من چقدر لطف کرده است. ما ظاهر‌بین هستیم. یعنی پشت پرده این زندگی‌ای که داریم می‌کنیم سعدی قشنگ گفته است. ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری. این تفکرها می‌تواند خیلی کمک کند، تصمیم‌ گرفتن‌ها می‌تواند خیلی کمک کند. تصمیم خیلی مهم است. اصلاً توبه بدون تصمیم معنا ندارد. در نهج‌البلاغه داریم که امیرالمؤمنین دیدند یک کسی می‌گوید: استغفر الله ربی و اتوب الیه. حضرت او را توبیخ کردند چون دیدند حواس او پرت است همینطوری می‌گوید. لقلقه زبان است. بدون توجه به معانی بلند است. او را توبیخ کردند، سرزنش کردند، فرمودند استغفار 6 معنا دارد. آن 6 معنا اگر در وجود تو جاری شد بعد بگو استغفر الله ربی و اتوب الیه. آن می‌شود توبه واقعی. چهار تای آن دیگر جزء واجبات است. دو تای آن خیلی سخت است نمی‌گویم ولی چهار تای آن که دیگر می‌شود. اولی آن پشیمانی است. آقا تا فکر نکنیم به این عمر از دست رفته، تا به عقب‌ماندگی‌ها فکر نکینم، تا فکر نکنیم به قله‌های بلند مثل حاج قاسم سلیمانی‌ها، ما هم عمر کردیم، او هم عمر کرده است. تا این احساس عقب‌ماندگی دست ندهد پشیمانی ایجاد نمی‌شود. باید احساس کند انسان ضرر کرده است. چطور می‌گوییم کاش دلار گران نشده بود خریده بودیم، کاش سکه خریده بودیم. نه این حسرت متأسفانه می‌آید. کاش اوضاع اقتصادی نوسان نداشته باشد. آقا بعداً روز قیامت حسرت می‌کنیم. یا حسرتا علی ما فرته فی جنب الله. باید این احساس عقب‌ماندگی و پشیمانی بیاید. این اول. بعد فرمود تصمیم بگیر. العزم. بنابراین استغفار پشیمانی می‌خواهد، تصمیم می‌خواهد و جبران می‌خواهد. تابوا و اصلحه. جبران کردن. جبران آن هم دو بخش است. جبران عبادات، نمازهایی که کم گذاشتیم، نمازهایی که لب‌ طلایی خواندیم یعنی بدو بدو دارد قضا می‌شود یا خدای ناکرده قضا شده است. حق الله و حق الناس. سخت‌تر از همه. اگر کارمندی پول گرفته درست کار نکرده است، اگر بنده وظیفه‌ام را درست انجام نداده‌ام، بالاخره یک نامه را سر هم گذاشته‌ام، یک مسئولیتی... این ممکن است مثلاً وزن آن یک کیلو باشد ولی هزار تن بار است. اگر بفهمند مسئولیت دارد.
شریعتی: و شاید بیشتر. خیلی بیشتر. اصلاً زبان قاصر است. پس جبران تابوا و اصلحه جبران کنند. حالا ماه رمضان توبه واقعی هم می‌‌شود. فرمود گوشت‌های او آب شود و گوشت جدید بروید. ان‌شاءالله این روزه هم در این جهت کمک می‌کند. بعضی‌ها خدا را دور می‌زنند. چطور؟ سرشب افطاری خوب می‌خورند، آخر شب می‌خورند، سحر هم می‌خورند.
شریعتی: چند برابر آن دو سه وعده‌ای که روزهای عادی می‌خورند می‌خورند.
حجت الاسلام نظافت: لذا وزن اضافه می‌آورند. ماه رمضان باید وزن کم کنیم. آخه گفتند برای صحت بدن هم روزه سازنده و مفید هست. پس باید یک تصمیم‌های تازه‌ای بگیریم و آن وقت این توبه واقعی است. بعد از امام رضا (ع) روایت داریم اگر کسی بگوید استغفر الله ربی و اتوب الیه و پشیمان نشده باشد خودش را مسخره کرده است. یعنی یک نوع استهزاء است. دارد خودش را مسخره می‌کند و خدا اینطور دوست ندارد لقلقه زبان باشد. نکته دیگر این است که دعایی که حرف دل ما نباشد، آن هم دعای واقعی نیست. می‌دانید مثل چی می‌ماند؟ فرض کن یک کسی خواب است. بعد بگوید کمک، کمک. به او کمک می‌کنید؟ چون در خواب است. یا می‌گوید به من آب بدهید من تشنه هستم. چرا؟ چون پشتوانه این خواستن است. دعا که گفتند، اصل دعا دلی است. این زبان باید ترجمه ما فی الضمیر ما باشد. استغفر الله ربی و اتوب الیه باید ترجمه آن پشیمانی و آن تصمیم تازه ما باشد.
شریعتی: شب قدری که می‌گویی خلصنا من النار یا رب باید بخواهی که خلصنا من النار باشی.
حجت الاسلام نظافت: حالا آن نار یعنی چه؟ ما را از آتش آزاد کن یعنی از گناه آزاد کن. گناه است که آتش تولید می‌کند. بنابراین توصیه من این است که به معانی دعاها فکر کنید.
شریعتی: نکته مهمی است.
حجت الاسلام نظافت: به معانی دعاها فکر کنید. اگر آن عطش بیاید به زبان هم ما نگوییم ما دعا کردیم. به زبان گفتن که خیلی خوب است. ولی حالا فرض کنید یک کسی حال ندارد حرف بزند ولی از ته دل تک تک سلول‌های او دارد می‌گوید خدایا این اتفاق برای من نیفتد.
شریعتی: یک مقامی را تمنا می‌کند.
حجت الاسلام نظافت: این دعا است. اهل دعا است. دعا لسانی‌‌اش هم خیلی خوب است. گفته‌اند ادعوا، دعا کنید. نگفتند دعا بخوانید. در قرآن اقراء الدعا داریم؟
شریعتی: نه، ادعونی استجب لکم.
حجت الاسلام نظافت: دعا کنید. دعا کنید یعنی این خواندن صرف نیست. و لذا خدا دعای کسی که در روایت داریم قلب لا، ان قلب لاهٍ یعنی قلبی که حواسش نیست. یک چیزی می‌گوید. من گاهی دقت کرده‌ام. همین التماس دعایی که می‌گوییم این هم الکی است. یعنی به جای خداحافظی می‌گوییم التماس دعا. من نه واقعاً ملتماسانه می‌گویم دعا و نه او هم حرف من را جدی می‌گیرد. شاید یک بار گفته باشم. خدا رحمت کند حضرت آیت الله عظمی عراقی را، یک کسی به ایشان گفت التماس دعا، گفتند اسم تو چیست؟ نوشتند که او را دعا کنند. ما که قول می‌دهیم به بینندگان عزیز سمت خدا که نائب الزیاره هستیم واقعاً حد‌اقل یک سلام به جای آنها می‌دهیم. ما داریم دعا می‌کنیم. با افتخار به نفع خودمان است و اگر ما مدت‌ها بحث فرزندآوری داشتیم، همین‌جا قول می‌دهم که هر کسی که به حرف بنده کرده باشد و اقدام به فرزندآوری کند، تا آخر دعایش می‌کنم. همه همدیگر را داریم. ما عددی نیستیم. می‌دانم امام زمان دعا می‌کند. ولی خیلی خوب است که همدیگر را دعا کنیم. من یکی از عاد‌ت‌هایم باز از باب اما بنعمت ربک فحدث، خطبه عقد خیلی‌ها را خوانده‌ام. و مکرر در مکرر می‌گویم که خدایا خطبه عقد هر کسی را خواندم زندگی‌‌شان خوب و خوش باشد. ما مایه برکت باشیم یعنی همین. همه هم را دعا کنند. دعا اثر دارد. بی‌اثر نیست. البته دعا گاهی باب دل ما اثرش نیست ولی یک کار دیگری خدا می‌کند.
شریعتی: کاسه دعا و این دست‌های خالی، خالی برنمی‌گردد.
حجت الاسلام نظافت: حالا ممکن است یک کسی مثلاً بچه شما می‌گوی این را می‌خواهد برای او ضرر دارد، یک چیز دیگری برای او می‌خرید. بی‌توجه نخواهم گفت. بنابراین بحث‌مان را جمع کنیم. به این سمت کشیده شد. همه دقت کرده‌اید در سال جدید که اگر کسی لباس نو می‌پوشد چقدر مواظب هستیم که وقتی نو است آسیب نبیند. ماشین نو را چقدر مواظب هستند. بعد که زخمی می‌شود اهمیتی نمی‌دهند. برای همین می‌گویند هر دفعه توبه کنید همیشه خودتان را نو کنید. خاصیت توبه این است، خاصیت حرم امام رضا این است، خاصیت اشک ریختن این است. آدم باید هوای خودش را داشته باشد. یک جوری روزه بگیریم، یک جوری تلاوت قرآن و توبه داشته باشیم که حس کنیم نو شدیم و به انسان‌ها می‌‌چشانند، انسان می‌فهمد. و اراده‌ها را قوی کنیم و عرض کردم برای بعد از ماه رمضان که شیاطین آزاد می‌شوند بتوانیم پیش برویم و باید سوختی برداریم حد‌اقل تا عرفه. البته یک ایستگاه‌هایی هم دارد. یعنی بعد از ماه رمضان ایستگاه دارد. ایستگاه عید فطر، ایستگاه شب جمعه بعد. بهانه خدا زیاد درست می‌کند.
شریعتی: مقدمه خیلی خوبی شد و به نظرم چقدر ما این تذکرات را نیاز داریم و چقدر آنها را نیاز داریم در دنیایی که پر از روزمرگی است، پر از حجمه خبر است، پر از روابط پیچیده است و احساس می‌کنم که ماه رمضان از آن فرصت‌هایی که آدم همانطور که ابتدای بحث...
حجت الاسلام نظافت: خیلی خوب است. حالا شما فرمودید پر از حجمه خبر، خبرهای خوب را منتشر کنیم.
شریعتی: که حال ما خوب شود.
حجت الاسلام نظافت: چرا نمی‌گوییم؟ آنقدر اتفاقات خوبی می‌افتد. همین اقدامی که ما در مشهد داریم، داریم می‌سازیم، آنقدر انگشتر طلا، گردنبند طلا، مستضعفین می‌آیند کمک می‌کنند. اصلاً اقدامات عجیبی است ولی می‌دانید جامعه ما مثل چیست؟ مثل این عمامه سفید است، لباس سفید شما اگر یک لک بردارد بزرگ دیده می‌شود. کثیفی‌های لباس مشکی دیده نمی‌شود. جامعه ما خیلی خوبی دارد. بعد به چشم می‌آید. حق هم داریم. باید هم به چشم بیاید ولی همدیگر را ناامید نکنیم. خوبی‌ها را ترویج کنیم، با زبان خوبی‌ها را بگوییم و خودمان هم خوب باشیم و برای خوب ماندن و خوب بودن‌مان تلاش کنیم. و هر کسی تصمیم بگیرد افطاری هم بدهد. رمضان بدون دست در جیب کردن رمضان خوبی نیست. حالا به همسایگان‌شان ولو... در روایت داریم اگر یک دانه خرما بدهی انگار برده آزاد کردی. البته بعضی‌ها زرنگ نباشند بگویند به همه مردم شهرمان یک دانه خرما بدهیم. آنکه فرمود یک دانه خرما بدهد آن مالی کسی است که هیچ امکان دیگری ندارد. می‌گوید تو هم غصه نخور. خدا یک دانه خرمای تو را می‌پذیرد. این افطاری دادن هم خیلی خوب است بویژه این افطاری‌ها که در مساجد می‌دهند، در مراکز عمومی می‌دهند.
صفحه ی 265قرآن کریم
شریعتی: بهار، بهار قرآن است و خیلی‌ها دوست دارند حالا این روایات را زیاد شنیده‌ایم که هر کسی یک آیه قرآن بخواند ثواب ختم قرآن را دارد. نحوه مواجهه ما با قرآن در بهار قرآن و ان‌شاءالله بعد از آن چگونه باید باشد؟
حجت الاسلام نظافت: اولاً اعتقاد. یعنی من این قرآن که دستم می‌آید باید یادم باشد که این معجزه الهی است.
شریعتی: این هم برای ما عادی نشود.
حجت الاسلام نظافت: یعنی الآن عصای حضرت موسی در دسترس بشر نیست ولی اگر پیدا شود، بدهند دست من و شما، بگویند این همان عصایی است که وقتی می‌انداختند اژدها می‌شد. الآن هم بیندازی اژدها می‌شود. با این عصا چطور برخورد می‌کردی؟ این همان عصایی است که به رود نیل بزنی آب‌ها شکافته می‌شود و مثل کوه بالا می‌رود. این معجزه است و این قرآن مبارز می‌طلبیده و می‌طلبد و خواهد طلبید تا قیامت. و این قرآنی که به آتش زدند، آتش می‌زنند یعنی چه؟ یعنی کم آوردند. والّا اگر می‌توانند آبروی قرآن را ببرند. بگوید ما قرآن آوردیم.
شریعتی: مثلاً این اشکال را بگیرند.
حجت الاسلام نظافت: بله، مشابه آن را بیاورند. چرا نمی‌آورند؟ آن وقت قرآن هم که نگفته یک نفری بیاورید، گفته همه شما با هم دست به دست هم بدهید. بعد آورنده این قرآن کی بوده است؟ پیامبری که شاگردی کسی را نکرده است. شما اشعار دوران جاهلیت را بخوانید. محتوای آن چیست؟ یا شمشیر است یا زن است یا شتر است. سطح چقدر پایین بوده است. عربی که دختر زنده به گور می‌کرده است. این قرآن، روز. بعد آن موقع علم بشر چه قسمتی‌اش با این بوده است؟ الآن علم بشر چقدر پیشرفت کرده است؟ ولو قرآن از سکه نیفتاده است. و هر روز یک چیز تازه. اصلاً در روایت داریم این قرآن چطور کتابی است؟ این کتاب را یک بار بخوانیم، دو بار بخوانیم باید دل ما را بزند. قرآن صوتش، تلاوتش، عده‌ای را مسلمان کرد با اینکه معنای آن را نمی‌فهمیدند. وای به حال اینکه آدم معنای آن را بفهمد. پس این اعتقاد خیلی مهم است. ارزش دارد که الآن امکانات آن هست. بزنند اینترنت، صوت، سخنرانی، این طرف و آن طرف در مورد معجزه قرآن مطالعه کنند. این اعتقاد خیلی مهم است. یک دوستی را داشتیم می‌گفت که یکی از اساتید وقتی می‌خواست قرآن بخواند می‌گفت من در کوک او بودم. اول قرآن را بوس می‌کرد، بغل می‌کرد، مثل عاشقی که در کنار معشوق خود قرار گرفته است. قرآن نامه خدا است. الآن نامه بیاید چه حرصی داریم در آن را باز کنیم ببینیم در آن چی هست. ما باید اینطوری قرآن باز کنیم. می‌خواهم بفهمم. نامه‌ای از معشوق و محبوب ما. می‌خواهم بفهمم. بعد او در این نامه گنج‌ها را گفته است. گنج‌هایی که درون‌مان هست، چطوری خودمان را شکوفا کنیم؟ پس اول اعتقاد. و این ارزش دارد. حالا ان‌شاءالله که صدا و سیما هم برنامه ویژه بگذارد.
شریعتی: خیلی نکته مهمی است که واقعاً نحوه مواجهه ما با قرآن تغییر می‌کند.
حجت الاسلام نظافت: اگر تهیه‌کنندگان صدای من را می‌شنوند مسئولین صدا و سیما در مورد اعجاز قرآن باید برنامه بگذارند. اصلاً مگر ما ترس داریم؟ شما انجیل هم بیا بخوان اشکالی ندارد. اصلاً من می‌گویم تلویزیون بیاید انجیل بخواند، تورات بخواند، قرآن هم بخواند. در این موضوع با ما مقایسه کنید. اتفاقاً در مقایسه‌ها خیلی چیزها روشن می‌شود. عظمت قرآن، ما متأسفانه قرآن را جدی نگرفتیم. بعد روایت داریم امیرالمؤمنین در همین ماه رمضان با فرق شکافته، با آهی سوزان، الله الله گفته است در وصیت‌نامه‌شان. یکی از آن الله الله‌ها چیست؟ الله الله فی القرآن، لایسبقنکم فی العمل به غیرکم. فرمود مواظب باشید کفار در عمل به قرآن بر شما پیشینی نگیرند. یعنی قرآن کتاب زندگی است نه برای سر قبرستان‌ها و مجالس تعزیه. آنجا هم بخوانند خوب است ولی کتاب زندگی است. بعد می‌گوید اینها فرمول‌هایی دارد که حتی اگر کفار عمل کنند نتیجه می‌گیرند منتها به درد دنیای آنها می‌خورد، به درد آخرت آنها نمی‌خورد چون قرآن وقتی به درد آخرت می‌خورد که ایمان بیاوری. ولی او ایمان نیاورده است اما استفاده کرده است. خب این نگرانی را امیرالمؤمنین داشته‌اند و عملاً همینطوری نیست. یعنی الآن در صرفه‌جویی ما جلوتر هستیم که قرآن می‌خوانیم یا اروپایی‌ها یا چینی‌ها یا ژاپنی‌ها؟ در استحکام بنا هم آنها جلوتر هستند. خب این قرآنی است. در تلاش، در استفاده از وقت. حتی یک جاهایی عدالت. بابا مسئول یک اشتباه کرده است استعفا داده است. کارخانه ماشین‌سازی، ماشین او بد درآمده است ماشین را جمع کرده است و عذرخواهی کرده است. برای چیزهای جزئی. بنابراین قرآن معجزه است. کتاب زندگی است.
شریعتی: و این بهترین تبلغ قرآن بود برای دنیا.
حجت الاسلام نظافت: اگر اهل عمل باشی. این یک. دوم با این اعتقاد اگر قرآن بخوانیم، قرآن ما گفتیم ثواب دارد اما نگفتیم بدون تدبّر قرآن بخوانید. دو آیه در قرآن داریم در مورد برخورد با قرآن. یک آیه می‌گوید هر چه می‌توانید بخوانید. البته آن یک آیه دو بار تکرار شده است در سوره مزمل. فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّر؛ هر چه میسّر است. یعنی اگر شد یک جزء، دو جزء، سه جزء، هر چه شد. اما یک آیه‌ای هم می‌گوید که تدبر کنید. من همیشه می‌گوید آن آیه ما تیسر می‌گوید گاز بده، مثل رانندگی. آن یکی هم ترمز است. می‌گوید تند نرو.
شریعتی: بایست اینجا ببین چه می‌خواهد بگوید.
حجت الاسلام نظافت: آفرین. بعد یک نکته. تمام آیات قرآن رزق ما نیست. باید بگردیم رزق خودمان را پیدا کنیم. از نظر ثواب رزق ما است. تأثیرات معنوی دارد ولی پیامش دوای درد الآن من نیست. و لذا در خطبه متقین داریم. متقین اولاً شمرده شمرده قرآن می‌خواند. چرا؟ چون می‌خواهد تفکر کند. تند بخوانی نمی‌شود تفکر کرد. بعد یستسیرون به دواء دائه‌؛ یعنی آیات قرآن را زیر و رو می‌کردند تا دواء دردشان را پیدا کنند. برای هر آیه یک درنگ یک ثانیه‌ای، دو ثانیه‌ای. اگر دیدیم چیزی می‌فهمیم بیشتر بایستید. اگر دیدیم نه ما چیزی نمی‌فهمیم، مال ما نیست، می‌رویم آیه بعد. بعد گاهی مجبور می‌شویم دوباره برگردیم. بعد می‌توانیم کنار آن علامت سؤال بگذاریم. من خودم یک اشتباهی در دوران جوانی‌ام کرده‌ام. شنیده بودم فهم قرآن مهم است، یک آیه قرآن را می‌خواندم می‌دیدم معنای آن را نمی‌دانم. قرآن را می‌بستم می‌رفتم تفسیر بخوانم. این خوب نیست. زیاد قرآن خواندن خوب است. آن را علامت سؤال بگذار، تفسیر را بعد بخوان. نه اینکه قرآن را ببندی بروی.
شریعتی: نوشتن در قرآن مثلاً همین علامت سؤال اشکالی ندارد؟
حجت الاسلام نظافت: نه. هیچ اشکالی ندارد. ممکن است سلیقه بعضی‌ها نخواند. من اعتقاد ندارم اشکالی دارد. آن نامه خدای من است. یک جاهایی می‌خواهم ترجمه آن را بنویسم یا نکته‌ای بنویسم. اشکالی ندارد. یا می‌خواهد روی آن ماژیک بکشد. مثلاً دیدم بعضی‌ها ماژیک‌های مختلفی دارند. هر رنگی که بکشد یک معنی دارد. مثلاً رنگ آبی یک معنا، سبز یک معنا، قرمز یک معنا. یک رنگ هم مال آن آیه‌هایی که... ببینید ما گاهی کنار عالم قرار می‌گیریم نمی‌دانیم چه بپرسیم. آدم قرآنش را نگاه می‌کند با آن رنگ‌ها متوجه می‌شود. «أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‏ قُلُوبٍ أَقْفالُها» اینها چرا تدبر نکنند؟ نکند بر دلشان قفل زده شده است. یعنی اگر حال ندارم در آیات فکر کنم، دل من گیر هوا و هوس است. و این تدبّر تلاوت قرآن را شیرین می‌کند. پس این هم خیلی خوب است. سوم، سعی کنند دوای درد را پیدا کنند ببینیم کدام آیه مال من است و نکته بعدی این است که تصمیم بگیرند عمل کنند. و عمل هم از جاهای ساده. اصلاً یک دور قرآن را بخوانیم. کدام آیه است تا حالا عمل نکردیم. مثلاً خدای متعال فرموده است: «وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى‏ مِنْكُمْ وَ الصَّالِحينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُم‏» آقا به فکر مجردها باشید، به فکر ازدواج باشید. اکثر آدم‌ها به این آیه عمل نکرده‌اند بعد خودت چطور از خدا توقع داری؟ آقا به حرف خدا نمی‌کنیم بعد می‌گوییم خدایا کار ما را راه بیندازد. خب خودت بیا به حرف من بکن دیگر. خدا طبیب است دیگر.
شریعتی: خیلی خوب. ان‌شاءالله اهل قرآن بشویم و با قرآن مأنوس باشیم به معنای واقع کلمه و این انس است که می‌تواند گره‌های زندگی ما را و حتی گره‌های ذهنی ما را با این آیه‌های نورانی باز کند و راه‌مان را روشن. خیلی و متشکر از شما.